UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 03 października 2013 r. Nr DN-0211-79/2013 Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (Prezes UTK) na podstawie art. 104 par. 1 k.p.a., art. 10 ust. 1 pkt 4, art. 13 ust. 1 pkt 8, art. 14 ust. 4 oraz art. 66 ust. 2aa ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r., Nr 16, poz. 94 z późn. zm. powoływanej dalej jako UTK), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postepowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary za zwłokę w wykonaniu decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 18 czerwca 2013 r. (sygnatura: (...)) w przedmiocie wprowadzenia ograniczeń eksploatacyjnych zapewniających prowadzenie ruchu kolejowego na linii kolejowej nr (...) T. – K., od km 185,300 do km 237,900 do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, która podlegała natychmiastowej wykonalności, nałożył karę pieniężną na (...) S.A. w W. (powód) w wysokości 2.215,68 PLN, co stanowi równowartość 800 euro, czyli 400 euro za każdy dzień zwłoki w wykonaniu decyzji Prezesa UTK z dnia 18 czerwca 2013 r. sygn. (...), w przedmiocie wprowadzenia ograniczeń eksploatacyjnych zapewniających bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego na linii kolejowej nr (...) T. – K., od km 185,300 do km 237,900 do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, która podlegała natychmiastowej wykonalności, poczynając od dnia 19 czerwca 2013 r. do dnia 20 czerwca 2013 r., płatną do budżetu państwa.

Od niniejszej decyzji powód wniósł odwołanie, zaskarżając decyzję w całości i wnosząc o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 66 ust. 2aa pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym poprzez błędne przyjęcie, iż strona pozostawała w zwłoce w wykonaniu decyzji.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż sama decyzja wprowadzająca ograniczenia eksploatacyjne została wydana 18 czerwca 2013 r. Dodatkowo Prezes UTK wydając decyzję wprowadzającą ograniczenia eksploatacyjne nie określił, jakie ograniczenia eksploatacyjne ma (...) S.A. wprowadzić. Fakt, iż decyzja została wydana dopiero 18 czerwca 2013 r., 49 dni po dniu kontroli, świadczy o tym, iż do dnia wydania decyzji nie było zagrożenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego.

Decyzja wpłynęła do (...) S.A. 18 czerwca 2013r. w godzinach popołudniowych, a Zakład (...) w Z. na terenie którego znajduje się linia kolejowa objęta decyzją pracuje w godzinach od 7.00 do 15.00. Niezwłocznie po otrzymaniu decyzji Biuro (...) S.A. wprowadziło następujące działania:

1. Dnia 19 czerwca zebrano z Zakładu (...) w Z. niezbędny materiał celem dokonania analizy i podjęcia optymalnych środków zaradczych,

2. Dnia 20 czerwca 2013 r. wypracowano optymalne ograniczenia, jakie należy wprowadzić,

3. Dnia 21 czerwca 2013 r. pismem nr (...) adresowanym do (...) S.A. Zakład (...) w Z. wprowadziło wypracowane optymalne ograniczenia eksploatacyjne.

Zakład (...) w tym samym dniu telegramem służbowym od godziny 12:54 wprowadził ograniczenia eksploatacyjne, o wykonaniu których poinformował Biuro (...) pismem nr (...) z dnia 1 lipca 2013 r.

Wskazane powyżej działania wskazują, iż nie można mówić o zwłoce w wykonaniu decyzji, gdyż Prezes UTK wydając decyzję wprowadzającą ograniczenia eksploatacyjne nie określił, jakie ograniczenia eksploatacyjne ma (...) S.A. wprowadzić.

Powód podkreślił, iż przystąpił do usuwania stwierdzonych nieprawidłowości niezwłocznie po otrzymaniu wystąpienia pokontrolnego w dniu 22 maja 2013 r. Tym samym do dnia doręczenia decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. część stwierdzonych nieprawidłowości została już usunięta. Stąd występowała konieczność ustalenia zakresu wprowadzanych ograniczeń i ustalenia, w jakim zakresie i na jakim odcinku istnieje konieczność ich wprowadzenia.

Według powoda termin „niezwłocznie” oznacza termin realny, mający na względzie okoliczności danego miejsca i czasu. Terminu tego nie można utożsamiać z terminem natychmiastowym. Stronie potrzeby jest pewien okres na dostosowanie się do wezwania. Prawidłowość takiego podejścia do wyznaczenia znaczenia pojęcia „niezwłocznie” potwierdzają orzeczenia Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Warszawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2011 r. sygn. akt III CSK 282/10, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2011 r. sygn. akt VI ACa 1168/2010), w których dokonano wykładni pojęcia „niezwłocznie” na gruncie treści art. 455 k.c.

Uwzględniając powyższe okoliczności powód uznał, iż nie pozostawał w zwłoce w wykonaniu decyzji.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes UTK wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych z uwzględnieniem nakładu pracy radcy prawnego, charakteru i stopnia zawiłości sprawy.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny.

Prezes UTK decyzją z dnia 18 czerwca 2013 r. sygn. akt (...), która podlegała natychmiastowej wykonalności, wprowadził ograniczenia eksploatacyjne na linii kolejowej nr (...) T. – K., od km 185,300 do km 237,900 do czasu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości (K7-10 akt administracyjnych). Podstawą do jej wydania było stwierdzenie w toku uprzednio przeprowadzonej kontroli nieprawidłowości polegających na braku odpowiedniego oznaczenia na znakach hektometrowych i kilometrowych kilometrażu linii, które zostały udokumentowane w protokole kontroli z dnia 7 maja 2013 r. sygn. (...). (...) S.A. otrzymała zawiadomienie o wszczęciu postępowania w przedmiocie stwierdzonych w trakcie kontroli nieprawidłowości, jak i decyzję w sprawie, w dniu 18 czerwca 2013 r.

W związku z wydaną przez Prezesa UTK decyzją z dnia 18 czerwca 2013r. dotyczącą wprowadzenia ograniczeń eksploatacyjnych na linii kolejowej nr (...) T. – K. z natychmiastową wykonalnością, (...) S.A. w dniu 21 czerwca 2013 r. skierowała do (...) S.A. Zakładu (...) w Z. polecenie natychmiastowego wprowadzenia następującego obostrzenia:

1. do czasu usunięcia ostatecznie usterek powiadamiać drużyny pociągowe rozkazem pisemnym „O” odnośnie zachowania ostrożności na odcinku, gdzie nie zostały usunięte nieprawidłowości,

2. w przypadku wprowadzenia ograniczeń doraźnych bezwzględnie przestrzegać wskazanego osygnalizowania ograniczeń prędkości ze zgodnie obowiązującą Instrukcją sygnalizacji Ie-1 (E1),

3. wprowadzić procedury obowiązujące pracowników dokonujących obchodu toru:

– konieczności bezwzględnego natychmiastowego zgłaszania o brakujących wskaźnikach dotyczących ograniczeń prędkości,

- do czasu usunięcia takich uchybień wprowadzić obowiązek dodatkowego informowania drużyn pociągowych rozkazami pisemnymi o zachowaniu ostrożności i nieprawidłowości osygnalizowania ograniczenia prędkości.

(...) S.A. zobowiązała również Dyrektora Zakładu (...) do informowania na bieżąco Biuro (...) o podjętych działaniach naprawczych i korygujących.(K 12 akt administracyjnych).

Zakład (...) w Z. wykonał polecenie jeszcze tego samego dnia wprowadzając ograniczenia dotyczące ostrożnej jazdy na linii nr (...) na odcinku P. – W. od km 185,300 do km 226,431 na torze nr 1 i 2 ważne dla obu kierunków ruchu przekazując polecenie telegramem o godz. 12:53 (K 22 akt administracyjnych).

W dniu 1 lipca 2013 r. do Prezesa UTK zostało złożone zawiadomienie powoda informujące o podjętych działaniach w sprawie wykonania decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. (pismo z dnia 26 czerwca 2013 r. K 11 akt administracyjnych).

Powyższa informacja stała się podstawą do wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego wobec (...) S. A. w sprawie nałożenia kary pieniężnej za zwłokę w wykonaniu decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r., o czym zawiadomiono (...) S.A. w W. pismem z dnia 2 sierpnia 2013 r. (K 15-16 akt administracyjnych). Strona jednocześnie została poinformowana o możliwości wypowiedzenia się w sprawie w terminie 7 dni.

(...) S.A. skorzystała z tego uprawnienia składając pismo z dnia 12 sierpnia 2013 r. (K19-20 akt administracyjnych). W jego treści strona podniosła, że niezwłocznie przystąpiła do wykonania decyzji poprzez skierowanie do Zakładu (...) w Z. w dniu 21 czerwca 2013 r. pisma z poleceniem wprowadzenia określonych w przedmiotowym piśmie obostrzeń stanowiących wykonanie decyzji. Przedstawiła również kopię dokumentu telegramu służbowego z dnia 21 czerwca 2013 r. z którego wynika, że Zakład (...) w Z. wykonał polecenie jeszcze tego samego dnia wprowadzając ograniczenia dotyczące ostrożnej jazdy na linii nr (...) na odcinku P. – W. od km 185,300 do km 226,431 na torze nr 1 i 2 ważne dla obu kierunków ruchu przekazując polecenie telegramem o godz. 12:53. Wprowadzenie ograniczeń jedynie na tej części odcinka umotywowane zostało tym, że na pozostałej jego części nieprawidłowości zostały już usunięte. Wobec faktu wykonania decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. (...) S.A. wniosła o umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie jedynie w zakresie zmniejszenia kary pieniężnej nałożonej w zaskarżonej decyzji. W pozostałej części stwierdzającej popełnienie przez powoda deliktu administracyjnego decyzja Prezesa UTK jest prawidłowa.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 Prezes UTK w drodze decyzji wstrzymuje ruch kolejowy lub wprowadza jego ograniczenia na linii kolejowej lub jej odcinku albo na bocznicy kolejowej w razie stwierdzenia zagrożenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego lub bezpieczeństwa przewozu osób i rzeczy.

Z kolei na podstawie art. 66 ust. 2aa pkt 1 UTK Prezes UTK uwzględniając zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe, może nałożyć, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości stanowiącej równowartość do 5000 euro za każdy dzień zwłoki w wykonaniu, między innymi., decyzji, o której mowa w art. 14 ust. 2 UTK.
W ocenie Sądu wykonanie przez powoda wydanej na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 UTK decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. wprowadzającej ograniczenia eksploatacyjne na linii kolejowej (...) po dwóch dniach od jej doręczenia nie nastąpiło natychmiast, mimo że ta miała rygor natychmiastowej wykonalności.

Wbrew przekonaniu powoda, jego działania podjęte następnego dnia po otrzymaniu decyzji nie świadczą, iż nie pozostawał on w zwłoce w jej wykonaniu. Powód otrzymał decyzję Prezesa UTK z dnia 18 czerwca 2013 r. w tym samym dniu w godzinach popołudniowych. Otrzymanie decyzji w tym czasie nie przesądza o braku możliwości natychmiastowego zastosowania się do niej. Powód powinien był wziąć pod uwagę, że wprowadzone ograniczenia eksploatacyjne miały zapewnić bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego na konkretnym odcinku jednej linii kolejowej, a to nie wymagało podjęcia rozległych czynności logistyczno organizacyjnych tym bardziej, że uprzednio przeprowadzona u powoda kontrola ujawniła nieprawidłowości polegające na braku odpowiedniego oznaczenia na znakach kilometrażu linii. Były więc one powodowi znane, nie mógł być więc on zaskoczony koniecznością podjęcia działań polegających na natychmiastowym ustaleniu i wdrożeniu środków dla wykonania decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. W tym miejscu Sąd stwierdza, że nie podziela zarzutu powoda o niewykonalności ww. decyzji. Nie musiały być w niej określone konkretne czynności naprawcze i ograniczenia eksploatacyjne zapewniające bezpieczeństwo ruchu kolejowego. Należy zgodzić się w tej kwestii ze stanowiskiem reprezentowanym w wyroku z dnia 21 listopada 2014 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sygn. akt VII SA/WA 967/14, w świetle którego decyzja Prezesa UTK wydana na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 UTK wprowadzająca ograniczenia eksploatacyjne jest decyzją doraźną, zabezpieczającą przed istniejącymi zagrożeniami związanymi z prowadzeniem ruchu kolejowego. Kwestia wdrożenia oczekiwanych działań, które należy podjąć celem wykonania decyzji wprowadzającej ograniczenia eksploatacyjne na linii kolejowej należy do wyłącznej kompetencji zarządcy infrastruktury kolejowej. W związku z tym brak w decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. nakazania podjęcia przez powoda konkretnych działań nie może być skutecznym argumentem odwołania wskazującym jakoby, to z przyczyn leżących po stronie Prezesa UTK, powód miał trudności w natychmiastowym wykonaniu decyzji. Zdaniem Sądu powoda obciąża taka organizacja przepływu informacji w jego przedsiębiorstwie, w tym kontaktów z Zakładem (...) w Z., na którego terenie działania znajduje się odcinek linii kolejowej nr (...) objęty ograniczeniami eksploatacyjnymi, aby informacje te przepływały i były analizowane natychmiast „od ręki”.

Nie do przyjęcia jest więc tłumaczenie powoda, że decyzję z 18 czerwca 2013 r. otrzymał w godzinach popołudniowych po zakończeniu pracy administracji Zakładu w Z. i nie mógł jej przesłać do tego Zakładu tego samego dnia. Powód nie zauważa przy tym, że ruch kolejowy na odcinku którego decyzja dotyczy odbywa się nie tylko w godzinach pracy Zakładu, ale całą dobę.

W związku z tym, że ww. decyzja zaopatrzona była w rygor natychmiastowej wykonalności, na powodzie spoczywał ciężar dowodu istnienia takich okoliczności faktycznych, które umożliwiły mu wykonanie decyzji dopiero w dniu 21 czerwca 2013 r. W szczególności nie wykazał dlaczego działania przedsięwzięte przez niego w celu wykonania decyzji zajęły mu aż trzy dni.

W świetle powyższego należało przyjąć, że powód przez okres 2 dni pozostawał w zwłoce w wykonaniu decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. co wypełniało hipotezę art. 66 ust. 2aa pkt 1 w związku z art. 14 ust. 2 pkt 1 UTK.

Przechodząc do oceny wysokości wymierzonej powodowi kary pieniężnej w świetle przesłanek art. 66 ust. 2aa UTK należy stwierdzić, że zwłoka w wykonaniu decyzji bezpośrednio zagrażała bezpieczeństwu ruchu kolejowego, a wiec była naruszeniem o poważnym charakterze.

Jako okoliczności łagodzące wymiar kary Prezes UTK prawidłowo przyjął częściowe wykonanie decyzji z dnia 18 czerwca 2013 r. przed wydaniem decyzji obecnie zaskarżonej, brak przychodów z faktu naruszenia przepisów oraz negatywny wynik finansowy powoda.

Natomiast za nieprawidłowe Sąd uznał zaostrzenie przez Prezesa UTK kary z powodu znanego mu z urzędu faktu prowadzenia wobec powoda postępowań administracyjnych w związku ze stwierdzeniem naruszenia ustawowych obowiązków. Przy wymierzaniu kary Prezes UTK oraz Sąd powinny stosować odpowiednio standardy postępowania karnego w tym określoną w art. 5 k.p.k. zasadę domniemania niewinności oskarżonego, w świetle której uważa się go za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem.

Zatem dopiero stwierdzenie naruszenia przepisów o transporcie kolejowym w oparciu o prawomocne decyzje administracyjne ewentualnie wyroki Sądów byłoby podstawą do zaostrzenia kary pieniężnej na podstawie przesłanki „dotychczasowej działalności podmiotu”.

Mając to na względzie Sąd obniżył karę pieniężną o 25% do kwoty 2411,76 zł. Zdaniem Sądu mimo, że kara w tej wysokości oscyluje w dolnej granicy określonej w art. 66 ust. 2aa pkt 1 UTK, to spełni funkcję represyjną, prewencyjną oraz wychowawczą.

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w pkt I sentencji wyroku na podstawie art. 479⁷⁵ § 2 k.p.c. oraz jak w pkt II na podstawie art. 479⁷⁵ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono w pkt III sentencji wyroku na podstawie art. 100 zd. drugie k.p.c. nakładając na powoda obowiązek zwrotu pozwanemu wszystkich kosztów, co jest uzasadnione tym, że pozwany uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE