UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30. lipca 2015 roku powód Towarzystwo (...) z siedzibą w W. wystąpił przeciwko Towarzystwu (...) Spółce akcyjnej z siedzibą w W. (dalej zwana także (...)) o zapłatę kwoty 1.850,00 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 26. sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z posiadaczem pojazdu mechanicznego - późniejszym sprawcą szkody, a następnie wypłacił na rzecz poszkodowanego odszkodowanie w wysokości 3.700,00 zł, za skutki kolizji z dnia 1. września 2012 roku. Powód wskazał, że sprawca przedmiotowej szkody był w chwili zdarzenia związany z pozwanym drugą umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, w związku z czym dochodzi do pozwanego refundacji połowy kwoty wypłaconego odszkodowania (pozew, k. 2-5).

W dniu 11. sierpnia 2015 roku, wydany został w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty, sygn. akt IX GNc 6513/15, k. 38). Jego odpis został doręczony stronie pozwanej w dniu 25. sierpnia 2015 r. (k. 43).

W dniu 8. września 2015 roku Towarzystwo (...) Spółka akcyjna z siedzibą w W. złożyła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty i zaskarżając go w całości, wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz od powódki kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany przyznał, iż w chwili zaistnienia zdarzenia łączyła go ze sprawcą szkody umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Pozwany zakwestionował jednakże dochodzone przez powoda roszczenie co do zasady, wskazując, że strony nie łączy żadna umowa, która spowodowałaby współodpowiedzialność ubezpieczycieli za powstałą szkodę. Wskazał, że taka odpowiedzialność solidarna może wynikać tylko z czynności prawnej lub ustawy. Podniósł ponadto, że w niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 8241 k.c., gdyż umowa ubezpieczenia OC nie posiada wartości ubezpieczeniowej ani sumy ubezpieczenia (sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 45-46).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 1. września 2012 roku doszło do wypadku drogowego, wskutek którego szkodę poniósł G. F.. Sprawca kolizji – A. R., kierujący pojazdem marki S. (...), w dniu zdarzenia, był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w Towarzystwie (...) z siedzibą w W. oraz Towarzystwie (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. (okoliczności bezsporne).

W dniu 13. września 2012 roku G. F., reprezentowany przez S. F., zgłosił szkodę w pojeździe z obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w Towarzystwie (...) w W. (okoliczności bezsporne).

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, Towarzystwo (...) w W. w dniu 25. września 2012 roku przyznało G. F. odszkodowanie w wysokości 3.700,00 zł, które zostało wypłacone w dniu 26. września 2012 roku (okoliczności bezsporne).

Pismem z dnia 8. sierpnia 2014 roku Towarzystwo (...) w W. wezwało spółkę (...) do zapłaty kwoty 1.850,00 zł, w terminie 7 dni od otrzymania wezwania (okoliczności bezsporne).

W piśmie z dnia 26. sierpnia 2014 roku spółka (...) odmówiła refundacji odszkodowania, wskazując, że ubezpieczycieli nie łączy żaden stosunek prawny uzasadniający ich współodpowiedzialność za powstałą szkodę (okoliczności bezsporne).

Pismem z dnia 9. stycznia 2015 roku Towarzystwo (...) w W. ponownie wezwało spółkę (...) do zapłaty kwoty 1.850,00 zł (okoliczności bezsporne).

Stan faktyczny opisany powyżej był bezsporny między stronami niniejszego postępowania. Podstawę ustaleń stanowiły zatem twierdzenia strony powodowej niezakwestionowane albo wprost przyznane przez pozwaną, a zatem dotyczące faktów bezspornych. W związku z powyższym postanowieniem z dnia 14. stycznia 2016 roku Sąd oddalił wnioski dowodowe stron.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powód dochodził od pozwanego refundacji połowy odszkodowania wypłaconego z umowy ubezpieczenia wskazując na przypadek podwójnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego w chwili zdarzenia.

W niniejszej sprawie podstawa faktyczna dochodzonego roszczenia nie była sporna pomiędzy stronami. Sporna była natomiast ocena prawna ustalonego stanu faktycznego.

W ocenie Sądu, wbrew stanowisku pozwanego, w sprawie znajdzie zastosowanie przepis art. 8241 § 2 k.c., który należy stosować odpowiednio do umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, na podstawie przepisu art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 22. maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003, Nr 124, poz. 1152 ze zm.). Zgodnie z jego brzmieniem do umów ubezpieczenia obowiązkowego, w sprawach nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu Cywilnego. Z takim przypadkiem mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Ustawa nie reguluje konsekwencji wielokrotnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Możliwości odpowiedniego zastosowania omawianego przepisu, wbrew stanowisku pozwanego, nie wyłączają wskazywane przezeń różnice występujące między różnymi podtypami umowy ubezpieczenia majątkowego, wynikające przede wszystkim z odmiennych pojęć terminologicznych. To, że w przypadku umowy ubezpieczenia majątkowego mamy do czynienia z wartością ubezpieczeniową, natomiast w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z sumą gwarancyjną, nie może być kwestią rozstrzygającą, gdyż obie te instytucje wyznaczają w istocie to samo - zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela. Z faktu zróżnicowania pojęć przypisanych do dwóch różnych typów umowy ubezpieczenia nie można zdaniem Sądu wywodzić tak daleko idących wniosków, jak wyłączenie zastosowania omawianego przepisu, zwłaszcza że ma on być stosowany odpowiednio, a zatem z uwzględnieniem specyfiki umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu. W związku z powyższym podstawy dochodzonego roszczenia należy upatrywać w treści art. 8241 § 2 k.c., a tym samym brak jest konieczności poszukiwania podstawy odpowiedzialności solidarnej, czy tez in solidum powoda i pozwanego.

Zgodnie z treścią art. 8241 § 2 k.c., jeżeli ten sam przedmiot ubezpieczenia w tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka u dwóch lub więcej ubezpieczycieli na sumy, które łącznie przewyższają jego wartość ubezpieczeniową, ubezpieczający nie może żądać świadczenia przenoszącego wysokość szkody. Między ubezpieczycielami każdy z nich odpowiada w takim stosunku, w jakim przyjęta przez niego suma ubezpieczenia pozostaje do łącznych sum wynikających z podwójnego lub wielokrotnego ubezpieczenia. Podwójne ubezpieczenie zatem występuje wtedy, kiedy określony przedmiot ubezpieczenia jest ubezpieczony od tego samego niebezpieczeństwa (tzw. ryzyka ubezpieczeniowego) i na ten sam okres u dwóch lub więcej ubezpieczycieli (M. Orlicki (w:) System prawa prywatnego, t. 8, s. 716). Każdy ubezpieczyciel odpowiada w granicach przypadającej na niego sumy ubezpieczenia, natomiast ubezpieczony nie może ogółem żądać pokrycia przewyższającego stratę rzeczywistą, choć ma prawo wyboru kolejności, w jakiej zwraca się do ubezpieczycieli. Uprawniony do żądania odszkodowania może domagać się go zarówno tylko od jednego, od części, jak też od wszystkich ubezpieczycieli na raz, o ile tylko w sumie ich świadczenia nie przekroczą wartości szkody. Ubezpieczyciele rozliczają się między sobą proporcjonalnie do sum przypadających na każdego z nich. W niniejszej sprawie Sąd podziela stanowisko strony powodowej, że odwołując się do argumentów racjonalnych i celowościowych, brak jest podstaw do tego, aby kwestia przypadkowa, tj. skierowanie wniosku przez poszkodowanego o wypłatę odszkodowania do jednego z ubezpieczycieli, warunkowała, kto powinien ponieść cały ciężar ekonomiczny ubezpieczenia, w sytuacji kiedy jest dwóch ubezpieczycieli i obu pobiera składkę ubezpieczeniową, która jest ekwiwalentem ponoszenia przez ubezpieczyciela ryzyka zajścia wypadku ubezpieczeniowego. Zgodnie bowiem z treścią art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim, może to być zatem odpowiedzialność oparta na zasadzie winy lub ryzyka. Warunki obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych unormowane zostały z kolei szczegółowo w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r., nr 124, poz. 1152 z poźn. zm.). W myśl art. 34 ust. 1 powołanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę ruchem tego pojazdu (art. 35). Tym samym na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ze sprawcą szkody, pozwany stał się podmiotem odpowiedzialnym za zaistniały wypadek ubezpieczeniowy.

W niniejszej sprawie poszkodowany zgłosił szkodę u powoda, który po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przyznał odszkodowanie w wysokości 3.700,00 zł. W związku z powyższym w niniejszej sprawie znajdzie zastosowanie również przepis art. 828 § 1 k.c. Zgodnie z jego treścią, jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela. W ocenie Sądu zatem ubezpieczyciel, który spełnił świadczenie, może poszukiwać innego podmiotu ponoszące odpowiedzialność za zdarzenie. Podstawa takiej odpowiedzialności może być różna, w ocenie Sądu może być to również inna umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, łącząca tego samego sprawcę szkody z innym ubezpieczycielem, jak w niniejszej sprawie. Wstąpienie ubezpieczyciela w prawa zaspokojonego wierzyciela z uwagi na spełnienie świadczenia z umowy ubezpieczenia powoduje, że może on domagać się refundacji wypłaconego odszkodowania u innego podmiotu odpowiedzialnego, w tym także na podstawie innej umowy ubezpieczenia.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 8241 § 2 k.c. w związku z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 22. maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003, Nr 124, poz. 1152 ze zm.) oraz art. 828 § 1 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.850,00 zł, stanowiącą połowę wypłaconego przez powoda odszkodowania, którego wysokości nie kwestionowała strona pozwana, zgodnie z żądaniem pozwu.

O obowiązku zapłaty odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty należności głównej Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 2 pkt 2 oraz art. 56 ustawy z dnia 9. października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830). Data początkowa, od której powód domagał się odsetek, a zarazem początek opóźnienia pozwanej w spełnieniu świadczenia, nie była kwestionowana przez stronę pozwaną (fakt bezsporny, art. 230 k.p.c.).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.). Na kwotę zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda składa się wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w kwocie 600,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 34,00 zł oraz opłata od pozwu w kwocie 93,00 zł.

Mając na uwadze wszystkie wymienione wyżej okoliczności, na podstawie powołanych w uzasadnieniu przepisów Sąd orzekł jak w wyroku.

SSR Aleksandra Zielińska-Ośko

Z. Odpis uzasadnienia wraz z odpisem wyroku doręczyć pełnomocnikom stron.