Sygn. akt VIII U 2748/16
W dniu 2 stycznia 2014 r L. S. złożył w ZUS I Oddział w Ł. wniosek o zaliczenie jako okresu składkowego do emerytury okresu od 5 stycznia 1969 r do 5 września 1969 r – jako okresu przebywania w obozie pracy przymusowej w P..
/wniosek – k. 492 akt ZUS/
Decyzją z dnia 24 stycznia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku L. S. z dnia 2 stycznia 2014 roku odmówił mu prawa do zmiany wysokości emerytury na podstawie art. 114 ust. 1, 6 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że z kserokopii przedłożonego zaświadczenia z Sądu Rejonowego w Łodzi z dnia 6 lipca 1992 roku wynika, że ubezpieczony odbywał karę pozbawienia wolności w okresie od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku, nie wynika natomiast, że wykonywał pracę w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.
/decyzja - k. 496 akt ZUS/
W dniu 4 lutego 2014 roku L. S. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o zaliczenie do świadczenia emerytalnego ze wskaźnikiem 1,7 % okresu
8 miesięcy od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku jako okresu składkowego. Dodatkowo odwołujący wniósł o zadośćuczynienie jako osoby skazanej na więzienie w PRL-u w formie dodatku do emerytury za każdy miesiąc pracy po 9,08 zł lub
w wysokości 180,10 zł miesięcznie jednorazowo za okres 22 miesięcy tj. od dnia 11 listopada 1957 roku do dnia 7 stycznia 1959 roku oraz 8 miesięcy w okresie od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku. W uzasadnieniu wskazał w trakcie pobytu w więzieniu przez 8 miesięcy został skierowany do obozu pracy – Fabryki (...) w P., gdzie pracował w charakterze hydraulika w brygadzie remontowej w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca podkreślił, że była to praca przymusowa jako osoby represjonowanej, niesłusznie skazanej na więzienie.
/odwołanie - k. 2/
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 3 marca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto wskazał, że odwołujący ma ustalone prawo do emerytury od stycznia 2006 roku, a do ustalenia podstawy jej wymiaru przyjęto wówczas podstawę wcześniej pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy ustaloną z 5 lat 1984-1988, gdzie wskaźnik wyniósł 66,55%. Wskazano, ze L. S. wielokrotnie składał wnioski o przeliczenie świadczenia i ostatecznie decyzją dnia 30 maja 2011 roku ustalono wskaźnik wymiaru z 20 lat kalendarzowych wynoszący 74,40 %. Do obliczenia emerytury uwzględniono 36 lat, 2 miesiące okresów składkowych oraz 3 miesiące okresów nieskładkowych. W dniu 2 stycznia 2014 roku odwołujący wystąpił z wnioskiem o doliczenie do okresu składkowego okresu od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku pracy przymusowej podczas odbywania kary pozbawienia wolności, załączając zaświadczenie z dnia 6 lipca 1992 roku, w którym wskazano jedynie, że w powyższym okresie obywał karę pozbawienia wolności i żadne z dokumentów nie potwierdza, aby wnioskodawca w okresie tym wykonywał pracę w wymiarze nie niższym niż połowa etatu. Odnośnie roszczenia
o zadośćuczynienie i wypłacenie dodatku organ rentowy podniósł, że wnioskodawca występował już z takimi wnioskami i decyzją z dnia 13 maja 2011 roku odmówiono mu wypłaty świadczenia. L. S. odwołał się od przedmiotowej decyzji, a Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 30 listopada 2011 roku oddalił odwołanie w sprawie
o sygn. VIII U 1590/11. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 6 listopada 2012 roku oddalił natomiast apelację wnioskodawcy od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia
30 listopada 2011 roku.
/odpowiedź na odwołanie - k. 5-5 odwrót/
W piśmie procesowym z dnia 7 maja 2014 roku L. S. wniósł o zaliczenie stażu pracy w Spółdzielni Pracy (...) w latach 1961-1965 jako drugiego miejsca pracy.
/pismo – k. 9/
Na rozprawie w dniu 5 listopada 2014 roku wnioskodawca poparł odwołanie i sprecyzował, że wnosi o zaliczenie 8 miesięcy aresztu od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku jako okresu składkowego z uwagi na wykonywaną w tym czasie pracę oraz uwzględnienie podwójnego zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...) i Spółdzielni Pracy (...) i przeliczenie emerytury, a także wypłatę dodatku represyjnego w wysokości 9,08 zł za każdy miesiąc pracy w kopalni jako górnik dołowy w O. Pracy (...) i M., oświadczając, że nie żąda zadośćuczynienia od organu rentowego, a ponownego przeliczenia emerytury.
/stanowisko wnioskodawcy: 48 sek. – płyta CD k. 30/
W piśmie procesowym z dnia 22 grudnia 2014 roku L. S. wniósł o uchylenie decyzji z dnia 30 maja 2011 roku i dokonanie ponownego przeliczenia jego emerytury, z uwzględnieniem całego okresu zatrudnienia, za który opłacane były składki przez pracodawców tj. w zaokrągleniu 37 lat. Wnioskodawca wskazał, że za wszystkie okresy składkowe jego pracy przy uwzględnieniu jego wysokich kwalifikacji zawodowej do dotychczasowego wskaźnika 74,40 % winno mu się doliczyć po 0,5 % za każdy rok składkowy co stanowi 18,5 %, a zatem wskaźnik wysokości podstawy wymiaru powinien wynosić 92,8 %.
/pismo – k. 31/
Na rozprawie w dniu 27 maja 2015 roku odwołujący poparł odwołanie i sprecyzował, że wnosi o zaliczenie 8 miesięcy aresztu od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku jako okresu składkowego z uwagi na wykonywaną w tym czasie pracę oraz podwójnego zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...) i Spółdzielni Pracy (...), a także wypłatę dodatku represyjnego w wysokości 9,08 zł za każdy miesiąc pracy w kopalni jako górnik dołowy w obozie pracy (...) i (...), a także zwiększenie wskaźnika tak jak w wcześniejszym piśmie procesowym.
/stanowisko wnioskodawcy: 51 sek. – płyta CD k. 39/
Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2015 roku Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie o sygnaturze akt VIII U 801/14 oddalił odwołanie L. S. od decyzji z dnia 24 stycznia 2014 roku.
/wyrok – k. 44/
Wyrokiem z dnia 19 września 2016 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznając apelację wnioskodawcy, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Łodzi do rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję.
W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że ponownie rozpoznając sprawę sąd I instancji będzie przede wszystkim miał na uwadze zakres swojej kognicji określony treścią decyzji, od której wniesiono odwołanie. Kierując się powyższym wyjaśni i ustali zakres zgłaszanych roszczeń w płaszczyźnie możliwości ich merytorycznego rozpoznania w niniejszej sprawie. Zadba także o właściwą realizację obowiązku współpracy sądu ze stronami odnośnie ustalenia zakresu sporu oraz środków dowodowych potrzebnych do jego wyjaśnienia, pamiętając o prawidłowym pouczeniu strony co do zakresu ciążącego na nim obowiązku dowodowego. Dokonując oceny merytorycznej są będzie pamiętał, że sporem objęty jest okres, kiedy obowiązywała ustawa z dnia 26 lipca 1939 r o organizacji więziennictwa , statuująca obowiązek pracy skazanego na karę więzienia, co winno znaleźć właściwe odzwierciedlenie w skrupulatności oceny materiału dowodowego.
/wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 110, k. 115 – 124/
W piśmie złożonym na rozprawie w dniu 24 lutego 2017 r wnioskodawca wniósł o:
- zaliczenie do stażu pracy obozu pracy w P., gdzie odbywał karę pracując na pełnym etacie bez wynagrodzenia,
- zaliczenie podwójnego zatrudnienia w dwóch spółdzielniach pracy w tym samym okresie na pełnych etatach,
- zasądzenie dodatków należnych z tytułu represji za pracę niewolniczą w obozie,
- zaliczenie okresów pracy składkowej w latach 1952 – 1971
- zasądzenie dodatku 9,08 zł za każdy miesiąc przymusowej pracy niewolniczej w kopalni jako górnik dołowy
- ustalenie wskaźnika 1,9 rocznie
/pismo – k. 138/
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Wnioskodawca L. S. urodził się w dniu (...).
/bezsporne/
W okresie od dnia 11 listopada 1957 roku do dnia 7 stycznia 1959 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Wyrokiem Sądu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu z dnia 7 kwietnia 1959 roku odwołujący został skazany na karę 1 roku
i 2 miesięcy więzienia.
/zaświadczenie – k. 84-85 akt ZUS/
Brak jest dokumentów potwierdzających fakt przymusowego zatrudnienia L. S. w kopalni węgla w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej.
/pismo – k. 294-295/
W okresie od dnia 17 października 1960 roku do dnia 23 lutego 1967 roku L. S. był zatrudniony w (...) Spółdzielni Pracy (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy.
/świadectwo pracy – k. 11/
W okresie od dnia 22 lutego 1961 roku do dnia 10 grudnia 1965 roku L. S. był zatrudniony w Spółdzielni Pracy (...) w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy.
/świadectwo pracy – k. 10/
W okresie od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku L. S. odbywał karę pozbawienia wolności.
/zaświadczenie wystawione przez Sąd Rejonowy w Łodzi z dn. 6.07.1992 r. – k. 494-495 akt ZUS/
Brak jest dokumentów dotyczących wykonywania pracy przez wnioskodawcę w tym okresie z uwagi na ich zniszczenie.
/pismo – k. 140/
Obóz w P. został utworzony w miejsce hitlerowskiego obozu pracy.
/pismo – k. 147/
Wnioskodawca odbywał karę w Zakładzie Karnym w P.. Pobudka była o godzinie 6.00 rano. O 7.00 rozpoczynała się praca. Wykonywał pracę po 10 -12 godzin dziennie jako spawacz, hydraulik. Zakład pracy był na terenie więzienia. Praca polegała na konserwacji, naprawie kotłów ciepłowniczych. Był kierowany do pracy przez kierownika do brygady remontowej. Wykonywał też remont umywalek, grzejników i toalet. Po zakończonej pracy ubezpieczony wracał do pawilonu.
/zeznania wnioskodawcy – e – protokół rozprawy z dnia 24.11.2017 00:20:05 w zw. z 00:05:16 – 01:19:59/
L. S. miał ustalone prawo do renty od dnia 1 listopada 1993 roku, na mocy decyzji z dnia 10 marca 1994 roku.
/decyzja – k. 8 akt ZUS/
Od dnia 1 stycznia 2006 roku wnioskodawca ma ustalone prawo do emerytury. Do ustalenia podstawy jej wymiaru przyjęto wówczas podstawę wcześniej pobieranej renty
z tytułu niezdolności do pracy ustaloną z 5 lat 1984-1988, gdzie wskaźnik wyniósł 66,55%, organ rentowy uwzględnił 35 lat i 6 miesięcy okresów składkowych oraz 2 miesiące okresów nieskładkowych.
/decyzja – k. 64 akt ZUS/
Wojskowy Sąd Okręgowy w Poznaniu prawomocnym wyrokiem z dnia 27 września 2006 roku po rozpoznaniu wniosku L. S. w przedmiocie przyznania odszkodowania za niesłuszne skazanie wyrokiem byłego Sądu Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu z dnia 7 kwietnia 1959 roku - oddalił wniosek.
/odpis wyroku – k. 80-81 akt ZUS/
Okresy od dnia 17 października 1960 roku do dnia 23 lutego 1967 roku od dnia 22 lutego 1961 roku do dnia 10 grudnia 1965 roku zostały uwzględnione przez organ rentowy do stażu pracy wnioskodawcy decyzją z dnia 5 kwietnia 1994 roku
. Z uwagi na brak dokumentacji płacowej, za okresy te przyjęto wynagrodzenie minimalne obowiązujące
w gospodarce uspołecznionej odpowiednio do wymiaru zatrudnienia decyzją z dnia
24 kwietnia 2009 roku. W okresach podwójnego zatrudnienia przyjęto wynagrodzenie z każdego okresu zatrudnienia.
/pismo procesowe – k. 14, decyzja – k. 41 akt ZUS, decyzja – k. 312-313 akt ZUS/
Decyzją z dnia 24 kwietnia 2007 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpatrzeniu wniosku L. S. z dnia 2 marca 2007 roku odmówił mu prawa do zmiany wysokości pobieranego świadczenia. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie przedstawił świadectwa pracy potwierdzającego co najmniej 5 letni okres pracy, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy górniczej. Wnioskodawca nie odwołał się od powyższej decyzji.
/decyzja – k. 96-97 akt ZUS, pismo – k. 158-159 akt ZUS/
Decyzją z dnia 30 października 2007 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy przeliczenia świadczenia emerytalnego po rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 października 2007 roku o zaliczenie wszystkich okresów zatrudnienia w tym na stanowisku hydraulika – spawacza w Spółdzielni pracy, przeliczenie 38 miesięcy zatrudnienia w górnictwie według wskaźnika 1,5% i wyliczenie emerytury z 20 najkorzystniejszych lat.
/wniosek – k. 192-193 akt ZUS, decyzja – k. 202 akt ZUS/
W dniu 9 listopada 2007 roku wnioskodawca odwołał się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego Łodzi, który wyrokiem z dnia 11 czerwca 2008 roku oddalił odwołanie L. S..
/odwołanie – k. 2, wyrok – k. 29 załączonych akt o sygn. VIII U 2628/07/
Decyzją z dnia 24 kwietnia 2009 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustalił wysokość emerytury skarżącego od dnia 1 stycznia 2009 roku tj. od dnia wejścia
w życie ustawy z dnia 4 września 2008 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia tj. z lat 1961-1966, 1972-1973, 1977-1982, 1984-1988 oraz 1999, wskaźnik wysokości podstawy wymiary emerytury wyniósł 74,16 %.
Przy obliczaniu świadczenia Zakład uwzględnił ustalony na dzień 1 stycznia 2009 roku wymiar okresów składkowych 34 lata i 1 miesiąc oraz 3 miesiące okresów nieskładkowych.
/ decyzja – k. 312-313 akt ZUS/
Decyzją z dnia 30 kwietnia 2009 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpatrzeniu wniosku z dnia 19 stycznia 2009 roku odmówił L. S. prawa do dodatku pieniężnego przysługującego żołnierzom zastępczej służby wojskowej, którzy byli przymusowo zatrudniani w kopalni węgla.
/ decyzja – k. 314-315 akt ZUS/
W dniu 24 czerwca 2009 roku L. S. odwołał się od decyzji z dnia 24 kwietnia 2009 roku wnosząc o zaliczenie okresów zatrudnienia w charakterze żołnierza, niewolnika, górnika dołowego od dnia 1 lipca 1954 roku do dnia 20 marca 1956 roku oraz od dnia 7 stycznia 1959 roku do dnia 5 marca 1960 roku, na rozprawie wniósł również o przyznanie wskaźnika 1,9 za okres pracy od dnia 1 stycznia 1959 roku. Wyrokiem z dnia
23 lutego 2010 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że do okresów składkowych przy ustalaniu wysokości emerytury L. S., przyjąć należy okresy od dnia 1 lipca 1954 roku do dnia 22 sierpnia 1954 roku, od dnia 25 lipca 1955 roku 20 marca 1956 roku oraz od dnia 19 kwietnia 1959 roku do dnia 5 marca 1960 roku i oddalił odwołanie w pozostałym zakresie. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia
29 października 2010 roku oddalił apelację organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 23 lutego 2010 roku.
/odwołanie – k. 2, wyrok Sądu Okręgowego – k. 28, uzasadnienie – k. 32-38, wyrok Sądu Apelacyjnego - k. 55 - załączonych akt VIII U 1422/09/
Decyzją z dnia 13 stycznia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wobec wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23 lutego 2010 roku ponownie ustalił wysokość emerytury wnioskodawcy. Przy obliczaniu emerytury organ rentowy uwzględnił ustalony na dzień
1 stycznia 2009 roku wymiar okresów składkowych 35 lata i 9 miesięcy oraz 3 miesiące okresów nieskładkowych oraz dotychczasową podstawę jej wymiaru.
/decyzja – k. 394-395 akt ZUS/
Od decyzji z dnia 13 stycznia 2011 roku ubezpieczony odwołał się w dniu 11 lutego 2011 roku. W odwołaniu wniósł również o przyznanie świadczenia pieniężnego na podstawie ustawy z dnia 2 września 1994 roku o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom służby zastępczej przymusowo zatrudnionym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach uranu i batalionach budowlanych. Postanowieniem z dnia 24 marca 2011 roku Sąd Okręgowy w Łodzi odrzucił odwołanie L. S. na podstawie art. 199 § 1 pkt. 2 k.p.c. – z uwagi na powagę rzeczy osądzonej.
/odwołanie – k. 2, postanowienie– k. 8-10 - załączonych akt VIII U 309/11/
W dniu 24 marca 2011 roku L. S. wystąpił z wnioskiem o zaliczenie do stażu pracy zatrudnienia w Zakładzie (...) , w którym był zatrudniony przez okres 10 miesięcy w 1969 roku w pełnym wymiarze czasu pracy.
/wniosek - k.440-411 akt ZUS/
Decyzją z dnia 13 maja 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpatrzeniu wniosków z dnia 20 stycznia 2011 roku oraz z dnia 11 lutego 2011 roku (żądanie zgłoszone
w odwołaniu od decyzji z dnia 13 stycznia 2011 roku) odmówił przeliczenia świadczenia wnioskodawcy i przyznania dodatku pieniężnego. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał,
że w kwestii przeliczenia emerytury z uwzględnieniem okresów przymusowego zatrudnienia w kopalniach węgla kamiennego wydano decyzję z dnia 24 kwietnia 2007 roku, od której ubezpieczony wniósł odwołanie i wiążący w tej kwestii jest wyrok Sądu Okręgowego z dnia 11 czerwca 2008 roku oddalający odwołanie. Z uwagi na brak dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy przymusowej oraz nie ujawnienie nowych dowodów brak było podstaw do przyznania świadczenia pieniężnego.
/decyzja – k. 438-439 akt ZUS/
Decyzją z dnia 30 maja 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeliczył wysokość emerytury wnioskodawcy od dnia 1 marca 2011 roku. Przy obliczaniu emerytury organ rentowy uwzględnił ustalony na dzień 1 marca 2011 roku wymiar okresów składkowych 36 lat i 2 miesiące oraz 3 miesiące okresów nieskładkowych. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury wyniósł 74,40%. Decyzją tą przyznano wnioskodawcy prawo do dodatku pielęgnacyjnego od dnia 1 czerwca 2011 roku na stałe w związku z ukończeniem 75 roku życia.
/decyzja – k. 474-475 akt ZUS/
Wnioskodawca odwołał się w dniu 29 sierpnia 2011 roku od decyzji z dnia 13 maja 2011 roku. Wyrokiem z dnia 30 listopada 2011 roku Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie L. S.. Wyrokiem z dnia 6 listopada 2012 roku Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację L. S. od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 30 listopada 2011 roku.
/odwołanie – k. 2-3, wyrok Sądu Okręgowego – k. 10, uzasadnienie – k. 14-23, wyrok Sądu Apelacyjnego - k. 56 - załączonych akt VIII U 1590/11/
W dniu 2 stycznia 2014 roku wnioskodawca wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o doliczenie do okresu składkowego okresu od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku pracy przymusowej podczas odbywania kary pozbawienia wolności w obozie w P..
/wniosek – k. 492-493/
Zaskarżoną decyzją z dnia 24 stycznia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpatrzeniu powyższego wniosku odmówił L. S. prawa do zmiany wysokości emerytury na podstawie art. 114 ust. 1, 6 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że ubezpieczony nie przedstawił żadnych nowych dokumentów mających wpływ na wysokość emerytury.
/decyzja - k. 496 akt ZUS/
Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny
materiału dowodowego i zważył, co następuje:
W świetle zebranego materiału dowodowego odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i jako takie podlega uwzględnieniu.
Należy podnieść, że przedmiotem rozpoznania w niniejszym postepowaniu jest wyłącznie decyzja z dnia 24 stycznia 2014 roku, na mocy której Zakład Ubezpieczeń Społecznych po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego z dnia 2 stycznia 2014 roku o doliczenie do okresu składkowego okresu od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku pracy przymusowej podczas odbywania kary pozbawienia wolności w obozie w P., odmówił L. S. prawa do zmiany wysokości emerytury na podstawie art. 114 ust. 1, 6 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że ubezpieczony nie przedstawił żadnych nowych dokumentów mających wpływ na wysokość emerytury.
Należy przypomnieć, że w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych niedopuszczalne jest merytoryczne rozpoznanie żądań, które wykraczają poza zakres zaskarżonej odwołaniem decyzji. Przed sądem odwołujący się może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ nie decydował. Zasada ta koreluje z treścią przepisu art. 477 10 § 2 k.p.c., który nakazuje nowe żądania, dotychczas nierozpoznane, przekazać organowi rentowemu do rozpoznania./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia 15 grudnia 2016 r,III AUa 2373/15, LEX nr 2196188/
Zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r., poz. 887.) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.
Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia
5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442).
Przedmiotem żądania wnioskodawcy w niniejszej sprawie, które było przedmiotem zaskarżonej decyzji było doliczenie do stażu pracowniczego okresu wykonywania pracy przymusowej w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku.
Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 roku okresy (za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne) pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy.
Zgodnie z art. 37 ustawy z dnia 26 lipca 1939 r o organizacji więziennictwa /Dz.U.z 1939 r nr 68 poz. 457/ w więzieniach i aresztach prowadzi się roboty pożyteczne celem nauczenia i przyzwyczajenia skazanych do pracy oraz zmniejszenia wydatków na ich utrzymanie.
Zgodnie z art. 38 pozbawieni wolności, zatrudnieni w więzieniach i aresztach, nie otrzymują za pracę wynagrodzenia.
Naczelnik więzienia przedstawia do warunkowego zwolnienia skazanych, którzy poza wzorowym zachowaniem okazali w pracy pilność i sumienność. Minister Sprawiedliwości może zaliczyć dwa dni pracy za trzy dni kary pozbawienia wolności skazanym, zatrudnionym w więzieniach ruchomych ośrodkach pracy co najmniej w ciągu trzech miesięcy, a pracującym pilnie i wydajnie.
Skazanym, pozbawionym środków utrzymania, mogą być wypłacane w chwili zwolnienia zasiłki pieniężne w wysokości, zależnej od rodzaju wykonywanej pracy i ilości przepracowanych dni.
Zgodnie z art. 39 osoby, skazane na karę więzienia, obowiązane są do pracy według wskazań naczelnika więzienia. Osoby, skazane na areszt, obowiązane są do pracy według własnego wyboru; jeżeli praca wybrana narusza wewnętrzny porządek aresztu lub aresztant żadną pracą zająć się nie chce, naczelnik wyznacza mu pracę odpowiednią. Tymczasowo aresztowani mogą być za ich zgodą zatrudnieni po uzyskaniu zezwolenia władz, do których rozporządzenia pozostają.
Zgodnie z art. 40 skazanych zatrudnia się:
1) w warsztatach więzień i aresztów;
2) w gospodarstwach rolnych i ogrodniczych więzień i aresztów;
3) przy robotach społecznie użytecznych, organizowanych i administrowanych przez władze państwowe i samorządowe;
4) przy robotach gospodarczych, niezbędnych w więzieniach i aresztach.
Do wykonywania robót gospodarczych w obrębie więzień i aresztów obowiązani są również tymczasowo aresztowani.
Skazani, posiadający kwalifikacje do pracy biurowej, nauczycielskiej, technicznej i sanitarnej, mogą być zatrudniani w charakterze sił pomocniczych w odpowiednich działach służby więzień i aresztów.
Przy zatrudnianiu pozbawionych wolności stosuje się niezbędne urządzenia, chroniące ich od chorób, okaleczeń i śmierci.
Zgodnie z art. 41. naczelnik więzienia lub aresztu na podstawie opinii lekarza więziennego rozstrzyga o niezdolności skazanych do pracy w ogóle lub też do poszczególnych rodzajów pracy.
Skazani mogą być zatrudniani na robotach społecznie użytecznych z wyjątkiem tych, którzy zostali uznani za niezdolnych do pracy fizycznej przez lekarza więziennego.
Nieletni sprawcy czynów przestępnych w wieku do lat 17, osadzeni w specjalnych oddziałach przy więzieniach, nie mogą być zatrudniani ciężką pracą fizyczną.
Kobiety wolne są od pracy w okresie 6-tygodniowym czasu przed i po rozwiązaniu.
W świetle § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237 poz. 1412) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.
Zgodnie zaś z ust. 2 w/w przepisu, jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.
Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia dotyczą wyłącznie postępowania przed organem rentowym. Natomiast w postępowaniu przed sądem okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi./por. w tym zakresie wyrok SN z dnia 2 lutego 1996 r, II URN 3/95, OSN 1996/16/239/
Z ustaleń, poczynionych na podstawie zeznań wnioskodawcy wynika, że
wnioskodawca odbywał karę pozbawienia wolności w P.. Pobudka była o godzinie 6.00 rano. O 7.00 rozpoczynała się praca. Wykonywał pracę po 10 -12 godzin dziennie jako spawacz, hydraulik. Zakład pracy był na terenie więzienia. Praca polegała na konserwacji, naprawie kotłów ciepłowniczych. Był kierowany do pracy przez kierownika do brygady remontowej. Wykonywał też remont umywalek, grzejników i toalet. Po zakończonej pracy ubezpieczony wracał do pawilonu.
W ocenie Sądu w kontekście dowodów z dokumentów w postaci zaświadczenia o odbytej karze, informacji, że był zakład karny w P. i obóz pracy tam umiejscowiony, a nadto biorąc pod uwagę treść obowiązujących w spornym okresie przepisów statuujących obowiązek pracy osoby odbywającej karę pozbawienia wolności, zeznania wnioskodawcy zasługują na wiarę. Były one logiczne i spójne. Łącznie z dowodami z dokumentów stanowiły logiczny materiał dowodowy, wskazujący na fakt rzeczywistego wykonywania przez wnioskodawcę pracy w wymiarze co najmniej ½ etatu.
Brak jest podstaw do kwestionowania prawdomówności wnioskodawcy, bądź jego możliwości zrelacjonowania zapamiętywanych faktów. Z tego, że nie był on w stanie wskazać świadków mogących potwierdzić jego słowa nie można wysnuwać wniosków odnośnie wartości jego zeznań./tożsame stanowisko zajął SA w Ł. w sprawie III AUa 521/10, w uzasadnieniu do wyroku z dnia 29.10.2010 r , którym oddalił apelację organu rentowego od wyroku SO z dnia 23.02.2010 r, zgodnie z którym na podstawie zeznań wnioskodawcy zaliczono do okresu składkowego okresy pracy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności/.
Organ rentowy nie zgłosił wniosków dowodowych mających na celu wykazanie okoliczności przeciwnych.
Zdaniem Sądu wnioskodawca zatem wykazał, iż w czasie odbywania kary pozbawienia wolności w okresie od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia
5 września 1969 roku wykonywał pracę w wymiarze czasu nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy określonego dla takiej pracy.
W świetle art. 53 ustawy emerytalnej emerytura wynosi 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19,
z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy i po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Przy ustalaniu prawa do emerytury i obliczaniu jej wysokości uwzględnia się okresy składkowe, o których mowa w art. 6 oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Reasumując organ rentowy w sposób nieprawidłowy nie zaliczył do stażu pracowniczego L. S. okresu wykonywania pracy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności od dnia 5 stycznia 1969 roku do dnia 5 września 1969 roku.
Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że do okresów składkowych przy ustaleniu wysokości emerytury dla L. S. należy uwzględnić także okres od dnia 5 stycznia 1969 r do 5 września 1969 r.
Natomiast pozostałe żądania wnioskodawcy zgłaszane w toku postępowania, które nie były przedmiotem spornej decyzji, w postaci wniosku o:
- zaliczenie podwójnego zatrudnienia w dwóch spółdzielniach pracy – (...) i Renoma w okresie 1961 - 1965 w tym samym okresie na pełnych etatach,
- przyznanie dodatków należnych z tytułu represji za pracę niewolniczą w obozie,
- zaliczenie okresów pracy składkowej w latach 1952 – 1971
- przyznanie dodatku 9,08 zł za każdy miesiąc przymusowej pracy niewolniczej w kopalni jako górnik dołowy
- ustalenie wskaźnika 1,9 rocznie za miesiące pracy niewolniczej
- przeliczenie emerytury z uwzględnieniem całego okresu zatrudnienia, za które były opłacane składki przez pracodawców
-zwiększenie wskaźnika wysokości podstawy emerytury poprzez doliczenie po 0,5 % za każdy rok składkowy,
Sąd przekazał do rozpoznania organowi rentowemu na podstawie art. 477 ze z. 10 § 2 kpc. Bowiem, o czym była już mowa powyższej odwołanie od decyzji organu rentowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pełni rolę pozwu i wszczyna postępowanie sądowe. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji a spornych między stronami; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem ubezpieczony może jedynie żądać korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swą rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego decyzją, nie może natomiast żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Dlatego też odwołanie wniesione od decyzji organu rentowego nie ma charakteru samodzielnego żądania, a jeżeli takie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest - zgodnie z treścią art. 477 10 § 2 k.p.c. - przekazać go do rozpoznania organowi rentowemu. Tym samym kontrolna rola sądu musi korespondować z zakresem rozstrzygnięcia dokonanego w decyzji organu rentowego, gdyż - stosownie do treści art. 477 14 § 2 i art. 477 14a k.p.c.- w postępowaniu wywołanym wniesieniem odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu.
Postanowienie o przekazaniu wniosku ubezpieczonego do rozpoznania organowi rentowemu w trybie art. 477 10 § 2 k.p.c. nie należy do kategorii postanowień kończących postępowanie w sprawie, ani też nie jest wymienione w katalogu postanowień zaskarżalnych w myśl art. 394 § 1 k.p.c./tak SA w Katowicach w postanowieniu z dnia 24 czerwca 2015 r, III AUz 136/15/
Okoliczność, iż część zgłoszonych roszczeń była już przedmiotem sporu pomiędzy stronami nie ma wpływu na rozstrzygnięcie, bowiem wnioskodawca ma prawo składać wnioski o przeliczenie świadczenia, a organ rentowy winien je rozpoznawać, mając na względzie art. 114 ustawy emerytalnej.
O kosztach postępowania apelacyjnego, na które złożyła się opłata od apelacji uiszczona przez wnioskodawcę, Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, zasadzając kwotę 30 zł od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy.
odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy i peł. ZUS wraz z aktami rentowymi