UZASADNIENIE

W dniu 2 lutego 2017 roku do Sądu Rejonowego w Żaganiu wpłynął pozew P. W. przeciwko małoletniemu A. W., reprezentowanemu przez przedstawicielkę ustawową M. W., w którym domagał się obniżenia alimentów, zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 27 października 2016 roku, z kwoty 800,00 złotych miesięcznie do kwoty 400,00 złotych miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu, powód podał, że jego miesięczne wynagrodzenie wynosi 3.700,00 złotych netto miesięcznie. Dodatkowo, ma on również dochód z wynajmu lokalu mieszkalnego. Łącznie swoje dochody powód określił na kwotę 5.200,00 złotych, zaś wydatki na kwotę 4.600,00 złotych. W ocenie powoda, ustalając wysokość alimentów na rzecz małoletniego pozwanego, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze nie wziął pod uwagę dodatkowych kosztów utrzymania w wysokości 500,00 złotych, które powód ponosi od dnia 3 listopada 2016 roku w związku z zapewnieniem sobie warunków lokalowych, a także dodatkowych wydatków, które powód ponosi na rzecz starszej córki K. w wysokości 200,00 złotych miesięcznie oraz kosztów związanych z zakupem dla małoletniego pozwanego zabawek, soków, słodyczy w kwocie minimalnej 100,00 złotych miesięcznie. Powód podniósł również, że matka małoletniego pozwanego otrzymuje świadczenie wychowawcze w wysokości 500,00 złotych miesięcznie. Tym samym, w ocenie powoda, jego wydatki zwiększyły się do kwoty 5.760,00 złotych miesięcznie, zaś jego dochody w wysokości 5.200,00 złotych nie uległy zmianie od czasu zasądzenia alimentów na rzecz małoletniego syna. W związku z tym, że ograniczyły się możliwości majątkowe powoda, nie jest on w stanie wypełniać nałożonego na niego obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego pozwanego w dotychczasowej wysokości.

Przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego M. W., w odpowiedzi na pozew, z dnia 22 lutego 2017 roku, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k.10-13).

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew, przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego podała, że żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego można tylko wówczas, gdy nastąpiła zmiana stosunków (art.138 kro). W niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze wyrokiem, z dnia 27 października 2016 roku, zasądził od powoda na rzecz małoletniego pozwanego alimenty w kwocie 800,00 złotych miesięcznie, którego to rozstrzygnięcia powód nie kwestionował. Od dnia wydania wyroku do dnia sporządzenia przez powoda pozwu (trzy miesiące) nie zmieniły się pomiędzy stronami stosunki w sposób uzasadniający obniżenie obowiązku alimentacyjnego i to obniżenie tego obowiązku aż o połowę. Pozwana zakwestionowała w całości argumentację powoda podaną w uzasadnieniu pozwu. Podniosła, że już w czasie postępowania rozwodowego, powód zamieszkiwał poza mieszkaniem stron, a także mógłby zamieszkać w mieszkaniu stron, które obecnie jest wynajmowane, a tym samym, nie ponosiłby dodatkowych kosztów utrzymania. Matka małoletniego pozwanego podała również, że powód nadal dysponuje kluczami do mieszkania stron i swobodnie z niego korzysta. Jeśli chodzi o dodatkowe koszty, które wymienia powód, to w postępowaniu rozwodowym deklarował on, że na studiującą córkę będzie łożył 1.300,00 złotych miesięcznie i wydatek ten był brany pod uwagę przy ocenie jego możliwości zarobkowych i sytuacji majątkowej. Koszty, które powód ponosi dodatkowo na rzecz dzieci, w tym małoletniego pozwanego, powód ponosi dobrowolnie, a matka małoletniego tego od niego nie wymaga. Koszty utrzymania małoletniego wynoszą około 1.400,00 złotych miesięcznie i nie uległy zmianie od czasu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego rodziców małoletniego. Podkreślenia wymaga również to, że matka małoletniego pozwanego zarabia około 1.480,00 złotych brutto miesięcznie, zaś powód średnio 4.500,00 złotych netto miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Powód P. W. i przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego M. W. zawarli związek małżeński w dniu 3 czerwca 1995 roku przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Ż.. Ze związku tego pochodzi dwoje dzieci: K. W., urodzona w dniu (...) w Ż. i małoletni pozwany A. W., urodzony w dniu (...) w Ż..

Dowód:

- odpis skrócony aktu małżeństwa i urodzenia (k.4-6 akt I 2 C.901/16).

Wyrokiem, z dnia 27 października 2016 roku, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze rozwiązał przez rozwód małżeństwo rodziców małoletniego pozwanego bez orzekania o winie.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron A. W., urodzonym (...) w Ż., Sąd powierzył matce dziecka, natomiast wykonywanie władzy rodzicielskiej powoda ograniczył do ogólnego wglądu w jego wychowanie, w szczególności co do współdecydowania w wyborze szkoły, zawodu oraz sposobu leczenia w razie poważnej choroby dziecka.

Ponadto, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze zasądził od powoda P. W. na rzecz małoletniego pozwanego A. W. alimenty w kwocie 800,00 złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 15 każdego miesiąca do rąk matki małoletniego M. W., jako ustawowej przedstawicielki, wraz z odsetkami ustawowymi w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat.

Żadna ze stron nie złożyła apelacji od tego wyroku. Wyrok uprawomocnił się z dniem 18 listopada 2016 roku.

Dowód:

- wyrok SO w Zielonej Górze z dnia 27.10.2016 roku (k.141-141v, k.144 akt I 2 C.901/16).

Powód P. W., w trakcie postępowania rozwodowego, pracował jako żołnierz zawodowy i zarabiał 3.500,00 złotych netto miesięcznie. Na rozprawie, w dniu 18 października 2016 roku, zadeklarował, że jest w stanie płacić alimenty na rzecz małoletniego syna w wysokości 800,00 złotych miesięcznie. Ponadto, oświadczył, że zamierza wyprowadzić się do innego mieszkania, albowiem nie chce nadal mieszkać z żoną.

Dowód:

- protokół rozprawy z dnia 18.10.2016 roku (k.137-139v akt I 2 C.901/16).

Przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego M. W., w czasie postępowania w sprawie I 2 C.901/16, była zatrudniona w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Ż. na stanowisku sprzątaczka i zarabiała 1.485,06 złotych netto miesięcznie. Umowa została z nią zawarta na czas nieokreślony.

Ponadto, matka małoletniego uzupełniała wykształcenie jako słuchacz drugiego semestru w Policealnej Szkole Centrum (...) w Ż..

Małoletni pozwany A. W. uczęszczał do Przedszkola nr (...) w Ż..

Dowód:

- zaświadczenie o zarobkach z dnia 11.08.2016 roku (k.26 akt I 2 C.901/16),

- zaświadczenie z dnia 05.10.2016 roku (k.47 akt I 2 C.901/16),

- zaświadczenie z dnia 11.10.2016 roku (k.86 akt I 2 C.901/16).

Obecnie, powód P. W. nadal jest zatrudniony jako żołnierz zawodowy w Oddziale Żandarmerii Wojskowej w Ż. na czas nieokreślony, a jego uposażenie miesięczne wynosi średnio 3.966,99 złotych netto. Ponadto, powód uzyskuje dochody z wynajmu mieszkania stron na ulicy (...) w Ż. w wysokości 1.500,00 złotych miesięcznie, z czego pokrywa rachunki na kwotę 800,00 złotych miesięcznie i opłaca podatek w kwocie 59,00 złotych miesięcznie. Pozostaje mu kwota 659,00 złotych miesięcznie, z której nie przekazuje matce dziecka żadnej kwoty. Do kosztów stałych utrzymania mieszkania na ulicy (...), powód dokłada się w kwocie 263,73 złote miesięcznie. Powód, od wiosny 2016 roku, spłaca również kredyt hipoteczny zaciągnięty przez strony w trakcie trwania związku małżeńskiego.

Powód i przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego są w trakcie postępowania o podział majątku wspólnego.

Od dnia 3 listopada 2016 roku, powód P. W. zamieszkuje u swojej matki i dokłada się jej do utrzymania mieszkania 500,00 złotych miesięcznie. Dokłada się również do kosztów utrzymania starszej córki K. w wysokości 1.300,00 złotych miesięcznie.

Z kolei, przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego M. W. nadal pracuje, na stanowisku sprzątaczki, w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Ż. i zarabia 1.473,80 złotych netto miesięcznie. Korzysta również ze świadczenia wychowawczego w wysokości 500,00 złotych miesięcznie. Matka małoletniego ponosi koszty utrzymania mieszkania stron na ulicy (...) w Ż. w kwocie ponad 500,00 złotych miesięcznie oraz spłaca zadłużenie w wysokości około 700,00 złotych.

Małoletni pozwany A. W. nadal uczęszcza do Przedszkola nr (...) w Ż., co kosztuje matkę dziecka około 150,00 złotych miesięcznie. Małoletni uczęszcza na zajęcia korekcyjno – rehabilitacyjne. Koszty miesięcznego utrzymania małoletniego pozwanego wynoszą około 1.400,00 złotych miesięcznie i nie uległy zmianie od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

Dowód:

- zaświadczenie o zarobkach z dnia 15.02.2017 roku (k.35),

- zaświadczenie o zarobkach z dnia 23.02.2017 roku (k.36),

- zeznania powoda P. W. (k.74-74v),

- zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniego pozwanego M. W. (k.74v).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo, jako niezasadne, należało oddalić w całości.

Bezspornym, w przedmiotowej sprawie, jest to, że wyrokiem, z dnia 27 października 2016 roku, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze rozwiązał przez rozwód małżeństwo rodziców małoletniego pozwanego i zasądził od powoda P. W. na rzecz małoletniego syna A. W. alimenty w wysokości po 800,00 złotych miesięcznie, poczynając od uprawomocnienia się wyroku. Sąd Okręgowy uznał, że kwota powyższa powinna być wystarczająca na pokrycie udziału powoda w miesięcznych kosztach utrzymania małoletniego dziecka. Co więcej, na rozprawie, w dniu 18 października 2016 roku, powód oświadczył, że jego możliwości zarobkowe i sytuacja materialna pozwala na łożenie na małoletniego syna alimentów w takiej właśnie kwocie. Powód P. W. nie złożył apelacji od powyższego orzeczenia i jak sam przyznał zaakceptował wysokość nałożonego na niego obowiązku alimentacyjnego. Wyrok uprawomocnił się z dniem 18 listopada 2016 roku.

W dniu 2 lutego 2017 roku, powód P. W. złożył do Sądu Rejonowego w Żaganiu pozew o obniżenie alimentów na rzecz małoletniego syna A. W. z kwoty 800,00 złotych miesięcznie do kwoty 400,00 złotych miesięcznie. Od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego nie minęły zatem nawet trzy miesiące. Swoje żądanie powód uzasadnił zmianą sytuacji materialnej i obniżeniem się jego możliwości zarobkowych ze względu na fakt, iż w dniu 3 listopada 2016 roku wyprowadził się ze wspólnego mieszkania i przeprowadził do matki, której dokłada się do utrzymania 500,00 złotych miesięcznie. Jednocześnie, powód podniósł, że ponosi również dodatkowe koszty związane z zapewnieniem dzieciom niezbędnych potrzeb i dokłada pełnoletniej córce K. około 200,00 złotych miesięcznie, a małoletniemu pozwanemu kupuje zabawki, soki, słodycze za około 100,00 złotych miesięcznie. Tym samym, jego wydatki wzrosły od czasu orzeczenia rozwodu i w tej chwili przewyższają już osiągane dochody z tytułu zatrudnienia i wynajmu lokalu mieszkalnego. Powód przyznał, że jego sytuacja zawodowa nie uległa zmianie od listopada 2016 roku, nie zmieniła się także wysokość jego uposażenia oraz pozostałych wydatków, które wykazywał w trakcie sprawy rozwodowej. Zdaniem powoda, zmianie nie uległy również możliwości zarobkowe powoda, a także usprawiedliwione potrzeby małoletniego pozwanego, a co się z tym wiąże, koszty jego utrzymania. Powód przyznał również, że nie uległa żadnej zmianie sytuacja materialna i zawodowa matki dziecka. Jedyną zmianą było to, że M. W. uzyskała na syna świadczenie z programu 500+.

Powyższe okoliczności zostały w całości przyznane przez przedstawicielkę ustawową małoletniego pozwanego, która dodatkowo podała, że wydatki na dzieci, na które powołuje się powód mają charakter dobrowolny i zależny jedynie od woli samego powoda, albowiem małoletni pozwany, jak i studiująca córka stron, mają zapewnione potrzeby z dotychczas przekazywanych przez ojca środków pieniężnych. M. W. podniosła również, że powód dysponuje kluczami do wspólnego mieszkania stron, bardzo często w nim przebywa i korzysta z mediów, a także czuje się jego pełnoprawnym właścicielem, zaś decyzję o wyprowadzce podjął sam. Zauważyła ona również, że powód mógłby zamieszkać w drugim mieszkaniu, które strony posiadają, a które obecnie jest wynajmowane.

Zgodnie z treścią art.138 kro, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Omawianym w tym przepisie zagadnieniem zajął się między innymi Sąd Najwyższy w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej w dniu 16 grudnia 1987 r. (M.P. z 1988 r. Nr 6, poz. 60) w punkcie VII, w którym stwierdził, że „Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie; tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art.138 k.r.o.). Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów. (…) Obniżenie alimentów uzasadnia zmniejszenie się potrzeb uprawnionego lub pogorszenie sytuacji majątkowej i materialnej zobowiązanego”.

W myśl natomiast, postanowienia Sądu Najwyższego z 19 lipca 1974 roku (II CO 9/74, LEX nr 7560), „Powództwo o zmianę przewidziane w art.138 k.r.o. wchodzi w grę w razie zmiany stosunków. Przez pojęcie "stosunków" w tym wypadku należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (np. art. 133 i 135 k.r.o). Zmiana zatem "stosunków" tak pojmowanych, bez potrzeby zajmowania się zagadnieniami szczególnymi, jest zmianą okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego.” Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art.138 kro, należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron (wyrok SN z dnia 26.03.1969 r., III CRN 54/69, LEX nr 6480).

Dokonując analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności zeznań powoda P. W. i przedstawicielki ustawowej małoletniego pozwanego M. W., należy przyjąć, że do zmiany stosunków, o których mowa w art.138 kro, w niniejszej sprawie, nie doszło. Powód nadal pracuje jako żołnierz zawodowy w Oddziale Żandarmerii Wojskowej w Ż. i jego wynagrodzenie nie uległo zmianie, podobnie jak w przypadku matki małoletniego dziecka, która jest zatrudniona w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Ż. jako sprzątaczka. Należy przy tym zauważyć, że zarobki rodziców są bardzo zróżnicowane na korzyść powoda, a zatem, jego udział w ponoszeniu kosztów utrzymania dziecka powinien być większy niż matki małoletniego. Tymczasem, składając pozew o obniżenie alimentów do kwoty 400,00 złotych miesięcznie, przy jednoczesnym określeniu przez powoda kosztów utrzymania dziecka na kwotę 800,00 złotych miesięcznie, doszłoby do obciążenia rodziców tymi kosztami w równym stopniu.

W toku postępowania, strony przyznały, że ich sytuacja zawodowa, materialna, zdrowotna oraz wysokość stałych kosztów utrzymania, jak i usprawiedliwione potrzeby małoletniego pozwanego, nie uległy zmianie od dnia orzeczenia rozwodu. Od tego momentu zresztą upłynęły jedynie trzy miesiące. Fakt, iż powód P. W. powołuje się na dodatkowe wydatki, które poniósł przed złożeniem pozwu na rzecz swoich dzieci, w ocenie Sądu, nie uzasadniają żądania obniżenia alimentów na rzecz małoletniego A.. Za słuszne należy uznać twierdzenia matki dziecka, że wydatki te powód poniósł dobrowolnie, bez konsultacji z matką małoletniego, a przede wszystkim nie miały one charakteru koniecznego, gdyż dziecko ma zaspokojone wszelkie potrzeby. Poza tym, fakt, iż powód dokonał zakupów na rzecz dziecka przed złożeniem pozwu o obniżenie alimentów, nie oznacza automatycznie, że taką pomoc rzeczową będzie świadczył nadal po zakończeniu niniejszego postępowania. Podkreślenia wymaga również to, że przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego chce, aby obowiązek alimentacyjny był wykonywany przez ojca dziecka nie w sposób rzeczowy, ale w środkach pieniężnych.

Zdaniem Sądu, za zasadnością obniżenia alimentów na rzecz małoletniego pozwanego, nie przemawia także okoliczność, iż powód wyprowadził się ze wspólnego mieszkania stron w dniu 3 listopada 2016 roku i teraz z tego tytułu ponosi dodatkowe koszty w kwocie 500,00 złotych miesięcznie. Przede wszystkim należy zauważyć, że okoliczność powyższa miała miejsce przed uprawomocnieniem się wyroku w sprawie I 2 C.901/16, a nawet w terminie, w którym przysługiwało powodowi prawo do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku w celu jego ewentualnego zaskarżenia. Poza tym, okoliczność ta była zapowiadana przez powoda na rozprawie, w dniu 18 października 2016 roku, kiedy to wyraźnie oświadczył, że „wyprowadzi się od żony do innego mieszkania.” Trudno więc nie przyjąć, że takie deklaracje składane przez powoda były przez niego przemyślane, a zatem, musiał on również rozważyć kwestie finansowe związane z opuszczeniem dotychczas zajmowanego lokalu i uwzględnić wydatki w swoim budżecie. Pomimo to, na tej samej rozprawie, powód zadeklarował, że będzie łożył na rzecz małoletniego pozwanego alimenty w wysokości 800,00 złotych miesięcznie. Podkreślania wymaga również to, że powód P. W. ma możliwość zamieszkania w drugim posiadanym przez strony mieszkaniu, które obecnie jest wynajmowane.

Za obniżeniem alimentów na rzecz małoletniego pozwanego nie przemawia również to, że M. W. uzyskała świadczenie wychowawcze w wysokości 500,00 złotych miesięcznie. Zgodnie bowiem, z treścią art.135 §3, na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:

1) świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2016 r. poz. 169 i 195), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;

2) świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;

3) świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. poz. 195);

4) świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 114, z późn. zm.).

Reasumując, skoro nie ma żadnych podstaw do zmiany wysokości dotychczasowych świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniego pozwanego A. W., Sąd, na podstawie art.135§1 kro w zw. z art.138 kro, oddalił powództwo o obniżenie alimentów w całości, stąd orzeczono jak w punkcie I wyroku.

0 kosztach procesu orzeczono na podstawie art.98§1 kpc. Na koszty procesu składają się koszty zastępstwa procesowego małoletniego pozwanego obliczone zgodnie z §4 ust. 4 w zw. z §2 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz.1800 ze zm.) w kwocie 900,00 złotych, którą to kwotę zasądzono od powoda P. W. na rzecz małoletniego pozwanego A. W., stąd orzeczono jak w punkcie II wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE