UZASADNIENIE

W dniu 17 kwietnia 2015 r. odwołujący J. K. wniósł odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. od decyzji z dnia 12 marca 2015 r. znak: (...), w przedmiocie odmowy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, zaskarżając powyższą decyzję w całości.

W uzasadnieniu odwołania J. K. wskazał, że stan jego zdrowia po wypadku uniemożliwia mu wykonywanie pracy zgodnej z jego kwalifikacjami. Stale pozostaje pod opieką lekarzy oraz przechodził wielokrotnie rehabilitację, jednakże pomimo stałego leczenia jak również rehabilitacji nie odzyskał pełnej sprawności fizycznej, która umożliwiałaby mu podjęcie dotychczasowej pracy czy też podjęcie innego zatrudnienia. Ubezpieczony podkreślił, że stale odczuwa ból, pomimo korzystania z pomocy lekarskiej, a po przebytym wypadku odwołujący ma problemy z poruszaniem się oraz pozostawaniem w pozycji stojącej przez dłuższy czas. Wobec powyższego ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie na jego rzecz prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (odwołanie z dnia 17 kwietnia 2015 r. k. 2-4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że ubezpieczony został w toku postępowania skierowany na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 02 marca 2015 r. nie stwierdziła u niego niezdolności do pracy. Jednocześnie na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach rentowych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił staż pracy odwołującego w łącznym wymiarze 35 lat, 11 miesięcy i 17 dni. Stwierdził także, że w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę, odwołujący udowodnił okres zatrudnienia w wymiarze 9 lat, 2 miesięcy i 26 dni. Na tej podstawie, decyzją z dnia 12 marca 2015 r. (znak (...)), organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odpowiedź na odwołanie z dnia 21 stycznia
2016 r. k. 52 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. K. urodzony (...), posiada wykształcenie wyższe. W dniu 15 czerwca 1982 r. ukończył studia na Politechnice B. uzyskując tytuł magistra inżyniera mechanika maszyn i urządzeń rolniczych. W okresie od dnia 1października 1982 r. do dnia 7 kwietnia 1984 r. odwołujący prowadził działalność gospodarczą wraz z ojcem J. pod firmą (...), natomiast w okresie od 8 kwietnia 1984 r. do 12 grudnia 2005 r. prowadził działalność powyższą wyłącznie z matką G.. W okresie od 13 grudnia 2005 r. 31 grudnia 2013 r. zaczął prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą – (...). W międzyczasie w okresie w okresie od 5 lutego 2007 r. do 8 października
2008 r. zatrudniony był w wymiarze pełnego etatu w Fabryce (...) S.A. w M.. W okresie od 6 listopada 2013 r. do 6 maja 2014 r. odwołujący pobierał zasiłek chorobowy. Następnie decyzją z dnia 2 czerwca 2014 r. znak: (...) organ rentowy przyznał prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 7 maja 2014 r. do 4 sierpnia 2014 r. w wysokości 90% podstawy wymiaru, zaś od 5 sierpnia 2014 r. do 3 października 2014 r. w wysokości 75% podstawy wymiaru. W dalszej kolejności decyzją z dnia 29 września 2014 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na dalszy okres, tj. od 4 października 2014 r. do 31 stycznia 2015 r. w wysokości 75% podstawy wymiaru (wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy wraz z załącznikami k. 1-20, t. I a.r.).

W dniu 22 grudnia 2014 r. J. K. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniosek o przyznanie na jego rzecz prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Do powyższego wniosku ubezpieczony załączył informację, dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy (wniosek z dnia 22 grudnia 2014 r. wraz z załącznikami k. 1-20, tom I a.r.).

W toku postępowania wyjaśniającego, odwołujący został skierowany na badanie lekarskie przez Lekarza Orzecznika ZUS, który orzeczeniem wydanym w dniu 28 stycznia 2015 r. stwierdził, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Na skutek wniesionego przez ubezpieczonego sprzeciwu od powyższego orzeczenia, w dniu 2 marca 2015 r. Komisja Lekarska ZUS wydała orzeczenie, w którym potwierdziła ustalenia poczynione przez Lekarza Orzecznika ZUS. W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na podstawie ww. orzeczenia wydał w dniu 12 marca 2015 r. decyzję (znak: (...)), którą odmówił J. K. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Rozstrzygnięcie decyzji organ rentowy oparł na przepisach ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując, że odwołujący nie spełnia warunku określonego w art. 57 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a mianowicie nie jest osobą niezdolną do pracy (orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 28 stycznia 2015 r. k. 39-40 t. I a.r., orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 marca 2015 r., k. 45-46 t. I a.r., decyzja ZUS z dnia 12 marca 2015r., k. 59-60, tom I a.r.).

W związku z niekorzystną decyzją organu rentowego, J. K. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 17 kwietnia 2015 r. k. 2-4 a.s.).

Postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2015 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów ortopedy-traumatologa, radiologa oraz lekarza medycyny pracy, celem ustalenia, czy odwołujący utracił zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i czy rokuje odzyskanie zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, czy jest to niezdolność częściowa, czy całkowita, jeżeli tak to na jaki okres, ze szczególnym wskazaniem jaka jest data początkowa tej niezdolności przy uwzględnieniu następujących okoliczności:

1. niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat z zastrzeżeniem pkt.2;

2. niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu;

3. jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres, co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego (65 lat dla mężczyzn) należy w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzec niezdolność do pracy od dnia osiągnięcia tego wieku (postanowienie z dnia 31 sierpnia 2015 r., k. 57).

W opinii z dnia 14 października 2015 r. biegły sądowy z zakresu ortopedii i traumatologii M. G. wskazał, że ze względów ortopedycznych odwołujący nie jest niezdolny do pracy. Wskazał, że po przebytym złamaniu kręgosłupa odwołujący odbył zabieg operacyjny, a następnie leczył się przez ponad rok oraz odbywał rehabilitację, co pozwoliła na zrost złamania. Biegły wskazał, że również u ubezpieczonego doszło do zrostu w obrębie miednicy. Ponadto odwołujący nie posiada zaników mięśniowych kończyn dolnych i nie występuje w tym zakresie dysfunkcja. Dodatkowo ruchy w stawach i siła mięśniowa jest prawidłowa. Biegły wskazał, że odwołujący jest zdolny do pracy umysłowej, jedynymi przeciwwskazaniami dla jego stanu zdrowia jest ciężka praca fizyczna połączona z dźwiganiem ciężarów i wymagająca pozycji wymuszonej. W ocenie biegłego natomiast kluczowa będzie opinia biegłego lekarza neurologa z uwagi na rozpoznany u J. K. niedowład lewej kończyny dolnej (opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii M. G. z dnia 14 października 2015 r. k. 64 - 66 a.s.).

W dniu 16 lutego 2016 r. wpłynęła do Sądu okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie opinia biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy K. Z. (1). W opinii biegła wskazała, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy od zakończenia świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2016 r. W ocenie biegłej J. K. przebył znaczący uraz kręgosłupa i miednicy, następstwem czego były odchylenia neurologiczne w postaci pęcherza neurogennego i niedowładu kończyny dolnej lewej. Przeprowadzona rehabilitacja, spowodowała wycofanie się objawów patologicznych, niemniej jednak stan fizyczny układu ruchu badanego ujawnia istotne deficyty czynnościowe w postaci upośledzenia wydolności chodu z dyskretnym niedowładem kończyny dolnej lewej oraz znaczące ograniczenia ruchomości kręgosłupa lędźwiowego. W związku z posiadaniem przez ubezpieczonego wykształcenia wyższego biegła wskazała, że stan czynnościowy narządu ruchu pozwala na świadczenie pracy umysłowej, zaznaczając jednocześnie, że odwołujący nie wykonywał nigdy tego typu zatrudnienia, bowiem na przestrzeni lat wykonywał on pracę fizyczną, prowadząc działalność gospodarczą w zakresie produkcji części motoryzacyjnych. W związku z powyższym w ocenie biegłej sądowej na skutek wypadku w dnia 6 listopada 2013 r. doszło do takiego naruszenia sprawności organizmu, które powoduje u odwołującego długotrwałą niezdolność do pracy w rozumieniu rentowym (opinia biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy K. Z. (1) z dnia 16 lutego 2016 r. k. 94 - 95 a.s.).

W dniu 2 sierpnia 2016 r. do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie wpłynęła opinia biegłego sądowego z zakresu radiologii P. B.. W opinii biegły rozpoznał u odwołującego zmiany pourazowe i zwyrodnieniowe w stopniu średnio nasilonym, w części utrwalone, a w części stale postępujące. W ocenie biegłego nie rokują one poprawy zarówno za pomocą leczenia i rehabilitacji, jak i za pomocą ewentualnej operacji. Zdaniem biegłego sądowego z zakresu radiologii powyższe zmiany powodują u ubezpieczonego J. K. niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy fizycznej (opinia biegłego sądowego z zakresu radiologii P. B. z dnia 31 lipca 2016 r. k. 159 - 160 a.s.).

Do powyższej opinii zastrzeżenia zgłosił organ rentowy w piśmie Członka Przewodniczącego Komisji Lekarskich z dnia 18 sierpnia 2016 r. W piśmie tym organ rentowy wskazał, że biegły nie wykazał, jakie naruszenie sprawności organizmu powoduje u J. K. niezdolność do pracy zgodną z poziomem kwalifikacji odwołującego. W ocenie Członka Komisji Lekarskiej ZUS ubezpieczony może podjąć pracę na innych stanowiskach zgodnie z posiadanym poziomem kwalifikacji bądź też zostać przekwalifikowany. Wobec powyższego organ rentowy wniósł o pominięcie opinii biegłego sądowego z zakresu radiologii.

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2016 r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty neurologa na okoliczność tezy dowodowej z postanowienia z dnia z dnia 31 sierpnia 2015 r. (postanowienie z dnia 10 sierpnia 2016 r., k. 165 a.s.).

W opinii z dnia 28 listopada 2016 r. biegły sądowy z zakresu neurologii B. A. wskazała, że odwołujący był wielokrotnie rehabilitowany ambulatoryjnie i szpitalnie, jednakże nie wymagał on ze względu na stan swojego zdrowia hospitalizacji w oddziale neurologicznym. Biegła nie stwierdziła ponadto cech ogniskowego uszkodzenia (...), czy też odchyleń od normy w zakresie nerwów czaszkowych. W zakresie kończyn górnych i dolnych biegła wskazała, że ubezpieczony zachował odruchy symetryczne, bez wyraźnych niedowładów kończyn i zaników mięśni. W ocenie biegłej schorzenia J. K. przy stopni zaawansowania i nasilenia objawów, nie powodują upośledzenia funkcji organizmu w stopniu powodującym długotrwałą niezdolność do pracy w rozumieniu rentowym. ( opinia biegłej sądowej z zakresu neurologii B. A. z dnia 28 listopada 2016 r. k. 194-195 a.s.).

Do powyższych opinii żadna ze stron nie zgłosiła zastrzeżeń. Jednocześnie na rozprawie w dniu 19 stycznia 2016 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe (protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2016 r. k. 214-215 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawnie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak również w aktach organu rentowego. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane, co do ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Sąd Okręgowy dokonał ustaleń stanu faktycznego także na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii M. G. z dnia 14 października 2015 r. (k. 64 - 66 a.s.), opinii biegłego sądowego z zakresu radiologii P. B. z dnia 31 lipca 2016 r. (k. 159 - 160 a.s.), opinii biegłej sądowej z zakresu neurologii B. A. z dnia 28 listopada 2016 r. (k. 194-195 a.s.) oraz opinii biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy K. Z. (1) z dnia 16 lutego 2016 r. (k. 94 - 95 a.s.). Opinie są rzetelne, gdyż zostały wydane w oparciu o obiektywne wyniki badań ubezpieczonego, a wydający je biegli są specjalistami w swoich dziedzinach, posiadającymi bogatą wiedzę medyczną i wieloletnie doświadczenie zawodowe. Z tego względu ich opinie nie budzą wątpliwości i zastrzeżeń w zakresie określenia stanu zdrowia ubezpieczonego J. K.. Zaznaczenia jednak wymaga, że w ocenie Sądu najbardziej miarodajna była opinia biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy, bowiem miała ona podsumować wszystkie dolegliwości występujące u odwołującego i w tym kontekście stwierdzić, czy biorąc pod uwagę opinie biegłych innych specjalności u odwołującego występuje niezdolność do pracy w znaczeniu rentowym. Zdaniem Sądu opinia ta jest wyczerpujące, w sposób pełny realizowała postawioną tezę dowodową, była rzetelna, stanowcza, a sposób motywowania wniosków był odpowiednio przekonujący. Ponadto nie była kwestionowana przez żadną ze stron. W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 12 marca 2015 r., znak: (...), jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz. U z 2015r. poz. 748 z późn. zm.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1. jest niezdolny do pracy;

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3. niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych wymienionych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W treści wskazanej powyżej regulacji zostały określone warunki konieczne do powstania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Warunki te muszą być spełnione łącznie.

Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004 roku, II UK 222/03).

Przepis art. 12 powołanej ustawy rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 07 września 1979r., II URN 111/79).

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności złożonego przez ubezpieczonego odwołania wskazać należy, że zaskarżona decyzja organu rentowego jest nieprawidłowa, gdyż nie odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy. W niniejszej sprawie, Sąd uwzględnił opinię wydaną przez biegłą sądową z zakresu medycyny pracy K. Z. (1) i uznał ją za wyczerpującą, bo poddającą wszechstronnej analizie stan zdrowia ubezpieczonego w odniesieniu do jego możliwości zawodowych. Wnioski zawarte w opinii biegłej sądowej z zakresu neurologii nie nasuwają wątpliwości, co do ich trafności, a zatem brak było podstaw do jej kwestionowania. Wskazana biegła jest doświadczonym specjalistą z wymienionej dziedziny medycyny, która odpowiada głównym schorzeniom ubezpieczonego. Opinię wydała po zapoznaniu się ze wszystkimi dokumentami z leczenia przedłożonymi przez ubezpieczonego. W ocenie Sądu rzeczowo uzasadniła swoje stanowisko odnośnie zdiagnozowanych u wnioskodawcy schorzeń i ich wpływu na jego zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami oraz pracy ostatnio wykonywanej. Z treści opinii wynika jednoznacznie, że po doznanym urazie odwołujący doznał istotnych odchyleń neurologicznych w postaci pęcherza neurogennego i niedowładu kończyny dolnej lewej. Wskazywała na pozytywne efekty przeprowadzonej rehabilitacji, która przyczyniła się w znacznej mierze do wycofania się objawów patologicznych, nie mniej stan fizykalny odwołującego ujawniał w dalszym ciągu znaczące deficytu czynnościowe, które nie pozwalają na sprawne poruszanie ze względu na niedowład kończyny dolnej lewej oraz znaczące ograniczenia ruchomości kręgosłupa lędźwiowego. Podkreślenia wymaga dodatkowo, iż odwołujący w trakcie swojego zatrudnienia nie wykonywał pracy związanej z wyuczonym zawodem. Odwołujący bowiem prowadził jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie produkcji części motoryzacyjnych, która była pracą fizyczną. Ponadto wiek odwołującego – 60 lat powoduje, że zupełny brak doświadczenia zawodowego stwarzałby poważne trudności do powrotu do zawodu wyuczonego i kontynuowania pracy w charakterze pracownika umysłowego.

Podsumowując, zdaniem Sądu ubezpieczony jest osobą częściowo niezdolną do pracy. Nadto spełnił również przesłanki wynikające z art. 57 ust. 1 pkt. 2 i 3 ustawy emerytalnej. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 12 marca 2015 r., znak: (...), w ten sposób, że przyznał odwołującemu J. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 01 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., o czym orzekł w pkt. 1 sentencji wyroku.

W punkcie 2 Sąd Okręgowy w oparciu o treść § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 461) zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na rzecz odwołującego J. K. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE