UZASADNIENIE

We wniesionym w dniu 4 listopada 2010 r. pozwie powód J. J. domagał się zasądzenia od pozwanego J. P. kwoty 80.000 zł tytułem odszkodowania oraz kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Nadto, powód wnosił o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu swoich żądań powód wskazał, że pozwany J. P. została wyznaczony pełnomocnikiem powoda z urzędu, do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2010 r. sygn. akt I ACa 238/10. Pozwany pismem z dnia 18 czerwca 2010 r. powiadomił powoda o braku podstaw do wniesienia skargi przesyłając sporządzoną opinię prawną. Powód podniósł, iż pozwany przed sporządzeniem przedmiotowej opinii nie skontaktował się osobiście z powodem w celu omówienia sprawy, o co powód zabiegał. Tym samym pozwany naruszył zasady wykonywania zawodu radcy prawnego i przepisy prawa. W ocenie powoda pozwany naruszył dobra osobiste powoda wyrządzając powodowi krzywdę w wysokości 20.000 zł oraz szkodę majątkową w wysokości 80.000 zł.

(pozew, k. 2-2v)

W odpowiedzi na pozew pozwany J. P. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż został wyznaczony pełnomocnikiem powoda w postępowaniu ze skargi kasacyjnej w sprawie powoda przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Usługowo-Handlowemu (...) Sp. z o.o. Powód złożył opinię prawną o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2010 r. sygn. akt I ACa 238/10, o czym poinformował powoda pismem z dnia 18 czerwca 2010 r. Przed wydaniem w/w opinii pozwany podjął próbę omówienia sprawy i poznania stanowiska powoda podczas osobistego spotkania w Areszcie Śledczym w G. w dniu 16 czerwca 2010 r. w godzinach przedpołudniowych. Obecność w Areszcie Śledczym i cel wizyty pozwanego zostały odnotowane przez funkcjonariuszy służby więziennej w prowadzonych przez nich rejestrach. Funkcjonariusz, który udał się, aby powiadomić powoda o przybyciu pozwanego powrócił sam wyjaśnieniami, iż powód nie miał ochoty na rozmowę z pozwanym, co było jedynym wytłumaczeniem absencji powoda. Wzmiankę o podjętej próbie spotkania z powodem pozwany zamieścił w opinii złożonej do Sadu Apelacyjnego, sporządził również notatkę z przebiegu wizyty w Areszcie Śledczym w G.. W dniu 28 czerwca 2010 r. pozwany otrzymał pisma powoda z dnia 14 i 22 czerwca 2010 r. doręczone listem zwykłym. Pismem z dnia 22 czerwca 2010 r. powód zawiadomił Sąd Apelacyjny w Gdańsku o wypowiedzeniu pełnomocnictwa i wniósł o ustanowienie innego pełnomocnika z urzędu wskazując jednocześnie na fakt wniesienia do Sądu Okręgowego w Gdańsku pozwu przeciwko osobie pozwanego o naruszenie dóbr osobistych.

Pozwany podniósł, iż powód nie wykazał okoliczności faktycznych, które potwierdzałyby, że pozwany swoim zachowaniem wyrządził powodowi szkodę majątkową, czy też naruszył jakiekolwiek dobro osobiste powoda i wyrządził powodowi jakąkolwiek krzywdę. Powód nie wykazał przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego oraz roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia, co do zasady oraz co do wysokości. Pozwany spełnił wymogi nałożone przez przepis art. 118 § 5 k.p.c. regulującego tryb postępowania ustanowionego przez sąd pełnomocnika procesowego który nie stwierdzi podstaw do wniesienia skargi, nadto zastosowania nie znalazł przepis art. 118 § 6 k.p.c., regulujący postępowanie w przypadku stwierdzenia, iż sporządzona przez pełnomocnika procesowego opinia nie spełnia wymogów należytej staranności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pismem Okręgowej Izby Radców Prawnych z dnia 1 czerwca 2010 r. radca prawny J. P. został wyznaczony pełnomocnikiem z urzędu powoda J. J. w postępowaniu ze skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2010 r. sygn. akt I ACa 238/10 w sprawie przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Usługowo-Handlowemu (...) Sp. z o.o., w którym Sąd oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 15 grudnia 2009 r. sygn. akt I C 1386/09.

okoliczności bezsporne

Pismem doręczonym powodowi w dniu 9 czerwca 2010 r. pozwany poinformował powoda o wyznaczeniu pełnomocnikiem z urzędu powoda w postępowaniu ze skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2010 r. sygn. akt I ACa 238/10.

dowód: pismo powoda z dnia 14.06.2010r., k. 191-192

Pismem z dnia 14 czerwca 2010 r. powód zwrócił się do pozwanego o kontakt w Areszcie Śledczym w G. celem omówienia postępowania ze skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2010 r. sygn. akt I ACa 238/10 oraz zwrócił się o udzieleniu pomocy materialnej w postaci materiałów biurowych zgodnie z załączonym talonem na paczkę odzieżowo-higieniczną.

dowód: pismo powoda z dnia 14.06.2010r., k. 191-192

W dniu 16 czerwca 2010 r. pozwany przybył do Aresztu Śledczego w G. w celu odbycia spotkania z pozwanym i osobistego omówienia sprawy i poznania stanowiska powoda. Pozwany został dwukrotnie wylegitymowany przez funkcjonariuszy służby więziennej, spisano dane osobowe pozwanego oraz zapytano pozwanego o cel wizyty. Od funkcjonariusza służby więziennej pozwany otrzymał informację, iż powód nie ma ochoty na spotkanie z pozwanym, wobec czego do spotkania stron nie doszło.

dowód: notatka z dnia 16 czerwca 2010 r., k. 188; przesłuchanie pozwanego, k. 193-193v (czas 00:04:17 do 00:08:06)

W związku z powyższym pozwany sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2010 r. sygn. akt I ACa 238/10 w sprawie przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Usługowo-Handlowemu (...) Sp. z o.o. O wydaniu opinii pozwany powiadomił powoda i Sąd Apelacyjny w Gdańsku.

okoliczność bezsporna

Do sporządzonej przez pozwanego opinii zastrzeżeń nie wniosła ani Okręgowa Izba Radców Prawnych ani Sąd Apelacyjny, przyznając pozwanemu wynagrodzenie według norm przepisanych.

dowód: pismo pozwanego do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, k. 189-190 oraz k. 118-119 załączonych akt SO w Gdańsku sygn. akt I C 1386/09; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku k. 136 załączonych akt SO w Gdańsku sygn. akt I C 1386/09

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego, dokumenty prywatne i dokumenty urzędowe.

Dokumenty urzędowe Sąd ocenił na podstawie art. 244 § 1 k.p.c . Wynika z niego, że dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania ich prawdziwości, czy autentyczności, przy czym również strony takich zarzutów w toku postępowania nie zgłaszały.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach złożonych przez stronę pozwaną które nie były kwestionowane przez stronę powodową.

Nadto za wiarygodne Sąd uznał również w całości wyjaśnienia złożone przez pozwanego słuchanego w charakterze strony m.in. na okoliczność, iż podjął on próbę osobistego spotkania z powodem, zgodnie z wolą powoda, w celu omówienia sprawy i poznania stanowiska powoda odnośnie skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 kwietnia 2010 r., zaś spotkanie nie doszło do skutku z przyczyn leżących wyłączne po stronie powoda. Sąd miał na uwadze również, iż powód w toku postępowania nie zakwestionował w tym zakresie stanowiska pozwanego.

Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2016 r. (k. 260) roku Sąd pominął dowód z przesłuchania powoda z uwagi na oświadczenie powoda zawarte w piśmie procesowym powoda z dnia 1 grudnia 2016 r. ( k. 258), w którym to piśmie powód wskazuje, iż rezygnuje on z udziału w procesie i wnosi o pominięcie dowodu z jego wyjaśnień i niedoprowadzanie go na rozprawę. Sąd stwierdzając więc, iż powód mimo zgłoszonego wcześniej wniosku o dopuszczenie dowodu z przesłuchania, sam z własnej woli z tego zrezygnował, co stanowiło nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie, pominął dowód z jego przesłuchania. W konsekwencji uznać należy, iż powód musiał zatem liczyć się z konsekwencjami swojej nieusprawiedliwionej nieobecności w tym, z możliwością pominięcia dowodu z przesłuchania w charakterze strony.

Zważył sąd, że w niniejszej sprawie powód ostatecznie domagał się od pozwanego kwoty 80.000 zł tytułem odszkodowania za szkodę majątkową, oraz kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za szkodę niemajątkową, wynikająca z naruszenia dóbr osobistych powoda.

Powód nie sprecyzował podstawy prawnej ww. roszczeń.

Sąd zważył, iż podstawa tak sformułowanego roszczenia o odszkodowanie może być oparta na konstrukcji niewłaściwego wykonania zobowiązania, a więc odpowiedzialności kontraktowej z art. 750 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 355 k.c., zaś podstawa roszczenia o zadośćuczynienie na konstrukcji naruszenia dóbr osobistych poprzez uchybienie zasadom etyki radcy prawnego co rodziło odpowiedzialność deliktową, a zatem na podstawie art. art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 415 k.c. albo, wyjątkowo z art. 471 k.c.

Świadczenie pomocy prawnej z urzędu opiera się na konstrukcji umowy zlecenia z art. 750 k.c., a więc odpowiedzialność za niewłaściwe udzielenie tejże pomocy jest uregulowana w art. 471 k.c. Z tego też względu w pierwszym przypadku ocena zasadności roszczenia powoda sprowadzała się do rozważenia, czy zaistniały obligatoryjne przesłanki odpowiedzialności pozwanego w postaci: niewykonania bądź nienależytego wykonania obowiązków, jakie nakładają na niego przepisy prawa, powstania po stronie powoda szkody, w tym szkody na osobie (krzywdy) oraz istnienia związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem obowiązków przez pozwanego a zaistnieniem ewentualnej szkody (art. 471 k.c.).

Stwierdzenie niestaranności działania jest niezbędną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej, oczywiście kumulatywnie z wystąpieniem szkody. Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 472 k.c. jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności.

Z kolei zgodnie z art. 355 § 2 k.c. należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Należyta staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, którą określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności (art. 355 § 2 k.c.) nie oznacza staranności wyjątkowej, podwyższonej, lecz inny rodzaj staranności dostosowanej zarówno do działającej osoby, przedmiotu, którego działanie dotyczy, i okoliczności, w których działanie to następuje ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2002 r., II CKN 894/99, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2002 r., I CKN 971/2000, niepubl.).

W przypadku radców prawnych staranność ta winna być oceniana w myśl zasad wynikających z rozdziału 1 i 2 ustawy oraz zasad kodeksu Etyki Radców Prawnych w brzmieniu obowiązującym w chwili świadczenia pomocy prawnej na rzecz powoda ,tj. zgodnie z uchwałą Nr 5/2007 VIII Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 10 listopada 2007 r. w sprawie uchwalenia Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.

Rozważając tę podstawę odpowiedzialności pozwanego J. P. wskazać należy, iż zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c. obowiązek udowodnienia faktów spoczywa na osobie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne. Wobec tego, to na powodzie zawsze ciąży obowiązek wykazania faktów uzasadniających jego roszczenia, a na pozwanych obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających wniosek o oddalenie powództwa.

Powód nie udowodnił okoliczności wskazujących na to, iż zachowanie pozwanego opisane w uzasadnieniu pozwu spowodowało naruszenie jakichkolwiek norm obowiązujących przy wykonywaniu zawodu radcy prawnego. Z okoliczności sprawy jasno wynika, że pozwany jako pełnomocnik powoda z urzędu działał z należytą starannością. Pozwany kontaktował się pisemnie z powodem i sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej.

Ponadto, wskazać należy, iż powód nie wykazał istnienia związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem pozwanego a spowodowaniem u niego szkody albo krzywdy. Nie było zatem podstaw do uznania, że pozwany ponosi odpowiedzialność wobec powoda na podstawie art. 471 k.c.

Jak również, Sąd nie dopatrzył się naruszenia dóbr osobistych powoda ani poprzez nienależyte wykonanie powyższej umowy ani poprzez delikt.

W myśl art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Zgodnie zaś z art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Ten ostatni przepis wymienia przesłanki i środki sądowej ochrony dóbr osobistych. Przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie, są:

1. istnienie dobra osobistego,

2. zagrożenie lub naruszenie tego dobra,

3. bezprawność zagrożenia lub naruszenia.

Pierwsze dwie przesłanki udowodnić musi powód. Tymczasem, w sprawie powód nigdy nie wyjaśnił, jakie konkretnie dobra osobiste zostały naruszone przez pozwanego.

Naruszenie takie może nastąpić zarówno poprzez czyn niedozwolony jak i niewłaściwe wykonanie zobowiązania, choć w tym ostatnim wypadku musiałoby być to związane z rażącym naruszeniem podstawowych obowiązków związanych z jej wykonaniem, gdyż nie tylko musiałoby godzić w obowiązki umowne, ale i w osobę kontrahenta.

Przede wszystkim, w ocenie Sądu, powód nie sprostał ciężarowi dowodu wyrażonemu przepisem art. 6 k.c. i nie wykazał istnienia ani pierwszej (tj. nie wskazał dobra osobistego dotkniętego działaniem pozwanego), ani drugiej przesłanki (tj. nie wskazał, na czym owo naruszenie miałoby polegać) wynikającej z art. 24 § 1 k.c.

Reasumując, w świetle przedstawionego materiału dowodowego powód nie wykazał jakiejkolwiek szkody, jaką poniósłby w związku z działaniem lub zaniechaniem po stronie pozwanego podczas sprawy, w których pozwany go reprezentował. Okoliczności tych powód nie wykazał, mimo ciążącego na nim ciężaru dowodu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd nie dopatrzył się podstaw do zasądzenia jakichkolwiek świadczeń od pozwanego. Przy czym kognicja Sądu dotyczyła działań pozwanego i ich skutków na sytuację powoda.

Powód nie udowodnił bezprawnego działania czy zaniechania pozwanego.

Powód nie udowodnił też, aby w związku z działaniami lub zaniechaniami pozwanego jako jego pełnomocnika w toczącej się sprawie doznał jakiejkolwiek krzywdy, w tym jaki był jej rozmiar, która stałaby się podstawą ustalenia wysokości zadośćuczynienia dla powoda. Brak było tu ataku na jakiekolwiek dobro osobiste powoda chronione prawnie w rozumieniu art. 24 k.c., jak również brak adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego między ewentualnym poniesionym uszczerbkiem a czynnościami lub zaniechaniami dokonanymi przez pozwanego. Nie wykazał powód również żadnych ujemnych skutków dla swojego zdrowia, które miałby spowodować pozwany swoim działaniem.

Ponadto, Sąd nie dopatrzył się w działaniach pozwanego naruszenia jakiegokolwiek dobra osobistego powoda ani na podstawie art. 415 k.c. ani na podstawie art. 471 k.c. Jakiekolwiek subiektywne negatywne odczucia powoda w tym zakresie (abstrahując od kwestii braku wskazania, jakiego dobra osobistego zachowanie pozwanego mogłoby dotyczyć) nie podlegają ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c. Powodowało to, że jego roszczenie o zadośćuczynienie bazujące na ochronie dóbr osobistych było bezpodstawne.

Należy podkreślić, iż na skutek własnej decyzji powód pozbawił się możliwości przesłuchania go i dokonania ewentualnych ustaleń w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia. Jak wskazano zaś powyżej krzywda i jej przeżywanie oraz rozmiar ma nader osobisty charakter, który może być ustalany jedynie w oparciu o zeznania osoby ją przeżywającej, lub będącej w bliskich relacjach z pokrzywdzonym i w to w sytuacji, gdy można rozdzielić jednostkowe zdarzenia od ich wielości, na które w wielu sprawach powód powołuje się w toczących się procesach.

W konsekwencji brak wykazania powyższych przesłanek odpowiedzialności pozwanego z art. 750 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 355 k.c. lub art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 415 k.c. albo z art. 471 k.c. musiał skutkować oddaleniem powództwa.

Wobec powyższego, na mocy art. 750 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 355 k.c. i art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 415 k.c. i z art. 471 k.c, a contrario, Sąd oddalił powództwo w całości.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE