UZASADNIENIE

Decyzją z 23 czerwca 2015 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz emerytalno-rentowego T. W. od dnia 2 czerwca 2015 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że ubezpieczenie społeczne rolników ustaje w związku z niedostarczeniem w terminie do 01.06.2015r. zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego o wysokości należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok 2014.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył T. W., wnosząc o jej zmianę, o przywrócenie mu terminu do złożenia zaświadczenia o wysokości podatku dochodowego bądź oświadczenia o jego wysokości, które powinien złożyć do 31 maja 2015r., a którego nie złożył z losowej przyczyny – ciężkiej choroby ojca, który od około połowy maja 2015r. nie porusza się z powodu bólu kolan.

Kolejną decyzją, z dnia 4 września 2015r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił T. W. przywrócenia terminu do złożenia zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego o wysokości należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok 2014. Odwołanie od tej decyzji wniósł T. W., podniósł argumentację analogiczną jej w odwołaniu od decyzji z dnia 23.06.2015r.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o jego oddalenie, Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2015r. Sąd zarządził połączenie sprawy VIII U 1545/15 ze sprawą VIII U 1261/15 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2016 roku Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołania.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia:

T. W. urodzony (...)., podlegał ubezpieczeniom społecznym rolników od dnia 29.10.2003r.jako rolnik. Decyzją z dnia 28.08.2014r. zostały zmienione warunki podlegania ubezpieczeniom społecznym rolników przez wnioskodawcę - jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą, po spełnieniu ustawowych wymogów. W treści tej decyzji zawarto pouczenie, iż do dnia 31 maja każdego roku rolnik lub domownik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegający ubezpieczeniu, powinien złożyć w Kasie zaświadczenie naczelnika właściwego urzędu skarbowego o kwocie należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok miniony, jeśli kwota podatku przekroczy ustaloną za dany rok kwotę graniczną, ubezpieczenie rolnika ustaje.

T. W. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 2014roku podlegająca rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu, wiedział o obowiązku składania zaświadczenia lub oświadczenia dotyczącego wysokości podatku dochodowego, wiedział, że było zawarte pouczenie w tym zakresie w treści decyzji. Działalność pozarolnicza wnioskodawcy jest to sprzedaż mięsa w budce na targu w B., które przywozi z hurtowni. Uzasadniając wniosek o przywrócenie mu terminu do złożenia przedmiotowego zaświadczenia lub oświadczenia podniósł, że przyczyną nie wykonania tego była choroba jego ojca, z którym zamieszkuje w jednym domu. Jest to dom jednorodzinny w B., mieszka tam jeszcze matka wnioskodawcy oraz brat A. W.. Ojciec wnioskodawcy, W. W., od dawna ma problemy z chodzeniem, tj. od około 9 lat, z uwagi na zapalenie żył. Okresowo nasilają się jego problemy z poruszaniem się, podjął leczenie niekonwencjonalne, przykładał okłady z korzenia pokrzywy. Okłady z korzenia pokrzywy robił mu syn T. W.. Były robione parę razy dziennie. Korzenie pokrzyw pomagał wnioskodawcy zbierać siostrzeniec, Ł. N.. W. W. nie udał się wówczas do lekarza, ostatni raz konwencjonalne leczenie odbył w szpitalu w 1989r. Okłady robione też były z błony wieprzowej, robił je wnioskodawca. Okłady te wnioskodawca robił ojcu 2-3 lata temu. W. W. na co dzień pomagają obaj synowie i żona.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawcy oraz W. W. odnośnie daty nasilenia się dolegliwości ojca i okresów stosowania okładów, które robił wnioskodawca. Twierdzili on, że miało to miejsce około rok temu, tj. w okresie, kiedy wnioskodawca powinien złożyć przedmiotowe zaświadczenia lub oświadczenie. Tymczasem brak jest dowodów potwierdzających , że to właśnie w tym okresie miało to miejsce. Przeczą temu zeznania Ł. N., który podał, że wnioskodawca robił okłady z pokrzywy ojcu 2-3 lata temu, tj. licząc od daty składanych zeznań –w okresie czerwiec 2013r. – czerwiec 2014r. Sąd podniósł, że świadek jest bliskim krewnym wnioskodawcy i nie miał, w ocenie Sądu interesu w zeznawaniu na jego niekorzyść. Świadek mógł zapamiętać ten okres z tego względu, ze pomagał wnioskodawcy w tej terapii. Ponadto świadek zeznał, że W. W. na co dzień pomagają obaj synowie i żona, w tym zakresie jego zeznania są sprzeczne z zeznaniami wnioskodawcy i W. W., który twierdzili, że żona i syn A. mu nie pomagają. Sąd obdarzył zeznania Ł. N. wiarą w całości, jako logiczne i spójne. W powyższych względów nie są wiarygodne zeznania wnioskodawcy i W. W. co do faktu, że wnioskodawca był jedyną osobą, która pomagała ojcu w jego problemach zdrowotnych. Tym samym wnioskodawca nie wykazał przyczyn uzasadniających przywrócenie mu terminu do złożenia zaświadczenia lub oświadczenia o wysokości podatku dochodowego.

Sąd uznał, że odwołania wnioskodawcy nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 5a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1)złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;

2)jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;

3)nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5)kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 2528 zł.

W treści ust. 2 podano, że za rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uznaje się także:

1)wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której prowadzenie okresowo zawieszono;

2) zmianę rodzaju lub przedmiotu wykonywanej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).

W treści ust. 3 wskazano, że zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku dochodowego, o której mowa w ust. 1 pkt 5, rolnik lub domownik obowiązany jest złożyć w Kasie wraz z oświadczeniem, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, chyba że ten rolnik lub domownik nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku podatkowym.

Zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku dochodowego, o której mowa w ust. 1 pkt 5, rolnik lub domownik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegający ubezpieczeniu, obowiązany jest także złożyć w Kasie do dnia 31 maja każdego roku podatkowego (art. 5a ust 4).

Niezachowanie terminu złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności (art.5a ust 5).

Niezłożenie zaświadczenia albo oświadczenia, o których mowa w ust. 4, lub niezachowanie terminu do złożenia tego zaświadczenia albo oświadczenia, jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia z dniem, do którego rolnik lub domownik obowiązany był złożyć zaświadczenie albo oświadczenie w Kasie, chyba że ten rolnik lub domownik zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia albo oświadczenia (art.5a ust. 6).

Z treści zaś ust. 7 wynika, że terminy określone w ust. 1 pkt 1 i ust. 4 mogą zostać przywrócone na wniosek zainteresowanego rolnika lub domownika, jeżeli ten rolnik lub domownik udowodni, że niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.

Wnioskodawca nie wykazał, aby w okresie, kiedy powinien złożyć przedmiotowe zaświadczenie lub oświadczenie miały miejsce szczególne okoliczności uzasadniające jego wniosek. Ponadto, w ocenie Sądu, nawet gdyby uznać że faktycznie robił ojcu okłady w tym okresie, o jakim mówi, to nie jest to powód uzasadniający przywrócenie terminu. Jak sam bowiem podał, w okresie tym kiedy robił ojcu okłady, jeździł do budki w B., w której handluje mięsem dwa razy w tygodniu. W B. mieści się zaś placówka terenowa KRUS, mógł więc bez żadnego problemu złożyć zaświadczenie z urzędu skarbowego, a tym bardziej oświadczenie, które składa i sporządza sam.

W związku z powyższym odwołania wnioskodawcy nie są zasadne, albowiem nie wykazał on, iż wskutek zdarzeń losowych nastąpiło niezachowanie terminu, o jakim mowa w art.5a ust 7 cyt. ustawy.

Z tych względów i na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożył w imieniu wnioskodawcy jego pełnomocnik zaskarżając wyrok w całości zarzucając, że „sąd w sposób zasadniczy spłycił okoliczności, które wnioskodawca przedstawił jako powód zapomnienia o obowiązku złożenia zaświadczenia lub oświadczenia, że kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 2528 zł (art. 5a ust 1 pkt 5 ustawy z 20 grudnia 1990 o ubezpieczeniu społecznym rolników). Skarżący podnosi, że troska o zdrowie ojca, starania o przywrócenie mu chodzenia niemal bez reszty pochłonęły wnioskodawcę.

Apelujący wniósł o zmianę wyroku poprzez przywrócenie wnioskodawcy terminu na złożenie dokumentu o wysokości podatku dochodowego, który powinien złożyć do 31 maja 2015 roku.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd odwoławczy, oceniając w jako prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne dokonane przez sąd pierwszej instancji, uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie.

W stanie faktycznym sprawy poza sporem pozostaje fakt niezłożenia przez wnioskodawcę w terminie do dnia 31 maja 2015 roku zaświadczenia o wysokości należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy.

Sporna natomiast pozostawała kwestia przywrócenia przedmiotowego terminu, a więc przesłanki określonej w art. 5a ust. 7 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 704). Zgodnie z tym przepisem, termin do złożenia wymienionego wyżej zaświadczenia o wysokości podatku za rok ubiegły, na wniosek rolnika może zostać przywrócony tylko w przypadku, gdy jego niezachowanie nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.

Analiza materiału dowodowego w niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie pozwala, wbrew poglądowi skarżącego, na ustalenie, że wskazane przez wnioskodawcę przyczyny uchybienia omawianego terminu miały charakter zdarzenia losowego.

Wnioskodawca domagając się przywrócenia terminu do złożenia zaświadczenia o wysokości podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za rok 2014 nie przedstawił okoliczności, które mogłyby być uznane za zdarzenia losowe i w efekcie uzasadniać przywrócenie uchybionego terminu. Wskazywane bowiem przez wnioskodawcę fakty sprowadzają się do pomocy choremu członkowi rodziny, co zdaniem skarżącego powinno usprawiedliwić jego przeoczenie co do obowiązku złożenia stosownego oświadczenia. Istotnym jest jednakże, że choroba ojca wnioskodawcy nie miała charakteru nagłego (jak sam przyznał, ojciec miał problemy z chodzeniem od wielu lat), zaostrzenie dolegliwości nie wymagały leczenia szpitalnego, ani opieki medycznej a jedynie stosowania okładów. Wnioskodawca nie był jedyną osobą świadcząca pomoc choremu ojcu, gdyż zamieszkują oni wspólnie z matką i bratem.

Ta sytuacja i fakt przeoczenia czy zapomnienia przez wnioskodawcę o obowiązku złożenia zaświadczenia, nie może być uznany za zdarzenie losowe, co oznacza, że brak jest podstaw do przywrócenia uchybionego terminu. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd , że pojęcie „zdarzeń losowych” o jakich mowa w art. 5a ust. 7 ustawy należy utożsamiać z nadzwyczajnym, niepewnym i niezależnym od woli ubezpieczonego zdarzeniem, którego nie mógł przewidzieć i którego nastąpieniu nie mógł zapobiec, pomimo zachowania wymaganej w danych okolicznościach staranności. W zgodzie z takim rozumieniem przedstawionego pojęcia, do kategorii zdarzeń losowych zaliczyć trzeba tak zdarzenia związane z działaniami sił przyrody, jak na przykład ogień, powódź i grad, obsunięcie się ziemi lub tąpnięcia, ale także zdarzenia związane z działaniami ludzkimi, jak na przykład nagła i nieprzewidziana choroba, przestępstwo, wypadek komunikacyjny (por. tezę 2 wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2010 r., I UK 49/10, OSNP 2011/23-24/304). Nieznajomość prawa nie stanowi natomiast zdarzenia losowego uzasadniającego przywrócenie terminu w rozumieniu art. 5a ust.7 ustawy nie stanowi takiego zdarzenia losowego również „zapomnienie”, które jest bowiem bez wątpienia okolicznością pozostającą w sferze psychiki osoby, która o czymś zapomniała. Nie ma więc charakteru obiektywnego i zewnętrznego w stosunku do tej osoby, wobec czego nie można go także uznać za zdarzenie losowe, o którym mowa w art. 5a ust. 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2015 roku III UK 32/15).

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE