UZASADNIENIE

W pozwie skierowanym do Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli w dniu 02 września 2016 roku, małoletnia powódka A. Z. reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową J. Z. (1), domagała się podwyższenia alimentów należnych od pozwanego M. Z. z kwoty po 350,00 złotych do kwoty po 500,00 złotych miesięcznie.

W odpowiedzi na pozew z dnia 13 września 2016 roku pozwany M. Z. nie zajął żadnego stanowiska procesowego przedstawiając jedynie swoją sytuację materialną. Podał, że ponad ciążący na nim obowiązek alimentacyjny świadczy na rzecz uprawnionej pomoc w formie rzeczowej. Jednocześnie wskazał, że toczące się z jego udziałem postępowanie egzekucyjne dotyczące alimentów bieżących generuje zbędne koszty.

Na rozprawie jaka odbyła się w dniu 13 października 2016 roku strona powodowa poparła powództwo o podwyższenie alimentów do kwoty 500,00 złotych, zaś pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia A. Z. urodzona dnia (...), jest dzieckiem pochodzącym ze związku małżeńskiego J. Z. (1) i M. Z..

dowód: (bezsporne)

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 19 grudnia 2011 roku wydanym w sprawie I 1 C 836/10 związek małżonków został rozwiązany z winy obu stron. Sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią uprawnioną J. Z. (1), ograniczając władzę rodzicielską pozwanego do współdecydowania w istotnych sprawach dziecka dotyczących jego wychowania, wyboru szkoły i kierunku kształcenia, a także leczenia i zapewnienia wypoczynku. Sąd zasądził od M. Z. na rzecz małoletniej A. Z. alimenty w kwocie po 300 złotych miesięcznie oraz rozstrzygnął o kontaktach ojca z córką.

dowód: (wyrok SO w Sieradzu z dnia 19 grudnia 2011 roku w sprawie I C 836/10 k. 4-5)

Ugodą sądową zawartą przed Sądem Rejonowym w Zduńskiej Woli w dniu 27 czerwca 2012 roku w sprawie III RC 129/12 pozwany wówczas M. Z. zobowiązał się łożyć na utrzymanie córki alimenty w podwyższonej wysokości po 350,00 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 01 sierpnia 2012 roku. Aktualnie strona powodowa egzekwuje należne jej alimenty w drodze egzekucji komorniczej, pomimo że pozwany co do zasady nie uchyla się od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Łącznie z wynagrodzenia za pracę powoda, komornik potrąca kwotę około 420,00 złotych miesięcznie.

dowód: (protokół – wypis k. 6, zeznania J. Z. (1) złożone na rozprawie w dniu 13 października 2016 roku min 00:02:28-00:08:31, 00:13:17-00:14:03, 00:15:20-00:23:04 zeznania M. Z. złożone na rozprawie w dniu 13 października 2016 roku min:00:11:41-00:13:17)

W dacie wyrokowania w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego pozwanego, M. Z. pracował w spółce (...) Sp. z o.o. w Z. jako elektromechanik z wynagrodzeniem od 1300,00 - do 1790,00, złotych miesięcznie. Prowadził gospodarstwo domowe wraz z rodzicami.

J. Z. (1) pracowała wówczas w zakładach (...), jako szwacz wyrobów pończoszniczych z wynagrodzeniem w kwocie ok. 1.300 złotych miesięcznie. Mieszkała w domu rodzinnym i ponosiła koszty jego utrzymania w kwocie około 450,00 złotych miesięcznie.

Na obojgu byłych małżonkach ciążyły nieuregulowane zobowiązania kredytowe.

dowód: (z akt sprawy I 1 C 836/10 Sądu Okręgowego w Sieradzu: zeznania M. Z. k. 80-v, zeznania J. Z. (1) k. 79v, oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku , dochodach i źródłach utrzymania k. 9-11, wezwanie do zapłayu k. 21, 24, harmonogram spłaty kredytu k. 25-28, umowa pożyczki k. 29-30v, uzasadnienie wyroku SO w Sieradzu z dnia 19 grudnia 2011 roku w sprawie I1C 836/10 k. 111v-112 )

Pozwany ma 36 lat, aktualnie pozostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w spółce (...) z o.o. w Z., z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 2.200,00 złotych brutto. Poza wynagrodzeniem zasadniczym M. Z. ma możliwość podjęcia pracy w godzinach nadliczbowych, szczególnie w soboty oraz w okresie wakacyjnym, gdzie zarobkuje wówczas około 2.800 złotych.

M. Z. nie ma nikogo poza powódką na utrzymaniu. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z rodzicami, którzy utrzymują się ze świadczeń emerytalnych w łącznej kwocie 2.560,22 złotych.

dowód: (aneks do umowy o pracę k. 26, zeznania M. Z. złożone na rozprawie w dniu 13 października 2016 roku min: 00:08:31-00:11:16, 00:14:03-00:14:59, pisma z ZUS k. 28-29 )

J. Z. (1) ma 34 lata, pracuje w tej samej spółce co pozwany, zarobkuje około 1.300,00 złotych miesięcznie netto. Matka uprawnionej nie korzysta ze wsparcia finansowego udzielanego w ramach świadczenia wychowawczego, jednak korzysta z pomocy finansowej rodziców.

dowód: (zeznania J. Z. (1) złożone na rozprawie w dniu 13 października 2016 roku min 00:02:28-00:08:31)

Małoletnia powódka rozpoczęła naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Z tego tytułu jej matka ponosi koszty zakupu niezbędnych przyborów szkolnych, składek oraz zapewnienia czasu wolnego w formie zorganizowanych wycieczek. Spoczywa na niej również obowiązek zapewnienia dziecku żywienia i ubioru, które z powodu wieku dziecka wymieniane jest raz do dwóch razy w ciągu roku.

W czasie kiedy wykonuje kontakty z ojcem, M. Z. stara się poza świadczeniami alimentacyjnymi kupować jej elementy ubioru oraz wyposażenia szkolnego.

dowód: (zeznania J. Z. (1) złożone na rozprawie w dniu 13 października 2016 roku min 00:02:28-00:08:31, zeznania M. Z. złożone na rozprawie w dniu 13 października 2016 roku min: 00:23:04-00:27:13)

Ustalając powyższy stan faktyczny, Sąd oparł się głównie na zeznaniach stron, które w zasadniczej mierze zeznawały na okoliczności związane ze swoją sytuacją materialno - finansową i kosztami związanymi z bieżącym utrzymaniem prowadzonych przez siebie gospodarstw domowych oraz małoletniej A. Z..

Sąd nadto oparł się na dokumentach oraz zeznaniach stron złożonych do akt sprawy I 1 C 836/10 Sądu Okręgowego w Sieradzu.

Ponadto przydatny do rozpoznania niniejszej sprawy okazał się nieosobowy materiał dowodowy złożony do akt sprawy niniejszej w części powołanej przez Sąd. Dowody, które służyły poczynionym ustaleniom nie były co do zasady kwestionowane przez strony, i nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanego M. Z. bowiem były one spójne, logiczne i tworzyły jedną całość. Ojciec uprawnionej osiąga określone dochody zasadniczo jest to kwota 2.200,00 złotych brutto, co zostało poparte także nieosobowym materiałem dowodowym. Podobnie jak w 2011 roku tak i teraz ma on możliwość podejmowania pracy w godzinach nadliczbowych – głównie w soboty i w okresie wakacyjnym. Czyniąc więc starania tego rodzaju może dodatkowo zarobić około 600,00 złotych miesięcznie brutto. Podobnie jak wcześniej, pozwany zamieszkuje z rodzicami. Zeznania pozwanego w tym zakresie nie były kwestionowane przez stronę powodową, a poddane ocenie Sądu zostały uznane za odpowiadające prawdzie. Wynika z nich, że co do zasady, poza kwotą wynagrodzenia, sytuacja życiowa pozwanego nie uległa istotnej zmianie. M. Z., poza świadczeniami alimentacyjnymi stara się uczestniczyć w życiu córki poprzez przekazywanie jej świadczeń rzeczowych i wykonywanie kontaktów.

Zeznaniom matki powódki również Sąd dał wiarę, z tym zastrzeżeniem, że w swoich zeznaniach nie udowodniła tego, by miesięczny koszt utrzymania uprawnionej wynosił zgodnie z jej twierdzeniami kwotę około 1.000,00 złotych. Brak było przy tym podstaw, by kwestionować walor wiarygodności jej zeznań złożonych na okoliczność osiąganych dochodów i sytuacji życiowej. Niemniej jednak zeznania J. Z. (1) mające zasadnicze znaczenie dla oceny zasadności jej roszczeń były zbyt lakoniczne. Matka powódki nie wykazała w sposób szczegółowy jakie potrzeby małoletniej A. pozostają niezaspokojone lub ich zaspokojenie może pozostawać zagrożone. Podnosząc na rozprawie w dniu 13 października „myślę, że 1.000,00 złotych wydaję na dziecko” nie doprecyzowała ponoszonych wydatków, a także nie przedłożyła na tę okoliczność w istocie żadnego materiału dowodowego. W przekonaniu Sądu, kwota ta zważywszy na wysokość osiąganych przez J. Z. (1) zarobków jak i wysokości aktualnych świadczeń alimentacyjnych przypadających od pozwanego, pozostaje na potrzeby niniejszego procesu wygórowana i jako taka nie odpowiada doświadczeniu życiowemu Sądu i zasadom logicznego rozumowania.

Z zeznań wymienionej nie wynika, by A. Z. wymagała ponoszenia niestandardowych nakładów np. w związku z chorobą, potrzebą kształcenia specjalnego itp. Tym samym wnioskować można, że jest ona dzieckiem zdrowym. Jednocześnie matka powódki przyznała – co wynika z zeznań pozwanego, że M. Z. poza łożeniem świadczeń alimentacyjnych na rzecz córki podejmuje próby jej dodatkowego wsparcia rzeczowego.

Przedmiotem dowodzenia w niniejszej sprawie były fakty mające dla jej rozpoznania najistotniejsze znaczenie. Oceniając powyższy materiał dowodowy, który w głównej mierze i co do zasady w najistotniejszych dla sprawy aspektach pozostawał niesporny, Sąd dokonał wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, w oparciu o zasady logicznego rozumowania oraz wskazań doświadczenia życiowego, które z sposób oczywisty pozwalają wywieść uzasadnioną konstatację, że zarówno w życiu powódki jak i jej rodziców nie zaszły tak poważne zmiany, by uwzględnić jej powództwo w całości.

W ocenie Sądu, do merytorycznego rozpoznania niniejszej sprawy, zbędnym było przeprowadzenie kolejnych dowodów z urzędu, ponadto strony nie wnioskowały o uzupełnienie materiału dowodowego poprzez przeprowadzenie kolejnych wskazanych przez nie dowodów.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo małoletniej A. Z. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową J. Z. (2) jako jedynie częściowo usprawiedliwione podlegało uwzględnieniu do kwoty po 400,00 złotych.

Obowiązek alimentacyjny spoczywa na obojgu rodzicach, chyba że któreś z nich nie ma możliwości wypełniania tego obowiązku i jest on normą bezwzględnie obowiązującą.

W rozumieniu art. 133 § 1 k.r.o. istotną cechą dziecka, które jest uprawnione do alimentacji przez rodziców jest to, iż nie jest w ono w stanie utrzymać się samodzielnie.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców precyzuje art. 135 k.r.o., zgodnie z którym jest on wyznaczany usprawiedliwionymi potrzebami uprawnionego oraz zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego. Te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów (orzeczenie Sądu Najwyższego z 10 października 1960 roku, III CRN 350/69 OSNCP 1970/2/15) .

Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest zatem uzależniony od cech osoby uprawnionej, między innymi od jej wieku i stanu zdrowia. Z kolei możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają nie tylko jego rzeczywiste zarobki i dochody, ale również zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, jeśli istniejące warunki społeczno – gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 roku, III CRN 48/75 Lex nr 7702 ).

W miarę upływu czasu potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, a tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 k.r.o.).

Przy ocenie, czy doszło do zmiany stosunków należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu, a zatem zmianę w zakresie i stopniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do świadczenia alimentacyjnego.

Nie ulega wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie od daty wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Sieradzu, a następnie od dnia zawarcia ugody przed tut. Sądem tj. na przestrzeni 4 lat, w sposób istotny zmienił się zakres potrzeb uprawnionej. Małoletnia A. uczęszcza aktualnie do szkoły podstawowej i choćby z tego tylko już względu koniecznym jest zapewnienie jej zgoła innych potrzeb, aniżeli wówczas gdy uczęszczała do przedszkola. Niemniej jednak sama zmiana zakresu tych potrzeb nie jest tożsama ze zmianą wysokości nakładów koniecznych do ich zaspokojenia. W tym zakresie to na stronie powodowej koniecznym było udowodnienie okoliczności z której wywodziła skutki prawne, czemu w niniejszym postępowaniu bez wątpienia nie sprostała. Analiza okoliczności faktycznych dotyczących niniejszej sprawy, wymaga jednak dodatkowego zaznaczenia, że sam upływ czasu nie stanowi dostatecznej podstawy ku zmianie treści obowiązku alimentacyjnego, bowiem wraz z upływem czasu winny się także zmienić możliwości finansowe stron oraz usprawiedliwione potrzeby małoletniej.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pozwalają na poczynienie uzasadnionej konstatacji, że sytuacja finansowa każdego z rodziców uprawnionej jest podobna. Oboje z nich korzystają z pomocy własnych rodziców i pracują w tej samej- oferującej podobne możliwości dla każdego z pracowników - spółce. Zarówno matka jak i ojciec dziecka osiągają stałe dochody i mają zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Ich bieżące dochody w kwocie netto pozostają do siebie zbliżone, przy czym pozwany, jako rodzic drugoplanowy ma niewątpliwie większe możliwości dodatkowego zarobkowania niż matka powódki, która na co dzień sprawuje opiekę nad dzieckiem.

Chociaż uprawniona nie wymaga ponoszenia szczególnych, nieprzewidzianych nakładów finansowych związanych z jej stanem zdrowia (podobnie jak w dacie ostatniego kształtowania obowiązku alimentacyjnego M. Z.), to jednak dziewczynka podjęła naukę w szkole publicznej, stąd konieczne są wydatki ponoszone na jej kształcenie i rozwój w społeczności szkolnej. W przekonaniu Sądu koszty utrzymania uprawnionej w zakresie jej edukacji szkolnej w stosunku do wcześniejszej edukacji przedszkolnej nie uległy znaczącym i istotnym zmianom. Natomiast – zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego - zmianie uległy te potrzeby A. Z., które sprowadzają się do spędzania wolnego czasu,

a które to potrzeby w znacznej mierze pozostają zaspokajane przez matkę powoda.

W przekonaniu Sądu zwiększenie tych nakładów ma swoje główne źródło w spędzaniu wolnego czasu przez powódkę, choćby w zakresie wskazanych przez J. Z. (1) wycieczek szkolnych.

W ocenie Sądu wydatki ponoszone na utrzymanie małoletniej w kwocie około 1.000,00 złotych miesięcznie, nie odpowiadają doświadczeniu życiowemu. A. Z. ma niespełna 7 lat. Podjęła naukę w I klasie szkoły podstawowej, nie wymaga specjalnego leczenia, diety czy też ponoszenia innych nietypowych dla dziecka w jej wieku wydatków. W przekonaniu Sądu, wobec braku odpowiedniego materiału dowodowego pozwalającego na poczynienie w tym zakresie bezspornych i pozbawionych wątpliwości ustaleń, koszt utrzymania powódki wynosi około 750,00 złotych miesięcznie. Taka kwota znajduje odzwierciedlenie w wysokości kosztów utrzymania dziecka w wieku małoletniej powódki oraz w możliwościach finansowych rodziców. Jednocześnie kwota ta mając na uwadze dochody uzyskiwane przez jej rodziców jest kwotą realną, jaką mogliby ponieść bez uszczerbku dla utrzymania własnego.

Nie sposób nie pominąć, że matka powódki, która wykonuje wobec niej funkcję rodzica pierwszoplanowego bez wątpienia czyni w jej wychowanie wyższe niż ojciec nakłady. W związku z tym nie ma ona takich możliwości jak pozwany, by starać się o podwyższenie osiąganych już dochodów. Fakt ten, choć ma wymiar niematerialny, winien jednak znaleźć odzwierciedlenie w zapadłym orzeczeniu. Jednocześnie Sąd orzekający w sprawie niniejszej nie mógł pominąć tego, że pozwany w swoim zachowaniu wykazuje dobrą wolę, świadczy bowiem na rzecz uprawnionej nie tylko kolejne raty alimentacyjne, ale również pomoc w formie rzeczowej. Wykonuje także przysługujące mu kontakty i w tym zakresie również ponosi pewnego rodzaju koszty i nakłady.

Zważywszy powyższe okoliczności, Sąd doszedł do przekonania, że zasadnym i sprawiedliwym jest podwyższenie alimentów należnych A. Z., ostatnio ustalonych ugodą sądową zawartą przed Sądem Rejonowym w Zduńskiej Woli w dniu 27 czerwca 2012 roku w sprawie III 129/12 z kwoty po 350,00 złotych miesięcznie do kwoty po 400,00 złotych miesięcznie, poczynając od dnia 01 października 2016 roku.

Jak już Sąd zaznaczył wobec nieudowodnienia szczegółowych nakładów ponoszonych na utrzymanie powódki, kierując się zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami doświadczenia życiowego, jak również poziomem życia rodziców uprawnionej i wysokością osiąganych przez nich zarobków należało ustalić, że miesięczny koszt utrzymania A. Z. wynosi około 750,00 złotych. Choć ciężar alimentacyjny spoczywa na obojgu rodzicach, to rodzic pierwszoplanowy ponosi dodatkowe nakłady na wychowywane dziecko w formie niematerialnej, poprzez dostarczanie bieżącej opieki i poświęcanie mu czasu nie tylko na kształtowanie i rozwój zainteresowań, ale także poprawne realizowanie obowiązku szkolnego. Przy ustaleniu, że byli małżonkowie pozostają na równomiernej stopie życiowej, Sąd w niniejszej sprawie przyjął, za zasadne jest obciążenie pozwanego większą częścią kosztów utrzymania córki z racji, iż nie sprawuje on bezpośredniej pieczy nad nią. Ustalając poziom obowiązku alimentacyjnego M. Z. na kwotę 400,00 złotych miesięcznie, Sąd wziął pod uwagę, że pozwany w utrzymaniu córki wykazuje również własną inicjatywę i nie ogranicza się wyłącznie do świadczenia rat alimentacyjnych.

Rozstrzygnięcie w kształcie powyższym, z jednej strony odpowiada już ponoszonym przez pozwanego kosztom, które pozostają podwyższone w związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym, stąd nie powinno stanowić dla niego nadmiernej uciążliwości, a z drugiej strony pozostaje wystarczające dla częściowego finansowania zwiększonych potrzeb powódki w zakresie spędzania wolnego czasu i organizowania zajęć pozaszkolnych.

W pozostałym zakresie Sąd powództwo oddalił. W ocenie Sądu kwota dochodzona przez stronę powodową tj. po 500,00 złotych miesięcznie na rzecz A. Z., leży poza sferą możliwości zarobkowych pozwanego, a ponadto jest niewspółmierna do usprawiedliwionych potrzeb uprawnionej. Postulowane przez matkę powódki orzeczenie w sposób nieuzasadniony niemalże zwolniłoby ją z obowiązku alimentacyjnego na rzecz córki i mogłoby wyrządzić szkodę w utrzymaniu własnym powoda. Należy przy tym pamiętać, że obowiązek alimentacyjny obciąża również matkę powódki, która także powinna przyczyniać się do zaspokajania jej zwiększonych potrzeb.

Z uwagi na sytuację majątkową małoletniej powódki, Sąd nie obciążył jej kosztami procesu od oddalonej części powództwa, opierając rozstrzygnięcie o kosztach na podstawie art. 102 kpc.

Sąd zasądził od pozwanego M. Z. na podstawie art. 98 § 1 i 2 kpc na rzecz Skarbu Państwa kwotę 30,00 złotych tytułem kosztów procesu.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE