WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2017r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jerzy Zalasiński

Sędziowie: SO Katarzyna Antoniak (spr.)

SO Jacek Witkowski

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Wąsak

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2017 r. w Siedlcach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko Zespołowi Szkół w P.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji powódki M. B.

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 17 sierpnia 2016r. sygn. akt IV P 282/15

I. oddala apelację;

II. odstępuje od obciążania powódki M. B. kosztami procesu za drugą instancję.

K. A. J. J. W.

Sygn. akt: IV Pa 43/16 UZASADNIENIE

Wyrokiem z 17 sierpnia 2016r. Sąd Rejonowy w Siedlcach oddalił powództwo M. B. skierowane przeciwko Zespołowi Szkół w P. o przywrócenie do pracy.

Rozstrzygnięcie to było wynikiem następujących ustaleń i wniosków Sądu Rejonowego:

W pozwie z 28 kwietnia 2015r. skierowanym przeciwko pozwanemu Zespołowi Szkół w P. pełnomocnik powódki M. B. domagał się przywrócenia powódki na poprzednio zajmowane stanowisko dyrektora Zespołu Szkół w P. oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych, w tych kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że powódce powierzono stanowisko dyrektora pozwanego od 1999r., ostatnio w dniu 16 czerwca 2014r. na okres dalszych 5 lat do 31 sierpnia 2019r. W dniu 22 kwietnia 2015r. powódka otrzymała zarządzenie wójta Gminy P. z 20 kwietnia 2015r. w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora Zespołu Szkół w P.. W ocenie powódki pozwany przekroczył 1 - miesięczny termin wynikający z art.52§2 kp. Data wskazana jako dzień odwołania powódki ze stanowiska dyrektora stanowi najpóźniejszą datę dowiedzenia się przez pozwanego o okoliczności stanowiącej podstawę odwołania ze stanowiska bez wypowiedzenia. Oświadczenie woli o odwołaniu powódki ze stanowiska zostało wysłane pocztą. Dla ustalenia daty odwołania powódki ze stanowiska zastosowanie będzie miał zatem art.61§1 kc w zw. z art.300 kp. Powódka otrzymała zarządzenie o odwołaniu ze stanowiska w dniu 22 kwietnia 2015r. Nadto podniesiono, że odwołanie powódki nastąpiło w oparciu o treść art.38 ust.1 pkt 2 ustawy z 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r., Nr 256, poz.2572 ze zm.). Przepis art.38 ust.2 w/w ustawy wskazuje na bardzo krótki - 5-dniowy termin dla wydania opinii przez kuratora oświaty. Świadczy to o tym, że wydanie zarządzenia i doręczenie go powódce winno nastąpić w relatywnie krótkim czasie. W niniejszej sprawie wiedzę w tym zakresie uzyskano najpóźniej w dniu 28 października 2014r. Tymczasem powódka otrzymała zarządzenie o odwołaniu ze stanowiska dyrektora w dniu 22 kwietnia 2015r. Podjęte zarządzenie pozostaje zatem w sprzeczności z art.38 ust.1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty i art.56§1 kp. Ponadto przedmiotowe zarządzenie i jego uzasadnienie są sprzeczne z art.30§4 kp. Wskazana przyczyna nie jest konkretna i rzeczywista, a także nie zaistniały szczególnie uzasadnione przyczyny odwołania powódki ze stanowiska dyrektora. W ocenie powódki podstawę odwołania jej ze stanowiska dyrektora stanowił wyłącznie zarzut istnienia w placówce konfliktu między nauczycielami i pracownikami niepedagogicznymi a dyrekcją, który ze względu na swój charakter wyłącza możliwość dalszej pracy powódki u pozwanego. Zdaniem organu prowadzącego dokonana ocena znajduje potwierdzenie w opinii (...) Kuratora Oświaty. Jednakże stanowisko organu prowadzącego i organu nadzoru pedagogicznego jest rażąco jednostronne. Do dzisiaj organ prowadzący nie przedstawił powódce uchwały rady pedagogicznej w sprawie jej odwołania, wyników postępowania mediacyjnego i opinii (...) Kuratora Oświaty, czym uniemożliwił powódce przedstawienie swojego stanowiska. Analogicznego uchybienia dopuścił się również (...) Kurator Oświaty wydając opinię wyłącznie na podstawie „argumentacji zawartej w piśmie organu prowadzącego” nie konfrontując jej ze stanowiskiem powódki, co jest tym bardziej celowe, że osoba podpisująca tę opinię dosłownie kilka dni wcześniej objęła swoją funkcję, tak więc nie posiada wiedzy co do sytuacji w szkole. Wcześniej (...) Kurator Oświaty jako organ nadzoru pedagogicznego nigdy nie wnosił jakichkolwiek zastrzeżeń do pracy pozwanego, wielokrotnie pozytywnie oceniając osiągnięcia placówki oraz pracę jej dyrektora. W ocenie powódki nie jest zrozumiałe dlaczego istniejący w szkole „konflikt” został określony mianem długotrwałego i z czego taki wniosek został wywiedziony. Wnioskowi temu przeczy sam pozwany, który nie tylko nagradzał powódkę za jej pracę, pozytywnie oceniał jej zaangażowanie w pracę szkoły, ale również w dniu 16 czerwca 2014r. powierzył jej pełnienie funkcji dyrektora na dalszych 5 lat.

W odpowiedzi na pozew pozwany reprezentowany przez pełnomocnika wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska wskazano, że organ prowadzący podejmując decyzję o odwołaniu powódki ze stanowiska dyrektora wziął pod uwagę następujące okoliczności: konflikt grona pedagogicznego z powódką, zapowiedzi nauczycieli o zorganizowaniu strajku i odejściu z pracy w przypadku nieodwołania powódki ze stanowiska dyrektora, nieskuteczną mediację przeprowadzoną między stronami przez niezależnych mediatorów sądowych, nieplanowane odejście na zwolnienie lekarskie, które zdezorganizowało pracę szkoły tuż przed egzaminem gimnazjalnym, pozytywnie zaopiniowany wniosek przez (...) Kuratora Oświaty, utratę zaufania pracowników do powódki, nieprawidłowości w zakresie gospodarowania środkami z zakładowego fundusz świadczeń socjalnych. W ocenie pozwanego wskazane podstawy odwołania powódki w pełni wyczerpują przesłankę „przypadków szczególnie uzasadnionych” użytą przez pracodawcę. Potwierdzeniem zarzutu w zakresie nieprawidłowego gospodarowania środkami z zakładowego fundusz świadczeń socjalnych jest fakt, że Powiatowy Inspektor Pracy w S. skierowała wniosek do sądu o ukaranie powódki w związku z nieprawidłowościami w tym zakresie. W ocenie pozwanego nietrafny jest zarzut przekroczenia terminu uzyskania opinii kuratora oświaty oraz wydania zarządzenia o odwołaniu powódki z opóźnieniem. Na dzień 28 października 2014r. został jedynie przekazany powódce protokół ze spotkania z nauczycielami w celu ustosunkowania się do zarzutów. Była to pierwsza okoliczność, która pociągnęła za sobą pozostałe czynniki uzasadniające odwołanie powódki. Niepoprawne stosunki panujące między powódką a pozostałymi nauczycielami poprawiły się na krótko przed upływem okresu piastowania przez nią stanowiska dyrektora. W ocenie pozwanego poprawa stosunków była zamierzonym zabiegiem mającym na celu zapewnienie powódce powierzenia jej stanowiska na kolejną kadencję. Tuż po przedłużeniu powódce okresu powierzenia stanowiska dyrektora do 31 sierpnia 2019r. stosunki między powódką a nauczycielami drastycznie się pogorszyły. Następstwem powyższego był list wystosowany przez grono pedagogiczne do Prezesa Zarządu (...) Oddział w S., w którym nauczyciele i część pracowników obsługi zwróciła się o pomoc wskazując, że dalsze przedłużanie się konfliktu zagraża funkcjonowaniu szkoły oraz dobru uczniów. (...) w pełni zaaprobował stanowisko nauczycieli uznając, że powódka utraciła mandat zaufania. Podobnie wyraził się później (...) Kurator Oświaty. Okoliczności uzasadniające odwołanie powódki, o których organ administracyjny powziął wiedzę, zaistniały począwszy od 28 października 2014r. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w dniu 13 marca 2015r. powódka odeszła nagle na zwolnienie lekarskie bez uprzedniego zapewnienia placówce prawidłowego funkcjonowania ,tj. bez wystąpienia do organu prowadzącego o wyznaczenie osoby na zastępstwo dyrektora podczas jej nieobecności. Powódka posiadała wiedzę, że nie ma obsadzonego stanowiska wicedyrektora, ponieważ poprzednik złożył rezygnację. Na ten czas miały się odbyć egzaminy gimnazjalne. Żaden z nauczycieli nie odbył szkolenia w zakresie organizacji sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego. Powódka nie upoważniła zespołu egzaminacyjnego do odbioru, przekazania zestawów zadań i kart odpowiedzi uczniów. Taki stan rzeczy zagrażał prawidłowemu funkcjonowaniu szkoły. O fakcie odejścia na zwolnienie lekarskie powódka powiadomiła sekretarkę, a nie organ prowadzący szkołę mimo, że w okresach wcześniejszych informowała wójta, a nie pracownika szkoły. Postawa powódki wskazywała na jej celowe działanie mające wywołać chaos i dezorganizację tuż przed egzaminem gimnazjalnym, co z kolei działało nas szkodę uczniów i szkoły. W ocenie pozwanego niezasadny jest również zarzut naruszenia art.52§2 kp. Na odwołanie powódki składało się kilka przyczyn, a jedną z ostatnich było odejście przez powódkę na zwolnienie lekarskie w marcu 2015r. i pozostawienie placówki bez zastępcy (powódka wiedziała, że poprzedni zastępca dyrektora zrezygnował), co naraziło szkołę na destabilizację. Zatem 1 – miesięczny termin od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę został zachowany. Pozwany prowadził czynności mające na celu uzyskanie w dostatecznym stopniu wiarygodnych informacji uzasadniających jego przekonanie, że pracownik dopuścił się czynu nagannego w stopniu usprawiedliwiającym niezwłoczne rozwiązanie umowy o pracę.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka M. B. od 1 września 1999r. była zatrudniona w Zespole Szkół w P. na stanowisku dyrektora w pełnym wymiarze czasu pracy. W dniu 5 maja 2014r. wójt Gminy P. ocenił powódkę na ocenę wyróżniającą. Pismem z 16 czerwca 2014 r. wójt Gminy P. kolejny raz powierzył powódce stanowisko dyrektora na okres 5 lat ,tj. od 1 września 2014r. do 31 sierpnia 2019r. W trakcie pełnienia funkcji dyrektora powódka naruszała godność osobistą następujących podwładnych: E. T. poprzez kierowanie publicznie nieuzasadnionych uwag pod adresem nauczyciela, posądzenie jej o donoszenie wójtowi, publiczne wyrażenie obraźliwej oceny wyglądu świadka; B. G. poprzez wyrażenie obraźliwego określenie oraz posądzenie o donoszenie wójtowi; A. S. (1) poprzez wydanie polecenia woźnej zniszczenia materiałów będących własnością świadka potrzebnych do wykonania gazetki szkolnej oraz zwracanie publicznie uwag w obecności rodziców; K. K. poprzez odmowę zwolnienia z uczestnictwa w festynie z uwagi na chrzciny dziecka powodujące konieczność ich przełożenia oraz krzyczenie na nauczyciela w obecności dzieci; I. P. poprzez podanie numeru telefonu nauczyciela pracownikom ochrony bez zgody i wiedzy świadka; M. L. poprzez wydanie zakazu pomocy nauczycielom w kserowaniu pomocy szkolnych mimo chęci świadka, aby im w tym pomóc; Z. P. (1) poprzez krzyczenie, że nie jest do niczego potrzebna w szkole oraz ignorowanie jej w zarządzeniu placówką; M. J. poprzez brak zgody na zwolnienie się z zajęć z uwagi na pobyt dziecka w szpitalu, wyrażenie obraźliwego określenia pod adresem świadka oraz zwracanie uwagi w obecności dzieci; R. W. poprzez nieprzyjemny komentarz po wyjściu nauczyciela w celu odebrania dziecka; Z. C. poprzez wyrażenie publicznie bardzo obraźliwego określenia pod adresem nauczycielki, brak udzielenia zgody na zwolnienie się z zastępstwa w celu udania się na ważną wizytę lekarską, wyśmiewanie się z sygnalizowanego zmęczenia pracownicy; Z. K. poprzez ostra wymianę zdań na posiedzeniach rady pedagogicznej; B. M. poprzez wmawianie mówienia nieprawdy; P. H. poprzez upominanie w obecności dzieci; J. C. (1) poprzez wmawianie mówienia nieprawdy odnośnie pracy w przedszkolu oraz wydanie polecenia woźnej zniszczenia koszyczka wielkanocnego będącego własnością świadka; G. G. poprzez narzucenie wykonywania obowiązków męża podczas jego usprawiedliwionej nieobecności; T. L. poprzez zwracanie się do świadka podniesionym głosem oraz danie wiary plotce, że świadek jest chora na padaczkę bez sprawdzenia tej okoliczności; E. B. (1) poprzez zwracanie uwag krzykiem w obecności uczniów i rodziców, wypowiadanie obraźliwych określeń świadka oraz wyzywanie od plotkarzy. W dniu 28 października 2014r. odbyło się spotkanie nauczycieli pozwanego Zespołu Szkół w P. z wójtem Gminy P., na którym ci pierwsi przekazali swoje negatywne uwagi dotyczące pracy powódki jako dyrektora. W dniu 11 grudnia 2014r. wójt Gminy P. spotkał się z Radą Pedagogiczną pozwanego. Na tym spotkaniu zadecydowano o przekazaniu sprawy relacji powódki z pracownikami pozwanego do mediacji. W tym samym dniu powódka została zapoznana z protokołem ze spotkania wójta Gminy P. z nauczycielami z 28 października 2014r. i w piśmie z 24 grudnia 2014r. zaprzeczyła istnieniu okoliczności podniesionych przez podwładnych. W dniu 9 i 10 stycznia 2015r. odbył się pierwszy etap mediacji zakończony zawarciem ugody między dyrektorem a pracownikami pozwanego. W dniu 20 lutego 2015r. odbył się drugi etap mediacji zakończony wnioskami mediatorów o m.in. natychmiastowe odwołanie powódka z funkcji dyrektora pozwanego i Z. P. (2) z funkcji wicedyrektora oraz – z uwagi na widoczny wśród pracowników brak umiejętności właściwej komunikacji interpersonalnej i zachowań asertywnych oraz nieumiejętności pracy zespołowej - o jak najszybsze zorganizowanie skutecznych szkoleń warsztatowych w tym zakresie dla całej kadry pedagogicznej. W dniu 23 lutego 2015r. wójt Gminy P. otrzymał pismo nauczycieli z 20 lutego 2015r. dotyczące sytuacji zaistniałej po odbytej mediacji, a także pismo nauczycieli i części pracowników obsługi skierowane do Prezesa Zarządu (...) Oddział w S. z wnioskiem o udzielenie pomocy. W dniu 13 marca 2015r. M. B. udała się na zwolnienie lekarskie informując o tym fakcie podwładną wójta Gminy P. E. C., która przekazała tę informację wójtowi. W dniu 16 marca 2015r. odbyło się spotkanie wójta Gminy P. ze wszystkimi pracownikami pozwanego. W tym dniu powódka poinformowała pracownice referatu podatków Urzędu Gminy w P. o zwolnieniu lekarskium, które uzyskaną informację przekazały A. M., a ta sekretarzowi gminy K. B.. Od 16 marca 2015r. na pełniącą obowiązki dyrektora pozwanego wójt Gminy P. wyznaczył A. Ł.. Od 1 lutego 2016r. pełni ona funkcję dyrektora Zespołu Szkół w P.. W dniu 31 marca 2015r. Rada Pedagogiczna pozwanego podjęła uchwałę w sprawie wniosku o odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora. (...) Kurator Oświaty pozytywnie zaopiniował wniosek o odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora. W dniu 22 kwietnia 2015r. powódka otrzymała zarządzenie wójta Gminy P. z 20 kwietnia 2015r. w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora pozwanego Zespołu Szkół w P. z dniem 20 kwietnia 2015r. Jako przyczyny powyższej decyzji organ prowadzący wskazał:

1. udanie się w dniu 13 marca 2015r. na zwolnienie lekarskie bez poinformowania organu prowadzącego o konieczności wyznaczenia nauczyciela na zastępstwo;

2. naruszenie art.39 ust.1 pkt 8 ustawy o systemie oświaty poprzez spowodowanie sytuacji, że żaden z nauczycieli nie odbył szkolenia w zakresie organizacji sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego organizowanego przez komisję okręgową, żaden z nich nie został upoważniony do odbioru oraz zabezpieczenia, a po zakończeniu danej części sprawdzianu lub danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, przekazania zestawów zadań i kart odpowiedzi uczniów komisji okręgowej, co mogło doprowadzić do uniemożliwienia przeprowadzenia we właściwym terminie (1 kwietnia 2015 r.) sprawdzianu po klasie VI;

3. brak zaufania ze strony pracowników i nierokujący szans rozwiązania konflikt ze zdecydowaną większością Rady Pedagogicznej i pracownikami niepedagogicznymi uniemożliwiający prawidłowe zarządzanie placówką i stanowiące zagrożenie interesu uczących się dzieci.

Ponadto organ prowadzący wskazał, że informacje o konfliktach w szkole uzyskał w dniu 28 października 2014 r. podczas spotkania zorganizowanego na prośbę nauczycieli. Po odwołaniu ze stanowiska dyrektora powódka pracowała w pozwanym Zespole Szkół w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku nauczyciela w edukacji wczesnoszkolnej. W dniu 22 maja 2015r. pozwany rozwiązał z powódką stosunek pracy z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia w związku z niewyrażeniem zgody na ograniczenie zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia jako przyczynę wskazując zmiany planu nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnienie pracownicy w pełnym wymiarze zajęć. Wyrokiem z 9 października 2015r. Sąd Rejonowy w Siedlcach zasądził od Zespołu Szkół w P. na rzecz M. B. kwotę 13 209 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę. Wyrokiem z 5 kwietnia 2016r. Sąd drugiej instancji oddalił apelację pozwanego od powyższego orzeczenia.

W przedstawionym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stwierdził, że roszczenie powódki okazało się nieuzasadnione.

Sąd wskazał, że w sprawie bezsporne było, iż podstawą odwołania powódki ze stanowiska dyrektora pozwanego był art.38 ust.1 pkt 2 ustawy z 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2015r., poz. 2156 ze zm.), zgodnie z którym organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. Wskazany przepis wprowadza nadzwyczajny (wyjątkowy) tryb odwołania osoby, której powierzono stanowisko kierownicze (dyrektora szkoły). Wyjątkowy charakter przewidzianego trybu odwołania przejawia się z jednej strony przesłankami, na jakich odwołanie może nastąpić, z drugiej strony stanowi odstępstwo od ustawowej zasady stabilności pełnienia funkcji kierowniczej, stąd też omawiany przepis powinien być interpretowany ściśle. Oznacza to jednocześnie, że nie każde naruszenie prawa przez dyrektora uzasadniać może zastosowanie tego nadzwyczajnego trybu. Sąd podniósł, że w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, iż w pojęciu „szczególnie uzasadnionego przypadku” nie mieści się każde naruszenie prawa przez osobę pełniąca funkcję dyrektora szkoły, a także iż winno być ono rozumiane wąsko i oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego. Naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, a stwierdzone uchybienia w pracy dyrektora mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły (tak Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 kwietnia 2008r. w sprawie I OSK 86/08, Lex nr 470925).

Sąd pierwszej instancji podniósł, że jak wynika z uzasadnienia zarządzenia wójta Gminy P. motywem odwołania powódki ze stanowiska dyrektora pozwanego były:

1. udanie się 13 marca 2015r. na zwolnienie lekarskie bez poinformowania organu prowadzącego o konieczności wyznaczenia nauczyciela na zastępstwo;

W tym miejscu, na marginesie Sąd Rejonowy zauważył, że przyczyną tą nie była okoliczność nieprawidłowości w zakresie gospodarowania środkami z zakładowego fundusz świadczeń socjalnych, gdyż nie została ona podana w decyzji administracyjnej organu prowadzącego, a ponadto uchybienia w zakresie wydatkowania środków z funduszu świadczeń socjalnych nie są naruszeniami prawa, które uzasadniają natychmiastowe pozbawienie stanowiska dyrektora w trybie art.38 ust.1 pkt 2 w/w ustawy (tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w L. w wyroku z 26 stycznia 2012r., w sprawie III SA/Lu 609/11, LEX nr 1118694). W ocenie Sądu pierwszej instancji w judykaturze trafnie zwrócono uwagę, iż ratio legis przepisu art.38 ust.1 pkt 2 w/w ustawy uzasadnia tezę, że zastosowanie trybu odwołania dyrektora szkoły bez wypowiedzenia, jako trybu nadzwyczajnego, uzasadnionego wystąpieniem „przypadku szczególnie uzasadnionego” powinno przebiegać w relatywnie krótkim przedziale czasowym od momentu wystąpienia okoliczności mających uzasadniać ich kwalifikację jako przypadku szczególnie uzasadnionego. A zatem powinien zachodzić związek czasowy między przyczynami odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego a faktem odwołania dyrektora szkoły z tych powodów. Przemawia za tym również treść przepisu art.38 ust.2 w/w ustawy, zgodnie z którym kurator oświaty wydaje opinię, o której mowa w ust.1 pkt 2, w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania wystąpienia organu, zaś niewydanie opinii w tym terminie jest równoznaczne z wydaniem opinii pozytywnej. Wskazana konstrukcja potwierdza sposób interpretacji pojęcia „przypadek szczególnie uzasadniony” jako wystąpienie okoliczności wyjątkowych, uniemożliwiających prawidłowe funkcjonowanie szkoły, dając podstawę do dokonania odwołania po upływie stosunkowo krótkiego czasu od ujawnienia istotnego naruszenia prawa przez dyrektora.

Mając na uwadze powyższe argumenty Sąd Rejonowy stwierdził, że w zakresie przyczyny odwołania powódki ze stanowiska dyrektora z powodu konfliktu powódki ze zdecydowaną większością Rady Pedagogicznej i pracownikami niepedagogicznymi prowadzone przez Wójta Gminy P. postępowanie nie wpisuje się w ramy czasowe, które uzasadniałyby zastosowanie trybu określonego w przepisie art.38 ust.1 pkt 2 w/w ustawy. Wiedzę w tym zakresie organ prowadzący powziął już 28 października 2014r., co potwierdzają zarządzenie o odwołaniu powódki oraz zeznania wójta A. S. (2). Natomiast jego decyzja o odwołaniu powódki ze stanowiska dyrektora została jej zakomunikowana dopiero w dniu 22 kwietnia 2015r. Postawa organu prowadzącego świadczy zatem o tym, że nie traktował tej sytuacji jako przypadku uzasadniającego konieczność natychmiastowego odsunięcia powódki od kierowania pozwaną placówką oświatową. W ocenie Sądu Rejonowego nieuzasadnione okazało się odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora pozwanego na podstawie art.38 ust.1 pkt 2 w/w ustawy z powołaniem się na jej konflikt ze zdecydowaną większością Rady Pedagogicznej i pracownikami niepedagogicznymi w sytuacji, gdy od dowiedzenia się przez organ prowadzący szkołę o naruszeniu prawa przez dyrektora upłynęło prawie 5 miesięcy. W takiej sytuacji nie zachodzi już bowiem - z uwagi na upływ czasu - adekwatny związek przyczynowy pomiędzy stwierdzonym naruszeniem prawa przez dyrektora a zarządzeniem organu prowadzącego szkołę o odwołaniu dyrektora z pełnionej funkcji. Brak bowiem szybkiej reakcji organu prowadzącego szkołę na postępowanie dyrektora w naturalny sposób osłabia, a nawet z upływem czasu znosi możliwość jego odwołania z tej funkcji na podstawie przepisu art.38 ust.1 pkt 2 w/w ustawy. Jest on bowiem przewidziany dla przypadków wymagających natychmiastowego działania. W odniesieniu do przyczyny w postaci udania się przez powódkę w dniu 13 marca 2015r. na zwolnienie lekarskie bez poinformowania organu prowadzącego o konieczności wyznaczenia nauczyciela na zastępstwo Sąd Rejonowy wskazał, że przyczyna ta okazała się nieprawdziwa. Wójt A. S. (2) potwierdził bowiem, że właśnie w dniu 13 marca 2015r. dowiedział się od swej podwładnej o nieobecności powódki w pracy. Skoro zatem organ prowadzący wiedział, że w pozwanej placówce oświatowej nie jest powołany wicedyrektor, to był zobligowany – nie czekając na wniosek powódki – do wyznaczenia zastępcy na czas jej usprawiedliwionej nieobecności. Wójt Gminy P. przyznał także, że „podczas nieobecności powódki nie było sytuacji, które zagrażałyby dobru dzieci” (zeznania k.86), czym potwierdził, iż usprawiedliwiona nieobecność powódki w tym okresie nie stanowiła „szczególnie uzasadnionego przypadku” do jej natychmiastowego odwołania z funkcji dyrektora. W przekonaniu Sądu Rejonowego również trzecia przyczyna decyzji organu prowadzącego o odwołaniu powódki w postaci spowodowania sytuacji, że żaden z nauczycieli nie odbył szkolenia w zakresie organizacji sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego organizowanego przez komisję okręgową, żaden z nich nie został upoważniony do odbioru oraz zabezpieczenia, a po zakończeniu danej części sprawdzianu lub danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, przekazania zestawów zadań i kart odpowiedzi uczniów komisji okręgowej, co mogło doprowadzić do uniemożliwienia przeprowadzenia we właściwym terminie sprawdzianu po klasie VI nie wypełniła przesłanki „szczególnie uzasadnionego przypadku”. Z zeznań dyrektora pozwanego A. Ł. wynika bowiem, że wskazany problem bez trudu dał się rozwiązać w taki sposób, że nie zakłócił przebiegu przedmiotowego sprawdzianu. Jako jednostkowy w tym zakresie przypadek nie mógł zatem wywołać u organu prowadzącego uzasadnionych przypuszczeń, że wobec braku odwołania z funkcji dyrektora powódka w dalszych ciągu będzie w ten sam sposób naruszać swoje obowiązki dyrektora.

Reasumując powyższe rozważania Sąd Rejonowy stwierdził, że przyczyny wskazane w zarządzeniu Wójta Gminy P. o odwołaniu powódki ze stanowiska dyrektora nie wyczerpały przesłanki „przypadku szczególnie uzasadnionego”.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy podniósł, że powódce powierzono pełnienie funkcji dyrektora pozwanego na czas określony (5 lat), z której to funkcji (stanowiska) została przedterminowo odwołana ze skutkiem natychmiastowym (bez zachowania okresu wypowiedzenia). Taki przypadek jest zatem zbliżony do sytuacji, w której dochodzi do rozwiązania przez pracodawcę z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia. Do takiego stanu faktycznego i jego kwalifikacji prawnej należy zastosować dyspozycję art.58 zdanie drugie w związku z art.59 kp. Zgodnie z tymi przepisami, w razie rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę, zawartej na czas określony, z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie, jeżeli upłynął już termin, do którego umowa miała trwać, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu. Odszkodowanie to przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia. Sąd pierwszej instancji wyraził jednak przekonanie, że zebrany w sprawie materiał dowodowy uzasadnia wniosek, że uwzględnienie żądania powódki byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art.8 kp). Klauzula zasad współżycia społecznego wyznacza granice, w ramach których dopuszczalne jest korzystanie z praw podmiotowych w stosunkach pracy. Jakkolwiek więc określonemu podmiotowi przysługuje formalnie jakieś prawo w stosunkach pracy, to jednak w konkretnej sytuacji faktycznej może się okazać, że nie istnieje ono w sensie materialnym, bowiem w danym wypadku jego realizacja oznaczałaby naruszenie (wykroczenie poza granice) zasad współżycia społecznego. Ponadto co do zasady, oddalenie - na podstawie art. 8 kp - roszczenia o przywrócenie do pracy pracownika podlegającego szczególnej ochronie przed rozwiązaniem z nim stosunku pracy, gdy rozwiązanie to w sposób oczywisty narusza prawo, może mieć miejsce tylko wyjątkowo, w okolicznościach szczególnie rażącego naruszenia obowiązków pracowniczych lub obowiązujących przepisów prawa (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 4 lutego 2015r., w sprawie III PK 68/14, LEX nr 1678085).

W kontekście powyższej uwagi Sąd Rejonowy przypomniał, że zgodnie z art.11¹ kp pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Jest to obowiązek o charakterze podstawowym, stanowiący jedną z podstawowych zasad prawa pracy. Ocena czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego nie może być dokonana według miary indywidualnej wrażliwości zainteresowanego (ocena subiektywna), lecz musi opierać się na kryteriach zobiektywizowanych. Trzeba uwzględniać odczucia szerszego grona uczestników oraz powszechnie przyjmowane, a zasługujące na akceptację, normy postępowania (obyczaj, tradycja). Sąd Rejonowy wskazał w tym miejscu, że jak wynika z zeznań świadków powódka jako przełożony nauczycieli i pracowników niepedagogicznych naruszała godność osobistą następujących osób:

1. E. T. poprzez kierowanie publicznie nieuzasadnionych uwag pod adresem nauczyciela, posądzenie jej o donoszenie wójtowi, publiczne wyrażenie obraźliwej oceny wyglądu świadka;

2. B. G. poprzez wyrażenie obraźliwego określenie oraz posądzenie o donoszenie wójtowi;

3. A. S. (1) poprzez wydanie polecenia woźnej zniszczenia materiałów będących własnością świadka potrzebnych do wykonania gazetki szkolnej oraz zwracanie publicznie uwag w obecności rodziców;

4. K. K. poprzez odmowę zwolnienia z uczestnictwa w festynie z uwagi na chrzciny dziecka powodujące konieczność ich przełożenia oraz krzyczenie na nauczyciela w obecności dzieci;

5. I. P. poprzez podanie numeru telefonu nauczyciela pracownikom ochrony bez zgody i wiedzy świadka;

6. M. L. poprzez wydanie zakazu pomocy nauczycielom w kserowaniu pomocy szkolnych mimo chęci świadka, aby im w tym pomóc;

7. Z. P. (1) poprzez krzyczenie, że nie jest do niczego potrzebna w szkole oraz ignorowanie jej w zarządzeniu placówką;

8. M. J. poprzez brak zgody na zwolnienie się z zajęć z uwagi na pobyt dziecka w szpitalu, wyrażenie obraźliwego określenia pod adresem świadka oraz zwracanie uwagi w obecności dzieci;

9. R. W. poprzez nieprzyjemny komentarz po wyjściu nauczyciela w celu odebrania dziecka;

10. Z. C. poprzez wyrażenie publicznie bardzo obraźliwego określenia pod adresem nauczycielki, brak udzielenia zgody na zwolnienie się z zastępstwa w celu udania się na ważną wizytę lekarską, wyśmiewanie się z sygnalizowanego zmęczenia pracownicy;

11. Z. K. poprzez ostra wymianę zdań na posiedzeniach rady pedagogicznej;

12. B. M. poprzez wmawianie mówienia nieprawdy;

13. P. H. poprzez upominanie w obecności dzieci;

14. J. C. (1) poprzez wmawianie mówienia nieprawdy odnośnie pracy w przedszkolu oraz wydanie polecenia woźnej zniszczenia koszyczka wielkanocnego będącego własnością świadka;

15. G. G. poprzez narzucenie wykonywania obowiązków męża podczas jego usprawiedliwionej nieobecności;

16. T. L. poprzez zwracanie się do świadka podniesionym głosem oraz danie wiary plotce, że świadek jest chora na padaczkę bez sprawdzenia tej okoliczności;

17. E. B. (1) poprzez zwracanie uwag krzykiem w obecności uczniów i rodziców, wypowiadanie obraźliwych określeń świadka oraz wyzywanie od plotkarzy.

Sąd podniósł, że w całości dał wiarę relacjom w/w świadków, gdyż okazały się one bardzo szczegółowe, wyczerpujące, spójne i przekonujące. Ponadto wzajemnie ze sobą korelują opisując naganny sposób traktowania części podwładnych przez powódkę jako dyrektora szkoły. Powódka nie wskazała żadnych okoliczności, dla których świadkowi ci mieliby zeznawać nieprawdę oraz nie przedstawiła dowodu na istnienie porozumienia A. Ł., B. G., Z. P. (1), Z. C., M. J. i Z. K. mającego na celu wywołanie konfliktu między powódką a jej podwładnymi. O prawdziwości zeznań w/w świadków świadczy także duża ilość pracowników pozwanego (17 osób) podobnie opisujących niewłaściwy sposób traktowania części z nich przez powódkę.

Oceniając zgromadzone dowody Sąd pierwszej instancji podniósł, że do sprawy nie wniosły istotnych okoliczności zeznania następujących świadków: W. A., gdyż świadek zasłoniła się niepamięcią z sobie znanych przyczyn, a nie jest wiarygodne, aby pracując do 31 sierpnia 2015r., a zeznając w dniu 13 stycznia 2016r. nie pamiętała przebiegu posiedzeń rad pedagogicznych, ponadto jej zeznania są wewnętrznie sprzeczne, gdyż z jednej strony nie była świadkiem nagannych zachowań powódki, a z drugiej strony podpisała się pod pismem z wnioskiem o jej odwołanie nieprzekonująco tłumacząc to tym, że „uważałam, że mój głos i tak się nie liczy”; E. B. (2), gdyż świadek pracuje w innym budynku, nie miała bezpośredniego kontaktu z powódką, a o konfliktach dowiedziała się podczas postępowania mediacyjnego; J. C. (2), gdyż świadek nie interesowała się sprawami nauczycieli; D. G., A. T. i B. B., gdyż świadkowie pracują w innym budynku, nie miały styczności z powódką i nie były świadkiem jej nieprawidłowych zachowań; J. L. i B. T., gdyż świadkowie zeznali, że nic w sprawie nie wiedzą; K. J., gdyż świadek pracuje zbyt krótko, aby mieć wiedzę na temat spraw będących przedmiotem oceny Sądu; S. L., gdyż nie był świadkiem nieprawidłowych zachowań powódki wobec innych pracowników; J. K., gdyż świadek nie uczestniczyła w opiniowaniu wniosku organu prowadzącego o odwołanie powódki, nie sprawowała bezpośredniego nadzoru nad pozwaną placówką szkolną przed otrzymaniem wniosku wójta Gminy P. o wydanie opinii w sprawie odwołania powódki ze stanowiska dyrektora i nie słyszała o skargach na powódkę; K. W., gdyż świadek nie zajmowała się nadzorem nad pozwaną placówką szkolną, wiedzę o konflikcie ma jedynie od organu prowadzącego, przyznała, że opinia (...) Kuratorium (...) odnośnie wniosku organu prowadzącego o odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora została wydana wyłącznie na podstawie dokumentacji, opisała także, że do kompetencji Kuratorium nie należy kwestia konfliktu w placówce szkolnej; B. R., gdyż świadek wiedzę o konflikcie w pozwanej placówce szkolnej powzięła jedynie z pism wójta Gminy P. oraz przyznała, że (...) Kuratorium (...) nie prowadziło postępowania wyjaśniającego w sprawie konfliktu istniejącego u pozwanego.

W ocenie Sądu pierwszej instancji zachowanie powódki, która niektórych podwładnych krytykowała publicznie w obecności dzieci i ich rodziców stanowiło przejaw braku szacunku wobec nich oraz było równoznaczne z podważaniem ich autorytetu szczególnie niezbędnego w placówce oświatowej w relacji nauczyciel – uczeń. Publiczne wyrażanie negatywnej oceny wyglądu niektórych nauczycieli było dla nich obraźliwe i uwłaczające. Posądzenie niektórych z nich o donoszenie wójtowi świadczyło o braku zaufania do nich, który nie był uzasadniony żadną racjonalną przesłanką. Wydanie polecenia woźnej, aby zniszczyła przedmioty będące własnością dwóch nauczycielek niewątpliwie stanowiło przejaw braku poszanowania własności prywatnej podwładnych. Powódka nie wykazała przy tym, aby polecenie to zostało wydane z jakiegoś uzasadnionego powodu. Przejawami braku szacunku wobec niektórych pracowników było także nieudzielanie zgody na opuszczenie stanowiska pracy w przypadkach losowych czy zadysponowanie numerem telefonu nauczyciela bez jego wiedzy i zgody. Opisane zachowania powódki wywołały u wskazanych wyżej osób zaniżone poczucia własnej wartości jako nauczyciela i człowieka. Tymczasem powódka jako pracodawca tych osób powinna stać na straży ich godności osobistej. W tych okolicznościach uwzględnienie żądania przywrócenia do pracy na stanowisko dyrektora pozwanego, czy też zasądzenie stosownego odszkodowania za niezgodne z przepisami odwołanie ze stanowiska dyrektora stanowiłoby zaakceptowanie jej nagannego zachowania. Sytuacja taka nie powinna zaś mieć miejsca wobec licznych naruszeń godności osobistej nauczycieli pozwanego. Z tych względów Sąd Rejonowy uznał, że uwzględnienie żądania powódki byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art.8 kp) i na podstawie art.58 zdanie drugie w zw. z art.59 kp a contrario powództwo powódki oddalił.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu uregulowaną w art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc, art.109 kpc, §11 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr163, poz.1349 ze zm.) Sąd Rejonowy zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego ,tj. art.8 kp poprzez:

a) jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że wniesienie pozwu oraz domaganie się przez powódkę ochrony prawnej wynikającej z dokonania wobec niej niezgodnego z prawem wypowiedzenia stosunku pracy stanowiło nadużycie prawa, a uwzględnienie dochodzonego w pozwie roszczenia byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w sytuacji, gdy pozwany zarzutu takiego nie formułował, a ponadto sam naruszył zasady współżycia społecznego poprzez dokonanie w stosunku do powódki wypowiedzenia stosunku pracy zarówno jako dyrektora, jak i nauczyciela z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa,

b) uznanie, że w sprawie miało naruszenie przez powódkę zasad współżycia społecznego, pomimo braku podniesienia takiego zarzutu przez pozwanego,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego ,tj. art.56§1 kp poprzez jego niezastosowanie w sytuacji uznania przez Sąd, że okoliczności wskazane w odwołaniu z funkcji dyrektora nie stanowiły szczególnych okoliczności w rozumieniu art.38 ustawy o systemie oświaty,

3. naruszenie przepisów prawa materialnego ,tj. art.56§1 i 2 kp w zw. z art.45§2 kp w zw. z art.47 kp poprzez ich niezastosowanie, a więc nie orzeczenie odszkodowania w sytuacji, w której w ocenie Sądu uwzględnienie powództwa było niecelowe lub niemożliwe,

4. naruszenie prawa procesowego ,tj. art.233§1 kpc poprzez błędną, sprzeczną z doświadczeniem życiowym ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji poczynienie ustaleń sprzecznych z tym materiałem, w szczególności poprzez:

- danie wiary zeznaniom świadków wymienionych na stronie 18 i 19 uzasadnienia i poczynienie bezpodstawnych ustaleń, że powódka naruszała godność osobistą nauczycieli pozwanego,

- poczynienie bezpodstawnych ustaleń, że powódka wykazywała brak szacunku wobec nauczycieli oraz podważała autorytet nauczyciela,

- odmowę wiary zeznaniom świadka J. K., B. R. i K. W. na okoliczność rzekomego konfliktu w placówce szkolnej.

Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości poprzez przywrócenie powódki do pracy, a w przypadku nieuwzględnienia powyższego wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz powódki odszkodowania zgodnie art.56§1 i 2 kp w zw. z art.45§2 kp w zw. z art.47 kp ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Siedlcach oraz zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

Sąd Okręgowy podziela całokształt ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego w Siedlcach i ostateczną ocenę tego Sądu, że w sprawie brak jest podstaw do uwzględnienia roszczenia powódki. W przekonaniu Sądu Okręgowego nie do końca zgodzić się można z Sądem pierwszej instancji, że roszczenie powódki o przywrócenie do pracy (ewentualnie o odszkodowanie) nie mogło być uwzględnione jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Sądu Okręgowego roszczenie powódki nie może być uwzględnione, gdyż jest bezpodstawne, a jego bezpodstawność wynika z tego, że przyczyna odwołania powódki ze stanowiska dyrektora pozwanego Zespołu Szkół okazała się prawdziwa i na tyle doniosła, że dawała podstawy do odwołania powódki z tego stanowiska w trybie natychmiastowym określonym w art.38 ust.1 pkt 2 ustawy z 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2016r., poz.1943). W tych okolicznościach wyrok Sądu Rejonowego oddalający roszczenie powódki odpowiada prawu.

Zanim jednak Sąd Okręgowy odniesie się do przyczyn odwołania powódki ze stanowiska dyrektora pozwanego Zespołu Szkół w P. i związanych z tym zarzutów apelacyjnych powódki wskazać należy na okoliczność, która została pominięta przez Sąd Rejonowy, a która ma istotne znaczenie dla zasadności roszczenia powódki o przywrócenie do pracy na stanowisku dyrektora pozwanego. Sąd Rejonowy w swoich ustaleniach faktycznych odnotował, że po odwołaniu powódki ze stanowiska dyrektora kontynuowała ona zatrudnienie w pozwanym Zespole Szkół na stanowisku nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej aż do chwili rozwiązania stosunku pracy na skutek jego wypowiedzenia dokonanego przez pozwanego w dniu 22 maja 2015r. z powodu zmian plan nauczania uniemożliwiającego dalsze zatrudnienie powódki w pełnym wymiarze zajęć i jednocześnie braku jej zgody na ograniczenie zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia. Sąd Rejonowy ustalił również, że na skutek wystąpienia przez powódkę do Sądu Rejonowego w Siedlcach z roszczeniem o uznanie w/w wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne, sprawa o przywrócenie powódki do pracy u pozwanego była przedmiotem postępowania przed tym Sądem i w dniu 9 października 2015r. w sprawie IV P 333/15 w/w Sąd zasądził od pozwanego Zespołu Szkół w P. na rzecz powódki kwotę 13 209 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie stosunku pracy. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 5 kwietnia 2016r. na skutek oddalenia przez Sąd Okręgowy Siedlcach w sprawie o sygnaturze IV Pa 1/16 apelacji pozwanego od powyższego wyroku. Przedmiotowe rozstrzygnięcie, co należy podkreślić ma istotne znacznie w okolicznościach niniejszej sprawy. Na skutek bowiem wypowiedzenia powódce stosunku pracy w dniu 22 maja 2015r. i upływu okresu wypowiedzenia, z dniem 31 sierpnia 2015r. doszło do rozwiązania stosunku pracy między powódką a pozwanym (vide: pismo o wypowiedzeniu powódce stosunku pracy z 22 maja 2015r. k.9 akt IVP 333/15 Sądu Rejonowego w Siedlcach). Wprawdzie zasądzając na rzecz powódki w/w odszkodowanie Sąd Rejonowy ustalił, że przyczyna wypowiedzenia powódce stosunku pracy była nieuzasadniona, niemniej wynik tego procesu ,tj. zasądzenie na rzecz powódki odszkodowania, ostatecznie przesądził o tym, że stosunek pracy między powódką a pozwanym uległ rozwiązaniu i nie został reaktywowany wobec zasądzenia na rzecz powódki odszkodowania, a nie orzeczenia o przywróceniu do pracy. Na marginesie wskazać należy, że na rozprawie w dniu 25 września 2015r., poprzedzającej wydanie przez Sąd Rejonowy w Siedlcach wyroku w sprawie IV P 333/15, powódka wskazała, że nie wyobraża sobie dalszej pracy w pozwanym Zespole Szkół i ostatecznie pełnomocnik powódki wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie stosunku pracy w miejsce żądanego pierwotnie przywrócenia do pracy (vide: protokół rozprawy z 25 września 2015r. k.82v-83v akt IV P 333/15 SR w Siedlcach). Rozwiązanie stosunku pracy między powódką a pozwany z dniem 31 sierpnia 2015r. skutkuje tym, że powódka nie jest pracownikiem pozwanego, a nie będąc pracownikiem pozwanego nie może być przywrócona na stanowisko dyrektora szkoły (zespołu szkół), której nie jest pracownikiem i to nawet przy założeniu, że pozbawienie jej funkcji dyrektora było niezasadne. Powódka zatrudniona była bowiem u pozwanego na stanowisku nauczyciela pełniąc przy tym funkcję dyrektora, a podstawę nawiązania stosunku pracy między powódką a pozwanym nie był akt (ponawiane akty) powołania jej na dyrektora tej placówki, ale akt mianowania nauczycielem, który powódka uzyskała jeszcze w okresie zatrudnienia w poprzedniej szkole ,tj. w Szkole Podstawowej w T., co nastąpiło z dniem 1 kwietnia 1992r. (akt mianowania na k.43 akt osobowych) i który to status zachowała na skutek przeniesienia przez Wójta Gminy P. z dniem 1 września 1999r. w trybie art.18 ustawy z 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela na stanowisko nauczyciela w Publicznym Gimnazjum w P., które to gimnazjum weszło następnie – od 1 września 2004r. w skład pozwanego Zespołu Szkół w P. (pismo Wójta Gminy w P. z 29 lipca 1999r. o przeniesieniu powódki na stanowisko nauczyciela w Publicznym Gimnazjum w P. k.105 akt osobowych). Analogicznie, podstawą rozwiązania z powódką stosunku pracy nie było zarządzenie Wójta Gminy P. z 20 kwietnia 2015r. o odwołaniu jej z funkcji dyrektora, ale późniejsze – z 22 maja 2015r. wypowiedzenie stosunku pracy. W tym miejscu przytoczyć można wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z 14 lipca 2010r., w sprawie (...) SA/Łd 353/10 (opublikowany: Lex 794127), w którym Sąd ten wskazał, że odwołanie dyrektora szkoły nie powoduje rozwiązania stosunku pracy, a dochodzi jedynie do zmiany treści stosunku pracy, zaś odwołany dyrektor powraca na stanowisko zajmowane przed powierzeniem mu stanowiska dyrektora, a zatem stanowisko nauczyciela. Reasumując powyższe okoliczności wskazać należy, że powódka nie będąc pracownikiem pozwanego na stanowisku nauczyciela, nie może domagać się przywrócenia do pracy na stanowisku dyrektora. Stosunek pracy między powódką jako nauczycielem a pozwanym jako pracodawcą ustał, a funkcję dyrektora pozwanego Zespołu Szkół powódka sprawowała pozostając pracownikiem pozwanego na stanowisku nauczyciela.

Przechodząc do ustaleń i rozważań Sądu Rejonowego i związanych z tym zarzutów apelacyjnych powódki wskazać należy, że przeprowadzone przez Sąd pierwszej instancji wyczerpujące i szczegółowe postępowanie dowodowe dało podstawy do ustalenia, że w sprawie zaszły przesłanki do odwołania powódki ze stanowiska dyrektora pozwanego Zespołu Szkół w trybie art.38 ust.1 pkt 2 ustawy z 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2016r., poz.1943) ,tj. w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia z uwagi na zaistnienie szczególnie uzasadnionego przypadku. Z ustaleń i rozważań Sądu Rejonowego wynika, że Sąd ten zasadniczo uznał za rzeczywistą przyczynę odwołania powódki ze stanowiska dyrektora w postaci zaistniałej sytuacji konfliktowej między powódką jako dyrektorem a istotną częścią pracowników pozwanego tak z grona nauczycieli, jak i pracowników niepedagogicznych - która to sytuacja skutkowała utratą przez powódkę zaufania ze strony znacznej części pracowników, co zagrażało dalszemu sprawnemu kierowaniu przez powódkę placówką szkolną - a jedynie z uwagi na upływ czasu między powzięciem przez organ prowadzący wiedzy o tej sytuacji, co nastąpiło w dniu 28 października 2014r. a decyzją w postaci zarządzenia Wójta Gminy P. o odwołaniu powódki ze sprawowanej funkcji datowanej na 20 kwietnia 2015r., doszedł do przekonania, że odpadły przesłanki do odwołania powódki w trybie natychmiastowym ,tj. bez wypowiedzenia. Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu Rejonowego, popartą głosami doktryny i judykatury, że zastosowanie trybu odwołania dyrektora szkoły bez wypowiedzenia z powodu wystąpienia „przypadku szczególnie uzasadnionego” powinno nastąpić w relatywnie krótkim przedziale czasowym od momentu wystąpienia okoliczności mających uzasadniać takie odwołanie. Niemniej w okolicznościach niniejszej sprawy wskazana sytuacja konfliktowa nie była zdarzeniem jednostkowym „dziejącym się” w krótkim czasie, ale stanem trwającym i utrzymującym się do chwili odwołania powódki ze stanowiska dyrektora. W tych okolicznościach nie można zgodzić się z oceną Sądu Rejonowego, że wskazana przyczyna odwołania powódki niejako zdezaktualizowała się z uwagi na upływ kilku miesięcy między powiadomieniem Wójta Gminy o zaistniałej sytuacji a odwołaniem powódki z funkcji dyrektora. W ocenie Sądu Okręgowego ów nadzwyczajny tryb odwołania z funkcji dyrektora bez wypowiedzenia w trakcie roku szkolnego ze swej istoty charakteryzuje się pewną szybkością działania pozwalającą organowi prowadzącemu szkołę na odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego. Jednakże ów postulat szybkości procedury odwołania zdeterminowany jest głównie tym, aby negatywne skutki związane z działaniami odwoływanej osoby lub innymi okolicznościami związanymi z pełnieniem przez nią funkcji dyrektora nie oddziaływały negatywnie na działalność placówki szkolnej. W świetle powyższego ramy czasowe, na które zwrócił uwagę Sąd pierwszej instancji, należy odnosić do tego, czy w dacie odwołania dyrektora szkoły w dalszym ciągu istnieje zagrożenie dla prawidłowego działania szkoły, czy też z uwagi na upływ czasu od zaistnienia określonej niepożądanej sytuacji, zagrożenie takie ustało i w związku z tym określona osoba może pełnić swoją funkcję w dalszym ciągu i jej odwołanie nie musi następować w trakcie roku szkolnego. W okolicznościach niniejszej sprawy sytuacja przedstawiała się inaczej. Wprawdzie Wójt Gminy P. pierwszą informację o sytuacji konfliktowej w pozwanym Zespole Szkół w P. powziął pod koniec października 2014r., a odwołanie powódki z funkcji dyrektora nastąpiło na mocy zarządzenia z 20 kwietnia 2015r., to owa sytuacja konfliktowa związana ze sposobem ułożenia przez powódkę relacji między nią jako dyrektorem a podległymi jej nauczycielami i pracownikami niepedagogicznymi trwała nadal i oczekiwanych efektów nie przyniosło nawet postępowanie mediacyjne wszczęte niezwłocznie po tym, jak organ rentowy dowiedział się o zaistniałej sytuacji. W związku tym decyzja organu prowadzącego o odwołaniu powódki z funkcji dyrektora pozwanego Zespołu bez wypowiedzenia była uzasadniona, gdyż miała na celu zapewnienie spokojnego funkcjonowania szkoły i realizowania jej ustawowych zadań. Co do dwóch pozostałych przyczyn leżących u podstaw odwołania powódki z funkcji dyrektora w postaci – po pierwsze udania się przez powódkę w dniu 13 marca 2015r. na zwolnienie lekarskie bez poinformowania organu prowadzącego o konieczności wyznaczenia nauczyciela na zastępstwo oraz – po drugie w postaci naruszenia art.39 ust.1 pkt 8 ustawy o systemie oświaty poprzez spowodowanie sytuacji, że żaden z nauczycieli nie odbył szkolenia w zakresie organizacji sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego organizowanego przez komisję okręgową, żaden z nich nie został upoważniony do odbioru oraz zabezpieczenia, a po zakończeniu danej części sprawdzianu lub danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, przekazania zestawów zadań i kart odpowiedzi uczniów komisji okręgowej, co w ocenie organu prowadzącego mogło doprowadzić do uniemożliwienia przeprowadzenia we właściwym terminie sprawdzianu po klasie VI, wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu Rejonowego, iż powyższe sytuacje nie były na tyle doniosłe, aby mogły stanowić podstawę odwołania dyrektora z zajmowanej przez niego funkcji bez wypowiedzenia również dlatego, że skutki opisanych zaniechań nie były dalekosiężne i nie wpłynęły negatywnie na funkcjonowanie pozwanego. Powyższa ocena nie podważa jednak wcześniejszej oceny, że w okolicznościach sprawy zaszła podstawa do odwołania powódki z funkcji dyrektora pozwanego Zespołu Szkół, a to z uwagi na wskazaną wyżej sytuację konfliktową między powódką a istotną częścią kadry pozwanego i związaną z tym utratę przez powódkę zaufania ze strony pracowników pozwanego do powódki jako kierownika zakładu pracy jakim jest Zespół Szkół w P.. W przekonaniu Sądu Okręgowego istniejąca sytuacja była na tyle doniosła, że wymagała od organu prowadzącego działań zmierzających do jej rozwiązania. Podkreślić należy, że spór między dyrektorem a pracownikami z pewnością nie służy prawidłowemu funkcjonowaniu zakładu pracy, a w szczególności takiego zakładu pracy, jakim jest szkoła publiczna powołana do realizacji celów oświatowych i wychowawczych. Podkreślić przy tym należy, że szczególnie uzasadniony przypadek, o którym mowa w art.38 ust.1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty należy rozpatrywać właśnie w kontekście prawidłowej realizacji przez szkołę jej celów i zaistnienie takiego szczególnie uzasadnionego przypadku powinno być oceniane wg kryteriów obiektywnych, nie można przy tym wykluczyć, że taki szczególnie uzasadniony przypadek zaistnieje nawet wówczas, gdy osoba piastująca funkcję dyrektora nie ponosi wyłącznej winy za określoną niewłaściwą sytuację. Reasumując wskazać należy, że w okolicznościach sprawy zaistniały przesłanki do odwołania powódki z funkcji dyrektora bez wypowiedzenia, przy czym fakt, że część okoliczności podanych przez organ prowadzący jako przyczyna odwołania, nie dawała podstaw do takiej decyzji, nie podważa ostatecznego ustalenia, że przesłanki takie istniały, a wynikały z sytuacji konfliktowej między powódką a istotną częścią personelu szkoły przekładającą się na ogólną atmosferę pracy w szkole. Zaistnienie co najmniej jednej z kilku przyczyn wskazanych w zarządzeniu Wójta Gminy P. o odwołaniu powódki z funkcji dyrektora pozwanego daje podstawy do stwierdzenia, że odwołanie takie było uzasadnione i w związku z tym brak jest podstaw do uwzględnienia żądania powódki zasądzenia na jej rzecz stosownego odszkodowania, które co należy podkreślić, mogłoby stanowić jedynie trzykrotność dodatku funkcyjnego przysługującego powódce z tyłu pełnienia funkcji dyrektora, a nie trzykrotność wynagrodzenia miesięcznego. Na skutek odwołania z funkcji dyrektora powódka utraciła bowiem powyższą funkcję, a nie zatrudnienie, które ustało w późniejszym okresie. Co do żądania przywrócenia powódki do pracy na stanowisku dyrektora roszczenie to nie mogło być uwzględnione również z powodów wskazanych na wstępie rozważań.

Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych powódki dotyczących naruszenia przez Sąd Rejonowy prawa materialnego ,tj. art 8 kp oraz art.56§1 i 2 kp w zw. z art.45§2 kp w zw. z art.47 kp wskazać należy, że jak zasygnalizowano na wstępie uzasadnienia, Sąd Okręgowy nie podziela argumentacji Sądu Rejonowego, że roszczenie powódki jako takie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Sądu Okręgowego – jak wykazano wyżej roszczenie to jest nieuzasadnione i dlatego wyrok Sądu pierwszej instancji oddalający roszczenie powódki ostatecznie odpowiada prawu również w zakresie, w jakim Sąd Rejonowy nie zdecydował o zasądzeniu na rzecz powódki odszkodowania.

W ocenie Sądu Okręgowego całkowicie nieuzasadniony jest zarzut apelacyjny dotyczący naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art.233§1 kpc poprzez dokonanie błędnej i sprzecznej z doświadczeniem życiowym oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji poczynienie sprzecznych z tym materiałem ustaleń. W przekonaniu Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji dokonał wszechstronnej prawidłowej, zgodnej z logiką i doświadczeniem życiowym oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W sprawie przesłuchanych zostało wielu świadków z grona pracowników pozwanego i przeważająca większość z nich wskazywała na zachowania powódki, które nie powinny mieć miejsca, szczególnie jeśli zważyć na pełnioną przez powódkę funkcję dyrektora zespołu szkół jako placówki oświatowej i zarazem kierownika zakładu pracy, dla osób zatrudnionych w tym zespole, którego zdaniem jest nie tylko właściwa organizacja pracy szkoły, ale również prawidłowe ułożenie relacji z pracownikami, przeciwdziałanie konfliktom oraz naruszaniu zasad współżycia społecznego. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że powódka nie potrafiła ułożyć właściwych, opartych na wzajemnym szacunku relacji ze znaczną częścią podległych jej pracowników. W uzasadnieniu swojego wyroku Sąd Rejonowy prawidłowo przedstawił poszczególne zachowania powódki jako naruszające godność poszczególnych pracowników pozwanego, a co najmniej zasadę poszanowania drugiej osoby. W uzasadnieniu apelacji powódka przedstawiła własną ocenę zeznań części świadków, ale w przekonaniu Sądu Okręgowego ocena ta ma charakter polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego i odnosi się, jak wskazano, do zeznań wybranych osób. Powódka próbuje nadać neutralny wydźwięk pewnym swoim wypowiedziom i działaniom, ale w przekonaniu Sądu Okręgowego zabieg ten jest nieudany. Dla przykładu odnosząc się do zeznań świadka M. L. zatrudnionej na stanowisku sekretarki, której powódka zakazała pomocy nauczycielom poprzez kserowanie materiałów szkolnych, wskazać należy, że z pozoru sytuacja ta ma neutralny charakter, a powódka jako dyrektor miała prawo wydać takie polecenie. Jednakże, jeżeli sekretarz szkoły miała możliwość – czas i środki oraz chęć do tego, aby pomóc zwracającym się do niej nauczycielom poprzez przygotowanie dla nich kserokopii materiałów dydaktycznych, to polecenie takie słusznie może być odebrane jako - jeśli nie naruszenie godności osobistej podległego pracownika - to z pewnością zasad współżycia społecznego w miejscu pracy przy wykorzystaniu pozycji przełożonego. Przedstawiona sytuacja była jedną z wielu opisanych przez świadków, a część z tych sytuacji dotyczyła wypowiedzi powódki odnośnie wyglądu pracownika albo reakcji powódki na prośby pracowników motywowane sprawami osobistymi. Co do zarzutu odmowy dania wiary przez Sąd Rejonowy zeznaniom świadków: J. K., B. R. i K. W. wskazać należy, że jak wynika z uzasadnienia Sądu Rejonowego, Sąd ten nie tyle nie dały wiary zeznaniom tych świadków, ile stwierdził, że zeznania te niewiele wniosły do sprawy, gdyż wymienione osoby nie posiadały bezpośredniej wiedzy na temat sytuacji w pozwanym Zespole Szkół, ewentualnie posiadały informacje pochodzące od organu prowadzącego, w tym z pism Wójta Gminy P.. Analiza zeznań wymienionych osób (zeznania na k.144v-145 i k.160v akt sprawy) w pełni uzasadnia taką ocenę Sądu pierwszej instancji. Odnosząc się jeszcze do kwestii pozytywnej oceny pracy powódki przez organ prowadzący i powierzenia jej w czerwcu 2014r. funkcji dyrektora na okres kolejnych 5 lat wskazać należy, że ocena taka rzeczywiście została wydana, jednakże jak wynika z treści tej oceny, koncentrowała się ona na aspektach organizacji przez powódkę pracy szkoły (karta oceny pracy z 5 maja 2014r. na k.27-30 akt sprawy). Umiejętność właściwej organizacji pracy szkoły jest niewątpliwie bardzo ważna w przypadku osoby pełniącej funkcję dyrektora, ale nie mniej ważna jest umiejętność współpracy z podwładnymi i zbudowania właściwych relacji.

Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art.385 kpc apelację powódki oddalił. W związku z tym, że powódka po rozwiązaniu stosunku pracy z pozwanym pozostawała osobą bezrobotną, na podstawie art.102 kpc Sąd Okręgowy odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu za drugą instancję.