UZASADNIENIE

Powodowie E. C. (1), U. S. (2), A. M. (2) (3) i M. K. (4), reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika, wnieśli pozew przeciwko Č. P. (...) SA Oddział w Polsce z siedzibą w W. o zapłatę odpowiednio kwot 16.500,00 zł (ad.1), 20.000,00 zł (ad.2), 20.000,00 zł (ad. 3) i 20.000,00 zł (ad. 4) tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 lipca 2014 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powodowie podali, że w dniu 25 maja 2014 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł brat powodów. Powodowie wskazali, że pojazd sprawcy wypadku w dacie zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Powodowi wskazali również, że zgłosili szkodę pozwanemu i zwrócili się o wypłatę zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią brata, jednakże pozwany przyznał jedynie powódce E. C. zadośćuczynienie w kwocie 3.500,00 zł przyjmując 30% przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody i odmówił wypłaty świadczenia pozostałym powodom w jakiejkolwiek części. Powodowie podali również, że z bratem łączyła ich szczególnie silna więź, z wielkim wzruszeniem wspominają czas wspólnie spędzony, bezinteresowną pomoc brata w bieżących sprawach życia codziennego, tragiczny wypadek wstrząsnął ich ustabilizowaną sytuacją rodzinną, spowodował trwałe obniżenie nastroju, zapoczątkował okres głębokiej żałoby, rozpaczy i smutku. Powódka E. C. wskazała, że przez około 25 lat zamieszkiwała ze zmarłym bratem a na rok przed jego śmiercią przeniosła się do swojego partnera, z bratem relacje miała zażyłe, spędzała z nim bardzo dużo czasu. Wszyscy powodowie wskazywali, że nie pogodzili się ze śmiercią brata, często odwiedzają jego grób i wspominają brata przy każdej uroczystości rodzinnej. Powodowie domagali się odsetek ustawowych od dnia następnego po dacie wydania decyzji przez pozwanego.

Pozwany Č. P. (...) SA Oddział w Polsce z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od każdego z powodów kosztów procesu. Pozwany potwierdził, iż w dacie zdarzenia był ubezpieczycielem sprawcy zdarzenia w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone w związku z ruchem tych pojazdów i wskazał, że ustalenia postępowania likwidacyjnego przeprowadzonego przez pozwanego pozwoliły na przyznanie jedynie powódce E. C. zadośćuczynienia w łącznej wysokości 5.000,00 zł oraz zwrotu kosztów pogrzebu w kwocie 4.602,18 zł, które to kwoty przy wypłacie pomniejszone zostały o 30% przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody. Zdaniem pozwanego wypłacone powódce zadośćuczynienie jest adekwatne do okoliczności faktycznych i prawnych w niniejszej sprawie i w całości wyczerpuje roszczenie powódki z tego tytułu a przyjęcie odmiennego stanowiska w tym przedmiocie prowadziłoby do powstania bezpodstawnego wzbogacenia po stronie powódki. Pozwany podniósł, że roszczenie powódki jest nieudowodnione i rażąco wygórowane. Odnośnie pozostałych powodów pozwany kwestionował roszczenie zarówno co do zasady jak i co do wysokości. Pozwany wskazał, że nie w każdym przypadku śmierć bliskiej osoby prowadzi do powstania krzywdy, która uzasadniałaby przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia a charakter więzi łączących powodów ze zmarłym bratem winien być oceniany przez rodzaj rzeczywistych relacji ich łączących. Pozwany wskazał, że ustawodawca ograniczył krąg osób uprawnionych do świadczenia z art. 446 kc nie do bliskich osób, lecz do najbliższych członków rodziny a zatem do osób, których więź ze zmarłym była najsilniejsza i którzy stratę tej osoby odczuwać będą w sposób najbardziej dotkliwy. Pozwany wskazał, że powodowie nie mieszkali ze zmarłym a ich relacje należały do normalnych stosunków pomiędzy rodzeństwem. W ocenie pozwanego reakcje opisywane przez powodów nie wykraczały poza zakres typowego stanu żałoby.

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 25 maja 2014 roku w miejscowości M. gmina S. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł J. K. (1)- brat powodów E. C., U. S., A. M. (1) i M. K.. Śledztwo w sprawie zostało umorzone, z uwagi na fakt, iż w wyniku tego wypadku śmierć poniósł również jego sprawca- T. W..

W dacie zdarzenia pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku posiadał zawartą z pozwanym Č. P. (...) SA Oddział w Polsce z siedzibą w W. umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone ruchem tego pojazdu.

W momencie zdarzenia J. K. (1) mógł nie mieć zapiętych pasów bezpieczeństwa, jednakże ewentualne ich nie zapięcie przy uwzględnieniu charakteru zdarzenia i uszkodzeń pojazdu nie miało wpływu za zakres obrażeń ciała przez niego doznanych.

Dowód: okoliczności bezsporne;

akta szkody nr

kopia aktu zgonu k. 46;

zaświadczenie o zdarzeniu drogowym k. 47;

postanowienie o umorzeniu śledztwa k. 48-58;

wydruk prasowy k. 59;

zeznania świadka K. P. na rozprawie w dniu 31 marca 2016 roku;

opinia biegłych z Katedry Medycyny Sądowej C. M. w B. k. 163-168.

J. K. (1) w chwili śmierci był rozwiedziony, nie miał dzieci, pracował dorywczo, od kilku lat mieszkał sam. Wcześniej przez około 25 lat zamieszkiwał z powódką E. C.. J. K. (1) często spotykał się z rodzeństwem, spędzając wspólnie z nimi święta, imieniny oraz inne uroczystości rodzinne. Rodzeństwo żyło w zgodzie.

W dacie śmierci brata powódka E. C. była już na rencie, mieszkała ze swoim partnerem, do którego wprowadziła się po wyprowadzce od zmarłego brata. Powódka w dacie śmierci brata i obecnie chorowała na nadciśnienie i serce. Powódka jest osobą towarzyską.

Powódka U. S. w dacie śmierci brata była już na emeryturze, była wdową, chorowała i nadal choruje na chorobę wieńcową oraz skrzywienie kręgosłupa. Powódka zamieszkiwała w odległości od zmarłego brata ok. 80 km. Powódka od ponad 30 lat śpiewa w chórze, zajmuje się również szydełkowaniem i robieniem na drutach.

Podobnie powódka A. M. (2) w dacie śmierci brata była już na emeryturze, była też wdową, mieszkała i mieszka z córką w T.. Przed śmiercią brata powódka przeszła dwa zawały serca. Powódka jest osobą towarzyską.

Powód M. K. w dacie śmierci brata pracował dorywczo, chorował i nadal choruje na żołądek. Przed śmiercią brata powód przeszedł trzy operacje żołądka. Powód jest osobą towarzyską, muzykuje. Powód ze zmarłym bratem zajmował się wędkowaniem, obecnie nadal tym się zajmuje. Ze zmarłym bratem powód grał na instrumentach.

Powodowie w związku ze śmiercią brata nie korzystali w pomocy psychologa ani psychiatry. Powodowie często odwiedzają grób J. K. (1). Po śmierci brata powodowie nie zaniedbali swoich obowiązków, w tym obowiązków domowych, nie zrezygnowali ze swoich pasji, mają prawidłowe relacje ze swoimi dziećmi i wnukami i wzajemnie ze sobą.

Dowód: zeznania świadków B. C., M. S., J. K. (2) na rozprawie w dniu 31 marca 2016 roku;

zeznania powodów na rozprawie w dniu 4 lipca 2016 roku.

W związku ze śmiercią brata powodowie w czerwcu 2014 roku zwrócili się do pozwanego o wypłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwotach po 54.000,00 zł dla każdego z powodów. Pozwany przyznał powódce E. C. zadośćuczynienie w kwocie 5.000,00 zł oraz zwrot kosztów związanych z pogrzebem w kwocie 4.602,18 zł, które przy wypłacie pomniejszył o 30% przyczynienia się pokrzywdzonego do powstania szkody. Pozostałym powodom pozwany odmówił wypłaty świadczenia w jakiejkolwiek części.

Dowód: zgłoszenie szkody k. 60-62, 63-65;

wezwanie k. 66-68;

decyzja pozwanego k. 69-72.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wymienionych wyżej dokumentów, zeznań świadków i powodów oraz opinii biegłych.

W ocenie Sądu dowody z dokumentów są całkowicie wiarygodne, brak jest podstaw do przypuszczenia, że ich treść jest sprzeczna z rzeczywistym stanem prawnym. Nadto dowody te nie były w toku postępowania kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd uznał zeznania świadków i powodów za wiarygodne, wzajemnie się potwierdzające i uzupełniające i znajdujące potwierdzenie w zgromadzonych dowodach z dokumentów.

Za wiarygodny w pełni Sąd uznał dowód w postaci opinii biegłych z Katedry Medycyny Sądowej C. M. w B.. Dowód ten cechowała rzeczowość i obiektywizm, biegli udzielili odpowiedzi na postawione przez Sąd pytania, na które zgodnie z zakresem posiadanych wiadomości specjalnych i udostępnionym materiałem dowodowym mogli i powinni udzielić odpowiedzi. Sąd oddalił wniosek pozwanego o wydanie uzupełniającej opinii w celu odniesienia się do zastrzeżeń pozwanego zgłoszonych w piśmie procesowym z dnia 24 stycznia 2017 roku, bowiem biegli w dostateczny i przekonywujący sposób wyjaśnili kwestę zapięcia bądź też braku zapięcia J. K. (1) w pasy bezpieczeństwa a przeprowadzanie dalszego dowodu na tę okoliczność było niecelowe i w niezasadnie powodowałoby przedłużenie postępowania i wzrost jego kosztów.

W niniejszej sprawie okolicznością bezsporną jest to, że brat powodów zmarł w wyniku wypadku drogowego, który miał miejsce w dniu 25 maja 2014 roku roku. Nie budzi również wątpliwości to, że pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku posiadał zawartą z pozwanym umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wyrządzone ruchem tego pojazdu.

Istota sporu sprowadza się do ustalenia, czy w związku ze śmiercią brata powodom należy się zadośćuczynienie za doznaną krzywdę a jeżeli tak, to w jakiej wysokości oraz czy zadośćuczynienie przyznane powódce E. C. w toku postępowania likwidacyjnego w pełni zrekompensowało krzywdę, jaką powódka doznała w związku ze śmiercią brata, czy też powódce należy się dalsze zadośćuczynienie dochodzone w niniejszym postępowaniu.

Zgodnie z art. 446 § 1 kc jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. W § 4 powyższego przepisu wskazano, że Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zgodzić się należy ze stanowiskiem pozwanego, że zadośćuczynienie, o którym mowa w art. 446 § 4 kc ma charakter fakultatywny i że nie należy zakładać, iż w każdym przypadku śmierci osoby bliskiej dochodzi do powstania krzywdy i to krzywdy uzasadniającej przyznanie odpowiedniego zadośćuczynienia. Niewątpliwie śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym. Jednakże nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy. Sam fakt pokrewieństwa nie jest wystarczający do przyznania zadośćuczynienia. Powodowie powinni zatem wykazać rozmiar krzywdy doznanej w związku ze śmiercią J. K. (1), a zdaniem Sądu zadaniu temu nie sprostali. Powodowie nie udowodnili rozmiaru krzywdy, nie wykazali na czym polega ich krzywda i jak śmierć brata wpłynęła i wpływa na ich obecne funkcjonowanie w rodzinie i społeczeństwie. Samo określenie przez powodów w pozwie, że istniała pomiędzy nimi a zmarłym bratem szczególna więź, że powodowie często wspominają zmarłego brata i często odwiedzają jego grób nie wystarcza dla uznania zasadności roszczenia dochodzonego w niniejszym postępowaniu. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 lutego 2004 roku, II ACa 641/03 wskazał, iż podstawowym kryterium dla ustalenia wysokości należnego poszkodowanemu zadośćuczynienia jest rozmiar i intensywność doznanej krzywdy, ocenianej według miar obiektywnych, oraz stopień negatywnych konsekwencji dla pokrzywdzonego wynikających ze zdarzenia.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, by śmierć J. K. (1) wywarła wpływ na obecne życie powodów, faktu tego powodowie w żaden sposób nie wykazali. Powodowie nie zaniedbali żadnych swoich obowiązków, nie zrezygnowali ze swoich hobby, mają prawidłowe relacje ze swoimi dziećmi, wnukami, ze sobą nawzajem. Są osobami towarzyskimi, spotykają się i celebrują uroczystości rodzinne. Powodowie nie udowodnili w żaden sposób, by śmierć brata w jakimkolwiek stopniu pogorszyła ich stan zdrowia. Powodowie są osobami aktywnymi w życiu rodzinnym i społecznym. Po śmierci brata żaden z powodów nie korzystał z pomocy psychologa lub psychiatry. W ocenie Sądu po śmierci brata w życiu powodów w zasadzie niewiele się zmieniło.

Sąd nie neguje faktu, że powodowie byli związani ze zmarłym bratem, że go nadal wspominają i często odwiedzają jego grób. W ocenie Sądu są to jednak typowe, naturalne relacje rodzinne. Zdaniem Sądu proces żałoby u powodów był typowy i adekwatny do zaistniałej sytuacji życiowej. Powodowie oczywiście mogą skutki związane ze śmiercią brata odczuwać nadal, jednakże mieszczą się one w granicach typowej reakcji emocjonalnej po stracie bliskiej osoby i taki stan co prawda może obniżać komfort życia, ale nie w stopniu znacznym. W ocenie Sądu powodowie i ich pełnomocnik niewłaściwie definiują pojęcie żałoby, uznając iż żałobą jest to, że powodowie często wspominają brata i często odwiedzają jego grób. Takiego stanu nie można uznać jako żałobę, bowiem jest on naturalnym skutkiem doznanego urazu psychicznego.

Zdaniem Sądu fakt, że powodowie mogli zawsze liczyć na pomoc zmarłego brata nie może przesądzać o ich krzywdzie i nie stanowi podstawy do uznania ich roszczenia za zasadne

W świetle przeprowadzonych dowodów nie znajduje również uzasadnienia twierdzenie pozwu, iż po śmieci brata cyt. pozwu „życie powodów wypełniły pustka i wszechogarniający smutek” oraz że śmierć brata „zapoczątkowała okres głębokiej żałoby, rozpaczy i smutku”.

Zdaniem Sądu świadczenie dotychczas przyznane i wypłacone przez pozwanego powódce E. C. w toku postępowania likwidacyjnego, pomimo niesłusznego przyjęcia przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody, w sposób wystarczający rekompensuje krzywdę, jaką powódka doznała w związku ze śmiercią brata.

Należy również zauważyć, że powodowie w toku postępowania likwidacyjnego domagali się od pozwanego zadośćuczynienia w kwotach po 54.000,00 zł, tymczasem przed sądem w kwotach niemalże dwukrotnie niższych. Powodowie nie wykazali i nie wyjaśnili, co jest przyczyną takiego określenia żądania pozwu i dlaczego subiektywne przekonanie powodów o doznanej krzywdzie uległo tak istotnej zmianie, tym bardziej, że argumenty, jakie na potwierdzenie zasadności swoich roszczeń powodowie powołali w pozwie nie odbiegają od tych, które podawali w zgłoszeniu szkody.

W tak przedstawiających się okolicznościach Sąd na podstawie art. 446 § 4 kc w zw. z art. 6 kc powództwo każdego z powodów oddalił.

O kosztach procesu Sad orzekł na podstawie art. 98 § 1 kpc. Na kwotę kosztów wynoszącą po 2.400,00 zł składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego ustalone na podstawie § 6 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2013r., nr 490). Ponadto powodowie w oparciu o art. 98 § 1 kpc winni solidarnie zwrócić pozwanemu kwotę 5.301,64 zł tytułem zaliczek, jakie pozwany uiścił na pokrycie wynagrodzenia przyznanego biegłym.

Nadpłatę uiszczonej przez pozwanego zaliczki Sąd nakazał zwrócić pozwanemu ze Skarbu Państwa w oparciu o art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2016.623).

SSR Karolina Pawlik

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE