UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. pozwem z dnia 29 maja 2015 r. dochodził przeciwko pozwanemu B. C. w postępowaniu nakazowym z weksla zapłaty kwoty 495.549,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 marca 2015 r. do dnia zapłaty oraz z kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 8 marca 2013 r. w G. zawarł z pozwanym B. C. umowę sprzedaży podzespołów i części do sprzętu uzbrojenia wojskowego określonych w załączniku nr 1 do umowy. W związku z zawarciem w treści umowy postanowień dotyczących udzielenia pozwanemu przez powoda zaliczki, w celu zabezpieczenia należności powoda, pozwany wystawił weksel gwarancyjny in blanco wraz z deklaracją wekslową. Zgodnie z umową nr (...) powód w dniu 11 października 2013 r. złożył u pozwanego zamówienie i udzielił mu zaliczki w kwocie 128.168,76 zł dolarów amerykańskich. Zaliczka w walucie polskiej, stanowiąca równowartość kwoty 128.168,76 USD została przekazana na rachunek bankowy pozwanego w dniu 5 sierpnia 2013 r. Strony ustaliły, że pozwany dostarczy zamówione towary w terminie 120 dni od dnia podpisania umowy.

W dalszej kolejności powód wyjaśnił, iż w dniu 29 października 2013 r. pozwany pisemnie powiadomił powoda, że 2 listopada 2013 r. zamówione towary zostaną dostarczone do składu celnego w B. i wniósł o oddelegowanie przedstawicieli powoda, celem przyjęcia ilościowo – jakościowego towaru. Pismem z dnia 31 października 2013 r. powód poinformował pozwanego o gotowości odbioru towaru. Pomimo pisemnego zgłoszenia dostawy pozwany nie wydał powodowi towarów w związku z ich niedostarczeniem do składu celnego. Pismem z dnia 16 grudnia 2013 r. powód wezwał pozwanego do wykonania umowy. W odpowiedzi pozwany pismem z dnia 21 stycznia 2014 r. poinformował powoda o zmianie terminu i miejsca dostawy towarów wskazując, że dostawa nastąpi najpóźniej do końca stycznia 2014 r. W trakcie prowadzonych ustaleń i negocjacji dotyczących wykonania umowy przez pozwanego, pismem z dnia 18 lutego 2014 r. pozwany zawiadomił powoda, że dostawa zamówionych towarów może nastąpić dopiero w marcu 2014 r. Pomimo upływu wszystkich wskazanych przez pozwanego terminów, pozwany nie zrealizował dostawy towarów. W dniu 9 kwietnia 2014 r. w siedzibie powoda odbyło się spotkanie, w trakcie którego pozwany zobowiązał się do dostarczenia towarów w nieprzekraczalnym terminie do dnia 16 maja 2014 r. Następnie, pismem z dnia 16 czerwca 2014 r. pozwany poinformował powoda na piśmie o gotowości do realizacji zobowiązania. Z kolei w piśmie z dnia 12 sierpnia 2014 r. pozwany wskazał, że część zamówionych towarów znajduje się w składzie celnym w W., jednakże z uwagi na brak środków finansowych nie ma on możliwości opłacenia należnego cła.

W związku z powyższym, powód wyjaśnił, że opłacił należne cło i podatki w zastępstwie pozwanego, wskutek czego towary zostały zwolnione ze składu celnego. Ponadto dodał, iż zażądał weryfikacji jakościowej dostarczonych podzespołów, która miała odbyć się w siedzibie powoda, na co pozwany w piśmie z dnia 22 sierpnia 2014 r. wyraził zgodę. W wyniku przeprowadzonych badań jakościowych, powołana przez powoda komisja oceniła jakość dostarczonych wyrobów stwierdzając, iż posiadają one znamiona używalności, są skorodowane, a ich numeracja nie jest zgodna z dokumentami. O zaistniałych okolicznościach powód poinformował pozwanego w piśmie z dnia 5 września 2014 r. W dniu 16 października 2014 r. pozwany przyjął reklamację zgłoszoną przez powoda. W piśmie z dnia 11 grudnia 2014 r. pozwany potwierdził realizację reklamacji oraz zawartej z powodem umowy.

Jak wynika z dalszej części uzasadnienia pozwu, ze względu na brak realizacji reklamacji oraz zwłokę pozwanego w dostawie towarów, a także mając na względzie stanowisko pozwanego wyrażone w rozmowach prowadzonych pomiędzy stronami, powód w dniu 12 stycznia 2105 r. odstąpił od realizacji umowy oraz zażądał od pozwanego zwrotu wpłaconych mu zaliczek i kosztów dostawy wadliwego towaru. Pomimo wezwania, pozwany nie zwrócił powodowi pieniędzy, wobec czego w dniu 13 marca 2015 r. powód wypełnił weksel gwarancyjny wystawiony przez pozwanego, zgodnie z deklaracją wekslową. Pismem z dnia 13 marca 2015 r. powód zawiadomił pozwanego o wypełnieniu weksla na kwotę 495.549,75 zł, na którą składa się kwota zaliczki w wysokości 413.780,26 zł oraz kwota skapitalizowanych odsetek za zwłokę od dnia 5 sierpnia 2013 r. do dnia wypełnienia weksla. Wraz z zawiadomieniem o wypełnieniu weksla powód wezwał pozwanego do zapłaty sumy wekslowej. Pomimo wezwania do zapłaty, pozwany nie uregulował należności względem powoda.

W dniu 11 sierpnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Toruniu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, na mocy którego nakazał pozwanemu B. C., aby zapłacił powodowi z weksla kwotę 495.549,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 22 marca 2015 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 13.412,00 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 7.217,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu, albo wniósł w tym terminie zarzuty (sygn. akt VI GNc 185/15).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł zarzuty, zaskarżając nakaz w całości oraz wnosząc o jego uchylenie, o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ponadto, pozwany złożył wniosek o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty.

W uzasadnieniu zarzutów pozwany przyznał, że w dniu 22 lipca 2013 r. strony zawarły umowę nr (...), której przedmiotem było nabycie przez powoda od pozwanego wyrobów wyszczególnionych w załączniku nr 1 do tej umowy za cenę 208.404,48 dolarów amerykańskich plus podatek VAT. Pozwany potwierdził również, że w dniu 5 sierpnia 2013 r. powód wypłacił pozwanemu zaliczkę w wysokości 128.168,76 USD. Ponadto wyjaśnił, że dostawa towarów przedłużała się z powodu braku dostaw w R., skąd pozwany sprowadzał wyroby objęte umową. Warunki atmosferyczne, wypadki transportów z towarami, kradzieże – zdaniem pozwanego – spowodowały brak terminowych dostaw, o czym pozwany na bieżąco informował powoda. Pozwany podkreślił także, iż żadna ze stron nie skorzystała w tym czasie z prawa rozwiązania umowy, ani nie wniosła o jej aneksowanie z powodu wystąpienia przypadków siły wyższej. Jednocześnie, pozwany przyznał, że w dniu 12 sierpnia 2014 r. towary objęte umową zostały dostarczone powodowi, który opłacił należne za nie cło, a ponadto, że uznał zasadność reklamacji towarów zgłoszonej przez powoda oraz konieczność ich wymiany, w której to sprawie skontaktował się ze stroną rosyjską. Nadmienił również, że w tym czasie doszło do konfliktu w D., a Rada Unii Europejskiej podjęła decyzję z dnia 31 lipca 2014 r. nr (...)/ (...), dotyczącą środków ograniczających w związku z działaniami R. destabilizującymi sytuację na U.. Pismem z dnia 15 stycznia 2015 r. pozwany wystąpił do dostawcy rosyjskiego z żądaniem zwrotu przedpłat oraz wszystkich poniesionych kosztów, natomiast w dniu 15 lutego 2015 r. wysłał dostawcy rosyjskiemu przedsądowe wezwanie do zapłaty.

Niezależnie od powyższego, pozwany podniósł, że zgodnie z § 6 pkt 4 umowy, każdej ze stron przysługuje prawo odstąpienia od umowy lub jej części w każdym przypadku jej niewykonania lub nienależytego wykonania przez drugą stronę w terminie 15 dni od daty ujawnienia podstawy odstąpienia. Wskazał zarazem, iż skoro termin wykonania umowy strony określiły na 120 dni od dnia jej podpisania, tj. na dzień 19 listopada 2013 r., to prawo do odstąpienia od umowy przysługiwało zatem powodowi do dnia 4 grudnia 2013 r., najpóźniej zaś do dnia 20 września 2014 r. (w sytuacji, gdy byłby on liczony od dnia ujawnienia wad dostarczonego towaru, tj. od dnia 5 września 2014 r.). Tymczasem oświadczenie o odstąpieniu od umowy powód złożył dopiero w piśmie z dnia 12 stycznia 2015 r. W konsekwencji, zdaniem pozwanego, oświadczenie o odstąpieniu od umowy zostało złożone przez powoda po upływie terminu określonego w § 6 pkt 4 umowy, a zatem bezskutecznie. Ponadto, w ocenie pozwanego, treść § 5 pkt 2 umowy należy powiązać ściśle z § 6 pkt 4 umowy, ponieważ – jak wywodził pozwany – pozbawione sensu byłoby zwracanie „przedpłaty” w przypadku dalszego obowiązywania umowy. Wolą stron było – według pozwanego – by obowiązek zwrotu przedpłaty, o którym mowa w § 5 pkt 2 umowy zaktualizował się jedynie w przypadku odstąpienia od umowy (rozwiązania umowy). Zdaniem pozwanego umowa nadal obowiązuje i nieuzasadnione jest domaganie się zwrotu zaliczki przez powoda w sytuacji obowiązywania umowy. Jednocześnie, pozwany podniósł zarzut utraty przez powoda uprawnień z tytułu rękojmi, z uwagi na zawiadomienie pozwanego o wadach towarów dopiero po upływnie 17 dni od dnia powzięcia wiadomości o ich istnieniu, co według pozwanego nie spełnia przesłanki „niezwłoczności” z art. 563 § 2 k.c. Poza tym pozwany podkreślił, iż brak terminowego wykonania zobowiązania wynikał z nierzetelnego postępowania strony rosyjskiej, o czym powód był wielokrotnie informowany.

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2015 r. Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił wniosek pozwanego o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty z dnia 11 sierpnia 2015 r. (sygn. akt VI GC 223/15).

W piśmie procesowym z dnia 25 stycznia 2016 r. powód zakwestionował stanowisko pozwanego zawarte w zarzutach oraz wniósł o utrzymanie zaskarżonego nakazu zapłaty w mocy.

Na rozprawie w dniu 22 września 2016 r. Sąd oddalił wniosek pozwanego o zawieszenie postępowania w sprawie, na co pełnomocnik pozwanego zgłosił zastrzeżenie do protokołu w trybie art. 162 k.p.c.

Na rozprawie w dniu 26 stycznia 2017 r. pełnomocnik powoda podtrzymał żądanie pozwu w całości. Na tej samej rozprawie Sąd oddalił wniosek pozwanego o odroczenie rozprawy. Pozwany nie zgłosił zastrzeżeń do protokołu w trybie art. 162 k.p.c.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 22 lipca 2013 r. w G. strony, w ramach prowadzonych działalności gospodarczych, zawarły umowę sprzedaży nr (...), na mocy której pozwany sprzedał powodowi wyroby w postaci podzespołów i części do sprzętu uzbrojenia wojskowego, określone szczegółowo w załączniku nr 1 do tej umowy.

Okoliczność bezsporna , a ponadto dowód:

umowa sprzedaży nr (...) z dnia 22 lipca 2013 r. – k.18-21

załącznik Nr 1 do umowy – k.22

Zgodnie z § 1 ust. 1 umowy, wyroby miały być nowe i należeć do pierwszej kategorii.

Dowód:

umowa sprzedaży nr (...) z dnia 22 lipca 2013 r. – k.18-21

zeznania świadka T. L. – k.172v.-173 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 00:26:30-00:31:23).

Cenę sprzedaży strony ustaliły na kwotę netto w PLN stanowiącą równowartość 208.404,48 dolarów amerykańskich, do której należało doliczyć podatek VAT 23 %, tj. równowartość w PLN 47.933,03 dolarów amerykańskich. Ogółem cena brutto wyrobów wynosiła 256.337,51 dolarów amerykańskich po przeliczeniu na złotówki według kursu sprzedaży NBP w dniu wystawienia faktury (§ 2 umowy). Pozwany jako sprzedający zobowiązany był dostarczyć przedmiot umowy do siedziby kupującego (powoda) na własny koszt i ryzyko, w terminie do 120 dni od daty podpisania umowy. Termin wykonania umowy przez pozwanego upływał zatem w dniu 19 listopada 2013 r.

Dowód:

umowa sprzedaży nr (...) z dnia 22 lipca 2013 r. – k.18-21.

Na mocy § 5 ust. 1 umowy, powód w dniu 8 sierpnia 2013 r. udzielił pozwanemu przedpłaty w wysokości 50 % wynagrodzenia brutto, tj. 413.780,02 złotych polskich, co stanowiło równowartość kwoty 128.168,76 dolarów amerykańskich.

Okoliczność bezsporna , a ponadto dowód:

umowa sprzedaży nr (...) z dnia 22 lipca 2013 r. – k.18-21

potwierdzenie przelewu kwoty 413.780,02 zł – k.24

zeznania świadka W. D. (1) – k.138 (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:37:36-00:38:25).

Stosownie do § 5 ust. 2 umowy, w przypadku niezrealizowania dostawy wyrobów w terminie określonym w § 3 ust. 2 umowy, sprzedający (pozwany) zobowiązany był do natychmiastowego zwrotu udzielonej przedpłaty wraz z należnymi odsetkami w wysokości ustawowej, liczonymi od dnia wpływu na konto sprzedającego (pozwanego) do dnia zwrotu na konto kupującego (powoda).

Dowód:

umowa sprzedaży nr (...) z dnia 22 lipca 2013 r. – k.18-21.

Na mocy § 6 ust. 4 umowy strony postanowiły, że każdej z nich przysługuje prawo odstąpienia od umowy lub jej części w każdym wypadku jej niewykonania lub nienależytego wykonania przez drugą stronę w terminie 15 dni od daty ujawnienia podstawy odstąpienia.

Dowód:

umowa sprzedaży nr (...) z dnia 22 lipca 2013 r. – k.18-21.

Na zabezpieczenie przedpłaty udzielonej na podstawie § 5 ust. 1 umowy sprzedaży z dnia 22 lipca 2013 r., pozwany B. C. wystawił weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, z treści której wynikało, że powód ma prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą kwocie udzielonej pozwanemu przedpłaty, tj. równowartości 128.168,76 USD, przeliczonej na złote polskie według kursu sprzedaży NBP z dnia dokonania przelewu wraz z odsetkami, w przypadku nie zrealizowania w terminie przedmiotu umowy oraz niezwrócenia przedpłaty. W treści weksla powód miał prawo zamieścić klauzulę „bez protestu”, a ponadto mógł opatrzeć go datą płatności według swojego uznania oraz uzupełnić wszystkie brakujące elementy. Pozwany złożył powyższy weksel wraz z deklaracją wekslową do dyspozycji powoda.

Okoliczność bezsporna , a ponadto dowód:

deklaracja wekslowa z dnia 22 lipca 2013 r. – k.23

weksel – k.63.

Pismem z dnia 29 października 2013 r. pozwany powiadomił powoda, że zamówiony towar zostanie dostarczony na skład celny w B., a następnie przetransportowany do powoda. Zgodnie z treścią wymienionego wyżej pisma, w dniu 2 listopada 2013 r. przedstawiciel dostawcy miał awizować przyjazd do Polski i wspólnie z pozwanym udać się do składu celnego w B., celem podpisania niezbędnych dokumentów celnych. Pozwany wniósł jednocześnie o oddelegowanie przedstawicieli powoda, celem przyjęcia ilościowo – jakościowego towaru.

Dowód:

pismo pozwanego z dnia 29 października 2013 r. – k.26

zeznania świadka W. D. (1) – k.137v.-138 (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:25:31-00:29:31)

zeznania świadka T. L. – k.173 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 00:31:23-00:32:20).

W odpowiedzi z dnia 31 października 2013 r., powód poinformował pozwanego o gotowości odbioru towaru wskazując jednocześnie, że termin wyjazdu pracowników powoda zostanie uzgodniony po dostarczeniu towaru do składu celnego.

Dowód:

pismo powoda z dnia 31 października 2013 r. – k.27

zeznania świadka T. L. – k.173 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 00:34:55-00:38:06)

Pomimo pisemnego zgłoszenia dostawy, pozwany nie wydał powodowi towarów, nie zostały bowiem dostarczone do składu celnego. Pismem z dnia 16 grudnia 2013 r. powód wezwał pozwanego do wykonania umowy. W odpowiedzi na powyższe wezwanie pozwany w piśmie z dnia 21 stycznia 2014 r. poinformował powoda o zmianie terminu, sposobu i miejsca dostawy towarów wskazując, że dostawa nastąpi najpóźniej do końca stycznia 2014 r.

Dowód:

pismo powoda z dnia 16 grudnia 2013 r. – k.30

pismo pozwanego z dnia 21 stycznia 2014 r. – k.33

zeznania świadka T. L. – k.173 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 00:34:55-00:38:06; 00:38:06-00:42:08).

Następnie, pismem z dnia 18 lutego 2014 r. pozwany zawiadomił powoda o kolejnej zmianie terminu dostawy towarów, która tym razem miała nastąpić w marcu 2014 r. W powyższym piśmie pozwany wyjaśnił, że samochody z transportem utknęły w śniegu w T. na S. i zostały rozgrabione. Pomimo upływu wszystkich zadeklarowanych do tego czasu przez pozwanego terminów płatności, pozwany w dalszym ciągu nie zrealizował dostawy towarów. W dniu 9 kwietnia 2014 r. w siedzibie powoda odbyło się spotkanie, w trakcie którego pozwany zobowiązał się do dostarczenia towarów w nieprzekraczalnym terminie do dnia 16 maja 2014 r.

Pismem z dnia 16 czerwca 2014 r. pozwany poinformował powoda o gotowości do realizacji zobowiązania, natomiast w piśmie z dnia 12 sierpnia 2014 r. wskazał, że część zamówionych towarów znajduje się w składzie celnym w W., a warunkiem ich zwolnienia jest uiszczenie należności przywozowych w wysokości 67.032,00 zł na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. w W..

Dowód:

pismo pozwanego z dnia 18 lutego 2014 r. – k.34

notatka ze spotkania z dnia 9 kwietnia 2014 r. – k.35

pismo pozwanego z dnia 16 czerwca 2014 r. – k.38

pismo pozwanego z dnia 12 sierpnia 2014 r. – k.39

zeznania świadka T. L. – k.173-173v. (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 00:42:08-00:45:48; 00:46:28-00:51:16; 00:52:53-00:57:10; 00:57:10-01:00:07).

Powód opłacił należne cło i podatki w zastępstwie pozwanego, wskutek czego towary stanowiące część partii wyrobów objętych umową nr (...) zostały zwolnione ze składu celnego i odebrane przez powoda w dniu 14 sierpnia 2014 r.

Okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

zeznania świadka W. D. (1) – k.138 (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:30:18-00:32:29)

zeznania świadka T. L. – k.173v. (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 00:57:10-01:04:38; 01:00:07-01:04:38).

Pozwany wyraził zgodę na przeprowadzenie przez komisję powołaną przez powoda weryfikacji jakościowej dostarczonych towarów.

Dowód:

pismo pozwanego z dnia 22 sierpnia 2014 r. – k.40

zeznania świadka T. L. – k.174 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 01:09:01-01:14:39).

W wyniku przeprowadzonych badań jakościowych, powołana przez powoda komisja oceniła jakość dostarczonych wyrobów stwierdzając, iż są one zużyte, skorodowane, a w niektórych przypadkach występuje brak zgodności numeracji podzespołów. W ocenie komisji wyroby te nie przedstawiały żadnych wartości użytkowych, w związku z czym powód odmówił ich przyjęcia, pozostawiając je do dyspozycji pozwanego w magazynie (...) S.A. w G.. O wynikach kontroli powód poinformował pozwanego pismem z dnia 5 września 2014 r.

Dowód:

pismo powoda z dnia 5 września 2014 r. – k.41

protokół oględzin i weryfikacji wyrobów z dnia 4 września 2014 r. – k.42

świadectwo kontroli i badania dostaw nr (...) – k.43-44

zeznania świadka W. D. (1) – k.138-138v. (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:30:18-00:32:29; 00:51:30-00:53:06)

zeznania świadka T. L. – k.173v.-174 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 01:05:28-01:14:39).

W dniu 16 października 2014 r. pozwany uznał reklamację zgłoszoną przez powoda odnośnie dostarczonej partii towarów. Ponadto poinformował, że jego dostawca jest na etapie przygotowywania zamiennej partii wyrobów w miejsce wadliwej oraz zadeklarował, że proces dostawy partii zamiennej zostanie zakończony do dnia 24 listopada 2014 r. Zaznaczył również, iż do dnia 15 listopada 2014 r. powinien być znany termin dostawy do Polski pozostałej partii zamówionych wyrobów.

Dowód:

pismo pozwanego z dnia 16 października 2014 r. – k.45

zeznania świadka W. D. (1) – k.138-138v. (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:32:29-00:32:59; 00:33:45-00:37:36; 01:03:05-01:04:36)

zeznania świadka T. L. – k.174 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 01:09:01-01:14:39).

Pozwany potwierdził realizację reklamacji oraz zawartej z powodem umowy również w piśmie z dnia 11 grudnia 2014 r., wskazując zarazem, że dostawa towaru nastąpi najpóźniej do końca 2014 roku.

Dowód:

pismo pozwanego z dnia 11 grudnia 2014 r. – k.46

zeznania świadka T. L. – k.174 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 01:14:39-01:17:16).

Pomimo upływu wszystkich deklarowanych terminów wykonania umowy, pozwany nie dostarczył powodowi zarówno pozostałej partii towarów, jak również partii zamiennej z tytułu zgłoszonej reklamacji.

Okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

zeznania świadka W. D. (1) – k.138v. (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:56:44-00:58:19).

Jako przyczyny braku realizacji umowy w terminie pozwany wskazywał różne okoliczności, w tym m.in. brak wszystkich części i konieczność oczekiwania na ich wykonanie, zaginięcie towaru na terenie Rosji, kradzież towaru, złe warunki atmosferyczne, embargo na towary z R. i U., święta prawosławne w R., etc.

Dowód:

pisma pozwanego – k.33, k.34, k.38, k.39, k.45, k.46

zeznania świadka W. D. (1) – k.138 (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:32:59-00:33:45).

Z uwagi na zobowiązania względem kontrahentów, powód zmuszony był nabyć niezbędny mu asortyment od innych dostawców. Niewywiązanie się przez powoda z terminowej realizacji zobowiązań mogło bowiem skutkować wykluczeniem go z przetargów w przyszłych okresach. Towary zakupione przez powoda od innych dostawców również pochodziły zza wschodniej granicy i należały do tego samego rodzaju produktów, co wyroby zamówione u pozwanego.

Dowód:

faktura VAT nr (...) z dnia 12 września 2014 r. – k.158-159

faktura VAT nr (...) z dnia 16 maja 2014 r. – k.164

faktura VAT nr (...) z dnia 24 sierpnia 2016 r. – k.165

faktura VAT nr (...) z dnia 16 maja 2016 r. – k.166

świadectwo kontroli i badania dostaw nr (...) – k.167

faktura Vat korygująca nr (...) z dnia 31 maja 2016 r. – k.168

faktura VAT nr (...) z dnia 28 kwietnia 2016 r. – k.169

faktura VAT nr (...) z dnia 4 października 2016 r. – k.170

faktura VAT nr (...) z dnia 28 września 2016 r. – k.171

zeznania świadka T. L. – k.174 (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 00:38:06-00:42:08; 01:14:39-01:23:25)

zeznania świadka W. D. (1) – k.138v. (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:45:50-00:48:19).

W związku z niewykonaniem umowy przez pozwanego, pismem z dnia 12 stycznia 2015 r. powód odstąpił od umowy sprzedaży nr (...) zawartej z pozwanym w dniu 22 lipca 2013 r. oraz zażądał od pozwanego zwrotu wypłaconych mu zaliczek wraz z odsetkami, kosztami odbioru wadliwego towaru oraz kosztami z tytułu kary umownej w łącznej kwocie 621.079,22 zł, w terminie 7 dni.

Dowód:

pismo powoda z dnia 12 stycznia 2015 r. wraz z potwierdzeniem nadania k.47-49

zeznania świadka W. D. (1) – k.138 (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:38:25-00:41:40)

zeznania świadka T. L. – k.174-174v. (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 01:24:19-01:25:23).

Wobec braku zapłaty przez pozwanego we wskazanym terminie, powód w dniu 13 marca 2015 r. wypełnił weksel gwarancyjny wystawiony przez pozwanego na kwotę 495.549,75 zł, zgodnie z deklaracją wekslową. O fakcie tym powód powiadomił pozwanego pismem z tego samego dnia, wzywając go jednocześnie do dobrowolnej zapłaty sumy wekslowej, w tym kwoty pobranej i niezwróconej zaliczki w wysokości 413.780,26 zł oraz kwoty skapitalizowanych odsetek ustawowych za zwłokę od dnia 6 sierpnia 2013 r. do dnia wypełnienia weksla w wysokości 81.769,73 zł. Pomimo wezwania do zapłaty, pozwany nie uregulował należności względem powoda.

Dowód:

weksel z dnia 13 marca 2015 r. – k.63

zawiadomienie o wypełnieniu weksla z dnia 13 marca 2015 r. wraz z wezwaniem do zapłaty i potwierdzeniem nadania – k.51

zeznania świadka W. D. (1) – k.138-138v. (rozprawa z dnia 22 września 2016 r., nagranie nr 00:44:25-00:45:50)

zeznania świadka T. L. – k.174v. (rozprawa z dnia 9 listopada 2016 r., nagranie nr 01:25:23—01:26:05).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o okoliczności bezsporne, dowody z dokumentów oraz zeznania świadków W. D. (1) i T. L..

Za wiarygodne uznano zgromadzone w sprawie dokumenty, albowiem ich prawdziwość nie budziła wątpliwości i nie została skutecznie podważona przez strony. Dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.) i w tym znaczeniu przedstawione przez strony dokumenty nie zostały skutecznie zakwestionowane. Były bowiem jasne, kompletne i czytelne.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków W. D. (1) i T. L., albowiem były one spójne, rzeczowe i logiczne, a ponadto znajdowały odzwierciedlenie w treści pozostałego materiału dowodowego sprawy, w szczególności w dowodach z dokumentów.

Zeznania świadka W. D. (1) potwierdziły przede wszystkim okoliczności dotyczące przebiegu kontaktów handlowych z pozwanym, braku realizacji umowy przez pozwanego, wadliwości dostarczonej partii towarów, uznania reklamacji przez pozwanego i niedostarczenia zamiennej partii towarów, zapłaty przez powoda zaliczki za towar będący przedmiotem umowy oraz jej wysokości, jak również fakt zakupu przez powoda analogicznego asortymentu od innych dostawców ze Wschodu, odstąpienia powoda od umowy zawartej z pozwanym, wezwania pozwanego do zwrotu zaliczki i braku zapłaty przez pozwanego. Na rozprawie w dniu 22 września 2016 r. światek ten zeznał m.in., iż: „Po rozpakowaniu towaru i rozkręceniu niektórych elementów komisja uznała, że te części nie są nowe, są używane i nie nadają się do użytkowania. Nasze zamówienie obejmowało nowe części. Pozwany został o tym poinformowany i zobowiązał się do dostarczenia nowych towarów. (…) dostawca mimo zapewnień, do końca 2014 r. nie dostarczył towaru bez wad, nowego 100% jakości (…). My współpracujemy jeszcze z innymi kontrahentami i nie wiem z jakiego rynku, ale są realizowane zamówienia i towar, który otrzymujemy jest wyprodukowany w R.(…). Ci inni dostawcy dostarczają nam nowe towary z R.” (k.138, nagranie nr 00:30:18-00:32:59; 00:38:25-00:39:46; 00:41:40-00:42:55).

Powyższe okoliczności zostały potwierdzone w zeznaniach świadka T. L.. Na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 r. świadek ten zeznał m.in. następująco: „W par. 1 umowy jest mowa, że te wyroby mają być nowe (…), miały to być wyroby nieużywane i pierwszej kategorii (…). Wstępne oględziny już wykazały, że jest to towar nienowy, nie pierwszej kategorii, używany, pochodzący prawdopodobnie z demontażu używanego sprzętu (…). Po rozpakowaniu stwierdziliśmy, że część ich jest połamana, niezdatna do użytku (…). 16 października [pozwany] poinformował, że dostawca przygotowuje dostawę w zamian za tą wadliwą (k.172v.-174, nagranie nr 00:26:30-00:31:23; 01:05:28-01:14:39). Wskazał ponadto, że „(…) ujawnili się inni dostawcy zza ściany wschodniej, którzy zaoferowali nam dostawę, którą musieliśmy przyjąć, bo nie mieliśmy innego wyjścia (…) asortyment na tych fakturach jest taki sam, jaki był zamówiony u pozwanego (…) te same towary można było zamówić u innych dostawców, niż pozwany i w końcu to uczyniliśmy” (k.174, nagranie nr 01:14:39-01:23:25).

Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, ponieważ okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia zostały wyczerpująco wyjaśnione w oparciu o okoliczności bezsporne oraz dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy (art. 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c. a contrario). Ponadto pełnomocnik powoda cofnął wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania strony powodowej nie wnosząc zarazem o przesłuchanie pozwanego (k.172, k.174v.). Pozwany także nie wnosił o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron.

Przedmiot sporu sprowadzał się zasadniczo do oceny, czy pozwany ponosi odpowiedzialność za niewykonanie umowy, w szczególności czy mógł on zrealizować przedmiot umowy w terminie. W konsekwencji należało zatem przesądzić, czy powód skutecznie odstąpił od umowy sprzedaży oraz, czy zasadnie wypełnił weksel i wezwał pozwanego do jego wykupu.

Powództwo było uzasadnione.

W ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności dowody z dokumentów, tj. z umowy sprzedaży Nr (...) z dnia 22 lipca 2013 r. wraz z załącznikiem Nr 1 (k.18-22), z pisma powoda z dnia 18 grudnia 2013 r. (k.30), z pism pozwanego z dnia 21 stycznia 2014 r., 18 lutego 2014 r., 16 czerwca 2014 r., 12 sierpnia 2014 r., 16 października 2016 r., 11 grudnia 2014 r. (k.33, k.34, k.38,k.39, k.45, k.46), z notatki powoda z dnia 9 kwietnia 2014 r. (k.35), z oświadczenia powoda o odstąpieniu od umowy z dnia 12 stycznia 2015 r. (k.47), z powiadomienia o wypełnieniu weksla i wezwania do zapłaty z dnia 13 marca 2015 r. (k.51), z faktur VAT nr (...) z dnia 12 września 2014 r. (k.158-159), nr (...) z dnia 16 maja 2014 r. (k.164), nr (...) z dnia 24 sierpnia 2016 r. (k.165), nr 16- (...) z dnia 16 maja 2016 r. (k.166), nr (...) z dnia 31 maja 2016 r. (k.168), nr (...) z dnia 28 kwietnia 2016 r. (k.169), nr (...) z dnia 4 października 2016 r. (k.170), nr (...) z dnia 28 września 2016 r. (k.171), ze świadectwa kontroli i badania dostaw nr (...) (k.167), z deklaracji wekslowej (k.23) oraz z treści weksla (k.63), jak również z zeznań świadków W. D. (2) i T. L., prowadzą do wniosku, że pozwany nie wywiązał się z warunków umowy sprzedaży zawartej z powodem w dniu 22 lipca 2013 r., w rezultacie czego powód skutecznie odstąpił od umowy oraz zasadnie wypełnił weksel i wezwał pozwanego do jego wykupu.

Nie ulega wątpliwości, że pozwany nie wywiązał się ze zobowiązania, co wprost wynika z zeznań świadków i dokumentów. Z kolei przedłożone do akt dowody z faktur VAT potwierdziły, że dostarczenie towarów wymienionych w tych fakturach, tzn. takich samych, jak te, które były przedmiotem umowy między stronami, było możliwe do zrealizowania. Zresztą sam pozwany początkowo twierdził, że takie zamówienie było już w realizacji, z tym że w związku z sytuacją polityczną na U. i w R., transport ten został wstrzymany na teren Polski.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom pozwanego odnośnie przyczyn niedostarczenia przedmiotu umowy w umówionym terminie, ponieważ jego oświadczenia w tej kwestii były wewnętrznie sprzeczne. Pozwany podawał różne powody braku dostawy towaru. Na rozprawie w dniu 26 stycznia 2017 r. pozwany po raz kolejny podał inne okoliczności i inne miejsce rzekomego składowania części. Były podawane różne terminy, różne miejsca, a następnie różne przyczyny odnośnie tego, dlaczego przedmiotowa dostawa nie doszła do skutku (takie, jak kradzież transportu, ciężkie warunki atmosferyczne, embargo, itd.). Pozwany wskazywał ponadto różne miejsca, z których zamówienie miało być realizowane – raz z terenów R., w innym miejscu, że zU., jak również różne trasy przebiegu transportu. Z tego względu, mimo wszelkich innych okoliczności pobocznych, pozostających jednak bez wpływu na ocenę przedmiotu sprawy, Sąd nie mógł uznać za wiarygodne twierdzeń pozwanego co do faktu, że zrealizuje on przedmiotowe zamówienie w całości w przeciągu około 2 miesięcy. Raz jeszcze podkreślenia wymaga, iż pozwany nie wywiązał się z wcześniejszych oświadczeń składanych również w tej sprawie.

Z powyższych względów, zdaniem Sądu, nie zasługiwały również na wiarę twierdzenia pozwanego, według których trzy kompletne podwozia są składowane już od 7 miesięcy pod P.. Po pierwsze, pozwany w żaden sposób nie poinformował powoda o takim fakcie, pomimo iż miał na to wiele czasu. Gdyby powód otrzymał taką informację, mógłby podjąć jakieś kroki, np. sprawdzić ten sprzęt, o którym mówi pozwany, podjąć rozmowy z pozwanym, czy wnieść o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie. Jednakże taka sytuacja nie miała miejsca. Zaznaczyć zarazem wypada, że pełnomocnictwo zostało wypowiedziane pozwanemu przez adwokata dopiero w październiku 2016 r., wobec czego było wystarczająco dużo czasu na porozumienie się w tej sprawie i zawarcie ugody. Po drugie, pozwany nie przedstawił na powyższą okoliczność jakichkolwiek dowodów, nie wykazał zatem faktu składowania sprzętu od przeszło pół roku.

Jak wynika z § 5 ust. 2 umowy sprzedaży z dnia 22 lipca 2013 r., „W przypadku niezrealizowania dostawy wyrobów w terminie określonym w § 3 ust. 2 Sprzedający zobowiązany jest do natychmiastowego zwrotu udzielonej przedpłaty wraz z należnymi odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia wpływu na konto Sprzedającego do dnia zwrotu na konto Kupującego” (k.20 akt). Z kolei zgodnie z zapisem § 6 ust. 4 umowy, „ każdej ze stron przysługuje prawo odstąpienia od niniejszej umowy lub jej części w każdym przypadku jej niewykonania lub nienależytego wykonania przez drugą stronę w terminie 15 dni od daty ujawnienia podstawy odstąpienia” (k.21 akt).

W związku z powyższym, zgodzić należało się ze stanowiskiem powoda, według którego powód oczekując wykonania zobowiązania przez pozwanego, udzielił pozwanemu zwłoki w wykonaniu zobowiązania, zgodnie z kolejnym z rzędu wnioskiem pozwanego zawartym w piśmie z dnia 11 grudnia 2014 r. Ostateczny termin wykonania zobowiązania upłynął więc w dniu 31 grudnia 2014 r., wobec czego 15 – dniowy termin na odstąpienie od umowy upływał z dniem 15 stycznia 2015 r. Skoro zaś powód złożył pozwanemu oświadczenie o odstąpieniu od umowy w dniu 12 stycznia 2015 r., to tym samym zachował termin z § 6 ust. 4 umowy. W rezultacie oświadczenie o odstąpieniu, wbrew twierdzeniom pozwanego, było skuteczne.

Jednocześnie rację miał powód wskazując, iż strona pozwana błędnie interpretuje treść postanowienia § 5 ust. 2 umowy przewidującego konieczność zwrotu przedpłaty w wypadku niezrealizowania dostawy w terminie określonym w § 3 ust. 2 umowy. Wbrew stanowisku pozwanego, wskazana regulacja ma charakter samoistny, niezależny od realizacji prawa do odstąpienia od umowy, o którym mowa w § 6 ust. 4. Treść § 5 ust. 2 umowy jest jednoznaczna i zdaniem Sądu nie budzi jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych. Strony w sposób wyraźny i konkretny określiły w § 5 ust. 2 umowy obowiązek sprzedającego (pozwanego) do zwrotu zaliczki w sytuacji niezrealizowania dostawy w terminie wskazanym w § 3 ust. 2 umowy, tj. w ciągu 120 dni od daty jej podpisania. Poza tym, ani regulacja § 5 ust. 2 umowy, ani też żadne z pozostałych postanowień umownych nie odsyła do treści § 6 ust. 4 umowy.

W świetle całokształtu okoliczności sprawy nie ulega zatem wątpliwości fakt, iż pozwany nie wywiązał się z umowy. Nie dostarczył bowiem powodowi towaru, który zaoferował się sprzedać, w terminie 120 dni od daty podpisania umowy, tj. do dnia 19 listopada 2013 roku. Pozwany nie wykonał również swoich obowiązków reklamacyjnych, pomimo uznania reklamacji za zasadną i składanych zapewnień o tym, że partie zamienne zostaną powodowi dostarczone. Pozwany nie przedłożył żadnych dowodów na okoliczność realizacji umowy w powyższym zakresie.

W braku wykonania wskazanych wyżej zobowiązań przez pozwanego, zaktualizowało się uprawnienie powoda do dochodzenia przeciwko pozwanemu swojego roszczenia wynikającego z § 5 ust. 2 w zw. z § 3 ust. 2 umowy sprzedaży z dnia 22 lipca 2013 r.

Jednocześnie, powód za pośrednictwem dowodów z faktur przedłożonych do akt sprawy na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 r., jak też za pomocą zeznań świadków W. D. (1) i T. L. wykazał, że możliwe było terminowe dostarczenie przedmiotu umowy. Powód nabył bowiem w rezultacie niezbędny mu asortyment od innych dostawców, przy czym był on tożsamy z towarami zamówionymi u pozwanego.

Wobec powyższego, powód zasadnie w dniu 13 marca 2015 r. wypełnił weksel własny wzywając pozwanego do jego wykupu w terminie do dnia 21 marca 2015 r., co było zgodne z deklaracją wekslową (k.23). Skoro termin wykupu weksla upłynął bezskutecznie z dniem 21 marca 2015 r., to roszczenie powoda stało się wymagalne począwszy od dnia następnego, tj. od dnia 22 marca 2015 r.

W efekcie, żądanie powoda odnośnie zwrotu zaliczki wraz z odsetkami ustawowymi za zwłokę było w pełni uzasadnione w świetle dyspozycji art.481 k.c., art. 494 § 1 zdanie drugie k.c. w zw. z art. 492 k.c. oraz § 5 ust. 2 w zw. z § 3 ust. 2 umowy sprzedaży z dnia 22 lipca 2013 r.

Stosownie do treści art. 494 § 1 zdanie drugie k.c. strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Natomiast po myśli art. 492 k.c., jeżeli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. Zgodnie z poglądem utrwalonym w judykaturze, tzw. klauzula legis commissoriae z art. 492 k.c. jest szczególnym rodzajem umownego prawa odstąpienia. Poprzez to zastrzeżenie jednej ze stron zostaje przyznane prawo odstąpienia od umowy wzajemnej na wypadek niewykonania przez drugą stronę zobowiązania w ściśle oznaczonym terminie. Przepis art. 492 k.c. stanowi lex specialis wobec art. 395 § 1 k.c., ale tylko w zakresie wskazania dodatkowej przesłanki odstąpienia (niewykonania przez dłużnika świadczenia w oznaczonym terminie) (tak m.in. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 7 maja 2014 r., sygn. akt I ACa 1357/13, Legalis nr 1023983).

Wobec przedłożenia przez powoda dokumentów w postaci umowy sprzedaży, weksla, deklaracji wekslowej oraz pism strony pozwanej i powodowej, których prawdziwość i treść nie budziły wątpliwości, zasadne było więc wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie art. 485 § 2 k.p.c.

Ponadto, zważyć należy, iż zgodnie z dyspozycją art. 9 zdanie pierwsze prawa wekslowego wystawca (w tym wypadku pozwany) odpowiada za przyjęcie i zapłatę wekslu.

W ocenie Sądu Okręgowego roszczenie było w całości uzasadnione. Z kolei zarzuty pozwanego, według których nie mógł on wykonać umowy w terminie z przyczyn od siebie niezależnych, jak również, że oświadczenie powoda o odstąpieniu od umowy nie zostało złożone skutecznie, były oczywiście chybione, dlatego Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego w tym zakresie.

Reasumując, powodowi zgodnie z art.481 k.c., art. 494 § 1 zdanie drugie k.c. w zw. z art. 492 k.c. oraz § 5 ust. 2 w zw. z § 3 ust. 2 umowy sprzedaży z dnia 22 lipca 2013 r. należał się zwrot dochodzonej pozwem sumy pieniężnej.

Mając na uwadze powyższe Sąd, na podstawie art. 496 k.p.c. utrzymał w mocy w całości nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, wydany przez Sąd Okręgowy w Toruniu w dniu 11 sierpnia 2015 r. w sprawie VI GNc 223/15.

1) (...),

2) (...),

3) z (...).

T. 22.02.2017 r.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE