UZASADNIENIE

Powód Stowarzyszenie (...) z siedzibą w W. wnosił o zobowiązanie pozwanego E. O. do udzielenia w terminie 14 dni od daty wydania orzeczenia informacji obejmujących: a) rzeczywistą frekwencję (liczbę par) na balu sylwestrowym, zorganizowanym w dniu 31 grudnia 2015r. – 01 stycznia 2016r. w obiekcie B. G., położonym w miejscowości N. przy ul. (...); b) wykaz wykonanych i odtworzonych utworów słowno-muzycznych na balu, o którym mowa w pkt a), z wyszczególnieniem tytułów utworów oraz imion i nazwisk ich twórców (kompozytorów i autorów tekstu); c) przychody brutto z tytułu zaproszeń, kart wstępu, biletów na bal sylwestrowy w dniu 31.12.2015r. – 01.01.2016r., także dotyczących: d) rzeczywistej frekwencji (liczby par) na balu sylwestrowym (S. J.) zorganizowanym w tym samym obiekcie w dniach 13/14 stycznia 2016r., e) wykazu wykonanych i odtworzonych utworów słowno – muzycznych na tym balu z wyszczególnieniem tytułów utworów oraz imion i nazwisk ich twórców (kompozytorów i autorów tekstu), f) przychodów brutto z tytułu zaproszeń, kart wstępu, biletów na bal sylwestrowy w dniu 13/14 stycznia 2016r. Wnosił również o rozstrzygnięcie o kosztach procesu według norm przepisanych (k.2-5; e-protokół z dnia 30.05.2016r., 00:12:02-00:18:24).

Uzasadniając swoje stanowisko podnosił, że (...) jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 104 z dnia 04.02.1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, reprezentuje autorów będących członkami oraz tym, którzy nie będąc w Stowarzyszeniu powierzyli swoje utwory pod ochronę. Jak wynikało ze strony portalu społecznościowego F. pozwanego, prowadząc obiekt B. G. w miejscowości N. zorganizował dwa bale sylwestrowe. W odpowiedzi na wezwanie do zawarcia umowy licencyjnej oraz udzielenia szczegółowych informacji niezbędnych do ustalenia wysokości wynagrodzenia należnego twórcom oraz do podziału tantiem, nie zaprzeczył w/w okolicznościom i wezwał powoda do przedstawienia wykazu utworów zarejestrowanych przez przedstawicieli (...) w trakcie imprezy.

W odpowiedzi na pozew, E. O. wnosił o oddalenie wniosku w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu (k.40-43).

W uzasadnieniu zaprzeczył, aby zorganizował imprezę w dniach 13/14.01.2016r. Ponadto, powód nie przedstawił chociażby jednego utworu czy zespołu, którego aranżacje rzekomo zostały wykorzystane podczas zorganizowania imprezy przez pozwanego. Fakt naruszenia praw autorskich artystów reprezentowanych przez powoda nie został uprawdopodobniony. Nie kwestionował przy tym, że w dniach 31.12.2015r. / 01.01.2016r. impreza rzeczywiście miała miejsce. Końcowo, zarzucił powodowi brak wymaganych uprawnień do ochrony praw w niniejszym postępowaniu.

W toku procesu, powód cofnął żądanie dotyczące udzielenia informacji z pkt d) – f) i wnosił o umorzenie postępowania w tej części (e-protokół z dnia 30.05.2016r., 00:12:02-00:18:24).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Stowarzyszenie (...) w W. jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Decyzją Ministra Kultury i Sztuki z dnia 01.02.1995r. ((...)) zmienionej decyzją z dnia 23.10.1998r. ((...)) i decyzją z dnia 28.02.2003r. (...)) powód zbiorowo zarządza prawami autorskimi do utworów słownych, muzycznych, słowno-muzycznych i choreograficznych na wymienionych tą decyzją polach eksploatacji, w tym m.in. publiczne wykonanie i odtwarzanie.

Dowód: publiczne obwieszczenie Ministra Kultury i Sztuki w sprawie ogłoszenia decyzji o udzieleniu zezwolenia na podjęcie działalności organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, M.P. z 2009r., Nr 21, poz. 270), odpis pełny KRS (k.7-10).

Pozwany E. O. od dnia 01.09.1991r. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) O. E. z siedzibą w C., w ramach której w dniach 31.12.2015r. / 01.01.2016r. zorganizował w obiekcie B. G. przy ul. (...) w miejscowości N. imprezę sylwestrową.

Dowód: wypis z (...) pozwanego, wydruk z portalu F., wydruk ze strony internetowej miejsca balu (k.13-15), pisma stron.

Stron postępowania nie łączyła umowa licencyjna. Pomimo wezwania pozwanego do jej zawarcia, nie zaprzeczył on okoliczności, iż w w/w obiekcie rzeczywiście został zorganizowany bal sylwestrowy, jednocześnie żądając od powoda przedstawienia wykazu utworów, które zostały zarejestrowane przez przedstawicieli (...) w trakcie jej trwania. W odpowiedzi, powód ponownie wezwał do zawarcia stosownej umowy oraz do udzielenia szczegółowych informacji niezbędnych do ustalenia wysokości wynagrodzenia należnego twórcom oraz do podziału tantiem. Przedstawiona została również tabela stawek wynagrodzeń autorskich za publiczne wykonania utworów „do tańca”. Prowadzona pomiędzy stronami korespondencja nie doprowadziło do uczynienia zadość jego żądaniom.

Dowód: pisma powoda i pozwanego, tabela stawek (k.16-18, 20-29v.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane powyżej dowody z dokumentów oraz wymiany korespondencji pełnomocników powoda oraz pozwanego, które są w pełni wiarygodne. Ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, przez co zasługiwały one na danie im wiary w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne i należało je uwzględnić w części dotyczącej żądania ostatecznie ograniczonego do udzielenia informacji odnośnie balu sylwestrowego w dniach 31.12.2014r. / 01.01.2016r.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zgłoszonego przez pozwanego zarzutu braku legitymacji czynnej po stronie (...) do występowania w procesie. Zgodnie z treścią art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 04.02.1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (p.a.p.p.), organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi są w jej rozumieniu stowarzyszenia zrzeszające twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy. Podjęcie przez organizację działalności określonej w ustawie wymaga zezwolenia właściwego ministra do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (art. 104 ust. 2 pkt 2 p.a.p.p.), który również sprawuje nadzór nad tymi organizacjami (art. 104 ust. 2 pkt 3 p.a.p.p.). Źródłem zbiorowego zarządzania jest określona czynność cywilnoprawna, przepis ustawy lub prowadzenie przez organizację cudzych spraw bez zlecenia. O objęciu przez organizację określonych praw na oznaczonych polach eksploatacji zbiorowym zarządzaniem i ochroną rozstrzyga treść zezwolenia ministra (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 maja 1999 r., I CKN 1139/97, OSNC 2000/1/6 i z dnia 8 grudnia 2000 r., I CKN 971/98, OSNC 2001/6/97). Zgodnie z brzmieniem art. 105 ust.1 cytowanej ustawy domniemywa się, że organizacja zbiorowego zarządzania jest uprawniona do zarządzania i ochrony w odniesieniu do pól eksploatacji objętych zbiorowym zarządzaniem oraz że ma legitymację procesową w tym zakresie. Na domniemanie to nie można się powołać, gdy do tego samego utworu lub artystycznego wykonania rości sobie tytuł więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania. Przytoczona wyżej regulacja kreuje domniemanie, że organizacja zbiorowego zarządzania jest uprawniona do zarządzania i ochrony w odniesieniu do pól eksploatacji objętych zbiorowym zarządzaniem oraz że ma legitymację procesową w tym zakresie. Jest to jednak domniemanie wzruszalne. Z mocy powołanego przepisu zostaje ono obalone, gdy do tego samego utworu lub artystycznego wykonania rości sobie tytuł więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania. W orzecznictwie zwraca się uwagę na to, iż pojęcie „tego samego utworu lub artystycznego wykonania” nie zawęża się do konkretnego utworu lub artystycznego wykonania, lecz oznacza te same kategorie utworów lub artystycznych wykonań (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2010 r., I ACa 220/10, LEX nr 1120091). Domniemanie ustanowione w powyższym przepisie jest skuteczne wobec podmiotu, który nie ma zawartej umowy z organizacją zbiorowego zarządzania, a wykorzystuje utwory bądź artystyczne wykonania objęte ochroną prawną. Co do zasady bowiem powinien zawrzeć umowę licencyjną i wnosić stosowne opłaty za korzystanie z cudzych praw autorskich. Skoro tego nie czyni, a zgłasza się do niego organizacja zbiorowego zarządzania, domniemywa się, że jest ona uprawniona do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z praw autorskich w ramach pola eksploatacji, którym zarządza. Dla uchylenia omawianego domniemania pozwany musi zatem wykazać, że istnieje inna organizacja działająca w tym samym zakresie, a nadto, że powołuje się ona wobec niego na swój tytuł do tych samych praw (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2009 r., II CSK 701/08, LEX nr 519312, Monika Czajkowska - Dąbrowska "Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz" Zakamycze 2005), czego w niniejszej sprawie nie uczył. Wynikające z art. 105 ust. 1 prawa autorskiego domniemanie działa zatem na korzyść organizacji zbiorowego zarządzania i pozwala uniknąć jej bezpośredniego dowodu co do dysponowania przez nią prawami do konkretnych utworów – nakładając jedynie obowiązek udowodnienia istnienia owego domniemania, tj. faktu objęcia określonych pól eksploatacji zbiorowym zarządzaniem. W świetle powyższego, w ocenie Sądu strona powodowa posiada legitymację czynną do żądania udzielenia informacji objętych pozwem.

W zakresie sformułowanego przez pozwanego żądania przekazania sprawy według właściwości do Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Białymstoku, albowiem w jego ocenie sprawa dotyczy przedsiębiorców i ma charakter gospodarczy należy podkreślić, że organizacja zbiorowego zarządzania, jaką bezsprzecznie jest powód, działająca w formie stowarzyszenia prowadzi dwa rodzaje działalności: statutową i gospodarczą, może być więc co do zasady uznany za przedsiębiorcę. Sąd w niniejszej sprawie przyjął, że podstawę roszczeń powoda stanowi przepis art. 105 ust. 2 p.a.p.p., który reguluje możliwość domagania się udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią wynagrodzeń i opłat w zakresie prowadzonej działalności. Celem tego roszczenia jest ułatwienie dochodzenia innych zasadniczych roszczeń, wynikających z naruszenia autorskich praw majątkowych, a tym samym uzyskania efektywnej ochrony praw ustawowo zagwarantowanych. Sformułowanie „w zakresie swojej działalności” oznacza, że chodzi o wynagrodzenia zarówno związane z korzystaniem z praw autorskich, jak i będące następstwem ich naruszenia, dotyczące praw objętych udzielonym zezwoleniem. Dodatkowo, działalność powoda jest działalnością niezarobkową, ograniczoną do realizacji upoważnień wynikających z przepisów prawa lub decyzji Ministra Kultury, a z tytułu prowadzenia takiej działalności powód nie uzyskuje wynagrodzenia. Z powyższych względów, wniosek pozwanego nie mógł zostać uwzględniony.

Przechodząc do merytorycznej oceny powództwa, niezależnie od powoływania się powoda na treść art. 80 p.a.p.p., Sąd przyjął – nie będąc związany powyższym - że podstawą jego żądania jest cytowany już wyżej art. 105 p.a.p.p. Zgodnie z ust. 1 tej regulacji, domniemywa się, że organizacja zbiorowego zarządzania jest uprawniona do zarządzania i ochrony w odniesieniu do pól eksploatacji objętych zbiorowym zarządzaniem oraz że ma legitymację procesową w tym zakresie. Na domniemanie to nie można się powołać, gdy do tego samego utworu lub artystycznego wykonania rości sobie tytuł więcej niż jedna organizacja zbiorowego zarządzania. Stosownie zaś do ust. 2 w zakresie swojej działalności organizacja zbiorowego zarządzania może się domagać udzielenia informacji oraz udostępnienia dokumentów niezbędnych do określenia wysokości dochodzonych przez nią wynagrodzeń i opłat. Przepis ten ustanawia na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania domniemanie statusu zarządcy w odniesieniu do konkretnych pól eksploatacji oraz domniemanie legitymacji procesowej w celu ochrony autorskich praw majątkowych. Istota zarządzania polega na przyznaniu tej organizacji uprawnień do reprezentacji twórców, zawierania umów licencyjnych z użytkownikami, pobierania i redystrybucji wynagrodzeń i odszkodowań oraz legitymacji procesowej w tym zakresie. Źródłem tych uprawnień jest czynność cywilnoprawna lub przepis ustawy. Powoda obciążał zatem obowiązek wykazania faktu korzystania przez pozwanego na określonym polu eksploatacji z chronionego utworu określonego albo też anonimowego twórcy. Stwierdzenie tego możliwe jest dopiero po zidentyfikowaniu samego przedmiotu ochrony. Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 p.a.p.p. przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Ust. 2 cytowanego przepisu zawiera przykładowy jedynie katalog przedmiotów prawa autorskiego, którymi są w szczególności utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne; fotograficzne; lutnicze; wzornictwa przemysłowego; architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; muzyczne i słowno-muzyczne; sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; audiowizualne (w tym filmowe). Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 3 p.a.p.p. utworem rozpowszechnianym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy w jakikolwiek sposób został udostępniony publicznie, zaś z pkt 9 w/w przepisu, odtwarzaniem utworu jest jego udostępnianie bądź przy pomocy nośników dźwięku, obrazu lub dźwięku i obrazu na którym utwór jest zapisany, bądź przy pomocy urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego, w którym utwór jest nadawany. Przepis ten stosuje się również do artystycznych wykonań, o czym stanowi art. 101 prawa autorskiego i praw pokrewnych. Prawa autorskie do utworu przysługują co do zasady twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Idąc dalej, w ślad za treścią art. 17 p.a.p.p., jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Kolejne przepisy ustawy regulują zagadnienie dotyczące odpłatności za niezgodne z prawem ich dysponowanie przez osoby trzecie. Aby natomiast ustalenie rzeczywistych, a przez to bezspornych opłat było możliwe, niezbędne jest udostępnienie danych obrazujących rzeczywistą ilość odbiorców utworów muzycznych, wykaz wykonanych oraz odtworzonych utworów, z wyszczególnieniem tytułów utworów, danych twórców oraz uzyskanych dochodów z tytułu zaproszeń, kart wstępu i biletów. Temu właśnie celowi służy roszczenie przyznane organizacji zbiorowego zarządzania na podstawie art. 105 ust. 2 p.a.p.p. Dopiero więc po uzyskaniu tej informacji powód będzie miał możliwość wskazać zakres eksploatacji przez pozwanego artystycznych wykonań z repertuaru powoda, co uniemożliwi mu określenie wysokości należnych wynagrodzeń i opłat za okres objęty pozwem. Przepis art. 41 ust. 1 pkt 1 p.a.p.p. wskazuje, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Z art. 43 ust. 1 powyższej ustawy wynika z kolei zasada odpłatności umów przenoszących autorskie prawa majątkowe i umów licencyjnych. Zgodnie z powołanym przepisem jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Umowa licencyjna jest umową upoważniającą do korzystania z utworu na ustalonych w umowie polach eksploatacji (art. 67 ust. 1 o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Celem umowy licencyjnej jest umożliwienie osobie trzeciej (licencjobiorcy) korzystania z utworu przez pewien czas. W wyniku zawarcia umowy licencyjnej twórca zobowiązuje się do umożliwienia licencjobiorcy korzystania z danego przedmiotu prawa wyłącznego.

W niniejszej sprawie powód wykazał, że pozwany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w dniach 31.12.2015r. / 01.01.2016r. publicznie odtwarzał i wykorzystywał utwory muzyczne i słowno-muzyczne podczas balu sylwestrowego, przy czym stron nie łączyła umowa licencyjne, a E. O. tych okoliczności nie kwestionował. Bezspornym jest zatem, że pozwany obowiązany był do uiszczania za pośrednictwem powoda jako organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi opłat w wysokości określonej stosownie do wpływów z tego tytułu na rzecz twórców oraz wydawców, czego nie uczynił – w szczególności, że stron nie łączyła umowa licencyjna. Skoro zatem powód znajduje się na etapie uzyskania danych, które stanowić mają podstawę do ustalenia wysokości tych opłat, a pozwany skutecznie nie zakwestionował po stronie powodowego stowarzyszenia czynnej legitymacji procesowej – to powództwo należało uwzględnić w całości. Obowiązujące domniemania opisane wyżej zmieniają w tych okolicznościach zasadę rozkładu ciężaru dowodu określoną w art. 6 k.c. w związku z tym, zarzut pozwanego o nieudowodnieniu przez powoda zasadności jego roszczenia jest chybiony.

Z uwagi na skuteczne cofnięcie powództwa w części dotyczącej udzielenia informacji z pkt d) – f) pozwu, tj. rzeczywistej frekwencji (liczby par) na balu sylwestrowym (S. J.) zorganizowanym w tym samym obiekcie w dniach 13/14 stycznia 2016r., wykazu wykonanych i odtworzonych utworów słowno – muzycznych na tym balu z wyszczególnieniem tytułów utworów oraz imion i nazwisk ich twórców (kompozytorów i autorów tekstu), przychodów brutto z tytułu zaproszeń, kart wstępu, biletów na bal sylwestrowy w dniu 13/14 stycznia 2016r., albowiem impreza sylwestrowa – co wynika z twierdzeń strony pozwanej i nie było kwestionowane przez powoda - w tym terminie się nie odbyła, na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 kpc Sąd umorzył postępowanie, odstępując od merytorycznego rozpoznawania zagadnień w tej części.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o treść art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się koszty zastępstwa procesowego (360zł), których wysokość określa treść § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 490), a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17zł – k.11) oraz uiszczona opłata od pozwu w kwocie 40 zł (k.12). Sąd nakazał również pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 540 zł tytułem brakujących kosztów sądowych, albowiem opłata od pozwu w niniejszej sprawie ustalona została na 600 zł, uiszczona wyłącznie w części przez stronę powodową. Obowiązek w tym zakresie obciąża więc stronę przeciwną.

Przewodniczący:	SSO Joanna Dorota Toczydłowska
Protokolant:	Katarzyna Waśko

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE