UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rybniku w dniu 6 sierpnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt IX K 287/16 wydał wyrok łączny wobec S. M., skazanego następującymi wyrokami:

I. wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 15 października 2014r. w sprawie o sygn. akt III K 656/14 za czyn z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 271 § 1 k.k. popełniony w bliżej nieustalonym dniu w 2006 – 2007r., na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat;

II. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 17 lutego 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 932/14 za czyn z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii popełniony w dniu 08 października 2014r. na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz karę grzywny w rozmiarze 40 stawek dziennych po 10 złotych każda;

III. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 19 sierpnia 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 1043/14 za czyny z art. 278 § 1 k.k. popełnione w dniach: 26.09.2014 r. i w bliżej nieokreślonym dniu sierpnia 2014r. w warunkach ciągu przestępstw określonych w art. 91 § 1 k.k. na jedną karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz karę grzywny w rozmiarze 50 stawek dziennych po 10 złotych każda;

IV. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 września 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 194/15 za czyn z art. 279 § 1 k.k. i art. 278 § 5 k.k. przy zast. art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k. popełniony w dniu 03 lutego 2015r. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz karę grzywny w rozmiarze 40 stawek po 20 złotych każda;

V. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 385/15 za czyn z art. 279 § 1 k.k. i art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. popełniony w dniu 23 września 2014r. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę 1 roku ograniczenia wolności polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym;

VI. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 22 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 683/14 za czyn z art. 198 k.k. popełniony w dniu 12 stycznia 2014r. na karę 2 lat pozbawienia wolności, którą odbywa od 9 marca 2016r.;

VII. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 26 stycznia 2016r. w sprawie o sygn. IX K 792/15 za czyn z art. 284 § 1 k.k. popełniony w dniu 09 grudnia 2013r. na karę 10 miesięcy kary ograniczenia wolności polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.

Na podstawie art. 91 § 2 k.k., art. 86 § 1 k.k., art. 87 § 1 k.k. oraz art. 89 § 1a i § 1b k.k. Sąd I instancji w punkcie 1 w miejsce orzeczonych wobec skazanego S. M. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 17 lutego 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 932/14, wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 19 sierpnia 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 1043/14, wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 września 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 194/15, wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 22 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 683/14 kar pozbawienia wolności oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 26 stycznia 2016r. w sprawie o sygn. IX K 792/15 kary ograniczenia wolności wymierzył oskarżonemu karę łączną 3 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

W punkcie 2 na mocy art. 91 § 2 k.k. oraz art. 86 § 1 i 2 k.k. w miejsce orzeczonych wobec skazanego S. M. wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 19 sierpnia 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 1043/14 oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 września 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 194/15 kar grzywny Sąd wymierzył oskarżonemu karę łączną grzywny w wysokości rozmiarze 70 stawek dziennych po 10 złotych każda.

W punkcie 3 na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności Sąd zaliczył skazanemu okresy odbywania kar pozbawienia wolności w sprawach objętych wyrokiem łącznym: ze sprawy Sądu Rejonowego w Rybniku IX K 932/14 od dnia 08 października 2014r. do dnia 10 października 2014r., ze sprawy Sądu Rejonowego w Rybniku IX K 683/14 od dnia 09 marca 2016r. do dnia 06 października 2016r.

W punkcie 4 na podstawie art. 576 § 1 k.p.k. Sąd ustalił, iż pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyrokach objętych wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu.

W punkcie 5 na podstawie art. 572 kpk Sąd umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego co do wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 15 października 2014r. w sprawie o sygn. akt III K 656/14 oraz Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. akt IX K 385/15.

W punkcie 6 na mocy art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. L. kwotę 120 złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą obronę z urzędu świadczoną na rzecz skazanego S. M., powiększoną o stawkę podatku VAT. W punkcie 7 na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd zwolnił skazanego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Apelację od wyroku łącznego wniósł obrońca skazanego, który zaskarżył wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięć zawartych w punktach 1 i 2 wyroku – co do kary.

Skarżący zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, polegający na niewłaściwym zastosowaniu przy wyrokowaniu zasady asperacji i wymierzenie skazanemu kary pozbawienia wolności w górnej jej granicy, w sytuacji gdy postawa i zachowanie skazanego w czasie wykonywania kary pozbawienia wolności, przemawiają za zastosowaniem zasady pełnej absorpcji i wymierzeniem skazanemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania,

2. orzeczenie wobec skazanego kary rażąco niewspółmiernie surowej, poprzez wymierzenie mu kary łącznej w wymiarze 3 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, a także kary łącznej grzywny w wymiarze 70 stawek dziennych po 10 złotych każda, pomimo, iż właściwości i warunki osobiste skazanego, a zwłaszcza postawa podczas odbywania kary pozbawienia wolności, przemawiają za zastosowaniem przy wymierzeniu kary zasady pełnej absorpcji.

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie skazanemu kary łącznej w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz kary grzywny przy zastosowaniu zasady pełnej absorpcji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja obrońcy skazanego nie zasługuje na uwzględnienie. Wprawdzie skarżący kwestionuje jedynie wymiar orzeczonych kar, tym niemniej Sąd Odwoławczy krótko odniesie się do innych rozstrzygnięć zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż z dniem 1 lipca 2015r. weszła w życie nowelizacja kodeksu karnego wprowadzająca nowe zasady łączenia kar. Zgodnie z art. 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o zmianie ustawy kodeks karny oraz niektórych innych ustaw przepisów rozdziału IX ustawy (kodeksu karnego, odnoszących się do zbiegu przestępstw oraz łączenia kar i środków karnych) nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życia niniejszej ustawy, przy czym zgodnie z treścią art. 4 § 1 k.k. istnieje możliwość zastosowania przepisów sprzed nowelizacji z dnia 1 lipca 2015 r., jeśli są one względniejsze dla sprawcy.

Słusznie Sąd Rejonowy zauważył, że w realiach niniejszej sprawy stosowanie kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym poprzednio, tj. przed dniem 1 lipca 2015 roku, nie jest względniejsze dla skazanego, a zatem należy stosować ustawę nową. Rozważania Sądu I instancji zawarte na str. 2 i 3 uzasadnienia zasługują na pełną akceptację Sądu Odwoławczego, gdyż dokonana przez Sąd I instancji analiza konfiguracji wyroków podlegających połączeniu w myśl art. 85 k.k. w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2015 r. jest poprawna.

Sąd I instancji prawidłowo orzekł, iż w niniejszej sprawie połączeniu podlegają kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami:

- Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 17 marca 2015 r. (sygn. akt IX K 932/14),

- Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 19 sierpnia 2015 r. (sygn. akt IX K 1043/14),

- Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 września 2015 r. (sygn. akt IX K 194/15),

- Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 22 grudnia 2015 r. (sygn. akt IX K 683314),

- Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 26 stycznia 2016 r. (sygn. akt IX K 792/15).

Wbrew twierdzeniom skarżącego brak jest podstaw do orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności na zasadzie pełnej absorpcji, którą można stosować jedynie w szczególnych, nadzwyczajnych sytuacjach.

Biorąc pod uwagę relacje zachodzące pomiędzy prawomocnie osądzonymi czynami, a także obecną postawę i zachowanie się skazanego kara łączna winna zostać ukształtowana w oparciu o zasadę asperacji. Orzeczona kara łączna w wymiarze 3 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz kara łączna grzywny w wymiarze 70 stawek dziennych, po 10 złotych każda stawka znajdują oparcie w treści art. 91 §2 k.k., art. 86 §1 k.k., art. 87 §1 k.k. oraz art. 89 §1 a i §1b k.k.

Wskazany przez Sąd Rejonowy przepis art. 85a k.k. nakazuje przy orzekaniu kary łącznej brać pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara winna osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Podnieść dodatkowo należy, iż pomimo nowych zasad łączenia kar nie uległy zmianie przesłanki jej kształtowania, a zatem aktualne pozostaje również dotychczasowe orzecznictwo, zgodnie z którym istotne znaczenie dla ukształtowania w wyroku łącznym kary łącznej mają kwestie wynikające ze związku przedmiotowo-podmiotowego poszczególnych, zbiegających się przestępstw. Ów związek przedmiotowy winien być oceniany według tożsamości bądź podobieństwa dóbr naruszonych poszczególnymi z tych przestępstw oraz zwartości czasowej i miejscowej ich popełnienia. Związek podmiotowy to z kolei podobieństwo rodzajów winy i zamiarów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że skazany popełnił poszczególne czyny na przestrzeni stosunkowo długiego okresu czasu, bo od 9 grudnia 2013 roku do 3 lutego 2015 roku. Czynami tymi skazany naruszył różne dobra prawne, został bowiem skazany za czyn z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, z art. 198 k.k. a także za przestępstwa przeciwko mieniu popełnione na szkodę różnych pokrzywdzonych. Powyższe okoliczności świadczą o tym, że skazany ma lekceważący stosunek do porządku prawnego i norm społecznych.

Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z opinią Dyrektora Zakładu Karnego w J. prognoza kryminologiczno-społeczna wobec skazanego jest obecnie negatywna, proces resocjalizacji S. M. wymaga utrwalenia w warunkach izolacji penitencjarnej. Pozytywne zachowanie w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności nie może mieć przesądzającego znaczenia i przesądzać o ukształtowaniu kar w oparciu o zasadę pełnej absorpcji.

Ukształtowanie wymiaru kar łącznych w oparciu o zasadę pełnej absorpcji w sytuacji, gdy skazany dopuścił się popełnienia różnorodzajowych przestępstw, nie pozostających ze sobą w ścisłym związku, nie miałoby żadnych podstaw i stanowiłoby zdaniem Sądu Odwoławczego niczym nieuzasadnione premiowanie skazanego. Rozważania te dotyczą także orzeczonej kary łącznej grzywny, w tym bowiem zakresie wskazać należy, iż skazany dopuścił się co prawda przestępstw przeciwko mieniu, ale na szkodę różnych pokrzywdzonych.

Wbrew twierdzeniom skarżącego w niniejszej sprawie nie było żadnych podstaw, by ukształtować karę łączną pozbawienia wolności w taki sposób, by możliwym było jej warunkowe zawieszenie. Abstrahując od powyższego zauważyć należy, iż instytucja przewidziana w art. 69 k.k. winna być stosowana jedynie w stosunku do sprawców, wobec których istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna, pozwalająca przypuszczać, iż skazany będzie przestrzegał porządku prawnego i nie popełni nowego przestępstwa. Analiza wszystkich skazań zapadłych wobec S. M. prowadzi do wniosku, iż skazany przejawia stałą skłonność do zachowań sprzecznych z prawem, postawiona wobec niego pozytywna prognoza kryminologiczna okazała się chybiona. Jedynie zatem kara pozbawienia wolności o charakterze izolacyjnym spełni swoje funkcje wychowawcze i zapobiegawcze, a przy tym odpowiadać będzie poczuciu sprawiedliwości.

Pozostałe wyroki, które zapadły wobec skazanego nie zostały objęte węzłem kary łącznej orzeczonej przedmiotowym wyrokiem. Postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego w części dotyczącej tych wyroków słusznie Sąd Rejonowy umorzył.

Brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku łącznego lub jego uchylenia.

O kosztach za postępowanie odwoławcze orzeczono po myśli art. 624 § 1 k.p.k., zwalniając skazanego od ich ponoszenia, z uwagi na jego trudną sytuację materialną i perspektywę dłuższego pobytu w zakładzie karnym. Jednocześnie zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 147,60 złotych (wraz z podatkiem VAT) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

SSO Jacek Myśliwiec

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska SSO Lucyna Pradelska- Staniczek (spr.)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE