Sygn. akt III RC 633/16
Dnia 11 stycznia 2017 r.
Sąd Rejonowy w. T. III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:
Przewodniczący SSR Monika Grubba
Protokolant st. sekr. sądowy Anna Pachniewska
po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2017 r. w. T.
sprawy z powództwa:
J. Ż.
przeciwko:
T. Ż.
o:
ustanowienie rozdzielności majątkowej
I. ustanawia z dniem 5 kwietnia 2014r. rozdzielność majątkową małżeńską między powodem J. Ż. i pozwaną T. Ż. z domu P., którzy zawarli związek małżeński w dniu 28.11.1967r. przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w T. – akta stanu cywilnego Nr (...),
II. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 937 (dziewięćset trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 737 (siedemset trzydzieści siedem) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.
Sygn. akt III RC 633/16
Powód J. Ż. w dniu 16 sierpnia 2016r. wniósł pozew domagając się - po sprecyzowaniu stanowiska na rozprawie w dniu 26 września 2016r. - ustanowienia rozdzielności majątkowej między nim a pozwaną T. Ż. z dniem 5 kwietnia 2014r. oraz zasądzenia od pozwanej na jego rzecz kosztów procesowych według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwu wskazał, że strony pozostają w związku małżeńskim od (...). Pozwana wytoczyła powodowi sprawę rozwodową, która jest w toku. Ponadto założyła sprawę karną, w wyniku czego powód został eksmitowany ze wspólnego domu i zastosowano wobec niego środek zapobiegawczy w postaci zakazu kontaktowania się z pozwaną. Od tego czasu strony nie rozmawiają ze sobą, w tym nie konsultują żadnych decyzji finansowych. W ostatnim czasie powód dowiedział się, iż pozwana wyzbywa się majątku wspólnego i czyni darowizny na rzecz osób trzecich. Powód wskazał, że nie ma żadnego wpływu na decyzje finansowe żony. Dodatkowo w ostatnim czasie pozwana zaczęła działać na szkodę majątku wspólnego poprzez niewyrażenie zgody na naprawę wspólnego auta stron w (...) za pieniądze pochodzące z ubezpieczenia i zażądała przelania na jej konto 50% należnej kwoty, przez co samochód został naprawiony w warsztacie, gdzie naliczane są dodatkowe koszty jego garażowania. Strony nie prowadzą wspólnego gospodarstwa od wiosny 2015r.
Na rozprawie w dniu 26 września 2016r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Wskazała, że powód opuścił miejsce zamieszkania najpierw na mocy postanowienia prokuratury, a następnie na mocy wyroku sądu. Między stronami toczy się postępowanie o rozwód. Ponadto pozwana, wobec notorycznego uchylania się przez powoda od partycypowania w kosztach wspólnej nieruchomości, wystąpiła do Sądu Rejonowego w. T. o zapłatę kwoty (...) zł. Sprawa nosi sygnaturę akt (...)
Podczas rozprawy w dniu 11 stycznia 2017r. pozwana zmodyfikowała swoje stanowisko i wyraziła zgodę na ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem złożenia pozwu.
Sąd ustalił, co następuje:
Powód J. Ż. i pozwana T. Ż. zawarli związek małżeński w dniu (...). przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w T.. W ich małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Do majątku wspólnego stron należą: nieruchomość położona w P. przy ul. (...) zabudowana domem jednorodzinnym (wraz z wyposażeniem) oraz samochód O. (...).
Do dnia 5 kwietnia 2014r. strony zamieszkiwały wspólnie w należącym do nich domu.
/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:
odpis zupełny aktu małżeństwa -k. 9 akt/
Postanowieniem Prokuratora Prokuratury R. Z.w T. z dnia 5 kwietnia 2014r. zastosowano wobec powoda J. Ż., podejrzanego o przestępstwo z art. 207 § 1 kk i inne, środek zapobiegawczy w postaci nakazania opuszczenia domu w P. (na okres 3 miesięcy), zakazu kontaktowania się z żoną T. Ż. oraz oddano go pod dozór policji i zobowiązano do stawiania się w K. P. T.-Ś. dwa razy w tygodniu. Następnie postanowieniem Sądu Rejonowego w. T. z dnia 2 lipca 2014r. podtrzymano w dalszym ciągu - na okres kolejnych 3 miesięcy - nakaz opuszczenia lokalu w P..
Wyrokiem Sądu Rejonowego w. T. z dnia 24 marca 2016r., utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w. T. z dnia 6 października 2016r., orzeczono m.in. wobec powoda środek karny w postaci zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną T. Ż. na okres 3 lat, na poczet którego zaliczono okres od 5 kwietnia 2014r.
/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:
postanowienie Prokuratora z dn. 5.04.2014r. - k. 33 akt (...) SR w. T.
postanowienie Sądu Rejonowego w. T. z dnia 2.07.2014r. - k. 149 akt (...) SR w. T.
wyrok Sądu Rejonowego w. T. -k. 367 akt (...) SR w. T.
wyrok Sądu Okręgowego w. T. - k. 439 akt (...) SR w. T.
W związku z postanowieniem wydanym przez Prokuratora w dniu 5 kwietnia 2014r. powód tego samego dnia w asyście Policji opuścił dom w P.. Od tego czasu do dnia dzisiejszego zamieszkuje w wynajmowanym mieszkaniu.
Powód wyprowadzając się zabrał z domu część swoich rzecz osobistych oraz samochód O. (...). Następnie małżonkowie kontaktowali się ze sobą jedynie pisemnie, za pośrednictwem swoich pełnomocników, celem przekazania powodowi jego pozostałych rzeczy osobistych.
/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:
pismo w sprawie odbioru rzeczy - k. 36 akt,
umowa najmu - k. 49-50 akt.
przesłuchanie powoda - e-protokół z dn. 11.01.2017r. 19min. 21sek. inast.,
przesłuchanie pozwanej - e-protokół z dn. 11.01.2017r. 33min. 20 sek. inast./
Od momentu wyprowadzki powód jest wyłącznym użytkownikiem samochodu osobowego O. (...) stanowiącego wspólną własność stron, na co pozwana nie wyraża zgody. Pozwana wielokrotnie, w tym również w formie pisemnej (28.10.2014r., 22.07.2015r.), domagała się od powoda niezwłocznego wydania jej auta wraz z kluczykami i dowodem rejestracyjnym, jednak bezskutecznie. W 2014r. domagała się również od niego zwrotu połowy kosztów ubezpieczenia OC i AC w/w samochodu.
Po wypadku samochodowym spowodowanym przez powoda latem 2016r. T. Ż. nie wyraziła zgody na naprawę samochodu, w związku z czym ubezpieczyciel połowę kwoty z ubezpieczenia przekazał na jej konto osobiste. Powód domagał się pisemnie przelania otrzymanej przez nią kwoty na rzecz warsztatu samochodowego (...) O. w L., gdzie samochód był naprawiany. Pozwana jednak nie skontaktowała się z serwisem celem uregulowania pozostałej należności za naprawę samochodu. Mimo żądanie nie wydała powodowi również opon do samochodu.
/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:
pisma o zwrot samochodu - k. 22, 23 akt,
pismo o zwrot kwoty z odszkodowania - k. 9 akt,
pismo (...) S.A. - k. 38 akt,
zeznania świadka J. A. - e-protokól z dn. 11.01.2017r. 4min. 43sek. i nast.
przesłuchanie powoda - e-protokół z dn. 11.01.2017r. 19min. 2lsek. inast.,
przesłuchanie pozwanej'- e-protokół z dn. 11.01.2017r. 33min. 20 sek. inast./
Pozwana T. Ż. od dnia 5 kwietnia 2014r. sama zamieszkuje w domu w P. i samodzielnie nim zarządza. Niedawno nie mogła zrobić remontu dachu, gdyż powód nie przekazał żonie potrzebnych na ten cel pieniędzy.
Powód, mimo żądań pozwanej, nie partycypuje w bieżących opłatach za eksploatowanie wspólnej nieruchomości. Wobec powyższego pozwana wystąpiła do Sądu Rejonowego w. T. z pozwem przeciwko mężowi o zapłatę kwoty (...) zł. Sprawa nosiła sygnaturę akt (...)
W dniu 22 maja 2014r. pozwana wniosła pozew o rozwód. Sprawa nadal toczy się w Sądzie Okręgowym w. T. pod sygn. akt (...)
/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:
zeznania świadka J. A. - e-protokói z dn. 11.01.2017r. 4min. 43sek. i nast.,
przesłuchanie powoda - e-protokól z dn. 11.01.2017r. 19min. 21 sek. inast.,
przesłuchanie pozwanej - e-protokół z dn. 11.01.2017r. 3 3 min. 20 sek. inast.
pozew o rozwód - k. 44-48 akt/
Od czasy opuszczenia przez J. Ż. wspólnego domu w dniu 5 kwietniu 2014r. powód i pozwana prowadzą osobne gospodarstwa domowe i nie kontaktują się ze sobą. Posiadają osobne konta bankowe. Nie informują się również o podejmowanych przez siebie decyzjach finansowych.
Od w/w daty strony samodzielnie dysponują swoimi dochodami. Nie uzgadniają ze sobą żadnych wydatków, nie konsultują się w sprawach jakichkolwiek zakupów. Po wyprowadzce powoda strony nie zaciągały wspólnie kredytów ani żadnych innych zobowiązań.
Małżonkowie nie są w stanie ustalić żadnych kwestii dotyczących majątku wspólnego.
/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:
zeznania świadka J. A. - e-protokół z dn. 11.01.2017r. 4min. 43sek. i nast.,
przesłuchanie powoda - e-protokół z dn. U. 01.2017r. 19min. 21 sek. i nast..
- przesłuchanie pozwanej - e-protokół z dn. 11.01.2017r. 33min. 20 sek. inast./
Sąd z ważył, co następuje:
Przedstawiony stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z przesłuchania stron i z zeznań świadka J. A. oraz z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, a także na podstawie akt (...) Sądu Rejonowego w. T..
Sąd uznał za wiarygodne dowody w postaci dokumentów, albowiem zostały opatrzone odpowiednimi pieczęciami i podpisami. Strony również nie kwestionowały ich wiarygodności i autentyczności.
Sąd dał wiarę zeznaniom świadka J. A. w zakresie, w jakim opisywała stosunki majątkowe panujące między stronami, albowiem jej zeznania były rzeczowe, dokładne, spójne i zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.
W ocenie Sądu zeznania złożone zarówno przez powoda, jak i przez pozwaną, należało również uznać za wiarygodne. Większość okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okazało się bezspornych między stronami. Różnice wynikały z subiektywnej oceny poszczególnych okoliczności dokonywanej przez każdą ze stron. Sąd nie znalazł istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy niejasności ani sprzeczności, które podważałyby prawdziwość przytaczanych przez strony faktów w zakresie stosunków majątkowych panujących w ich małżeństwie.
Stan faktyczny ustalony w sprawie jest co do zasady bezsporny.
Strony zawarły związek małżeński w dniu (...). W myśl art. 31 § 1 kro, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Nie ulega wątpliwości, że między stronami od dnia (...). istniała wspólność ustawowa, której strony nie ograniczyły ani nie wyłączyły w drodze umowy zawartej przed czy w czasie trwania małżeństwa.
Bezspornym jest również, że w dniu 5 kwietnia 2014r. powód wyprowadził się z domu. Od tego dnia strony mieszkają osobno i co do zasady nie utrzymują ze sobą żadnych kontaktów.
Art. 52 § 2 kro stanowi, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność
majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.
Z przesłuchania stron oraz z zeznań świadka wynika, że od dnia 5 kwietnia 2014r. powód i pozwana żyją w faktycznej separacji. Powód zamieszkuje w wynajmowanym mieszkaniu, pozwana zaś przebywa w domu stron położonym w Przesięku.
W sprawie zostało również bezspornie ustalone, że strony od czasu rozstania prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe. Samodzielnie dysponują swoimi dochodami, nie konsultując ze sobą żadnych wydatków. Nie uzgadniają ze sobą żadnych ważnych decyzji finansowych, nie zaciągają wspólnie kredytów ani innych zobowiązań. Małżonkowie nie informują się nawet wzajemnie o podejmowanych przez siebie decyzjach w zakresie majątkowym i finansowym, a zatem żaden z małżonków nie ma wiedzy w tym zakresie o drugim małżonku. Strony nie spotykają się, nie rozmawiają ze sobą, albowiem powód ma orzeczony zakaz kontaktowania się z pozwaną. Nie ulega zatem wątpliwości, że zarówno powód, jak i pozwana od chwili zamieszkania osobno żyją na własny rachunek.
Jedynym wspólnym majątkiem stron jest nieruchomość zabudowana domem jednorodzinnym położona w P., wyposażenie domu oraz samochód osobowy marki O. (...).
Bezspornym w sprawie jest, że od momentu wyprowadzenia się powoda ze wspólnego domu, co nastąpiło w dniu 5 kwietnia 2014r. na mocy postanowienia prokuratora, niemożliwym było współdziałanie stron w zarządzie majątkiem wspólnym. Wobec powoda zastosowano bowiem środek zapobiegawczy m.in. w postaci zakazu kontaktowania się z pozwaną. Obie strony wskazały, że powód zabrał ze sobą samochód, z czym pozwana się nie zgadza. Mimo wielokrotnych, w tym pisemnych, wezwań pozwanej o zwrot pojazdu, powód nie oddał go żonie. Ponadto po rozstaniu powód uznał, że nie będzie partycypował w kosztach utrzymania nieruchomości, skoro w niej nie zamieszkuje. Pozwana się z tym nie zgadza, wystąpiła do męża o zwrot wydatków, również na drodze sądowej, lecz bezskutecznie. Każdy z małżonków zatem samodzielnie podejmuje decyzje w kwestii nieruchomości i pojazdu, nie uwzględniając stanowiska drugiego małżonka.
Strony i świadek stwierdzili, że nie widzą możliwości porozumienia małżonków w sprawach finansowych czy wspólnego majątku. Bezspornym jest, że strony nie rozmawiają ze sobą i nie współdziałają w zarządzie majątkiem wspólnym od dnia 5 kwietnia 2014r. Nie uzgadniają wspólnie w sposób zgodny ani kwestii partycypowania w kosztach utrzymania nieruchomości czyjej napraw, ani kwestii użytkowania samochodu czy ponoszenia wydatków
z nim związanych. Nie są zatem w stanie zgodnie zarządzać żadnym ze składników ich wspólnego majątku.
W świetle art. 52 § 2 kro już sam fakt życia w rozłączeniu może uzasadniać orzeczenie przez sąd rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Niewątpliwie fakt ten miał miejsce w przedmiotowej sprawie. Należy przy tym podkreślić, iż wymieniony przepis nie wymaga jednoczesnego spełnienia obu warunków, tj. zaistnienia wyjątkowych wypadków i życia w rozłączeniu, tylko używa sformułowania „w szczególności". Życie w rozłączeniu jest zatem jedyną szczególną przesłanką wskazaną przez samego ustawodawcę, która uzasadnia ustanowienie rozdzielności między małżonkami z datą wsteczną.
Zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z wcześniejszą datą, nawet poprzedzającą dzień wytoczenia powództwa, nie budzi zastrzeżeń właściwie tylko wtedy, gdy powodem zniesienia jest separacja faktyczna małżonków. Według utrwalonego, tak w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie sądowym poglądu, ważnym powodem do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej jest bowiem separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (por.: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 28.10.1997 r. w sprawie I CKN 238/97, z dnia 13.05.1997 r. w sprawie III CKN 51/97, z dnia 13.01.2000 r. w sprawie II CKN 1070/98, z dnia 29.03.2000 r. w sprawie I CKN 542/98, z dnia 20.06.2000 r. w sprawie III CKN 287/00, z dnia 12.09.2000 r. w sprawie III CKN 373/99, z dnia 7.12.2000 r. w sprawie II CKN 401/00, z dnia 8.05.2003 r. w sprawie II CKN 78/01, z dnia 4.06.2004 r. w sprawie III CK 126/03, z dnia 4.11.2004 r. w sprawie V CK 215/04, z dnia 11.12.2008 r. w sprawie II CSK 371/08).
W ocenie Sądu z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Ustalone w toku postępowania sądowego i przytoczone okoliczności - separacja małżonków, brak współdziałania i zgody w użytkowaniu majątku wspólnego, występujące sprzeczności interesów, uzasadniały przyjęcie daty 5 kwietnia 2014r. określającej moment, kiedy zaistniały ważne powody w rozumieniu przepisu art. 52 § 1 i § 2 kro.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 31.01.2003 r., IV CKN 1710/00, stwierdził, że dobro rodziny jest celem ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, bowiem ten ustrój zapewnia jej ustabilizowaną bazę materialną i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Nie znaczy to jednak, że ze względu na dobro rodziny ustrój ten powinien być utrzymywany bez względu na stan aktualnie istniejącej sytuacji majątkowej pomiędzy małżonkami. Separacja małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych
jednego lub nawet obojga małżonków. Podstawową zatem kwestią jest to, czy wiążąca strony wspólność majątkowa stanowi ustabilizowaną bazę materialną rodziny, a więc czy spełnia funkcję leżącą u podstaw jej powołania.
Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynikało, że od dnia 5 kwietnia 2014r. strony mieszkały osobno prowadząc odrębne gospodarstwa domowe, w ogóle się ze sobą nie kontaktowały (jedynie pisemnie za pośrednictwem swoich pełnomocników), a prowadzone postępowania, w tym karne, rozwodowe, cywilne, wskazały duże nasilenie istniejących między nimi konfliktów.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 52 § 2 kro, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.
O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Powództwo wytoczone przez powoda Sąd uznał w całości za uzasadnione. Pozwana, która przegrała sprawę w całości, zobowiązana jest więc zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty niezbędne do celowego dochodzenia jego praw. Na koszty procesu należne powodowi od pozwanej w łącznej kwocie 937 zł złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 200 zł, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w wysokości 720 zł.
Pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie wynagrodzenia, które w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami wynosi minimum 720 zł (§ 4 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie). Sąd uznał, że zasądzenie stawki minimalnej z tytułu zastępstwa prawnego będzie zasadne biorąc pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
W niektórych sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej możliwe jest nie obciążanie strony pozwanej kosztami procesu należnymi stronie powodowej. Sprawy takie mogą być wytoczone przez każdego z małżonków. W razie zatem uwzględnienia powództwa w sprawie, w której strona pozwana uznała powództwo w całości przy pierwszej czynności -można uznać, że zaistniał wypadek szczególny, uzasadniający odstąpienie od obciążania strony pozwanej kosztami procesu. Obie strony bowiem dążyły do tego samego wyniku. W przedmiotowej sprawie z taką sytuacją nie mieliśmy jednak do czynienia. Pozwana początkowo domagała się oddalenia powództwa w całości, a dopiero na ostatnim terminie rozprawy uznała powództwo i to jedynie częściowo. Należało uznać ją zatem za stronę
przegrywającą sprawę i zgodnie z żądaniem powoda zasądzić na jego rzecz zwrot kosztów procesu.
Ponadto pełnomocnik pozwanej nie złożył wniosku o zastosowanie zasady słuszności określonej w art. 102 kpc. Wniósł natomiast o wzajemne zniesienie kosztów procesu, które zgodnie z art. 100 kpc ma zastosowanie w przypadku częściowego uwzględnienia powództwa. Z taką sytuacją nie mieliśmy natomiast do czynienia w przedmiotowej sprawie, gdyż powództwo zostało uwzględnione w całości.