Decyzją z dnia 7 grudnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 21 listopada 2012 roku odmówił M. P. prawa do emerytury pełnej tylko za polskie okresy ubezpieczenia. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że pomimo spełnienia warunków do przyznania emerytury z tytułu wyłącznie polskich okresów ubezpieczenia (ukończone 60 lat i 288 miesięcy składkowych i nieskładkowych) na wniosek ubezpieczonej z dnia 21 lipca 2009 roku została jej przyznana emerytura serbska, a zatem spełnia ona warunki do świadczeń według przepisów obu umawiających się państw i przysługuje jej prawo do wypłaty części emerytury polskiej, odpowiadającą stosunkowi okresu zatrudnienia (ubezpieczenia) przebytego na obszarze Polski do łącznego okresu zatrudnienia (ubezpieczenia) przebytego na obszarze obu umawiających się państw. /decyzja - k. 32 tom VI akt ZUS/
W dniu 25 stycznia 2016 roku M. P. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury wyłącznie za polskie okresy ubezpieczenia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazała, iż – wbrew twierdzeniu organu rentowego – nie nabyła prawa do emerytury serbskiej, ponieważ nie spełnia wymogów emerytalnych przewidzianych w Republice Serbskiej, a zatem nie może otrzymywać emerytury niższej niż ta, jaką otrzymywałaby zgodnie z przepisami wewnętrznymi Państwa Polskiego bez uwzględnienia okresów zatrudnienia na obszarze Republiki Serbskiej. /odwołanie - k. 2-3, pismo k 16/
Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 24 lutego 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podtrzymał dotychczasową argumentację, wskazując, że ubezpieczona legitymuje się stażem 19 lat, 6 miesięcy i 8 dni polskich okresów ubezpieczenia, przez co nie spełnia warunku z art.27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. /odpowiedź na odwołanie - k. 33-36/
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
M. P., urodzona (...), w dniu 13 stycznia 2004 roku złożyła wniosek o emeryturę, wskazując oprócz polskich okresów ubezpieczenia (19 lat, 6 miesięcy i 8 dni) także okres ubezpieczenia, którym była objęta z tytułu zatrudnienia na terenie Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbii. /wniosek – tom III akt ZUS/
Decyzją z dnia 7 kwietnia 2005 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art.29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz umowy z dnia 16 stycznia 1958 roku o ubezpieczeniu społecznym między R. Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a R. Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia 1 stycznia 2004 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, w wysokości proporcjonalnej. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 19 lat, 6 miesięcy i 8 dni okresów składkowych i nieskładkowych ubezpieczenia w Polsce oraz 11 lat, 7 miesięcy i 15 dni okresów ubezpieczenia na terenie byłej Jugosławii. Kwotę emerytury 914,41 zł ustalono ostatecznie stosując proporcję 234 miesiące pracy w Polsce do 374 miesięcy łącznej pracy (ubezpieczenia). /decyzja - k. 29 tomu IV akt ZUS/
Po przyznaniu prawa do emerytury - w okresie od dnia 15 kwietnia 2004 roku do 31 marca 2010 roku M. P. była pracownikiem Wojewódzkiej (...) w Ł.. /świadectwo pracy z 31.03.2010 r. –k. 10 tomu V akt ZUS/
Decyzją z dnia 16 grudnia 2009 roku Fundusz Emerytalnego i Inwalidzkiego (...) Republiki Serbskiej przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury serbskiej od 21 lipca 2009 roku, uwzględniając do wymaganego stażu okres zatrudnienia w byłej Bośni i Hercegowinie, w Republice Serbskiej oraz w Polsce. /decyzja wraz z tłumaczeniem k 12-16 tomu V akt ZUS/
Ustawodawstwo Republiki Serbii warunkuje przyznanie prawa do emerytury od ukończenia przez kobietę 60 lat i legitymowania się stażem co najmniej 20 lat pracy albo legitymowania się 35 – letnim stażem pracy bez względu na wiek. /pismo Funduszu (...) Emerytalnych i Rentowych Republiki Serbskiej wraz z tłumaczeniem k 11-12/
W dniu 15 marca 2012 roku M. P. złożyła wniosek o przyznanie emerytury tylko z okresów zatrudnienia w Polsce. /wniosek k 1 tomu VI akt ZUS/
Wniosek ten ponowiła w dniu 11 września 2012 roku oraz w dniu 20 listopada 2012 roku domagając się wydania formalnej decyzji. /pisma k 2, k 5 tomu VI akt ZUS/
W dniu 30 listopada 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. przeliczył od dnia 1 grudnia 2012 roku, tj. od daty przyznania – przeliczenia świadczenia emeryturę w wysokości proporcjonalnej. /decyzja k 6 tomu VI akt ZUS/
Na skutek odwołania wnioskodawczyni od powyższej decyzji Sąd Okręgowy w Warszawie XIV Wydział Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 19 września 2013 roku oddalił je jako bezzasadne, natomiast Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 9 września 2015 roku uchylił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 listopada 2012 roku, przekazując sprawę temu organowi do ponownego rozpoznania. /wyrok k 16 tomu VI akt ZUS/
W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny wskazał, że wnioski składane przez M. P. w dniach 15 marca 2012 roku i 11 września 2012 roku dotyczyły przyznania (nie przeliczenia) emerytury na podstawie art.27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jedynie za okresy zatrudnienia w Polsce, a zatem zaskarżona decyzja z dnia 30 listopada 2012 roku nie jest adekwatna do żądania ubezpieczonej, która udowodniła ponad 20 lat pracy w Polsce. Sąd ten wskazał wprost, że emerytura w niższym i w powszechnym wieku emerytalnym to odrębne rodzaje emerytur. Podniósł także, że decyzją z dnia 16 grudnia 2009 roku przyznana została wnioskodawczyni emerytura serbska, ale nie wyłącznie za okresy ubezpieczenia na terenie byłej Jugosławii, gdyż tam udowodniła tylko 11 lat, 7 miesięcy i 15 dni, a do tego prawa uwzględniono też staż pracy w Polsce. W wytycznych dla organu rentowego Sąd ten wskazał na konieczność odniesienia się do przepisu art.10 umowy z dnia 16 stycznia 1958 roku o ubezpieczeniu społecznym między R. Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a R. Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii. /uzasadnienie k 18-28 tomu VI akt ZUS/
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, niespornych między stronami.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z brzmieniem art.27 ust.1 i ust.2 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity - Dz.U. z 2016 roku poz. 887) ubezpieczonym kobietom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. a do dnia 31 grudnia 1947r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnią łącznie następujące warunki: osiągną wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat i mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat, z zastrzeżeniem art. 27a.
Na podstawie art.5 ust.1 powyższej ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust.2-5, okresy składkowe, o których mowa w art.6; oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7. Przy czym w myśl ust. 2 art. 5 przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.
Zgodnie z art.6 ust. 1 pkt. 1 powołanej ustawy okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia.
Ustalenia Sądu dokonane w przedmiotowej sprawie wykazały, że z dniem 12 marca 2008 roku wnioskodawczyni ukończyła 60 lat.
Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie wykazał także – wbrew twierdzeniu organu rentowego – że w dniu złożenia przez M. P. wniosku o przyznanie emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego wyłącznie za polskie okresy ubezpieczenia (tj. w dniu 15 marca 2012 roku), legitymowała się ona ponad 20 – letnim okresem ubezpieczenia.
Powyższego ustalenia Sąd dokonał w oparciu o dokumenty – świadectwa pracy złożone wraz z wnioskiem o przyznanie emerytury w niższym wieku emerytalnym jak i w oparciu o świadectwo potwierdzające zatrudnienie ubezpieczonej w Wojewódzkiej (...) w Ł. po dacie przyznania prawa do tej emerytury.
Powyższe ustalenia, w ocenie Sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę, wprost prowadzą do wniosku, że M. P. nabyła prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym jedynie za polskie okresy ubezpieczenia.
W niniejszej sprawie ma bowiem zastosowanie art.10 umowy z dnia 16 stycznia 1958 roku o ubezpieczeniu społecznym między R. Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a R. Federacyjnej Republiki Jugosławii (Dz.U. z 1959 roku, Nr 19, poz.114).
W myśl wskazanego przepisu jeżeli uprawniona osoba spełnia warunki do świadczeń według przepisów prawnych tylko jednej Umawiającej się Strony, organ ubezpieczenia rentowego tej Strony przyznaje część świadczeń ustalonych w myśl postanowień artykułu 9 niniejszej Umowy; jednakże częściowe świadczenia nie mogą być w tym przypadku niższe od świadczeń, jakie przysługiwałyby w myśl wewnętrznych przepisów, bez uwzględnienia okresów zatrudnienia (ubezpieczenia) na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.
W sprawie wykazane zostało, że M. P. spełnia warunki do pełnej emerytury jedynie według przepisów polskiego systemu prawnego, nie spełnia zaś tych wymogów w oparciu o przepisy obowiązujące w Republice Serbii, które warunkują przyznanie prawa do emerytury od ukończenia przez kobietę 60 lat i legitymowania się stażem co najmniej 20 lat pracy albo legitymowania się 35 – letnim stażem pracy bez względu na wiek.
Nie ma zatem racji organ rentowy twierdząc, że po stronie wnioskodawczyni spełnione zostały warunki do świadczeń po obu umawiających się stronach i że w związku z tym przepis art.10 powoływanej umowy nie ma zastosowania do wnioskodawczyni.
Wskazać bowiem należy, że emerytura serbska została ustalona po zsumowaniu okresów ubezpieczenia w Polsce, w Bośni i Hercegowinie oraz w Republice Serbii, co dało okres ponad 30 lat tego ubezpieczenia.
Dlatego też nie można zgodzić się z poglądem wyrażonym w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że wysokość emerytury winna być ustalona w myśl art.9 ust.2 powoływanej umowy.
Zgodnie bowiem z tym przepisem jeżeli warunki do świadczeń są spełnione według przepisów prawnych obu Umawiających się Stron, organ ubezpieczenia rentowego każdej Umawiającej się Strony ustala według własnych przepisów wysokość renty wraz ze wszystkimi dodatkami i podwyżkami, tak jakby łączny okres zatrudnienia (ubezpieczenia) na obszarze obu Umawiających się Stron został przebyty całkowicie według prawnych przepisów tego organu; z tak obliczonej renty organ ubezpieczenia rentowego każdej Umawiającej się Strony wypłaca część świadczenia, odpowiadającą stosunkowi okresu zatrudnienia (ubezpieczenia), przebytego na obszarze danej Strony, do łącznego okresu zatrudnienia (ubezpieczenia), przebytego na obszarze obu Umawiających się Stron.
Ponieważ wnioskodawczyni spełnia warunki do przyznania prawa do pełnej emerytury wyłącznie według polskiego systemu, bez konieczności stosowania łącznego okresu zatrudnienia (ubezpieczenia) na obszarze obu państw, przepis powyższy nie ma zastosowania.
Niezależnie od powyższych rozważań, skutkujących zmianą zaskarżonej decyzji, Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę podziela także stanowisko odwołującej, powołującej się na wyrażoną w art.32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadę równości wszystkich podmiotów wobec prawa.
Fakt, ze wnioskodawczyni, która legitymuje się dodatkowym stażem pracy w byłej Jugosławii (ponad okres wymagany do przyznania emerytury w powszechnym wieku emerytalnym na podstawie przepisów prawa polskiego) nie może powodować jej gorszego traktowania pod względem wysokości świadczenia od innych ubezpieczonych, legitymujących się tylko wymaganym takim samym stażem w Polsce. Wnioskodawczyni w żadnym razie nie może ponosić negatywnych konsekwencji tego, że oprócz 26-letniego stażu pracy w Polsce posiada dodatkowy ponad 11-letni staż pracy na terenie byłej Jugosławii.
Z tych wszystkich względów Sąd na podstawie art.477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję przyznając ubezpieczonej prawo do emerytury tylko za polskie okresy ubezpieczenia.
Świadczenie to należne jest, zgodnie z brzmieniem art.129 ust. 1 powołanej ustawy od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, nierozpoznany aż do dnia wydania zaskarżonej decyzji.
W przedmiocie kosztów Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z treścią § 12 ust. 2 i § 13 ust.2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 – w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia odwołania)
Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.