UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 września 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił H. B. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz nie udowodnił 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Organ rentowy przyjął, iż staż sumaryczny wynosi 24 lata 11 miesięcy i 13 dni.

/decyzja – k. 32 akt ZUS/

H. B. w dniu 12 października 2016 r. złożył odwołanie od w/w decyzji i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury, podnosząc, że pracował w warunkach szczególnych w okresie od 5 stycznia 1976 r do 31 grudnia 1998 r w Krajowej Spółce (...) SA w T. Oddział Cukrownia (...) w O. jako kierowca samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Natomiast w 1973 r pracował na Kolei Dojazdowej w O.. Wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

/odwołanie – k. 2 /

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 7/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca H. B. urodził się (...)

/bezsporne/

W dniu 8 sierpnia 2016 r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. We wniosku wskazał, że w okresie od marca 1973 r do października 1973 r pracował na Wąskotorowej Kolei Dojazdowej O..

/wniosek – k. 1-10 akt ZUS/

W 1973 r ubezpieczony wykonywał czynności rozładunkowe na kolei w O.. Takie same czynności wykonywał ojciec ubezpieczonego.

/ zeznania wnioskodawcy e- prot. z dnia 13.01.17 00:03:25 w zw. z e - prot. z dnia 10.03.17 00:01:14, zeznania świadka J. O. – e- prot. z dnia 13.01.2017 00:19:49 – 00:27:12, S. K. – 00:27:12 – 00:31:33 /

Wnioskodawca w dniu 3 stycznia 1976 r sporządził własnoręcznie życiorys, z którego wynikało, że w 1973 r otrzymał prawo jazdy kategorii B, z tego względu, że w 1973 r został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej, przed wojskiem nigdzie nie pracował, w 1975 r został zwolniony po odbyciu służby wojskowej, od tego okresu nigdzie nie pracował, ponieważ nie było miejsca za kierowcę.

/życiorys – k. 2 akt osobowych zał. do akt/

Wnioskodawca w okresie 5 stycznia 1976 r – 31 sierpnia 2006 r był pracownikiem Krajowej Spółki (...) SA w T. Oddział Cukrownia (...) w O., na stanowisku kierowcy, mechanika – kierowcy pojazdów samochodowych. Stanowisko kierowcy mechanika wnioskodawca miał powierzone od 1 sierpnia 1994 r.

/świadectwo pracy – k. 10 akta rentowe, aneks do umowy –k. 23 akt osobowych zał. do akt//

W okresie tego zatrudnienia wnioskodawca pracował jako kierowca. Do 1981 roku jeździł Ż., później J. i Kamazem. Woził cukier, papier i inne materiały potrzebne do produkcji cukru. Sporadycznie naprawiał pojazd, bo był warsztat samochodowy. Nie pomagał przy załadunku i rozładunku.

/zeznania wnioskodawcy e- prot. z dnia 13.01.17 00:03:25 w zw. z e -prot. z dnia 10.03.17 00:01:14 , zeznania świadka M. R. 00:31:33 – 00:39:25, W. L. – 00:39:25 – 00:43:40, S. D. – 00:43:40 /

Decyzją z dnia 28 czerwca 2004 r ustalono dla wnioskodawcy wysokość kapitału początkowego. Do jego ustalenia na dzień 1 stycznia 1999 r przyjęto 24 lata, 11 miesięcy i 3 dni okresów składkowych i 10 dni okresów nieskładkowych. W kwestionariuszu dotyczącym okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca nie wymienił okresu zatrudnienia w 1973 r.

/wniosek ,decyzja – k.2, 10 akt kapitałowych ZUS/

W karcie przebiegu zatrudnienia organ rentowy uwzględnił następujące okresy składkowe i nieskładkowe :

- 29.10.1973 – 15.10.1975

-5.01.1976 – 31.12.1998

-18.02.1994 – 27.02.1994

Łącznie : 24 lata, 11 miesięcy, 13 dni.

/karta przebiegu zatrudnienia – k. 31 akt ZUS/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje :

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje oddaleniem odwołania.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 poz. 887), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy
i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Zgodnie z art. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1) składkowe, o których mowa w art. 6;

2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Zgodnie z art. 6 cytowanej ustawy

Okresami składkowymi są, miedzy innymi, okresy:

1) ubezpieczenia;

2) czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby;

Zgodnie z art. 7 cytowanej ustawy okresami nieskładkowymi są, między innymi następujące okresy: pobierania:

a) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy,

b) zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat i braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym.

W ocenie Sądu wykazał także 15 - letni okres pracy w warunkach szczególnych.

Z ustaleń wynika, że wnioskodawca w okresie 5 stycznia 1976 r do 31 sierpnia 2006 r był pracownikiem Krajowej Spółki (...) SA w T. Oddział Cukrownia (...) w O., na stanowisku kierowcy, mechanika – kierowcy pojazdów samochodowych. Stanowisko kierowcy mechanika wnioskodawca miał powierzone od 1 sierpnia 1994 r. W okresie tego zatrudnienia wnioskodawca pracował wyłącznie jako kierowca. Do 1981 roku jeździł Ż., później J. i Kamazem. Woził cukier, papier i inne materiały potrzebne do produkcji cukru. Sporadycznie naprawiał pojazd, bo był warsztat samochodowy. Nie pomagał przy załadunku i rozładunku.

Zatem okres od 1981 r do 31.12.1998 r daje ponad 15 letni okres pracy na stanowisku kierowcy.

Są to prace wymienione w wykazie A dział VIII pkt. 2, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określone jako prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Regulacja § 2 rozporządzenia , statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

W orzecznictwie (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 638) przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Z rozważań zawartych w tym orzeczeniu należy wyprowadzić nadto wniosek, iż - ze względu na charakter omawianego świadczenia (wcześniejsza emerytura) - przepisy rozporządzenia należy wykładać ściśle.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków oraz z przesłuchania wnioskodawcy, z których wynikało, że w okresie od 1981 r wnioskodawca prowadził pojazdy o ciężarze powyżej 3,5 tony.

Zeznania wnioskodawcy i świadków były w tym zakresie spójne i wzajemnie się uzupełniały. Organ rentowy nie zgłosił wniosków dowodowych w celu wykazania okoliczności przeciwnych.

Jednakże wnioskodawca nie spełnił wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku przesłanki wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych – 25 lat.

Z ustaleń wynika, że łączny okres składkowy i nieskładkowy w przypadku wnioskodawcy wyniósł 24 lata, 11 miesięcy, 13 dni.

Sąd nie dał wiary wnioskodawcy i zeznaniom świadków J. O. i S. K., że wnioskodawca dodatkowo w okresie marzec – październik 1973 r był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na Kolei Wąskotorowej.

Wnioskodawca nie przedstawił żadnego dokumentu, który potwierdzałby tą okoliczność /dowodu osobistego, legitymacji ubezpieczeniowej, umowy o pracę/.

Zaliczenie nieudokumentowanych spornych okresów składkowych z przebiegu ubezpieczenia do stażu ubezpieczeniowego na podstawie zeznań świadków lub przesłuchania strony zainteresowanej jest dopuszczalne tylko w przypadkach nie budzących żadnych wątpliwości co do spójnego i precyzyjnego - rodzajowego oraz czasowego potwierdzenia się udowadnianych okoliczności. W razie przeprowadzenia w zasadzie wyłącznie dowodów z zeznań świadków, nie mogą one, choćby ze względu na znaczny upływ czasu, stanowić wystarczająco pewnego źródła dla rekonstrukcji faktów o rodzaju zatrudnienia, warunkach pracy i płacy oraz pozostałych niezbędnych okoliczności, w szczególności, gdy dotychczas przedłożone dokumenty tego nie potwierdzają./tak SA w Białymstoku z dnia 24 lutego 2016 r, III AUa 940/15/

Wnioskodawca nie precyzował kto wydawał mu polecenia, jakie miał wynagrodzenie, kto był jego przełożonym, kto go zatrudniał. Świadkowie zeznawali wyłącznie na okoliczność, że widzieli go przy czynnościach rozładunkowych, co w ocenie Sądu nie jest równoznaczne z pozostawaniem w stosunku pracy. Żaden ze świadków nie widział umowy o pracę, nie był w kadrach, nie wiedział, jaki był rodzaj umowy. Świadek K. w ogóle nie wiedział, czy wnioskodawca miał umowę o pracę, wskazywał na inne miesiące ewentualnego zatrudnienia /maj – lipiec/.

Nadto wnioskodawca ubiegając się o ustalenie wysokości kapitału początkowego nie wskazywał na ten okres zatrudnienia, podobnie, ubiegając się o zatrudnienie w życiorysie wprost wskazał, że przed wojskiem – w 1973 r, nigdzie nie pracował.

Zatem brak jest wiarygodnych dowodów na to, że ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy w okresie marzec – października 1973 r.

Wobec powyższego brak było możliwości zaliczenia tego okresu do okresu składkowego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie i orzekł jak w sentencji wyroku, wobec niespełnienia przesłanki posiadania 25 - letniego okresu składkowego i nieskładkowego .

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy