UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił A. N. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wskazując, że komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 5 października 2012 r. uznała, iż ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji A. N. podniósł, że jest ona krzywdząca.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację przywołaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 15 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu A. N. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy począwszy od dnia 4 października 2012 r. do 31 września 2015 r.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

A. N. urodzony w dniu (...) ukończył technikum (...). W dniu 27 lipca 2012 r. złożył on w ZUS wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W tym czasie ubezpieczony otrzymywał z ZUS świadczenie rehabilitacyjne przyznane na okres od 7 lutego 2012 r. do 3 października 2012 r. Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 10 września 2012 r., a następnie komisja lekarska ZUS w Z. orzeczeniem z dnia 5 października 2012 r. uznali, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. W oparciu o to orzeczenie komisji lekarskiej organ rentowy wydał decyzję odmowną.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że w trakcie postępowania dopuścił dowód z opinii biegłych psychiatry, psychologa, kardiologa, pulmonologa i lekarza z zakresu medycyny pracy celem ustalenia czy i od kiedy ubezpieczony jest niezdolny do pracy, jeżeli tak – czy jest to niezdolność częściowa czy całkowita oraz okresowa czy też trwała.

Biegłe psycholog i psychiatra nie stwierdziły u ubezpieczonego istotnych zaburzeń psychicznych oraz występowania psychologicznych wskaźników uszkodzenia w obrębie obwodowego układu nerwowego, stwierdziły natomiast stan po operacji zastawki aortalnej serca – i uznały, że nie jest on niezdolny do pracy z przyczyn psychologicznych i psychiatrycznych.

Biegły pulmonolog M. R. rozpoznał u ubezpieczonego przewlekłą chorobę obturacyjną płuc w stopniu III GOLD z wydolnością oddechową – i uznał, że jest on całkowicie niezdolny do pracy na okres 2 lat od 27 sierpnia 2012 r. Z opinią nie zgodził się organ podnosząc, że biegły nic nie napisał w opinii o duszności i stopniu jej nasilenia podczas badania. Poza tym odgłos pukowy nad polami płucnymi jawny i ściszony szmer pęcherzykowy ściszony, co wskazuje na brak objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. W związku z czym organ wniósł o powołanie innego biegłego pulmonologa.

W opinii uzupełniającej biegły podtrzymał swoje stanowisko. Organ nie zgodził się z opinią uzupełniającą twierdząc, że opisane przez biegłego objawy choroby wskazują raczej na rozedmę płuc, a nie przewlekłą obturacyjną chorobę płuc i wniósł o powołanie innego biegłego pulmonologa oraz dodatkowo biegłego z zakresu medycyny pracy.

Biegły pulmonolog M. R. w kolejnej opinii uzupełniającej stwierdził, że w poprzednich opiniach dokładnie wskazał argumenty przemawiające za zajętym stanowiskiem i nie widzi potrzeby ich powoływania, zwłaszcza, że komisja lekarska ZUS przed wydaniem orzeczenia nie konsultowała się ze specjalistą z zakresu pulmonologii. Organ nadal nie zgadzał się ze stanowiskiem biegłego pulmonologa twierdząc, że dokumentacja medyczna ubezpieczonego nie zawiera wyników badań, które potwierdzałyby tak znaczne obniżenie wydolności oddechowej.

Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2013 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii innego biegłego pulmonologa oraz dodatkowo biegłego z zakresu medycyny pracy na okoliczność jak dotychczas i zobowiązał biegłych II zespołu, aby w przypadku zajęcia odmiennego stanowiska niż biegli I zespołu, dokładnie podali jakie przesłanki wskazują na miarodajność ich opinii i na czym polegał błąd I zespołu biegłych w ocenie stanu zdrowia ubezpieczonego.

II biegła pulmonolog i biegła z zakresu medycyny pracy rozpoznali u ubezpieczonego:

- chorobę wieńcową stabilną,

- nadciśnienie tętnicze,

- przebytą operację wszczepienia zastawki mechanicznej aortalnej z powodu wady złożonej,

- chorobę Graves'a – Basedowa w wywiadzie,

- padaczkę w wywiadzie,

- przewlekłą obturacyjną chorobę płuc,

- możliwość nasilenia obturacji polekowo po użyciu B-blokerów.

W ocenie II biegłej pulmonolog W. W. ubezpieczony z przyczyn leżących w obrębie dróg oddechowych nie jest niezdolny do pracy. Biegła z zakresu medycyny pracy nie zajęła stanowiska do chwili zapoznania się z opinią biegłego kardiologa. Z opinią nie zgodził się ubezpieczony stwierdzając, że II biegła pulmonolog nadmiernie wnikliwie badała okresy jego zatrudnienia bez jakiegokolwiek powiązania z historią choroby, a jej opis procesów zmęczeniowych – podobnie jak ich badanie jest zbyt enigmatyczne.

Biegły kardiolog rozpoznał u ubezpieczonego:

- stan po wszczepieniu sztucznej zastawki aortalnej,

- nadciśnienie tętnicze umiarkowane,

- chorobę Graves'a – Basedowa – stan po leczeniu jodem radioaktywnym – i uznał, że ubezpieczony pod względem kardiologicznym jest zdolny do pracy.

Organ zgodził się z opinią biegłego kardiologa i stwierdził, że biegły kardiolog pośrednio potwierdził zastrzeżenia organu do opinii I biegłego pulmonologa, co czyni zbędnym powołanie III biegłego pulmonologa.

Ubezpieczony nie zgodził się z opinią biegłego kardiologa podnosząc, że biegły pominął szereg objawów, które uważał za najbardziej istotne, czas badania przez biegłego był za krótki, a zgłaszane przez ubezpieczonego choroby ortopedyczne całkowicie pominięte w opinii.

Biegły kardiolog w swojej opinii uzupełniającej podał, że celem badania kardiologicznego przed wydaniem opinii głównej była ocena układu krążenia. Istotne przy wydawaniu opinii były przede wszystkim wyniki badań dodatkowych – koronarografii i echokardiograficznego, a nie badanie bezpośrednie.

Organ zgodził się z opinią uzupełniającą kardiologa, pomimo tego jego zdaniem ze względu na istotne różnice w opiniach wskazane byłoby zajęcie stanowisk uzupełniających przez wszystkich poprzednich biegłych pulmonologów oraz zajęcia stanowiska końcowego przez biegłą z zakresu medycyny pracy.

Biegła z zakresu medycyny pracy po zapoznaniu się z opinią kardiologa wydała opinię końcową stwierdziła, że stan kardiologiczny nie czyni wnioskodawcy niezdolnym do pracy. Ubezpieczony nie zgodził się z opinią biegłej z zakresu medycyny pracy i uznał ją za niepełną, gdyż dotyczy w istocie tylko ocenę wpływu schorzenia kardiologicznego na jego zdolność do pracy. W związku z tym wniósł o powołanie innego biegłego z zakresu medycyny pracy.

Postanowieniem z dnia 9 września 2014 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii III biegłego pulmonologa na okoliczności jak dotychczas zobowiązując biegłego do wskazania przesłanek, na których oparł swoje wnioski i na czym polegał błąd w ocenie stanu zdrowia ubezpieczonego popełniony przez jednego z dwóch wcześniej powołanych biegłych pulmonologów, który zajmie odmienne stanowisko.

III biegły pulmonolog B. Z. rozpoznała u ubezpieczonego przewlekłą obturacyjną chorobę płuc okres GOLD 2/3 w odniesieniu do zaawansowania zaburzeń wentylacji - i uznała, że z powodu tego schorzenia ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy zgodnej z kwalifikacjami od września 2012 r. do września 2015 r.

Organ rentowy zgodził się z opinią uzupełniającą biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy. Jednocześnie uznał za najbardziej merytorycznie i specjalistycznie uzasadnioną opinię III biegłej pulmonolog B. Z. z dnia 8 listopada 2014 r. stając na stanowisku, że ta opinia jest rozstrzygająca.

Postanowieniem z dnia 7 września 2014 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego pulmonologa M. R. celem szczegółowego ustosunkowania się do opinii biegłej pulmonolog B. Z. z dnia 8 listopada 2014 r. i wskazania na czym polegał błąd w ustaleniu przez biegłą częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonego A. N..

Biegły M. R. w III opinii uzupełniającej stwierdził, że po ponownej analizie dokumentacji medycznej ubezpieczonego przychyla się do stanowiska biegłej B. Z. i zmienia swoją dotychczasową opinię odnośnie stanu zdrowia ubezpieczonego i uznaje okresową częściową niezdolność do pracy z przyczyn pulmonologicznych na okres 3 lat od daty 27 sierpnia 2012 r.

Ubezpieczony nie zgodził się z opinią i wniósł o powołanie II biegłego z zakresu medycyny pracy. Organ rentowy stwierdził po otrzymaniu opinii biegłego M. R., że biegły ten potwierdził ustalenia biegłej B. Z., której opinię uznał za rozstrzygającą.

Ubezpieczony A. N. na rozprawie w dniu 15 grudnia 2015 r. uznał opinię biegłej pulmonolog za rozstrzygającą.

Po przedstawieniu powyższego oraz przywołując treść art. 12, 13 i 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.; powoływana dalej jako: ustawa emerytalno-rentowa), Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że w przedmiotowej sprawie istotnym było ustalenie, czy u ubezpieczonego istnieje niezdolność do pracy zarobkowej przy uwzględnieniu, że posiada on wykształcenie średnie, z zawodu jest technikiem geodetą i w przeszłości wykonywał faktycznie również pracę umysłową.

Sąd Okręgowy wyjaśnił, że nie dysponując specjalistyczną wiedzą medyczną musiał się posiłkować przy rozstrzyganiu istoty sprawy opinią biegłych lekarzy sądowych i dopuścił dowód z opinii dwóch zespołów biegłych o specjalnościach odpowiadających schorzeniom ubezpieczonego a więc: psychiatry, psychologa, kardiologa, z zakresu medycyny pracy i kolejno 3 biegłych pulmonologów. Biegli psychiatra, psycholog i kardiolog uznali ubezpieczonego za zdolnego do pracy zgodnej z posiadanymi przez niego specjalnościami. Jeżeli chodzi o schorzenie pulmonologiczne pierwszy z powołanych biegłych, M. R. uznał ubezpieczonego za całkowicie, okresowo niezdolnego do pracy. Organ rentowy kategorycznie nie zgodził się z tą opinią a zgłoszone przez niego zastrzeżenia - pomimo kolejnych opinii uzupełniających biegłego – nie rozwiały wątpliwości sądu, co do istnienia u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy. Aby je usunąć sąd meriti powołał II biegłego pulmonologa, W. W., która po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną ubezpieczonego oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania uznała go w swojej opinii za zdolnego do pracy. Diametralnie różne stanowiska jakie zajęli biegli pulmonolodzy w kwestii diagnozy choroby płuc, na którą cierpi ubezpieczony i jej wpływu na jego zdolność do pracy zmusiły ten sąd do powołania III biegłego pulmonologa – B. Z.. Biegła ta stwierdziła, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy na okres 3 lat od września 2012 r. wskazując jako przyczynę przewlekłą obturacyjną chorobę płuc w okresie GOLD 2/3 w odniesieniu do zaawansowania zaburzeń wentylacji. W szczegółowym uzasadnieniu zajętego przez nią stanowiska biegła B. Z. podała, że badania, którymi we wrześniu i w październiku 2012 r. dysponował ZUS, a przede wszystkim z Oddziału (...) z czerwca i lipca 2012 r., gdzie przecież wnioskodawca nie leczył zaostrzenia POCHP, nie leczył jakiejś infekcji dróg oddechowych, która mogłaby tłumaczyć pogorszenie parametrów oddechowych lub wentylacyjnych, wskazywały na dość znaczne lub znaczne przewlekłe zaburzenia wentylacji w dodatku z niewielką hipoksemią (czyli łagodną niewydolnością oddechową hipoksemiczną) - ciśnienie parcjalne tlenu wynosiło 57 mmHg. W epikryzie zaznaczono, że nie uzyskano istotnej poprawy wydolności układu oddechowego. Zdaniem biegłej był to wystarczający powód do orzeczenia częściowej niezdolności do pracy, zwłaszcza, że badania spirometryczne były powtarzalne (co zwiększa ich wiarygodność), a badanie gazometryczne było adekwatne do znacznych zaburzeń wentylacji (do (...) 46% normy). Niezależnie od tego czy postawiono czy nie postawiono rozpoznanie POCHP w Szpitalu w T. (biegła by postawiła), zalecono leczenie jak w POCHP i wyniki badań były jak w POCHP. To znaczy (...) po inhalacji V. wynosił 51% normy, a (...) wynosił 58%. Stąd też biegła uważa, że lekarz orzecznik i komisja lekarska ZUS wydając orzeczenie o zdolności do pracy w sposób niewystarczający zanalizowali kartę informacyjną ze stosunkowo niedawnej trzytygodniowej hospitalizacji w Oddziale (...). Biegła podała, że inaczej niż pierwszy biegły pulmonolog (opinia z dnia 25 lutego 2013 r.) ocenia zaawansowanie przewlekłych zaburzeń wentylacji, a tym samym zaawansowanie POCHP. Jednak (...) po V. było powyżej 50% (choć tylko 51%, ale wypisowe już 54%) stąd POCHP 2/3 i częściowa niezdolność do pracy. Ponadto biegła inaczej niż drugi biegły pulmonolog (W. W. - opinia z dnia 12 grudnia 2013 r.) oceniła zdolność do pracy wnioskodawcy. Biegła W. W. przy ustalaniu zdolności do pracy, nie wzięła pod uwagę faktu, że wnioskodawca pracuje, oceniła tylko fakty medyczne. Biegła B. Z. podkreśliła, że tylko wtedy gdyby ubezpieczony miał przewlekłą jawną niewydolność oddechową rozważałaby kwalifikację ubezpieczonego do całkowitej niezdolności do pracy. Sąd dopuścił w tej sytuacji dowód z opinii uzupełniającej I biegłego pulmonologa (M. R.) na czym polegał, jego zdaniem, błąd pulmonologa B. Z. przy nie uznaniu całkowitej niezdolności ubezpieczonego do pracy. Biegły ten stwierdził, że po ponownej analizie dokumentacji medycznej zmienia swoją opinię i uznaje okresową, częściową niezdolność ubezpieczonego na okres 3 lat od daty złożenia wniosku, to jest od 27 sierpnia 2012 r.

Sąd Okręgowy, mając na uwadze wysoką fachowość biegłej B. Z. przejawiającą się w szczegółowym uzasadnieniu zajętego przez nią stanowiska uznał jej opinię za wiarygodną i w pełni podzielił wyrażony przez nią pogląd o okresowej i częściowej niezdolności ubezpieczonego do pracy. Pogląd ten podzieliły także strony procesu, co zdaniem sądu oznaczało rezygnację z żądania powołania nowych biegłych.

Sąd pierwszej instancji przyjmując zatem za biegłą B. Z., że niezdolność ta istnieje od 1 września 2012 r. do końca września 2015 r. miał na względzie, że ubezpieczony otrzymywał od organu rentowego świadczenie rehabilitacyjne w okresie od 7 lutego 2012 r. do 3 października 2012 r., a więc renta może być wypłacana dopiero od 4 października 2012 r. i dlatego na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim w części, dotyczącej daty, do której przyznano sporne prawo, tj. do 31 września 2015 r., nie zgodził się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który w wywiedzionej apelacji zarzucił mu:

- naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 227 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. polegające na dowolnej, a nie swobodnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w wyniku błędnego przyjęcia, że konkluzje opinii biegłych sądowych pulmonologów z dnia 8 listopada 2014 r. i z dnia 10 października 2015 r. uzasadniają przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 31 września 2015 r. i za ten dzień w sytuacji, gdy takich podstaw nie było, które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Mając na uwadze powyższe apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w części, dotyczącej daty, do której przyznano sporne prawo, tj. do 31 września 2015 r. poprzez przyznanie spornego prawa do 30 września 2015 r. i oddalenie odwołania w pozostałym zakresie,

ewentualnie:

- uchylenie zaskarżonego wyroku w części, dotyczącej daty, do której przyznano sporne prawo, tj. do 30 września 2015 r. i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego jej rozpoznania,

- zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skarżący między innymi podniósł, że biegła sądowa pulmonolog w opinii z dnia 8 listopada 2014 r. skonkludowała, że sporne prawo przysługuje „do września 2015r.”, z czym zgodził się biegły pulmonolog w opinii z dnia 10 października 2015 r. Nadto apelujący podkreślił, że wrzesień to dziewiąty miesiąc w roku, który ma 30 dni.

W związku z powyższym w ocenie apelującego bezpodstawnym jest przyznanie ubezpieczonemu spornego prawa do 31 września 2015 r. i za ten dzień. W przedmiotowym zakresie odwołanie ubezpieczonego podlegało oddaleniu, albowiem sąd powinien orzec o przyznaniu prawa do 30 września 2015 r.

W odpowiedzi na apelację A. N. przychylił się do apelacji organu rentowego, sprzeciwił się ewentualnemu wnioskowi organu rentowego co do uchylenia wyroku w części dotyczącej daty, do której przyznano mu rentę, jak również wnioskowi o zasądzenie od niego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wnosząc w tym zakresie o odstąpienie od obciążania którejkolwiek ze stron kosztami procesu przed sądem drugiej instancji, jako że potrzeba przeprowadzenia tego postępowania była niezależna od woli stron, a wynikła z omyłki pisarskiej sądu pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się oczywiście uzasadniona.

Wobec zarzutu apelacji w sprawie ostatecznie bezspornym między stronami jest, że A. N. po zakończeniu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego czyli od dnia 4 października 2012 r. był osobą częściowo niezdolną do pracy. Natomiast jako datę końcową tej niezdolności sąd pierwszej instancji przyjął dzień 31 września 2015 r., która to data w ogóle nie występuje w kalendarzu. Sąd Okręgowy ustalając okres trwania częściowej niezdolności do pracy A. N. oparł się na opinii biegłej pulmonolog B. Z., która ustaliła, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od 1 września 2012 r. na okres 3 lat do końca września 2015 r. Ponieważ zarówno wystąpienie częściowej niezdolności do pracy u ubezpieczonego, jak i okres trwania tej niezdolności nie jest już sporny między stronami, a Sąd Okręgowy błędnie określił datę końcową przyznanego prawa to Sąd Apelacyjny uznając zasadność apelacji zmienił wyrok sądu pierwszej instancji w zaskarżonej części i prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznał A. N. do dnia 30 września 2015 r.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie naruszył art. 328 § 2 k.p.c. bowiem sporządzone uzasadnienie nie zawiera istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych. Zgodnie z powołanym przepisem uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Omawiany artykuł wskazuje obligatoryjną treść uzasadnienia, które w praktyce składa się z trzech części:

1) tzw. części historycznej (opisowej), w której sąd przedstawia zwięźle stanowiska stron;

2) przytoczenia ustalonego przez sąd stanu faktycznego ("sąd ustalił, co następuje...") – ta część obejmuje przedstawienie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów ustalonych przez sąd w postępowaniu; nadto w tej części sąd wskazuje dowody, na podstawie których dokonał ustaleń oraz omawia dowody, którym odmówił wiarygodności, wyjaśniając przyczyny takiego podejścia;

3) wywodu prawnego sądu ("sąd zważył, co następuje"), w którym sąd omawia podstawę prawną wyroku, tj. wskazuje zastosowane przepisy oraz wyjaśnia sposób ich wykładni.

Przytoczenie przez sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku w części obejmującej ustalenie stanu faktycznego podjętych czynności procesowych nie jest ustaleniem faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim przytaczając treść poszczególny opinii sporządzonych w sprawie bez wskazania ustalonych na ich podstawie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy dopuścił się naruszenia omówionego przepisu.

Mimo powyższego uchybienia Sąd Apelacyjny rozpoznał merytorycznie sprawę, ponieważ sąd pierwszej instancji przeprowadził niezbędne postępowanie dowodowe oraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku prawidłowo wskazał podstawę prawną rozstrzygnięcia, a z całej treści uzasadnienia w powiązaniu z treścią wyroku oraz zaskarżonej decyzji należy wyprowadzi wniosek, że Sąd Okręgowy uznał, iż A. N. jest osobą częściowo niezdolną do pracy od dnia 4 października 2012 r. do 30 września 2015 r. Ostatecznie okoliczność tę także uznał organ rentowy, zatem takie ustalenie w oparciu o opinię biegłej pulmonolog B. Z. z dnia 8 listopada 2013 r., potwierdzonej opinią uzupełniającą biegłego pulmonologa M. R. z dnia 10 października 2015 r., oraz dokumentację medyczną obrazująca stan zdrowia ubezpieczonego, jest wystarczające do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd Apelacyjny przyjął za własne, bez konieczności ich powtarzania, te ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, które w sprawie były bezsporne i prawidłowo ustalone, na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach organu rentowego oraz aktach sprawy, a dotyczące wieku i wykształcenia ubezpieczonego oraz przebiegu postępowania z wniosku z dnia 27 lipca 2012 r. o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i postępowania orzeczniczego.

Na podstawie akt sprawy Sąd Apelacyjny, ponad przyjęte za Sądem Okręgowym okoliczności, dodatkowo ustalił:

U A. N. rozpoznano:

1) przewlekłą chorobę obturacyjną płuc okres GOLD 2/3 w odniesieniu do zaawansowania zaburzeń wentylacji

2) chorobę wieńcową stabilną

3) nadciśnienie tętnicze

4) przebytą operację wszczepienia zastawki mechanicznej aortalnej z powodu wady złożonej (2011 r.)

5) chorobę Graves-Basedowa w wywiadzie

6) padaczkę w wywiadzie.

Tylko stwierdzona u ubezpieczonego przewlekła choroba obturacyjna płuc okres GOLD 2/3 czyniła go częściowo niezdolnym do pracy zgodnej z kwalifikacjami od września 2012 r. do września 2015 r. Pozostałe schorzenie, ich stopień nasilenia, nie powodował niezdolności do pracy ubezpieczonego.

dowód: opinia psychologa i psychiatry z dnia 10 stycznia 2013 r. k. 15-18,

opinia pulmonologa M. R. z dnia 25 lutego 2013 r. k. 41,

opinia uzupełniająca M. R. z dnia 21 kwietnia 2013 r. k.

62,

opinia uzupełniająca M. R. z dnia 15 czerwca 2013 r. k.

87,

opinia specjalisty medycyny pracy A. J. i pulmonologa

W. W. z dnia 12 grudnia 2013 r. k. 123-125,

opinia kardiologa K. P. z dnia 30 lipca 2014 r. k. 174-175,

opinia uzupełniająca kardiologa z dnia 8 października 2014 r. k. 198,

opinia pulmonologa B. Z. z dnia 8 listopada 2014 r. k.

203-205,

opinia uzupełniająca specjalisty medycyny pracy z dnia 19 marca

2015 r. k. 249,

opinia uzupełniająca pulmonologa M. R. z dnia

10 października 2015 r. k. 278

W ocenie Sądu Apelacyjnego stan zdrowia ubezpieczonego z zakresu pulmonologii najpełniej odzwierciedliła opinia biegłej B. Z., która następnie została potwierdzona opinią uzupełniającą M. R. z dnia 10 października 2015 r. Opinia biegłej B. Z. uwzględniła całą dokumentację zgromadzoną w aktach sprawy, poszczególne wyniki uzyskane w badaniu ubezpieczonego, a także opinie dwóch pulmonologów, którzy już wypowiedzieli się w sprawie. Nadto biegła przeprowadziła badanie podmiotowe i przedmiotowe ubezpieczonego oraz szczegółowo uzasadniła swoje stanowisko ustosunkowując się zarówno do opinii M. R. i opinii W. W., przy czym wskazała, dlaczego w jej ocenie zaawansowanie przewlekłych zaburzeń wentylacji u ubezpieczonego czyniło go częściowo niezdolnym do pracy od września 2012 r., czyli w momencie badania przez lekarza orzecznika ZUS. Biorąc pod uwagę, że przy tym samym rozpoznaniu biegły M. R. uznał ubezpieczonego za całkowicie niezdolnego do pracy, a biegła W. W. - za zdolnego do pracy, to opinia B. Z., następnie podzielona przez M. R., do tego bardzo szczegółowo wskazująca przyczyny takiej oceny ubezpieczonego zdolności do pracy okazała się najbardziej przekonywująca. Dlatego słusznie legła ona u podstaw orzeczenia w sprawie.

W ocenie sądu odwoławczego również opinie psychologa i psychiatry, a także kardiologa sporządzone w sprawie zasługiwały na uwzględnienie jako wiarygodne. Biegli wydali je po analizie dokumentacji medycznej ubezpieczonego zgromadzonej w aktach sprawy oraz po jego badaniu przedmiotowymi i podmiotowym. Sformułowane wnioski przez biegłych są logicznym następstwem przeprowadzonych badań oraz dokonanego rozpoznania zarówno psychologiczno-psychiatrycznego jak i kardiologicznego. Uzasadniając swoje opinie na piśmie biegli w sposób czytelny i logiczny przedstawili stan zdrowia psychicznego i kardiologicznego ubezpieczonego z powołaniem się na dokumentację lekarską to obrazującą i jego wpływ na zdolność do pracy. W ocenie Sądu Apelacyjnego omawiane opinie są wiarygodnym dowodem, korespondującym z dokumentacją medyczną zgromadzoną w sprawie i uwzględniającym posiadane kwalifikacje przez ubezpieczonego.

Zatem, mając na uwadze treść opinii biegłej pulmonolog B. Z. z dnia 8 listopada 2014 r. i M. R. z dnia 10 października 2015 r., a także opinię psychologiczno-psychiatryczną i kardiologiczną z jej uzupełnieniem, stały się one podstawą rozstrzygnięcia niniejszej sprawy przez Sąd Apelacyjny. Jednocześnie należy zaznaczyć, że wnioski zawarte w opinii pulmonologa z dnia 8 listopada 2014 r. zostały także podzielone przez organ rentowy w piśmie z dnia 12 czerwca 2015 r. i z dnia 19 listopada 2015 r. (k. 295).

Po uzupełnieniu stanu faktycznego sprawy sąd odwoławczy uznał, że wniosek sądu pierwszej instancji, iż ubezpieczony od 4 października 2012 r. do 30 września 2015 r. był częściowo niezdolny do pracy był uzasadniony. Stopień nasilenia schorzeń ubezpieczonego zakłócający funkcjonowanie w życiu codziennym i ograniczający możliwość wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji oraz zatrudnienia wykonywanego do czasu uzyskania świadczenia rentowego, ostatecznie uzasadniają wnioski biegłych pulmonologów i Sądu Okręgowego, że ubezpieczony był osobą częściowo niezdolną do pracy po zakończeniu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego do końca września 2015 r.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, że definicję niezdolność do pracy na potrzeby orzekania o prawie do renty z tytułu niezdolności do pracy zawiera przepis art. 12 ustawy emerytalno-rentowej, który stanowi, że niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1), przy czym częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). Natomiast art. 13 ust. 1 ustawy wskazuje, iż przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Jak więc wynika z powyższego, oceny stanu zdrowia dla celów rentowych dokonuje się według stanu faktycznego na dzień wydania zaskarżonej decyzji, czyniąc to na dwóch płaszczyznach:

a) medycznej, gdzie brany jest pod uwagę charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu (element biologiczny, tj. stopień naruszenia sprawności organizmu) oraz

b) socjalnej, przy której uwzględnia się posiadane kwalifikacje, wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej, a także możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe (element ekonomiczny).

Fakty ustalone w niniejszej sprawie wskazują, że A. N. był osobą częściowo niezdolną do pracy okresowo do dnia 30 września 2015 r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w zaskarżonej części przyznając ubezpieczonemu A. N. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 30 września 2015 r. (punkt 1).

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd Apelacyjny postanowił odstąpić od obciążania ubezpieczonego kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego w postępowaniu apelacyjnym. Sąd odwoławczy miał bowiem na uwadze, że konieczność złożenia apelacji wynikała wyłącznie z błędnego ustalenia sądu pierwszej instancji daty końcowej przyznanego prawa, a żadna ze stron nie przyczyniła się do powstania tej sytuacji. Natomiast zmiana wyroku dokonana przez Sąd Apelacyjny nie dotyczyła istoty sprawy – ustalenia prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Z uwagi jednak na wniosek organu rentowego, Sąd Apelacyjny obowiązany do zamieszczenia rozstrzygnięcia o kosztach w orzeczeniu kończącym postępowanie w drugiej instancji (art. 108 § 1 k.p.c.), orzekł jak w sentencji (punkt 2).

SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak SSO del. Aleksandra Mitros

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE