UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 czerwca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że od dnia 2 marca 2015 roku podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe M. P. podlegającej od dnia 2 marca 2015 roku ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika PPHU (...) wynosi 2.000,00 zł.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że przedłożone podczas kontroli dokumenty oraz złożone wyjaśnienia nie stanowią uzasadnienia dla ustanowienia od dnia 2 marca 2015 roku dla M. P. wynagrodzenia za pracę w kwocie 6.000,00 zł. i w konsekwencji ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w tej wysokości. Nie została wykazana faktyczna potrzeba gospodarcza stworzenia stanowiska pracy "specjalista ds. marketingu i sprzedaży" z kilkakrotnie wyższym - niż dla innych osób - wynagrodzeniem za pracę dla M. P.. Praca na stanowisku stworzonym w dniu 7 stycznia 2015 roku specjalnie dla wnioskodawczyni M. P., za wynagrodzeniem w kwocie 2.000,00 zł. nie uległa zmianie od 2 marca 2015 roku mimo zmiany uposażenia na kwotę 6.000,00 zł. Nie zmienił się wymiar czasu pracy, nie uległ również zmianie zakres obowiązków.

/decyzja k. 26 -28 akt ZUS/.

W dniu 27 lipca 2016 roku, płatnik składek, E. C. (1) reprezentowana przez Z. R. - księgową prowadzącą Biuro (...) wniosła odwołanie od powyższej decyzji, żądając jej zmiany poprzez utrzymanie w mocy wysokości wynagrodzenia na poziomie 6000 zł brutto, jaką strony ustaliły zawierając umowę o pracę w dniu 2 marca 2015 roku oraz uznanie podstawy zasiłku chorobowego od tak ustalonego wynagrodzenia tj. 6000 zł.

/odwołanie k. 2-5/.

Odwołanie od powyższej decyzji, w dniu 1 sierpnia 2016 roku złożyła również wnioskodawczyni M. P. (2), żądając jej zmiany poprzez utrzymanie w mocy wysokości jej wynagrodzenia na poziomie 6000 zł brutto

/odwołanie k. 2-6 zawarte w aktach VIII U 1924/16 /.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji.

/odpowiedź organu rentowego na odwołanie k. 6- 7 oraz k. 8-9 zawarte w aktach VIII U 1924/16 /.

Postanowieniem z dnia 7 września 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi sprawę VIII U 1924/16 z odwołania M. P. połączył ze sprawą VIII U 1923/16 z odwołania E. C. (1) i postanowił obie sprawy rozpoznać łącznie pod numerem VIII U 1923/16.

/postanowienie z dnia 7 września 2016 roku k. 12 zawarte w aktach o sygn. VIII U 1924/16/

Na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania złożonego przez wnioskodawczynię i odrzucenie odwołania złożonego przez Z. R. w imieniu płatnika składek, wskazując, że osoba, która podpisała w imieniu E. C. odwołanie nie może być jej pełnomocnikiem.

/oświadczenie pełnomocnika ZUS protokół rozprawy z dnia 9 listopada 2016 roku 00:08:06- 00:14:50/

Z zawartej pomiędzy firmą PPHU (...) a Biurem (...) umowy zlecenia z dnia 2 stycznia 2015 roku nie wynika, aby swym zasięgiem obejmowała stałą obsługę prawną.

/umowa zlecenia z dnia 2 stycznia 2015 roku k. 19 -20/

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2016 roku Sąd Okręgowy w Łodzi postanowił nie dopuścić Z. R. do udziału w sprawie jako pełnomocnika E. C. (1).

/postanowienie z dnia 9 listopada 2016 roku 00:06:01-00:06:24/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

M. P. (2) urodziła się w dniu (...). Posiada wykształcenie wyższe. Ukończyła na Uniwersytecie (...) Wydział E. - Socjologiczny w 2010 roku, uzyskując tytuł magistra ekonomii.

/ dyplom ukończenia studiów magisterskich – k. 3 akt osobowych część A /

W okresie od dnia 1 kwietnia 2011 roku do dnia 30 listopada 2014 roku M. P. (2) pracowała w (...) S.A. w Ł. jako specjalista ds. turystyki. Za rok 2013 wnioskodawczyni osiągnęła przychód w wysokości 66.511,05 złotych, zaś za rok 2014 w wysokości 59.026,83 złotych. Wynagrodzenie brutto wnioskodawczyni w okresie od 1 stycznia 2013 roku do 30 listopada 2014 roku kształtowało się 3900 do 6.900 złotych. Umowa o pracę z (...) S.A. w Ł. została rozwiązana za porozumieniem stron. Z inicjatywą jej zakończenia wyszła wnioskodawczyni, ponieważ planowała rozpoczęcie współpracy z E. C.. /świadectwo pracy z dnia 2 grudnia 2014 roku k. 2 akt osobowych część A, PIT -11 z 2013 roku k. 56 -57 , PIT - 11 za 2014 k. 58-59, zaświadczenie z dnia 22 września 2016 roku k. 53, zeznania wnioskodawczyni M. P. k. 199 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku 00:17:15 - 00:27:13/

W dniu 7 stycznia 2015 roku wnioskodawczyni podpisała z PPHU (...) umowę o pracę na okres próbny, która trwała do dnia 28 lutego 2015 roku. M. P. (2) została zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. marketingu i sprzedaży, w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 2.000 złotych brutto miesięcznie.

/umowa o pracę z dnia 7 stycznia 2015 roku k. 1 akt osobowych część B/

Następnie M. P. (2) i E. C. (1), w dniu 2 marca 2015 roku zawarły umowę o pracę na czas nieokreślony, na stanowisko specjalisty ds. marketingu i sprzedaży, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 6.000 zł brutto.

/umowa o pracę z dnia 2 marca 2015 roku k. 21 akt osobowych część B/

Płatnik składek E. C. (1) prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą PPHU (...) w Ł. przy ul. (...). Przedmiotem działalności jest produkcja odzieży. W 2014 roku w firmie było zatrudnionych 12 pracowników fizycznych w tym: 6 w wymiarze ¼ etatu, 3 w wymiarze ½ etatu i 3 w wymiarze całego etatu. Ponadto jeden pracownik biurowy w wymiarze całego etatu. W 2015 roku było zatrudnionych 13 pracowników fizycznych w tym: 6 w wymiarze ¼ etatu, 4 w wymiarze ½ etatu i 3 w wymiarze całego etatu. Ponadto jeden pracownik biurowy w wymiarze początkowo całego etatu później zaś ½ etatu oraz dodatkowo menadżer w wymiarze całego etatu. W 2016 roku zatrudnionych było 18 pracowników fizycznych w tym: 7 w wymiarze ¼ etatu, 9 w wymiarze ½ etatu i 2 w wymiarze całego etatu. Ponadto jeden pracownik biurowy w wymiarze ½ etatu, menadżer w wymiarze całego etatu oraz dodatkowo pracownik administracyjno - gospodarczy w wymiarze ½ etatu. Pracownicy byli zatrudnieniu na najniższej krajowej. A. B. (1) i R. R. (1) zarabiali 1850 złotych brutto. Zatrudniony u E. C. pracownik biurowy wykonuje proste prace biurowe w związku z tym i wypłacane wynagrodzenie było o wiele niższe niż wnioskodawczyni M. P..

/spis pracowników 2014 rok - k. 100, spis pracowników 2015 rok - k. 114, spis pracowników 2016 rok k. 129, zeznania świadka A. B. z dnia 18 stycznia 2017 roku 00:24:38- 00:27:06, zeznania świadka R. R. z dnia 18 stycznia 2017 roku 00:31:06- 00:36:2, zeznania wnioskodawczyni E. C. k. 199 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku 00:43:51- 00:47:24 , karty przychodów pracowników za rok 2014 k. 101- 113, karty przychodów pracowników za rok 2015 k. 115 - 128, kart przychodów pracowników za rok 2016 k. 130- 150/

Wnioskodawczynie E. C. (1) oraz M. P. (2) znają się od kilku lat. E. C. (1) jest babcią syna wnioskodawczyni. E. C. (1) rozmawiała z M. P. o jej zatrudnieniu w firmie PPHU (...) już na jesieni 2014 roku. E. C. (1) poszukiwała kogoś, kto założyłby stronę internetową jej firmy, natomiast M. P. miała doświadczenie w kontakcie z ludźmi i sprzedaży produktów. Wnioskodawczynie rozmawiały również na temat wysokości wynagrodzenia M. P., które miało kształtować się na podobnym poziomie co w poprzedniej firmie zatrudniającej wnioskodawczynię M. P., tj. około 6.000 złotych miesięcznie brutto. Wprawdzie wnioskodawczyni zgodziła się na początek na kwotę 2.000 złotych, bo E. C. (1) chciała sprawdzić jej umiejętności, ale po pomyślnym upływie okresu próbnego, miała być to kwota 6.000 złotych.

Wnioskodawczyni M. P. (2) pracowała w firmie PPHU (...), mieszczącej się w Ł. przy ul. (...) w godzinach od 8.00 do 16.00. Początkowo M. P. nie miała wydzielonego pomieszczenia biurowego, pracowała w tym samym pomieszczeniu co mieściła się dziewiarnia. Ścianka działowa na dziewiarni odgradzała miejsce pracy wnioskodawczyni, tam miała ona swoje biurko z komputerem. Wiosną zajęła się remontowaniem nowego pomieszczenia, z którego zrobiono biuro. Wnioskodawczyni zajmowała się aranżacją i wystrojem tego pomieszczenia. M. P. (2) przygotowywała materiały do stworzenia strony internetowej. W związku z tym musiała zbadać rynek, konkurencję, przeanalizować jakie są potrzeby, zrobić zdjęcia i tą swoją wizję przekazać firmie, która tę stronę stworzyła. Wnioskodawczyni wykonywała zdjęcia np. haftów stworzonych przez hafciarki, zaś grafik komputerowy, P. W. obrabiał te zdjęcia, aby wstawić na stronę internetową. Firma (...) zajęła się stworzeniem strony internetowej. W ramach wykonywanych obowiązków wnioskodawczyni miała kontakt ze wszystkimi pracownikami firmy oraz kontaktowała się z takimi firmami jak (...), współpracowała z firmą (...), jeździła na targi. Wnioskodawczyni M. P. poszukiwała klientów oraz nowych maszyn, zaś po ich zakupie zajmowała się również organizacją produkcji.

/zeznania wnioskodawczyni E. C. k. 199 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku 00:37:08 - 00:43:51; zeznania wnioskodawczyni M. P. k. 199 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku 00:17:15 - 00:27:13 oraz 00:31:33- 00:37:08, zeznania świadka A. B. z dnia 18 stycznia 2017 roku 00:10:56- 00:27:06, zeznania świadka R. R. z dnia 18 stycznia 2017 roku 00:27:06- 00:36:23, korespondencja mailowa k. 35 - 45, faktura k. 95, umowa z dnia 1 kwietnia 2015 roku k. 97-99/

Zatrudnienie wnioskodawczyni, M. P. było dla E. C. (1) istotne, ponieważ firma zaczęła się rozwijać prężniej. Dzięki zaistnieniu strony internetowej zostali pozyskani nowi klienci. Zwiększyło się zapotrzebowanie na sprzedawane produkty. To zaś wiązało się w zainwestowaniem w nowy sprzęt przez E. C. (1). Firma zakupiła urządzenie do sublimacji, bo okazało się, że taka forma uszlachetniania wyrobów była obecnie kupowana i popularna. Przychody firmy zaczęły wzrastać w II połowie 2015 roku, zaś w 2016 roku wzrosły aż o 125%. Większe dochody były spowodowane tym, że wprowadzono nowe produkty - sublimację. Płatnik składek zatrudniła nowe dodatkowe osoby, bo zwiększyła się liczba zamówień i to na wydziale dziewiarni, jak i na hafcie.

/zeznania wnioskodawczyni E. C. k. 199 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku 00:37:08 - 00:53:13; zeznania wnioskodawczyni M. P. k. 199 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku 00:31:33- 00:37:08 zeznania świadka A. B. z dnia 18 stycznia 2017 roku 00:10:56- 00:27:06, zeznania świadka R. R. z dnia 18 stycznia 2017 roku 00:27:06- 00:36:23, faktury zakupu maszyn k. 91 -92 /

Zaświadczenie lekarskie z dnia 10 grudnia 2014 roku stwierdza brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania przez wnioskodawczynię pracy na stanowisku specjalisty ds. marketingu i sprzedaży.

/orzeczenie lekarskie k. 5 akt osobowych część A/.

M. P. (2) w ramach zatrudnienia w firmie PPHU (...) odbyła szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w dniu 7 stycznia 2015 roku

/karta szkolenia wstępnego k. 5 akt osobowych część B/,

Wnioskodawczyni E. C. (1) wypłacała wnioskodawczyni M. P. wynagrodzenie w wysokości początkowo 1800 złotych netto później zaś około kwoty 4200 zł,- płatne do rąk. M. P. (2) podpisywała listy obecności.

/paski wynagrodzeń k. 47- 59 akt ZUS; listy obecności styczeń 2015 roku – październik 2015 roku k. 61 - 79 akt ZUS; zeznania wnioskodawczyni M. P. k. 199 w zw. z wyjaśnieniami złożonymi na rozprawie w dniu 9 listopada 2016 roku 00:27:15- 00:37:08 /.

Przed wnioskodawczynią nikt nie był zatrudniony na stanowisku specjalisty ds. marketingu i sprzedaży, gdyż takiego stanowiska nie było w strukturach PPHU (...).

/ bezsporne/.

Bezpośrednio po zaprzestaniu świadczenia pracy przez M. P., od lipca 2015 roku, płatnik składek nie zatrudnił nikogo na miejsce wnioskodawczyni.

/ bezsporne/.

Od 1 lipca 2015 roku do 11 października 2015 roku wystawiane były wnioskodawczyni zaświadczenia o niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży.

/bezsporne/.

W trakcie ciąży wnioskodawczyni pozostawała pod opieką lekarską dr M. G.. M. P. (2) odbywała wizyty lekarskie w dniach: 17 lutego 2015 roku, 11 marca 2015 roku, 31 marca 2015 roku, 28 kwietnia 2015 roku, 19 maja 2015 roku, 17 czerwca 2015 roku, 30 czerwca 2015 roku, 28 lipca 2015 roku, 25 sierpnia 2015 roku, 15 września 2015 roku16 września 2015 roku i 6 października 2015 roku. Nie stwierdzono stanu zagrożenia ciąży.

/ historia choroby k. 188/.

W dniu 26 marca 2015 roku o godz. 10.49 wnioskodawczyni M. P. (2) została przyjęta do Wojewódzkiego (...) w Ł. z powodu dolegliwości bólowych podbrzusza. Po wykonaniu badań rozpoznano „C.I 11 tygodni. Poronienie zagrażające.” Pacjentka wypisana na własną prośbę wbrew zaleceniom lekarskim w dniu 27 marca 2015 roku o godz. 10.55. Tego samego dnia wnioskodawczyni M. P. (2) przyszła do pracy.

/historia choroby k. 166, zeznania wnioskodawczyni M. P. k. 199/

W dniu 12 października 2015 roku M. P. (2) urodziła dziecko.

/karta informacyjna pobytu w szpitalu k.167/.

Wnioskodawczyni M. P. (2), od dnia 12 października 2015 roku korzystała z urlopu macierzyńskiego.

/ bezsporne /

Obecnie wnioskodawczyni wróciła do pracy i świadczy pracę na takich samych warunkach finansowych jak poprzednio. Zaświadczenie lekarskie z dnia 14 grudnia 2016 roku stwierdza brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania przez wnioskodawczynię pracy na stanowisku specjalisty ds. marketingu i sprzedaży.

/ zeznania wnioskodawczyni k. 199, orzeczenie lekarskie k. 180 /.

W ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził słuszności stanowiska organu rentowego, natomiast wykazał w sposób jednoznaczny, iż M. P. (2) pracę w dniu 2 marca 2015 roku podjęła i faktycznie przez cztery miesiące do czasu powstania niezdolności do pracy wykonywała. Wprawdzie na miejsce ubezpieczonej płatnik składek nie zatrudniła nowego pracownika, jednak M. P. (2) po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego w styczniu 2016 roku powróciła do pracy i nadal zajmuje to samo stanowisko co uprzednio oraz osiąga wynagrodzenie w ustalonej kwocie, tj. 6000 złotych brutto miesięcznie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołanie wnioskodawczyni E. C. (1) podlegało odrzuceniu.

Zgodnie z art. 87 § 1 k.p.c. pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. § 2 powołanego przepisu stanowi, że pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nie posiadającego osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Osoba prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa procesowego - w imieniu podmiotu, którego obsługę prawną prowadzi - adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli została do tego upoważniona przez ten podmiot.

Artykuł 465 § 1 k.p.c. stanowi zaś, że pełnomocnikiem pracownika lub ubezpieczonego może być również przedstawiciel związku zawodowego lub inspektor pracy albo pracownik zakładu pracy, w którym mocodawca jest lub był zatrudniony, a ubezpieczonego – także przedstawiciel organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów.

Zawód księgowego, w świetle powyższych przepisów nie znajduje się w kategorii zawodów, czy osób, które są uprawnione do występowania w procesie cywilnym. Księgowy z racji zawodu i uzyskanym wraz z nim wpisem na listę księgowych, nie nabywa szerszych uprawnień do reprezentacji niż na gruncie księgowym. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego są jednoznaczne i nie pozostawiają wątpliwości, że księgowy nie jest uprawniony do występowania w procesie cywilnym, w szczególności w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Nie ulega również wątpliwości, że sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mieszczą się w kategorii spraw księgowych.

Przepisy art. 87 k.p.c. i art. 465 k.p.c. mają charakter bezwzględnie obowiązujący i dopuszczenie do udziału w postępowaniu osób, spoza kręgu w nim wskazanego prowadziłoby do udziału w postępowaniu osób nieuprawnionych, czemu sprzeciwia się zarówno interes wymiaru sprawiedliwości jak i interes zastępowanych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2012 roku, III CSK 195/11, LEX nr 1162687).

Nie jest również dopuszczalne potwierdzenie czynności nienależycie umocowanego pełnomocnika, jeżeli polegało ono na ustanowieniu pełnomocnikiem osoby, która nim być nie może. Chodzi tu bowiem nie o nienależyte umocowanie pełnomocnika, polegające na braku pełnomocnictwa, ale na umocowaniu pełnomocnikiem osoby, która z woli ustawy nie może występować w takiej funkcji. Zatwierdzenie takie nie usuwałoby zatem braku istnienia pełnomocnictwa, bo takie strona udzieliła, ale powodowałoby usankcjonowanie czynności procesowych, podjętych przez osobę, której ustawa nie zezwala ich podejmować, co byłoby równoznaczne z przyzwoleniem na podejmowanie – wbrew zakazom ustawy – czynności procesowych, przez osobę która pełnomocnikiem być nie może (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13 września 2012 roku, I ACa 124/12, LEX 1223450).

Zatem doradca podatkowy (analogicznie księgowy), od samego początku z racji tylko wykonywanej profesji nie był uprawniony do reprezentowania płatnika składek (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 6 listopada 2013 roku, III AUz 468/13, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych).

Nie można uznać, że Z. R. mogła reprezentować wnioskodawczynię E. C. (1), jako osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia. Przedmiot sprawy nie wchodził bowiem w zakres tego zlecenia. Przedmiotem umowy zawartej w dniu 2 stycznia 2015 roku w Ł. pomiędzy firmą PPHU (...) reprezentowaną przez E. C. (1) a Biurem (...) reprezentowanym przez Z. R. było:

a) sporządzanie deklaracji rozliczeniowych ZUS na podstawie listy płac;

b) sporządzanie dokumentów do zwolnień lekarskich zatrudnionych pracowników i skąpanie ich w Oddziale ZUS;

c) przekazywanie Zleceniodawcy wysłanych dokumentów/deklaracji wraz z potwierdzeniem oraz potwierdzonych kopii złożonych zwolnień lekarskich wraz z dokumentacją.

Zatem nie można uznać, że Z. R. była uprawniona do zaskarżenia decyzji organu rentowego, której przedmiotem było ustalenie, że od dnia 2 marca 2015 roku podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe M. P., podlegającej od dnia 2 marca 2015 roku ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika PPHU (...) wynosi 2.000,00 zł.

Z tych względów odwołanie wniesione przez osobę nieuprawnioną podlegało odrzuceniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. Zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do obciążenia E. C. (1) kosztami zastępstwa procesowego.

Zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c, powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej) ubezpieczonej. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (tak: SN w postanowieniu 1974.01.14 II CZ 223/73 LEX nr 7379). Również SN w postanowieniu 1966.06.28 I CR 372/65 LEX nr 6011 wywiódł, że stosownie do art. 102 k.p.c. w przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może nie obciążać strony przegrywającej kosztami procesu. Kodeks nie określa bliżej pojęcia "wypadki szczególne", pozostawiając rozwiązanie tego zagadnienia praktyce sądowej. Jednakże brak jakichkolwiek ograniczeń wyliczonych, choćby przykładowo wskazuje na intencję ustawodawcy szerokiego pojmowania zakresu tego terminu.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, że zachodzą przesłanki do zastosowania art. 102 k.p.c., ponieważ odwołanie wnioskodawczyni E. C. (1) nie mogło zostać rozpoznane merytorycznie z uwagi na uchybienia proceduralne w zakresie nieprawidłowego umocowania osoby pełnomocnika tj. księgowej, prowadzącej sprawy firmy PPHU (...). Jednocześnie cel złożonego odwołania został osiągnięty, ponieważ wniesione równocześnie przez wnioskodawczynię M. P. odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 23 czerwca 2016 roku zostało uwzględnione w całości. W tej sytuacji zgodzić się należy, że zastosowanie powyższej zasady jest w pełni uzasadnione.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd Okręgowy w Łodzi nie obciążył wnioskodawczyni E. C. (1) kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.

Odwołanie wnioskodawczyni M. P. zasługuje, na tle zgromadzonego materiału dowodowego, na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) pracownicy, czyli osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
( t. j.: Dz. U. z 2016 roku, poz. 372) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Z kolei art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, wysokość wynagrodzenia uzgodnionego przez strony stosunku pracy ma na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych istotne znaczenie z uwagi na to, że ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia
w ramach stosunku pracy następuje w oparciu o przychód, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w oparciu o wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, czy różnego rodzaju dodatki, nagrody, premie itp. Umowa o pracę wywołuje zatem nie tylko skutki bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, również w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, kształtując stosunek ubezpieczenia społecznego, w tym wysokość składki, co
w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Oznacza to, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także przez pryzmat interesu publicznego.

Według art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047,
a także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 roku, II UZP 2/05, OSNP 2005, Nr 21, poz. 338 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2007 roku, III UK 30/07, publ. LEX nr 896060).

Oczywiście, stanowisko organu rentowego podlega kontroli sądowej w ramach postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

W rozpoznawanej sprawie, w dniu 7 stycznia 2015 roku wnioskodawczyni M. P. (2) podpisała z PPHU (...) umowę o pracę na okres próbny, która trwała do dnia 28 lutego 2015 roku. M. P. (2) została zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. marketingu i sprzedaży, w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 2000 złotych brutto miesięcznie. Natomiast od dnia 2 marca 2015 roku strony zawarły umowę o pracę na czas nieokreślony, na stanowisko specjalisty ds. marketingu i sprzedaży, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 6.000 zł brutto.

Kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu tego zatrudnienia nie była przez strony kwestionowana.

Postępowanie Sądu w rozpoznawanej sprawie zmierzało natomiast do ustalenia, czy umówione wynagrodzenie w wysokości 6000 złotych brutto było adekwatne do wykonywanych obowiązków oraz czy było w rzeczywistości wypłacane.

W tym miejscu wskazać należy, że ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę może być w konkretnych okolicznościach, uznane za nieważne jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu - art. 58 § 3 k.c. w związku z art. 300 k.p. ( tak też SN w: wyroku
z dnia 9 sierpnia 2005 roku, sygn. akt III UK 89/05, OSNP 2006/11-12/192, LEX nr 182780; wyroku z dnia 4 sierpnia 2005 roku, II UK 16/05, opubl. OSNP 2006/11-12/191, LEX
nr (...), wyroku z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047).

Kwestią sporną w sprawie pozostawało zatem, czy zachodziły przesłanki do ustalenia, że M. P. (2) powinna być objęta ubezpieczeniem społecznym z podstawą wymiaru składek, od jakiej płatnik rozliczył składki, czy też, jak chciał tego organ rentowy
– podstawa wymiaru składek powinna zostać obniżona do wysokości wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w okresie trwania umowy o pracę na okres próbny, na kwotę 2000 złotych.

Należało zatem ustalić, czy postanowienia umowy o pracę z dnia 2 marca 2015 roku były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tym samym, czy były nieważne (art. 58 § 2 k.c.). Powyższe sprowadza się do rozstrzygnięcia podstawowej kwestii - czy wysokość wynagrodzenia wypłacona wnioskodawczyni za jej pracę była godziwa, to znaczy czy wynagrodzenie to stanowiło ekwiwalentne wynagrodzenie do rodzaju, ilości i jakości pracy oraz wymaganych kwalifikacji.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień umownych, lecz nie jest też sporne, że wolność kontraktowa realizuje się tylko w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 kodeksu pracy, umówienie się o wynagrodzenie wyższe od najniższego jest dopuszczalne, gdyż normy prawa pracy swobodę tę ograniczają tylko co do minimum świadczeń należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa,
a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Najdobitniej wyraża to reguła zawarta w art. 353¹ k.c., który ma odpowiednie zastosowanie do stosunku pracy, zarówno wobec braku uregulowania normowanej nim instytucji w prawie pracy, jak też niesprzeczności z zasadami prawa pracy (por. art. 300 k.p.) zawartego w nim wymagania, by treść stosunku pracy lub jego cel nie sprzeciwiał się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z kolei odpowiednie zastosowanie art. 58 k.c. pozwala na uściślenie, że postanowienia umowy o pracę sprzeczne z ustawą albo mające na celu jej obejście są nieważne, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, a sprzeczne z zasadami współżycia społecznego - nieważne bezwzględnie.

Należy zwrócić uwagę, iż sprzeczny z zasadami współżycia społecznego może być także niegodziwy cel umowy o pracę, polegający na ustaleniu nadmiernej wysokości wynagrodzenia (rażąco wygórowanego), aby otrzymywać zawyżone świadczenia
z ubezpieczeń społecznych kosztem innych ubezpieczonych.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 sierpnia 2005 r. ( II UK 320/04, OSNP 2006 nr 7-8, poz. 122) stwierdził, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń
z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą (art. 58 § 1 k.c.). Natomiast w wyroku z dnia 25 stycznia 2005 roku ( II UK 141/04, OSNP 2005 Nr 15, poz. 235) Sąd Najwyższy wskazał, że stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Orzeczenia te nie dotyczą kwalifikowania opisanych zachowań w aspekcie ich zgodności z prawem, nie rozważając, czy nie naruszają one zasad współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, wyrażająca się m.in. poprzez ustanowienie rażąco wygórowanego, a zatem niegodziwego wynagrodzenia. Tym samym, uzasadnionym jest twierdzenie, że ustanowienie w umowie o pracę nadmiernie wysokich wynagrodzeń może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, bowiem fakt, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, nie może oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawieraniu umów o pracę na stosunkowo krótki okres przed zajściem zdarzenia generującego uprawnienie do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania przez osobę ubezpieczoną naliczonych od takiej podstawy świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że co do zasady, z jednej strony wynagrodzenie za pracę ma stanowić wartość godziwą, z drugiej zaś, ma odpowiadać rodzajowi pracy, kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu i ma stanowić ekwiwalent za ilość i jakość świadczonej pracy.

Jednym z najistotniejszych kryterium godziwości (sprawiedliwości) wynagrodzenia za pracę, jest ekwiwalentność wynagrodzenia wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wymaganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k.p.).

Mając na względzie ustalony w sprawie stan faktyczny oraz treść art. 13 k.p., należy stwierdzić, że przymiot „niegodziwości" będzie posiadała przede wszystkim płaca rażąco za niska. Nie oznacza to jednak tego, że znamię „niegodziwości” nie może również dotknąć płacy rażąco wysokiej ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00, OSNP 2002 Nr 4, poz. 90). Tym samym brak jest przeciwwskazań do tego, by postanowienia umowy o pracę dotyczące wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą mogłyby być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, jako nieważne w części przekraczającej granice godziwości, a zatem w sytuacji ich nadmiernej (rażąco nieproporcjonalnej) wysokości. W przywołanej uchwale Sąd Najwyższy podkreślał bowiem, że w sferze prawa ubezpieczeń społecznych godziwość wynagrodzenia - jedna z zasad prawa pracy - zyskuje dodatkowy walor aksjologiczny, albowiem w prawie ubezpieczeń społecznych istnieje znacznie mocniejsza niż w prawie pracy bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczonych.

Względność zasady godziwości wynagrodzenia, wyraża się koniecznością odniesienia się nie tylko do potrzeb pracownika, ale także świadomości społecznej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej. Zatem mimo tego, że postanowienia umowy o pracę, które nadmiernie uprzywilejowują płacowo danego pracownika, w prawie pracy mieściłyby się w ramach art. 353¹ k.c., to w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, możliwe jest - w okolicznościach każdego konkretnego wypadku - przypisanie zamiaru nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Jest to związane z alimentacyjnym charakterem tych świadczeń oraz z zasadą solidaryzmu, wymagającą tego, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Jest tak również dlatego, że choć przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w swej warstwie literalnej odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia, udzielanych z zasobów ogólnospołecznych ( podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2012 roku, III AUa 420/12, LEX nr 1220514).

Pojęcie godziwości wynagrodzenia za pracę w prawie ubezpieczeń społecznych winno być zatem interpretowane przy uwzględnieniu wymogu ochrony interesu publicznego oraz zasady solidarności ubezpieczonych, gdyż podstawę wymiaru składki ubezpieczonego, będącego pracownikiem, stanowi wynagrodzenie godziwe, a więc należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy.

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, Sąd stwierdza, że ustalona wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej M. P. nie może zostać uznana za wygórowaną i stanowiła wynagrodzenie godziwe oraz adekwatne do jakości i ilości świadczonej przez nią pracy.

Należy zwrócić uwagę, że faktycznie strony w umowie o pracę z dnia 7 stycznia 2015 roku umówiły się na wynagrodzenie w wysokości 2.000 złotych. Jednak była to umowa na okres próbny, gdzie E. C. (1) chciała sprawdzić umiejętności M. P.. Natomiast strony w czasie negocjacji, jeszcze przed zatrudnieniem wnioskodawczyni M. P. tj. na jesieni 2014 roku umówiły się, że jej wynagrodzenie za pracę będzie kształtować się na podobnym poziomie co w poprzedniej firmie zatrudniającej wnioskodawczynię tj. około 6.000 złotych miesięcznie brutto. Zgodzić się należy, że w rzeczywistości - jak podnosił organ rentowy - ani stanowisko pracy, ani zakres obowiązków ani też wymiar etatu nie uległ zmianie, jednak podwyższenie wynagrodzenia było podyktowane uzasadnionymi okolicznościami. Logicznym jest, że pracodawca w czasie obowiązującej umowy na okres próbny chce poznać pracownika i ocenić jego umiejętności natomiast pracownik ma możliwość wdrożenia się w dane obowiązki. W związku z tym i wynagrodzenie w tym okresie próby może być zdecydowanie niższe. W niniejszej sprawie - jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału - wnioskodawczyni M. P. (2) zdecydowała się na zmianę pracodawcy pod warunkiem zachowania warunków wynagrodzenia jakie miała w poprzedniej firmie. Będąc natomiast zatrudnioną w (...) S.A. w Ł. jako specjalista ds. turystyki za rok 2013 wnioskodawczyni osiągnęła przychód w wysokości 66.511,05 złotych zaś za rok 2014 w wysokości 59.026,83 złotych. Wynagrodzenie brutto wnioskodawczyni w okresie od 1 stycznia 2013 roku do 30 listopada 2014 roku kształtowało się od 3900 do 6.900 złotych. Zatem logicznym jest, że nie zmieniłaby pracy na zdecydowanie niżej wynagradzaną. Sąd Okręgowy dostrzegł, że wynagrodzenie otrzymywane przez M. P. od dnia 2 marca 2015 roku było zdecydowanie wyższe od pozostałych zatrudnionych w firmie (...) pracowników, jednak nie można pominąć okoliczności, że M. P. (2) miała wykształcenie wyższe, zajęła stanowisko specjalisty ds. marketingu i sprzedaży dotychczas nie występującego w strukturach zakładu, głównie byli zatrudnieni pracownicy fizyczni i to w wymiarze części etatu tj. ¼ czy ½, wprawdzie był zatrudniony jeden pracownik biurowy ale wykonywał proste prace biurowe. Natomiast do obowiązków wnioskodawczyni należało przygotowywanie materiałów do stworzenia strony internetowej. W związku z tym musiała zbadać rynek, konkurencję, przeanalizować jakie są potrzeby, zrobić zdjęcia i tą swoją wizję przekazać firmie, która tę stronę stworzyła. Wnioskodawczyni wykonywała zdjęcia np. haftów stworzonych przez hafciarki zaś grafik komputerowy, P. W. obrabiał te zdjęcia, aby wstawić na stronę internetową. W ramach wykonywanych obowiązków wnioskodawczyni miała kontakt ze wszystkimi pracownikami firmy oraz kontaktowała się z takimi firmami jak (...), współpracowała z firmą (...), jeździła na targi. Wnioskodawczyni M. P. poszukiwała klientów oraz nowych maszyn, zaś po ich zakupie zajmowała się również organizacją produkcji. Oznacza to, że zakres obowiązków wnioskodawczyni zdecydowanie odbiegał od obowiązków pozostałych zatrudnionych w firmie (...) pracowników. Nie można również pominąć okoliczności, że zatrudnienie wnioskodawczyni M. P. dało wymierne korzyści dla płatnika składek, który poprzez działania ubezpieczonej pozyskał nowych klientów co z kolei miało przełożenie na wyniki finansowe firmy, które z roku na rok zaczęły wzrastać.

Zatem porównując wynagrodzenie wnioskodawczyni M. P. i pozostałych pracowników zatrudnionych w firmie (...), wynagrodzenie wnioskodawczyni nie było wygórowane i faktycznie dla pracodawcy ekonomicznie uzasadnione było zatrudnienie specjalisty ds. marketingu i sprzedaży na stałe, z wynagrodzeniem na poziomie 6000 złotych brutto miesięcznie.

Podkreślić należy w tym miejscu, że to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego,
w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 roku ( I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78), w którym stwierdził, że na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy
o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, że zakwestionowany przez niego zapis umowy o pracę był sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Postanowienia umowy o pracę z dnia 2 marca 2015 roku ustalające wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej były zatem ważne.

Okoliczności powyższych nie zmienia również fakt, że w dniu 26 marca 2015 roku wnioskodawczyni P. trafiła do szpitala z powodu zagrożenia ciąży. Analiza dokumentacji lekarskiej wskazuje na przeprowadzenie określonych badań i zaaplikowanie leku na podtrzymanie ciąży. Wnioskodawczyni została wypisana ze szpitala i powróciła do normalnego funkcjonowania. Postępowanie dowodowe potwierdziło, że po tej dacie wnioskodawczyni nadal świadczyła pracę i była aktywna zawodowo.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie (...) § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że od dnia 2 marca 2015 roku podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe M. P. podlegającej ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika PPHU (...) – wynosi 6000 (sześć tysięcy) złotych,

Wobec wyniku postępowania, Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz M. P. kwotę 360,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, mając na uwadze, iż pełnomocnik wnioskodawczyni nie określił wartości przedmiotu sporu.

zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia zażalenia doręczyć E. C. oraz bez pouczenia pełnomocnikowi M. P.

E.W.