UZASADNIENIE

A. Z. obecnie O. została oskarżona o to, że w dniu 21 stycznia 2014 r. w O., przy ul. (...), dokonała zniszczenia dokumentu w postaci aneksu nr 1 sporządzonego w dniu 1 lutego 2014 r. do umowy najmu lokalu użytkowego mieszczącego się w O., przy ul. (...) zawartej w dniu 1 września 2013 r., którym nie miała prawa wyłącznie rozporządzać, to jest o czyn z art. 276 k.k.

Wyrokiem z dnia 14 września 2016 r. w sprawie sygn. II K 194/14 Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej z mocy art. 66 § 1 i 2 k.k. oraz art. 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec oskarżonej warunkowo umorzył na okres próby wynoszący 1 rok. Z mocy art. 67 § 3 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonej świadczenie pieniężne w kwocie 1 000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżycieli posiłkowej A. G. kwotę 1 008 zł tytułem zwrotu kosztów pełnomocnika z wyboru, a także zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania: 2 187,62 zł tytułem wydatków oraz 100 zł tytułem opłaty.

Apelację od powyższego wyroku w całości na korzyść oskarżonej wniósł jej obrońca. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, to jest art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k., art. 366 § 1 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie przedmiotowych przepisów, naruszenie przez Sąd swobodnej, kontrolowanej oceny całokształtu zgromadzonych w sprawie dowodów na skutek zaniechania ich wszechstronnej i wnikliwej analizy polegające na:

- dowolnym uznaniu za obiektywne zeznań złożonych przez świadka H. P. oraz M. K. w takim zakresie w jakim wymienione wskazały, że aneks nr. 1 do umowy najmu lokalu z dnia 1 września 2013r. został podpisany w ich obecności przez oskarżoną,

- dowolnym uznaniu za wiarygodne zeznań H. P., M. K. oraz A. G. w zakresie w jakim ww. wskazywali na przebieg powstania dokumentu aneksu, sporządzenia jego kserokopii, ilości kserokopii i miejsca ich przechowywania, pomimo iż relacje świadków w tym zakresie pozostawały w oczywistej sprzeczności,

- bezpodstawne danie wiary depozycjom złożonym przez K. D. w których pierwotnie wskazuje, iż widziała podpisany dokument aneksu, pomimo iż na szereg pytań obrony nie była w stanie wskazać, ile podpisów było z której strony, jakim kolorem zostały one naniesione,

- bezpodstawne danie wiary zeznaniom świadka G., K. i K. w zakresie jakim wskazywały, iż podpis na kserokopii aneksu który został im okazany przed Sądem jest taki sam jak na oryginalnym dokumentem, że ta kserokopia jest z oryginału bądź z kserokopii oryginału, pomimo, iż z opinii biegłego C. M. (1), której Sąd w pełni dał wiatę wynika, iż podpis A. Z. na kserokopii aneksu został przeniesiony z umowy najmu z dnia 1 września 2013r.,

- dowolnym uznaniu za niewiarygodne wyjaśnień złożonych przez oskarżoną w zakresie jakim wyjaśniła, iż dokonała zniszczenia kartki papieru z nadrukiem komputerowym, która nie była dokumentem w rozumieniu art. 115§14 kk pomimo, iż jej relacja została pozytywnie zweryfikowana opinią biegłego z zakresu kryminalistycznego badania dokumentu;

2. obrazę przepisu art. 424 § 1 i 2 k.p.k., polegającą na niedopełnieniu określonego tym przepisem obowiązku zamieszczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia koniecznych elementów, a przede wszystkim szczegółowego wskazania, jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej materii konkretnie oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych w takim zakresie w jakim przyjął, że oskarżona dopuściła się popełnienia zarzucanego jej czynu;

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, który miał istotny wpływ na treść orzeczenia i polegał na nietrafnym i nieuprawnionym przyjęciu, iż oskarżona A. Z. niszcząc kartkę papieru z nadrukiem komputerowym dokonała zniszczenia dokumentu w rozumieniu art. 115§14 k.k., podczas gdy przeprowadzona w sposób prawidłowy, zgodnie z zasadami wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego ocena zebranych w sprawie dowodów prowadzi do odmiennego wniosku.

Stawiając powyższe zarzuty skarżący obrońca wniósł o zmianę wyroku Sądu I instancji i uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonej A. O. nie zasługiwała na uwzględnienie.

Odnosząc się do apelacji obrońcy oskarżonej na wstępie wskazać należy, że zarzuty podniesione przeciwko orzeczeniu Sądu Rejonowego okazały się chybione. Zarzut naruszenia art. 4, art. 7 kpk i art. 410 kpk nie zasługuje na uwzględnienie. Wskazać należy że obowiązkiem Sądu Rejonowego wynikającym z art. 7 kpk, było przeprowadzenie postępowania dowodowego i ustosunkowanie się do wszystkich istotnych dla kwestii odpowiedzialności prawnokarnej oskarżonej A. O. dowodów, z uwzględnieniem dyrektyw ich oceny wynikających z tego przepisu, a ewentualnie niedające się usunąć wątpliwości zinterpretować na korzyść oskarżonego. Odnotować trzeba, że Sąd Rejonowy sprostał temu obowiązkowi. Ocena dowodów uwzględnia wzajemne odniesienia poszczególnych dowodów, respektuje jednocześnie dyrektywy zawarte w art. 7 k.p.k., biorąc pod uwagę wskazania wiedzy i reguły logicznego rozumowania i zasady doświadczenia życiowego. Jako taka zasługuje na akceptację Sądu Okręgowego o czym niżej. Podstawą orzeczenia stał się całokształt ujawnionego w sprawie materiału dowodowego. Skarżący nie wskazuje, który z dowodów ujawnionych w toku postępowania został przez Sąd Rejonowy pominięty. Sąd Rejonowy odniósł się do wszystkich istotnych dla kwestii odpowiedzialności prawnokarnej dowodów, tyle że ocenił je w sposób odmienny od oczekiwanego przez skarżącego. Zarzut naruszenia art. 410 k.p.k. również nie był trafny. Nietrafnym okazał się zarzut naruszenia art. 4 kpk. Sąd Rejonowy wziął pod uwagę również okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonej, skoro przypisując jej sprawstwo zastosował dobrodziejstwo warunkowego umorzenia postępowania.

Sąd Okręgowy nie podzielił również zarzutu naruszenia art. 366§1 kpk. Przewodniczący czuwał nad wyjaśnieniem wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Świadczy o tym umożliwiane stronom zadawania pytań, jak też dopuszczanie przez Sąd wniosków dowodowych stron w tym obrońcy. Nawet sam skarżący wskazuje na k. 342 akt, w swojej apelacji, na działania Sądu zmierzające do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, co wyrażało się w dopuszczeniu z urzędu konfrontacji pomiędzy świadkami.

Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutu naruszenia art. 424 k.pk. Nie można jednak zupełnie odmówić racji obrońcy. Sąd Rejonowy czyniąc ustalenia faktyczne nie wskazał w uzasadnieniu, na co trafnie zwracał uwagę obrońca, w oparciu o który dowód dokonywał poszczególnych ustaleń faktycznych. Mankament ten nie miał wpływu na treść orzeczenia. Wskazać należy, że Sąd Rejonowy jedynie zbiorczo wymienił wszystkie dowody w oparciu, o które czynił ustalenia faktyczne. Taka technika sporządzania uzasadnienia nie zasługuje na pełną akceptację Sądu Okręgowego w tym składzie. Nie mniej jednak wskazać należy, że uzasadnienie zawiera wszystkie niezbędne elementy. Przedstawia tok rozumowania Sądu Rejonowego. Wskazuje jakie fakty Sąd Rejonowy uznał za udowodnione i zbiorczo wskazuje na dowody winy oskarżonej. Wyjaśnia również kwalifikację prawną zachowania oskarżonej oraz okoliczności, które Sąd Rejonowy miał na uwadze stosując środek probacyjny w postaci warunkowego umorzenia postępowania karnego. Uzasadnienie spełnia zatem swoją rolę sprawozdawczą. Końcowo wskazać należy, że zgodnie z art. 455a k.pk. nie można uchylić wyroku z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów art. 424 k.p.k.

Sąd Rejonowy nie uchybił zasadzie swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 7 k.p.k. Zasadnie odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonej A. O.. Przekonanie o niewiarygodności tego dowodu wywiódł z kontekstu innych dowodów. Wyjaśnienia oskarżonej stały bowiem w opozycji do zeznań świadków M. K., H. P., A. G., E. K. i B. R.. Z dowodów tych jednoznacznie wynika, że oskarżona A. O. dokonała zniszczenia dokumentu w postaci podpisanego aneksu do umowy najmu lokalu zawartej pomiędzy Spółdzielnią (...) a nią w dnia 1 września 2013r. Z zeznań funkcjonariuszy policji K. P. i Ł. G. wynikało, że oskarżona przyznała się w rozmowie z nimi do zniszczenia aneksu.

Skarżący odmiennie od Sądu Rejonowego przypisywał bezkrytycznie wiarę wyjaśnieniom oskarżonej. Sąd Rejonowy dowód ten widział w szerszej perspektywie wynikającej z zeznań w.w świadków. Zdaniem Sądu Okręgowego na wyjaśnienia oskarżonej A. O. należy spojrzeć z jeszcze innej strony. Takie spojrzenie utwierdza tylko w słuszności stanowiska Sądu Rejonowego.

Zdarzenie będące przedmiotem osądu należy rozpatrywać w nieco szerszej pespektywie niż uczynił to Sąd Rejonowy. Sąd Rejonowy skupił się na zdarzeniu w dniu 21 stycznia 2014r. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy nie uwypuklił istotnych okoliczności wskazujących na motyw działania oskarżonej A. O.. Wynikały one z ujawnionych na rozprawie zeznań świadków A. G., a także H. P. i M. K.. Z dowodów tych wynikało, że Spółdzielnia (...) otrzymała od władz miasta inny lokal. Władze Spółdzielni (...) zamierzały przenieść swoją siedzibę i prowadzoną działalność z lokalu wynajmowanego od oskarżonej na podstawie umowy najmu z dnia 1 września 2013r. do nowego lokalu, z uwagi na wysokie koszty wynajmowania od oskarżonej lokalu. W związku z tym zarząd Spółdzielni w osobach H. P., M. K. i A. G. w dniu 30 grudnia 2013r. wezwał właścicielkę lokalu A. Z. (obecnie O.) do rozwiązania umowy za porozumieniem stron pod rygorem jej wypowiedzenia. To ta decyzja zarządu spowodowała podpisanie w dniu 15 stycznia 2014r. aneksu do umowy wynajmu w którym oskarżona godziła się na obniżenie czynszu z 6.000 zł do 4.000 zł. miesięcznie. Przy czym na uwagę zasługuje to, że propozycja obniżenia czynszu wyszła od oskarżonej A. O.. W zamian za to oskarżona uzyskała w aneksie zapis, że umowa wynajmu ulegnie rozwiązaniu za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Ten zapis pozwalał A. O. na otrzymywanie czynszu jeszcze przez okres 3 miesięcy tyle, że w zmniejszonej wysokości. Tymczasem z postanowień umowy najmu z dnia 1 września 2013r. wynikało, że umowa najmu lokalu został zawarta na czas nieokreślony. W §7 pkt 3 zawierała postanowienia co do okresu jej 3 -miesięcznego wypowiedzenia. Zgodnie z § 10 pkt 1 umowy z dnia 1 września 2013r. w kwestiach nieuregulowanych miały zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego. Ten zapis pozwalał A. O. na otrzymywanie w oparciu o art. 688 k.c. oraz zapis § 7 pkt 3 umowy z 1 września 2013r. pobieranie czynszu jeszcze przez okres 3 miesięcy w wysokości 6.000 zł. Dokonując zniszczenia zawartego w dniu 15 stycznia 2014r. egzemplarza aneksu do umowy znajdującego się w posiadaniu Spółdzielni oskarżona zyskiwała podstawy prawne do dochodzenia od Spółdzielni kwoty 6.000 zł. w oparciu o postanowienia umowy z dnia 1 września 2013r. Po poczynieniu tych uwag jasno rysował się finansowy motyw działania oskarżonej A. O.. W świetle powyższego trafnie Sąd Rejonowy przypisał walor wiarygodności zeznaniom świadków pracowników Spółdzielni (...). Ich zeznania znalazły wsparcie w zeznaniach funkcjonariuszy policji, którzy potwierdzili, że w ich obecności w dniu 21 stycznia 2014r. oskarżona przyznała się do zniszczenia aneksu. Dowody te przeczyły zatem wyjaśnieniom oskarżonej. Najistotniejszą kwestią było czy zniszczony aneks był podpisany przez przedstawicieli władz Spółdzielni i oskarżoną, czy też był jedynie projektem aneksu, nie zawierającym podpisu oskarżonej, jak to twierdziła w swoich wyjaśnieniach. Zdaniem Sądu Okręgowego trafnie Sąd Rejonowy przyjął, że aneks był podpisany przez obie strony, co wynikało z zeznań świadków A. G., B. R. a także H. P. i M. K... Gdyby bowiem było inaczej oskarżona nie miałaby powodu zniszczenia tego aneksu, skoro miałby podlegać negocjacjom. Niszcząc podpisany przez siebie egzemplarz aneksu znajdujący się w posiadaniu władz Spółdzielni oskarżona niszczyła dowód zmiany umowy. Zgodnie bowiem z § 9 pkt 2 umowy najmu z 1 września 2013r. każda zmiana tejże umowy wymagała formy pisemnej pod rygorem nieważności. Ponieważ zaś aneks został sporządzony jedynie w dwóch egzemplarzach - po jednym dla każdej ze stron, władze Spółdzielni traciły możliwość udowodnienia korzystniejszych dla siebie warunków najmu wynikających z tego aneksu.

Z drugiej zaś strony, gdyby oskarżona nie z niszczyła aneksu w dokumentacji Spółdzielni nie znalazłaby się zapewne kserokopia tego aneksu, z naniesionym, co wynika z opinii biegłego z zakresu badania dokumentów R. I., z innej umowy, podpisem oskarżonej. To przerobienie kserokopii aneksu znajdującej się w dokumentacji Spółdzielni tylko utwierdza w przekonaniu, że oskarżona zniszczyła jedyny podpisany egzemplarza aneksu znajdujący się w posiadaniu Spółdzielni. Gdyby bowiem oskarżona miała zniszczyć jedynie niepodpisany projekt aneksu, nie byłoby potrzeby tworzenia przerobionej kopii aneksu z podpisem oskarżonej przeniesionym z innej umowy, co wynika z opinii biegłego C. M. (1). Stworzenie takiej kserokopii dawało możliwość udowodnienia Spółdzielni, że może opłacać czynsz w obniżonej wysokości. Okoliczność przerobienia kserokopii nie zniknęła z pola widzenia Sądu Rejonowego, który trafnie ocenił, że opinia biegłego C. M. (1), powinna być wykorzystana przez organy ścigania w ewentualnie prowadzonym postępowaniu karnym.

Skarżący z faktu przerobienia kserokopii aneksu wysnuwa wniosek o całkowitej niewiarygodności zeznań świadków A. G., a także H. P. i M. K.. Skupia się przy tym na drugorzędnej w sprawie okoliczności ewentualnego przerobienia kserokopii aneksu. Wniosek swój opiera na dowodzie z opinii biegłego C. M. (1). Nie ma jednak sprzeczności w rozumowaniu Sądu Rejonowego co do podzielenia opinii biegłego C. M. (1) i zeznań w.w świadków. Biegły wydawał opinię na okoliczność związaną z przedstawioną w toku postępowania przez władze Spółdzielni kserokopią aneksu. Przedmiotem niniejszej sprawy było zaś zniszczenie egzemplarza aneksu znajdującego się w posiadaniu Spółdzielni, a nie ewentualne posługiwanie się przerobioną kserokopią tego dokumentu. Sam fakt, że w świetle opinii biegłego świadkowie A. G., a także H. P. i M. K. mogły mijać się z prawdą co do kserokopii, nie oznacza, że kłamały co do okoliczności utraty przez Spółdzielnię korzystnego dla Spółdzielni aneksu do umowy z dnia 1 września 2013r. Co wyżej wskazano jedynie oskarżona A. O. miała interes w zniszczeniu tego dokumentu. Swobodna ocena zgromadzonego materiału dowodowego, przeprowadzona zgodnie z dyrektywami art. 7 kpk, której dokonał Sąd Rejonowy doprowadziła do poczynienia prawidłowych ustaleń faktycznych. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie był również zasadny

Reasumując, Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutów podnoszonych w apelacji obrońcy. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, dokonał prawidłowo jego subsumpcji i wykazał wyczerpanie przez oskarżoną A. O. znamion czynu z art. 276 kk.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. Ustalając wysokość opłaty na rzecz Skarbu Państwa Sąd kierował się dyspozycjami przepisów art. 7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o kosztach w sprawach karnych (Dz. U. z 1983r, nr 49, poz. 223 z późn. zm.). Wydatki ustalono w oparciu o § 1 rozporządzenia z dnia 18 czerwca 2003 r. (Dz.U. Nr 108, poz. 1026 z późn. zm.) Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym.

Z kolei podstawą zasądzenia od oskarżonej na rzecz oskarżycielki posiłkowej A. G. zwrotu kosztów adwokackich był art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 616 § 1 pkt. 2 k.p.k. w zw. z § 11 pkt. 2 ppkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm.) w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE