UZASADNIENIE

W. S. wystąpił w dniu 4 listopada 2016 roku do Sądu Rejonowego w Grudziądzu z powództwem przeciwko ojcu A. S. o alimenty w kwocie 1.500 zł miesięcznie, płatne do 10-tego dnia każdego miesiąca, poczynając od dnia wniesienia powództwa wraz z ustawowymi odsetkami w wypadku opóźnienia w płatności.

Złożył jednocześnie wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia poprzez zobowiązanie pozwanego do uiszczania na rzecz powoda przez czas trwania postępowania kwot po 1.200 zł miesienie, płatnych do 10-tego dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności.

W uzasadnieniu powód wskazał, że jest synem E. S. i A. S.. Jego rodzice pozostają w związku małżeńskim, ale jego matka wniosła pozew o rozwód. Wskazał, że w dniu 19.10.2016 r. jego rodzice ustanowili rozdzielność majątkową i dokonali podziału majątku wspólnego. Podał, że jego ojciec w październiku 2016 r. na utrzymanie powoda wyłożył jedynie kwotę 400 zł, zaś wydatki powoda w tym miesiącu wyniosły łącznie 1.550 zł.

Powód wyjaśnił, że w październiku 2016 r. rozpoczął studia dzienne na kierunku Elektronika i Telekomunikacja na Politechnice (...). Nie jest uprawniony do pobierania stypendium. Podał, że wynajmuje pokój w mieszkaniu studenckim w P., czynsz najmu wynosi 650 zł plus opłaty za media w wysokości 150 zł. Miesięczna opłata za telefon wynosi 75 zł do podziału między powoda i jego siostrę. Powód wskazał, że musi zaopatrywać się w bilet miesięczny komunikacji miejskiej, którego koszt to 49,50 zł. Zaznaczył, że z uwagi na nieprowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego z rodzicami musi ponosić koszty na jedzenie i środki czystości, potrzebuje też środków pieniężnych na pomoce naukowe. Wskazał na konieczność zakupu komputera o ponadprzeciętnych parametrach. Dodatkowo, z uwagi na trenowanie siatkówki potrzebuje odzieży i obuwia sportowego.

Z uzasadnienia pozwu wynika, że pozwany oprócz powoda ma jeszcze jedno dziecko – córkę, która od stycznia 2017 r. rozpoczyna aplikację radcowska w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w G.. Pozwany nie pomaga finansowo córce.

W odpowiedzi na pozew pozwany, działający przez profesjonalnego pełnomocnika, uznał powództwo co do kwoty 700 zł i wniósł o oddalenie powództwa w pozostałej części. Wniósł też o oddalenie wniosku o zabezpieczenie.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podał, że jego małżeństwo z matką powoda zostało rozwiązane przez rozwód. W wyniku podziału majątku małżonków mieszkanie stanowiące współwłasność małżonków zostało przyznane E. S., z obowiązkiem spłaty kwoty 70.000 zł na rzecz pozwanego, wobec czego potrzeby mieszkaniowe pozwanego nie są zaspokojone. Pozwany wskazał, że zamieszkuje tymczasowo u swoich rodziców w Ś. i planuje starać się o kredyt na zakup swojego mieszkania. Wyjaśnił również, że od 1999 r. jest zatrudniony w Zakładzie Karnym Nr 2 w G. na stanowisku funkcjonariusza Służby Więziennej i uzyskuje miesięczny dochód w kwocie 4.249 zł brutto, tj. około 3.000 zł netto. Jako swoje aktualne miesięczne koszty utrzymania pozwany wymienił: udział w kosztach utrzymania mieszkania rodziców i wyżywienia – 800 zł, koszty dojazdów do pracy – 480 zł, koszty leczenia choroby przewlekłej – 350 zł, koszty rehabilitacji, masaży i basenu – 162 zł, opłaty za telefon komórkowy – 40 zł, opłata za polisę ubezpieczeniową na życie – 172 zł, zakup odzieży i środków higieny – 200 zł. Łącznie oszacował je na kwotę 2.200 zł miesięcznie.

Pozwany podniósł, że powód mógłby pracować dorywczo. Wskazał, że matka powoda uzyskuje dochód w wysokości około 3.000 zł miesięcznie i też może partycypować w utrzymaniu powoda. Zaznaczył też, że obciążenie go obowiązkiem alimentacyjnym w żądanej przez powoda kwocie może spowodować utratę zdolności kredytowej pozwanego i uniemożliwi mu zakup mieszkania.

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2016 r. Sąd rozpoznał wniosek o udzielenie zabezpieczenia i zobowiązał pozwanego do uiszczania na czas trwania postępowania kwot po 800 zł miesięcznie na rzecz W. S., płatnych do 10-tego dnia każdego miesiąca z góry, poczynając od dnia 1 grudnia 2016 r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wypadku opóźnienia w płatności każdej z rat i oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia w pozostałej części.

W piśmie procesowym z dnia 10 lutego 2017 r. powód, działający przez pełnomocnika w osobie siostry K. S., wniósł o nieobciążanie go kosztami zastępstwa procesowego pozwanego.

Sąd ustalił, co następuje:

W. S. urodził się (...) i jest dzieckiem E. W. (poprzednio S.) i A. S.. Od października 2016 r. podjął studia dzienne w P. na Politechnice (...), Wydział Elektroniki i (...). Nauka trwa 3,5 roku, planowany termin jej zakończenia to 30.04.2020 r.

W celu zapewnienia W. S. mieszkania w P., matka powoda zawarła umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w P. przy ul. (...), której przedmiotem jest pokój w tym lokalu oraz „używalność części wspólnych tego lokalu, tj. kuchni z jadalnią, łazienki i korytarzy.” Umowa ta została zawarta na czas nieokreślony od dnia 30.09.2016 r. Przewiduje ona obowiązek zapłaty czynszu najmu w kwocie 650 zł miesięcznie oraz obciąża najemcę obowiązkiem ponoszenia opłat za zużycie energii elektrycznej, wody, gazu i ciepła zgodnie ze wskazaniem liczników. Opłaty te wynoszą około 150-200 zł miesięcznie.

W roku akademickim 2016/17 powód nie otrzymuje stypendium socjalnego ani naukowego. Nie składał wniosku o przyznanie stypendium socjalnego. Nie starał się o przyznanie miejsca w domu studenckim (akademiku).

Powód korzysta z telefonu komórkowego, którego abonament wynosi 37,50 zł (75 zł na dwa telefony – powoda i jego siostry).

Poza opłatami za mieszkanie w P., powód wydatkuje miesięcznie taką kwotę, jaką jego matka przelewa mu na konto bankowe. W pierwszych miesiącach studiów była to kwota 650 zł, a w następnych 800 zł. Pieniądze te przeznacza na wyżywienie, odzież, pomoce naukowe, dojazdy po mieście i do G. oraz inne potrzeby.

Powód przyjeżdża do G. do matki średnio dwa razy w miesiącu. Podróż w obie strony to wydatek około 40-50 zł. Bilet na komunikację miejską w P. kosztuje 180 zł na cały semestr.

W. S. posiada pieniądze przekazane mu przez dziadków w kwocie 6.000 zł.

(okoliczności bezsporne, dowód:

- odpis skrócony aktu urodzenia – k. 5;

- zaświadczenie Politechniki (...) z 19.10.2016 r. – k. 7;

- zaświadczenie Politechniki (...) z 18.10.2016 r. – k. 8;

- kopia umowa najmu – k. 9-10;

- wyciągi z rachunku bankowego – k. 11-12;

- zeznania świadka E. W. – minuta 8:15-28:00 nagrania z rozprawy w dniu 24.02.2017 r.;

- zeznania powoda W. S. – minuta 29:06-39:20 nagrania z rozprawy w dniu 24.02.2017 r.;

- zeznania pozwanego A. S. – minuta 39:36-55:00 nagrania z rozprawy w dniu 24.02.2017 r.;

A. S. urodził się (...) Pozwany pozostawał w związku małżeńskim z E. S. od 29 czerwca 1991 r. Na mocy aktu notarialnego z dnia 19 października 2016 r. w ich małżeństwie obowiązywała rozdzielność majątkowa. Obecnie są już po rozwodzie i dokonali podziału majątku. W wyniku tego podziału matka powoda uzyskała na własność mieszkanie dotychczas zajmowane przez rodzinę S.. Pozwany wyprowadził się i tymczasowo zamieszkał u swoich rodziców w Ś.. A. S. otrzymał od byłej żony spłatę w kwocie 70.000 zł, którą zamierza przeznaczyć na zakup mieszkania w G.. W celu nabycia mieszkania w G. musi uzyskać kredyt, gdyż posiadana kwota nie wystarcza na zakup mieszkania, na które, jak szacuje, będzie musiał przeznaczyć około 100.000-160.000 zł. Z uwagi na niewysokie dochody rodziców pozwanego i chorobę nowotworową jego matki – S. S. (3), pozwany pomaga im finansowo poprzez zakup niektórych leków.

A. S. od 1999 r. jest zatrudniony w Zakładzie Karnym Nr 2 w G. na stanowisku funkcjonariusza Służby Więziennej i uzyskuje miesięczny dochód w kwocie 4.249 zł brutto (około 3.000 zł netto). Z uwagi na jego sytuację zdrowotną (przebyta operacja dyskopatii, resztkowy zespół korzeniowy lędźwiowo-krzyżowy lewostronny, nadciśnienie tętnicze, przewlekła obstrukcyjna choroba płuc, niedoczynność tarczycy, zaburzenia neurasteniczne, krótkowzroczność obu oczu) na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej z dnia 1 grudnia 2016 r. uznano, że jest on „zdolny do służby z ograniczeniem, jest czasowo niezdolny do pełnienia służby na zajmowanym stanowisku z ponownym przekomisjonowaniem za rok”. Wskazana jest praca lekka, spokojna, a przeciwwskazana jest praca ciężka fizycznie, w napięciu nerwowym, w złych warunkach atmosferycznych. Z powodu rozpoznanych chorób A. S. wymaga systematycznego leczenia neurologicznego, kardiologicznego, pulmonologicznego oraz przyjmowania czterech preparatów lekowych. W 2015 r. A. S. przeszedł operację całkowitego usunięcia jednego płata tarczycy i części drugiego płata. Ponadto pozwany od lat leczy się psychiatrycznie, przyjmuje leki.

E. W., matka powoda, pracuje jako nauczyciel przedszkolny i otrzymuje wynagrodzenie w kwocie około 2.800 zł netto miesięcznie. Opłaty za jej mieszkanie wynoszą miesięcznie około 580 zł.

A. S. w październiku 2016 r. przekazał żonie kwotę 765 zł, z czego 300 zł na czynsz za mieszkanie, a 400 zł dla syna, w dniu 3 listopada 2016 r. przelał kwotę 600 zł tytułem „alimentów dla syna” a w dniu 5 grudnia 2016 r. kwotę 700 zł tytułem „dla W.”.

(okoliczności bezsporne, dowód:

- kopia aktu notarialnego – k. 24-25;

- kopia zaświadczenia o zarobkach – k. 26;

- kopia orzeczenia komisji lekarskiej – k. 27-35;

- kopia zaświadczenia lekarskiego – k. 34;

- kopia karty informacyjnej szpitala – k. 35-36, 37-38;

- oświadczenie – k. 39;

- potwierdzenie przelewu – k. 42, 45, 46;

- kopia potwierdzenia przekazania pieniędzy – k. 43;

- zeznania świadka E. W. – minuta 8:15-28:00 nagrania z rozprawy w dniu 24.02.2017 r.

- zeznania powoda W. S. – minuta 29:06-39:20 nagrania z rozprawy w dniu 24.02.2017 r.;

- zeznania pozwanego A. S. – minuta 39:36-55:00 nagrania z rozprawy w dniu 24.02.2017 r.)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, zeznania świadka E. W. oraz przesłuchanie stron.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka E. W.. Zeznania te są jasne, logiczne i konsekwentne oraz znajdują oparcie w pozostałym materiale dowodowym.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda W. S. oraz pozwanego A. S..

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w toku postępowania. Prawdziwość dokumentów nie budziła bowiem wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony.

Przechodząc do rozważań prawnych należy zauważyć, że w myśl art. 133 k.r.o. rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zgodnie z treścią art. 135 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, z drugiej zaś rzeczywiste możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Współzależność między tymi dwoma czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokajane w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zgodnie z ugruntowanymi poglądami judykatury i doktryny prawniczej zatem dopiero ustalenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, następnie porównanie tych wartości umożliwia ustalenie, czy i w jakim zakresie (w całości bądź w części) potrzeby uprawnionego mogą być zaspokojone przez zobowiązanego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż niewątpliwie na pozwanym spoczywa obowiązek alimentacyjny względem powoda. Pomimo bowiem osiągnięcia pełnoletniości, W. S. nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie z uwagi na kontynuowanie nauki. Obowiązek alimentacyjny spoczywa jednak na obojgu rodzicach powoda, więc nie ma podstaw do obciążania pozwanego całymi kosztami utrzymania syna.

Ustalając wysokość alimentów Sąd kierował się zasadą, iż dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Każdy z rodziców winien bowiem zapewnić dziecku takie warunki, na jakie go stać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych i majątkowych.

Jednakże, w ocenie Sądu, sytuacja studenta studiującego w innym mieście, niż miasto zamieszkania jego rodziców, jest sytuacją specyficzną, bowiem de facto musi mieć zapewnione odrębne miejsce zamieszkania. Nie jest to jednak jego stałe miejsce zamieszkania, a jedynie miejsce zakwaterowania podczas pobytu na uczelni.

W przypadku powoda, ma on zapewnione warunki do mieszkania na równej stopie życiowej z rodzicami w mieszkaniu swojej matki w G.. Nie ma podstaw do uznania, że rodzice powinni zapewnić mu mieszkanie w takich samych warunkach w P.. Powód powinien dostosować koszt swojego zakwaterowania na studiach do możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców, a nie wybierać najdogodniejszą dla niego kwaterę. Poza tym, powód na weekendy opuszcza P., udając się do mieszkania matki lub do G.. W szczególności, jeżeli nie konsultował z ojcem planowanych kosztów najmu mieszkania, nie powinien oczekiwać, że w pełni będą one przez ojca pokryte. Powód nie próbował nawet uzyskać miejsca w domu studenckim. Nie skorzystał też z opcji wynajęcia pokoju wspólnie z inną osobą.

Należy poczynić spostrzeżenie, że wybierając dalszą formę kształcenia, należy mieć na względzie sytuację rodzinną. Nie każdego rodzica bowiem w ogóle stać na utrzymywanie dziecka w innym mieście. Wydatki studenta mogą być bardzo różne, w zależności od standardu w jakim chce żyć podczas studiów. Młodzi ludzie mają często duże potrzeby. W ocenie Sądu jednak, w przypadku wyboru studiów dziennych poza miejscem zamieszkania dziecko powinno w pierwszej kolejności ustalić, w jakiej kwocie każdy z rodziców będzie w stanie łożyć na jego utrzymanie, a następnie dostosować swoje wydatki do tej kwoty. Powód natomiast zakłada, że podczas studiów może nadal żyć na takiej samej stopie, jak podczas zamieszkiwania w domu rodziców, a to rodzice mają dostosować się do jego wydatków.

Z zeznań świadka, matki powoda, wynika, że W. S. zgromadził oszczędności w kwocie 6.000 zł. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby przeznaczał je na pokrywanie swoich wydatków, jeśli chce wydatkować więcej, niż wynoszą możliwości zarobkowe jego rodziców. Może też z tej kwoty zakupić sprzęt komputerowy, który jak wskazywał jest mu potrzebny na studiach.

Pomimo tego, że powód wykazał, że wydatkuje na najem mieszkania w P. łączną kwotę około 850 zł, to nie jest to wydatek w całości usprawiedliwiony. Argument powoda, że chciał mieć własny pokój, żeby się uczyć, nie jest przekonujący. Z pewnością na uczelni istnieją odpowiednie pomieszczenia, które mogą być wykorzystywane do spokojnej nauki. Poza tym, powód wskazywał, że w dni powszednie ma zajęcia na uczelni przez cały dzień, więc należy wnioskować, że na naukę ma czas głównie w weekendy, a te spędza najczęściej poza P..

Odnośnie pozostałych wydatków powoda należy zauważyć, że z pewnością do jego usprawiedliwionych potrzeb należą – wyżywienie, zakup niezbędnej odzieży i obuwia, zakup potrzebnych środków czystości i higieny, koszty dojazdów, koszty niezbędnych pomocy naukowych.

Łączna kwota usprawiedliwionych potrzeb W. S., związanych z utrzymaniem się na studiach, wynosi w ocenie Sądu około 1.300 zł. Mając do dyspozycji taką kwotę powód może zapewnić sobie zakwaterowanie, wyżywienie, dojazdy i zakup innych niezbędnych rzeczy. Z pewnością wielu studentów bez problemu utrzymuje się na studiach dysponując kwotą niższą.

Z uwagi na fakt, że powód spędza średnio dwa weekendy w miesiącu w miejscu zamieszkania matki, która w tym czasie zapewnia mu też wyżywienie, w ocenie Sądu powinien on otrzymywać wyższą kwotę od ojca. Zdaniem Sądu, w tej sytuacji ojciec powinien łożyć na utrzymanie syna kwotę 800 zł. Kiedy powód będzie już w stanie w kolejnych latach studiów podjąć jakieś prace dorywcze, kwota ta mogłaby zostać zmniejszona. Obecnie jednak powód wykazał, że w pierwszym roku studiów dziennych takie dodatkowe zarobkowanie nie jest łatwe.

Odnośnie możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, jako zobowiązanego do alimentacji, należy zauważyć, że A. S. zarabia około 3.000 zł miesięcznie. Posiada środki finansowe w kwocie 70.000 zł z przeznaczeniem na zakup mieszkania. Obecnie nie posiada mieszkania. Planuje zaciągnąć kredyt na jego zakup. Na chwilę obecną łożenie kwoty 800 zł na rzecz syna, co sam przyznał, jest dla niego możliwe. Mając na uwadze koszty utrzymania pozwanego, także związane z jego leczeniem, kwota 800 zł to zdaniem Sądu maksymalna kwota alimentów, na jaką stać pozwanego, a wyższa kwota przekraczałaby jego możliwości zarobkowe i majątkowe. Gdyby powód miał otrzymywać od ojca 1.500 zł, to w połączeniu ze środkami finansowymi od matki, dysponowałby kwotą wyższą niż ojciec po uiszczeniu alimentów. Taką sytuację należy uznać za niedopuszczalną.

Nie było podstaw do uwzględnienia powództwa w pozostałym zakresie, ponad kwotę 800 zł.

Mając na uwadze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentacji A. S., a także usprawiedliwione potrzeby powoda W. S., w ocenie Sądu zasadne jest ustalenie obowiązku alimentacyjnego pozwanego na kwotę 800 zł miesięcznie od dnia wniesienia pozwu, tj. 4.11.2016 r. Kwota ta pozwoli powodowi na życie na wystarczającym poziomie podczas pobytu na studiach, a na stopie życiowej zbliżonej do poziomu życia rodziców, podczas pobytu w G. oraz zaspokoi wszystkie jego niezbędne potrzeby.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w punkcie I. wyroku. Sąd oddalił powództwo w pozostałej części, tj. co do kwoty 700 zł miesięcznie, o czym orzekł w punkcie II. wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów. Z uwagi na fakt, że powód jest na utrzymaniu rodziców, w tym pozwanego, Sąd nie obciążył go obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, w części odpowiadającej jego przegranej oraz obowiązkiem zwrotu części przypadającej na niego opłaty sądowej.

Sąd nakazał pobrać od pozwanego kwotę 423 zł stanowiącą część nieuiszczonej opłaty sądowej, wyliczoną w stosunku do jego przegranej. A. S. przegrał sprawę w stosunku 47%. Wysokość opłaty sądowej, od uiszczenia której powód był zwolniony wynosiła 900 zł (1.500zł x 12=18.000 zł, 18.000 złx5%=900 zł).

W pozostałej części o nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono po myśli art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Sąd nadal wyrokowi w punkcie I. rygor natychmiastowej wykonalności.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE