UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 czerwca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzja została wydana w oparciu o orzeczenie komisji lekarskiej z dnia 10 czerwca 2013 roku, która stwierdziła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył A. K. wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W uzasadnieniu odwołania zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie art.12 oraz art.14 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. wobec błędnego ustalenia, że jest zdolny do pracy. Wskazał, że posiada wykształcenie zawodowe – ślusarza i obecnie nie jest w stanie wykonywać pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Schorzenia, na które cierpi powodują, że nie może podjąć pracy nawet poniżej posiadanych kwalifikacji.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. K. urodził się (...). Ma wykształcenie zasadnicze w zawodzie ślusarza. Wnioskodawca pracował, jako ślusarz remontowy, mechanik oraz pracownik magazynu.

(okoliczności bezsporne)

W okresie od 6 grudnia 2007 r. do 28 lutego 2011 r. A. K. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

(okoliczność bezsporna)

Lekarz orzecznik ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznał u wnioskodawcy: zespół bólowy kręgosłupa C z ograniczeniem ruchomości w przebiegu zmian zwyrodnieniowych, zespół bolesnego barku prawego, zespół pozakrzepowy lewej kończyny dolnej, nadciśnienie tętnicze, przebytą osteotomię korekcyjną kości piszczelowej lewej z powodu zmian zwyrodnieniowych lewego stawu kolanowego, niedowidzenie oka lewego (od wielu lat). Orzeczeniem z dnia 13 maja 2013 roku lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(opinia lekarska z dnia 13 maja 2013 r. k.19 – 20 w dokumentacji orzeczniczo- medycznej wnioskodawcy plik I, orzeczenie k.19 - 20 plik I akt ZUS)

Komisja lekarska ZUS po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawcy oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej rozpoznała u wnioskodawcy: zespół bólowy kręgosłupa szyjnego bez istotnego naruszenia sprawności ruchowej, przebytą osteotomię podwięzadłową stawu kolanowego, zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych bez istotnego ograniczenia chodu, przebytą zakrzepicę powierzchowną żył kończyny dolnej lewej (obecnie objawowo zrekanalizowaną) i niedowidzenie oka lewego. Orzeczeniem z dnia 10 czerwca 2013 roku komisja lekarska ZUS uznała, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy.

(opinia lekarska z dnia 10 czerwca 2013 r. k.24 – 26 w dokumentacji orzeczniczo- medycznej wnioskodawcy plik I, orzeczenie k.25 akt ZUS)

Powyższe orzeczenie komisji lekarskiej legło u podstaw wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżonej decyzji.

(decyzja k.31 plik I akt ZUS)

Badaniem chirurgicznym stwierdzono u wnioskodawcy pozakrzepową niewydolność żył głębokich lewej kończyny dolnej w stopniu zaawansowania C 2 w sześciostopniowej skali (...). Biorąc pod uwagę łącznie: stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość wykonywania dotychczasowego sposobu zarobkowania lub podjęcia innej pracy zarobkowej z uwzględnieniem charakteru wykonywanych prac, posiadane kwalifikacje oraz możliwość nabycia nowych kwalifikacji, wiek i rokowanie stwierdzona u wnioskodawcy pozakrzepowa niewydolność żył głębokich nie powoduje niezdolności do pracy.

(opinia biegłego sądowego chirurga naczyniowego M. G. k.33 – 33 odwrót)

U wnioskodawcy rozpoznano zespół bólowy kręgosłupa szyjnego na podłożu zmian zwyrodnieniowo - wytwórczych i dyskopatii C5/C6, aktualnie bez objawów korzeniowych, bez istotnego pogorszenia funkcji. Schorzenia neurologiczne występujące u wnioskodawcy nie powodują takiego naruszenia sprawności organizmu, które w znacznym stopniu ogranicza zdolność do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z kwalifikacjami.

(opinia oraz opinia uzupełniająca biegłego sądowego neurologa J. B. k.36 – 36 odwrót, k.85)

W badaniu ortopedycznym rozpoznano u wnioskodawcy: chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych z przewagą lewego, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego z dyskopatią C 5-6, obustronne zapalenie okołobarkowe wczesne 0/1º (w skali IVº). Poszerzenie obrysów kolan dotyczy całości badania stawów kolanowych i jest opisem lekarskim zmienionych chorobowo stawów kolanowych. Trzeszczenie oznacza tarcie pod rzepką, co jest nieodłączne ze zmianami zwyrodnieniowymi.

Wnioskodawca może wykonywać prace fizyczne, powinien unikać dużych ciężarów w ramach profilaktyki powyżej 20-25 kg i nie powinien podejmować prac wymagających wielogodzinnego chodzenia, zwłaszcza po schodach. Czynność chodu jest dobrze zachowana, a ruchomość jest funkcjonalna, co oznacza, że może się poruszać i może funkcjonować. Wnioskodawca może pracować na wszystkich stanowiskach przystosowanych do swojej niesprawności mając orzeczony stopień niepełnosprawności. Powyższe schorzenia nie upośledzają czynności narządu ruchu wnioskodawcy w stopniu dającym podstawę do orzekania o niezdolności do pracy.

(opinia oraz opinie uzupełniająca biegłego sądowego ortopedy E. B. k.38 – 40, k.86, min.00:01:59 – 00:17:51 protokołu rozprawy z dnia 14 lipca 2015 r., płyta CD k.119, k.160 – 161)

U wnioskodawcy rozpoznano: nadwzroczność i starczowzroczność oka prawego; zez zbieżny z niedowidzeniem oka lewego, praktycznie jednooczność od dzieciństwa (od dzieciństwa wnioskodawca posługuje się tylko okiem prawym, które w okularach ma pełną ostrość wzroku do dali i bliży, prawidłowe pole widzenia, prawidłowe ciśnienie śródoczne). Z punktu widzenia okulisty, stan narządu wzroku wnioskodawcy nie uzasadnia niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy. Praktyczna jednooczność stanowi przeciwwskazanie do pracy na wysokości i przy maszynach w ruchu ciągłym.

(opinia biegłego sądowego okulisty R. M. k.44-45)

W przeprowadzonyn badaniu u wnioskodawcy nie stwierdzono ostrych objawów korzeniowych, rozciągowych czy ubytkowych, oczopląsu czy obiektywnych cech zaburzeń statyki ciała - zaburzeń w układzie równowagi w badaniu klinicznym. Wnioskodawca prezentuje dość dobrą sprawność fizyczną w zakresie stawów kręgosłupa czy dużych stawów kończyn z bardzo dobrą siłą chwytną rąk. Wnioskodawca jest wydolny krążeniowo i oddechowo z wyrównanymi parametrami krążenia i oddychania. Ciśnienie tętnicze krwi i unormowane. U wnioskodawcy występują zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa czy kolan, ale stopień ich zaawansowania nie czyni go niezdolnym do pracy. W stosunku do wnioskodawcy istnieją przeciwwskazania do pracy na określonych stanowiskach w określonych narażeniach (np. praca na wysokości, przy maszynach w ruchu grożących urazem), ale istnienie przeciwwskazań w ramach badań profilaktycznych nie czyni automatycznie wnioskodawcy niezdolnym do pracy.

Wnioskodawca może pracować na otwartym rynku pracy, jako ślusarz przy maszynach w ruchu zautomatyzowanych z osłonami, a występująca wada wzroku nie jest przeciwwskazaniem (wnioskodawca pomimo występującej od dziecka wady wzroku wykonywał zawód ślusarza).

Wnioskodawca nie jest i nie był w dacie wydania zaskarżonej decyzji tj. w dniu badania przez lekarzy ZUS tj. w dniu 13 maja 2013 r. i 10 czerwca 2013 r. niezdolny do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu zgodnej z poziomem wykształcenia i kwalifikacji.

(opinia oraz opinia uzupełniająca biegłego sądowego specjalisty medycyny pracy oraz neurologii P. R. k.163 – 171, k.190 – 193)

Przeprowadzonym badaniem laryngologicznym u wnioskodawcy rozpoznano niedosłuch lekkiego stopnia na poziomie około 40 dB, który nie wykazuje istotnej progresji. Taki poziom uszkodzenia słuchu jest poziomem, przy którym społeczna zdolność słuchu (zdolność do komunikacji werbalnej) jest w pełni zachowana. Poziom uszkodzenia 40 dB jest poziomem granicznym, powyżej którego występują wskazania do protezowania słuchu, przy uwzględnieniu stopnia zrozumienia mowy. Szumy uszne towarzyszące odbiorczemu uszkodzeniu słuchu są stałym elementem tego typu uszkodzenia, jednakże, mimo iż ewidentnie pogarszają komfort życia, są objawami subiektywnymi i jako takie nie podlegają ocenie stopnia uszkodzenia słuchu i ewentualnego wpływu na zdolność do pracy. Wnioskodawca dobrze odbiera szept, obustronnie z odległości co najmniej 1 metra.

Stwierdzone u wnioskodawcy obustronne odbiorcze uszkodzenie słuchu wymaga okresowej kontroli laryngologicznej, ewentualnego zastosowania aparatowania słuchu, jednakże wobec zachowanej społecznej wydolności słuchu i braku cech trwałego uszkodzenia obwodowej części układu równowagi nie powoduje trwałej niezdolności do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych (II poziom).

Ze względów profilaktycznych przeciwwskazana jest praca w hałasie ponadnormatywnym, na wysokości i przy maszynach w ruchu.

Wnioskodawca jest zdolny do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych.

(opinia oraz opinia uzupełniająca biegłego sądowego laryngologa A. L. k.144 – 146 odwrót, k.174 – 175, opinia biegłego sądowego laryngologa M. Z. k.219 – 219 odwrót)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów w postaci orzeczenia lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS, wniosku o przyznanie renty oraz opinii lekarskich.

W toku postępowania wnioskodawca zakwestionował ustalenia komisji lekarskiej ZUS wskazujące, że nie jest on niezdolny do pracy.

Celem weryfikacji stanowiska wnioskodawcy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: chirurga naczyniowego, neurologa, ortopedy, okulisty, laryngologów oraz specjalisty medycyny pracy.

Złożone w sprawie opinie są jasne, zostały sporządzone przez biegłych o specjalnościach właściwych z punktu widzenia schorzeń, na jakie cierpi wnioskodawca, w oparciu analizę przedłożonej dokumentacji lekarskiej i bezpośrednie badanie wnioskodawcy. Sąd oceniając zgromadzony materiał dowodowy, w pełni uznał wartość dowodową opinii powołanych w sprawie biegłych. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają żadnych braków i wyjaśniają wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegli wydali opinie po przeprowadzeniu stosownych badań i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej wnioskodawcy. Określili schorzenia występujące u wnioskodawcy oraz ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy, odnosząc swą ocenę do kwalifikacji zawodowych. Zdaniem Sądu, opinie biegłych są rzetelne, zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, a wynikające z nich wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

Wskazać należy, że biegli: neurolog, ortopeda, laryngolog oraz specjalista medycyny pracy odnieśli się do zarzutów złożonych przez pełnomocnika wnioskodawcy i w złożonych opiniach uzupełniających szczegółowo uzasadnili swoje stanowisko w niniejszej sprawie.

Sąd oddalił wnioski o dopuszczenie dowodów z uzupełniających opinii laryngologa jako spóźniony. Natomiast wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych z zakresu ortopedii, neurologii oraz dowodu z opinii Instytutu Medycyny Pracy te zmierzają jedynie do przedłużenia postępowania.

Podkreślić należy, że ze złożonych przez ww. biegłych opinii wynika, że jakkolwiek ze względów profilaktycznych w stosunku do wnioskodawcy istnieją przeciwwskazania do wykonywania przez niego pracy w hałasie ponadnormatywnym, na wysokości czy też przy maszynach w ruchu, ale istnienie tego typu przeciwwskazań nie jest automatycznie podstawą orzekania niezdolności do pracy. Tego typu ograniczenia w większości nie występują na stanowiskach pracy zgodnych z poziomem kwalifikacji i poziomem wykształcenia wnioskodawcy. Biegli ortopeda i neurolog ustosunkowali się do wszystkich zarzutów do opinii w złożonych opiniach uzupełniających.

Do dowodów z opinii biegłych nie mają zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art.217§1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu jedynie wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, niepubl.).

Należy także wskazać, iż stan zdrowia wnioskodawcy był oceniany przez biegłego z zakresu medycyny pracy, którego opinia dotyczy wszystkich aspektów związanych z ograniczeniami wnioskodawcy w wykonywaniu pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji. Z opinii biegłego wynika, iż wnioskodawca nie utracił w stopniu znacznym zdolności do wykonywania pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji. W przypadku zaostrzeń choroby wnioskodawca może korzystać ze zwolnień lekarskich. Biegły P. R. wydał opinię nie tylko jako specjalista z zakresu medycyny pracy, ale także jako internista i neurolog, gdyż takie specjalizacje posiada biegły.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Zgodnie z treścią art.57 ust.1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.883 z późn. zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność powstała w okresach wymienionych w cytowanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z warunków wymienionych w art.57 ww. ustawy powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia wnioskodawcy pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.12 ww. ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji i możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art.13 ust.1 ww. ustawy).

W definicji niezdolności do pracy ustawodawca dał wyraz powiązaniu prawa do renty z rzeczywistą znaczną utratą zdolności do pracy zarobkowej, jako takiej, a częściową niezdolność do pracy powiązał z niezdolnością do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji, przy uwzględnieniu możliwości i sprawności niezbędnych do dalszego zaangażowania w procesie pracy, zaakcentował istnienie potencjalnej przydatności do pracy. Chodzi zatem o zdolność do pracy zarobkowej nie tylko, jako zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy, ale zdolność do podjęcia pracy w ogóle, z uwzględnieniem rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku, predyspozycji psychofizycznych.

Zdolność do pracy ma dwa elementy: biologiczny (ogólna sprawność psychofizyczna) i gospodarczy (przydatność na rynku pracy). Należało zatem ustalić, czy wnioskodawca jest zdolny do wykonywania pracy w dotychczasowym pełnym zakresie, czy jego kwalifikacje pozwalają na wykonywanie innej pracy, czy dla utrzymania aktywności zawodowej konieczne jest przekwalifikowanie.

Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy nie jest kryterium niezdolności do pracy w rozumieniu art.12 ww. ustawy. Brak możliwości wykonywania dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy (w swoim zawodzie, bez przekwalifikowania lub gdy rokowanie, co do przekwalifikowania jest pozytywne). Niezdolność do wykonywania dotychczasowej pracy jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia, predyspozycje psychofizyczne dają podstawy do uznania, że jest możliwe podjęcie pracy w zawodzie albo po przekwalifikowaniu.

O częściowej niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, ale ocena czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami.

Wnioskodawca posiada wykształcenie zasadnicze w zawodzie ślusarza. Zajmował się wykonywaniem prac na stanowisku ślusarza remontowego, mechanika oraz pracownika magazynu. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego – opinii biegłych: chirurga naczyniowego, neurologa, ortopedy, okulisty, laryngologów oraz specjalisty medycyny pracy wynika jednoznacznie, że rozpoznane u wnioskodawcy schorzenia nie ograniczają jego sprawności w stopniu znacznym, powodującym niezdolność do pracy zarobkowej zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Wnioskodawca może pracować przy maszynach w ruchu z osłonami zautomatyzowanymi. Upośledzenia w zakresie możliwości ruchowych również nie stanowi przeciwwskazań do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji, poza wykonywaniem ciężkiej pracy fizycznej. Wnioskodawca jest osobą praktycznie jednooczną, niemniej jednak dotychczas wykonywał pracę na stanowisku ślusarza i schorzenie to nie stanowiło przeciwwskazań do jej wykonywania. Dodatkowo należy podkreślić, iż wnioskodawca ma prawo jazdy kat. B, co również wskazuje na to, że wnioskodawca jest dobrze zaadaptowany do istniejących u niego ograniczeń.

Należy też wskazać, iż przyczyna niezdolności do pracy nie ma wynikać z choroby, a z naruszenia sprawności organizmu, czyli czynnika medycznego, który powoduje utratę zdolności do pracy. Wprawdzie występujące u wnioskodawcy schorzenia (m.in. praktyczna jednooczność, niedosłuch lekkiego stopnia, zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa oraz kolan) stanowią przeciwwskazania do wykonywania pracy określonego rodzaju (m.in. na wysokości czy też przy maszynach w ruchu ciągłym), ale istnienie tego typu przeciwwskazań nie jest automatycznie podstawą orzekania niezdolności do pracy. Co również istotne, wskazane ograniczenia nie występują na stanowiskach pracy zgodnych z poziomem kwalifikacji i poziomem wykształcenia wnioskodawcy. Nie ma zatem takich narażeń, które w istotny sposób ograniczałyby możliwość wykonywania przez niego dotychczasowej pracy.

W konsekwencji brak jest podstaw do przyznania wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i Sąd na postawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

S.B.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

6.04.2017 r.