UZASADNIENIE

W dniu 21 lipca 2016 r. do tut. Sądu wpłynął pozew J. J. przeciwko Skarbowi Państwa. Powód wniósł o ustalenie – na swoją rzecz – własności pojazdu w postaci ciągnika rolniczego marki U. nr ramy (...), r.prod. 1982. W pozwie wskazał, że ciągnik zakupił z gospodarstwa rolnego w Ż. w drodze przetargu, nie otrzymał dowodu rejestracyjnego i nie ma możliwości rejestracji pojazdu. Do pozwu załączył kopię faktury zakupu z dnia 20.11.1992 roku nr 16/92 wraz z pokwitowaniem wpłaty.

W piśmie z dnia 10.08.2016 roku (k. 7) powód wskazał dodatkowo wartość ciągnika na kwotę 4.000 zł oraz jako pozwaną jednostkę Skarbu Państwa – Starostwo Powiatowe w Ż. Wydział Komunikacji.

Z kolei pismem z dnia 20.08.2016 roku (k. 11) powód jako jednostkę Skarbu Państwa wskazał Agencję Nieruchomości Rolnych – Oddział Terenowy w G. Filia w Z..

W odpowiedzi na pozew z dnia 27.09.2016 roku (k. 16) pozwany Agencja Nieruchomości Rolnych – Oddział Terenowy w G. Filia w Z. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany ten zakwestionował interes prawny powoda w ustaleniu prawa własności ciągnika, albowiem powód jest w posiadaniu dokumentów, potwierdzających istnienie jego prawa własności, tj. faktury z dnia 20.11.1992 roku o nr 16/92 na zakup w/w ciągnika w drodze przetargu od Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Ż., jak również posiada dowód wpłaty należności wynikającej z faktury. Dokumenty te świadczą o tym, że powód w drodze umowy sprzedaży nabył prawo własności ciągnika, a ciągnik został mu wydany. Dokumenty te, jak i twierdzenia powoda, nie prowadzą do wniosku, że zachodzą obiektywne i uzasadnione wątpliwości, czy rzeczywiście powodowi przysługuje prawo własności w/w pojazdu. Pozwana nie kwestionuje w żaden sposób prawa własności pojazdu. Między stronami nie zachodzi zatem jakakolwiek niepewność co do tego, czy powód jest właścicielem w/w ciągnika. Pełnomocnik pozwanego powołał także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.11.2000 roku, I CKN 853/98 (Lex nr 50868), z którego wynika, że legitymacja bierna w sprawie z art. 189 kpc przysługuje osobie, która zaprzecza prawu powoda. Jeżeli pozwany nie zgłasza żadnego roszczenia do spornego prawa i strony nie pozostają w żadnym stosunku cywilnym, który miałby z tym związek, to w konsekwencji podmiotowi występującemu po stronie pozwanej nie przysługuje bierna legitymacja procesowa.

W odpowiedzi na pozew z dnia 29.11.2016 roku (k. 28) pozwany za Skarb Państwa – Starostwo Powiatowe w Ż. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego wskazał, że to Starosta (...) jest organem właściwym do rejestracji pojazdu, a ponadto jako organ administracji publicznej nie posiada on legitymacji procesowej biernej w procesie o ustalenie prawa własności pojazdu. Starosta nie reprezentuje przy tym Skarbu Państwa. Ponadto pełnomocnik pozwanego wskazał, że wyłącznie legitymowanym w procesie o ustalenie istnienia prawa własności pojazdu jest zbywca i to przeciwko niemu powinien wystąpić powód. Powód nabył ciągnik od Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Ż., aktualnie przejętego przez Agencję Nieruchomości Rolnych, zatem biernie legitymowanym jest wyłącznie Agencja Nieruchomości Rolnych, posiadająca osobowość prawną. Pełnomocnik pozwanego wskazał także, że powód nie jest w stanie przedstawić dowodu rejestracyjnego, a sama faktura w ocenie pozwanego nie stanowi dokumentu wystarczającego do uznania własności ciągnika na rzecz J. J..

Podczas rozprawy w dniu 25 stycznia 2017 r. powód podtrzymał pozew, wskazał, że nadal ma problem z rejestracją pojazdu. Fakturę wraz z pokwitowaniem okazał w Starostwie Powiatowym, gdzie uzyskał informację, że faktura ta jest niewystarczająca, potrzebna jest umowa sprzedaży i powinien sądownie ustalić prawo własności. Powód ponadto wskazał, że w chwili, gdy wygrał przetarg i nabył ciągnik, nie wystawiano innych dokumentów, otrzymał jedynie w/w fakturę oraz pokwitowanie zapłaty ceny wraz z opłatą skarbową. Nie otrzymał także przy sprzedaży dowodu rejestracyjnego. Nie składał wniosku o wydanie dowodu rejestracyjnego, ponieważ uzyskał ustną informację w Starostwie, że na podstawie zakwestionowanej faktury nie zostanie mu wydany dowód rejestracyjny.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. J. w dniu 20.11.1992 r. nabył w drodze przetargu od Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Ż. ciągnik marki U. nr fabryczny 253-340 rok produkcji 1982. Powód uiścił cenę, ciągnik ten został mu wydany.

Pojazdu tego powód nie może zarejestrować i nie może uzyskać dowodu rejestracyjnego, z uwagi na stanowisko Starosty (...) (Starostwa Powiatowego w Ż.).

Okoliczności bezsporne, a nadto dowody :

- faktura z dnia 20.11.1992 roku nr 16/92 k. 3 – kopia (oryginał okazany na rozprawie);

- dowód wpłaty nr 749 z dnia 20.11.1992 roku k. 4 – kopia (oryginał okazany na rozprawie).

Powyższe ustalenia Sąd poczynił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, na który składały się jedynie dokumenty przedstawione przez powoda. Ich autentyczność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a Sąd nie znalazł ku temu podstaw z urzędu. Jako bezsporne należało uznać twierdzenia powoda co do zarówno sposobu nabycia pojazdu, jak i co do niemożności zarejestrowania go w chwili obecnej na podstawie faktury, którą otrzymał w dniu nabycia pojazdu. Fakt ten został również potwierdzony przez pozwanego Starostwo Powiatowe w Ż., gdzie z odpowiedzi na pozew wynika, że faktura ta nie została uznała przez pozwanego jako organ rejestracyjny za wystarczającą do uznania prawa własności ciągnika na rzecz powoda (k. 29).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, jako słuszne co do zasady, należało uwzględnić, o czym orzeczono w punkcie I wyroku, uznając za słuszne żądanie przez powoda ustalenia prawa własności w/w ciągnika, skierowane do Agencji Nieruchomości Rolnych w W. – Oddział Terenowy w G. Filia w Z., gospodarującej mieniem Skarbu Państwa m.in. jako następca prawny zlikwidowanych państwowych gospodarstw rolnych (w tym Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Ż.), co jest faktem znanym z urzędu, w wyniku przekształceń własnościowych i zmian stanu prawnego (art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 19.10.1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Dz.U. t.j. z 2016, poz. 1491 ze zm.).

W niniejszej sprawie bezsporna była kwestia uczestnictwa przez powoda w dniu 20.11.1992 r. w przetargu, organizowanym przez ówczesne Państwowe Gospodarstwo Rolne w Ż., w wyniku czego nabył on m.in. ciągnik rolniczy marki U. o danych jak wyżej. Dane tego pojazdu, tj. nr fabryczny i rok produkcji, wynikają z faktury nr (...), przy czym z faktury tej wynikają też dane nabywcy (oznaczonego jako płatnika), tj. dane powoda. Na fakturze widnieje także adnotacja powoda: „ sprzęt otrzymałem”. Załączony dowód wpłaty potwierdza uiszczenie przez powoda ceny za nabyty sprzęt w całości, a z twierdzeń powoda, popartych adnotacją na fakturze, bezspornie wynika, że ciągnik został mu wydany. Z chwilą zatem zawarcia umowy (w formie ustnej, w wyniku przyjęcia oferty i przystąpienia niezwłocznie do wykonania umowy – art. 66 kc, art. 69 kc w brzmieniu obowiązującym w chwili czynności prawnej) nastąpił zarówno skutek obligacyjny (art. 535 kc), jak i rzeczowy (art. 155 § 1 kc). Ciągnik był rzeczą oznaczoną co do tożsamości, choćby poprzez oznaczenie indywidualne numeru fabrycznego (nie był rzeczą oznaczoną tylko co do gatunku), więc z chwilą zawarcia umowy sprzedaży nastąpiło przeniesienie prawa własności tej rzeczy na nabywcę, do czego nie było potrzebne przeniesienie posiadania rzeczy. Z uwagi na ważną umowę sprzedaży z dnia 20.11.1992 roku nastąpiło zatem przejście prawa własności ciągnika na powoda (art. 535 kc, art. 155 § 1 kc), co też nie było kwestionowane przez pozwaną Agencję. Dodatkowo na rzecz ustalenia prawa własności ciągnika na rzecz powoda przemawia także domniemanie wynikające z nieprzerwanego posiadania, które nie zostało w żaden sposób podważone, jako że za bezsporne uznać należało także, że powód jest samoistnym posiadaczem rzeczy (art. 336 kc, art. 339 kc, art. 341 kc).

Przedmiotem sporu pozostawała natomiast ocena, czy powód ma interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie na podstawie art. 189 kc, jak i sporne było ustalenie legitymacji biernej w procesie, po stronie pozwanych, jako że każda ze stron po stronie pozwanej zaprzeczyła, aby taką legitymację w tym procesie posiadała.

Rację należało przyznać Starostwu Powiatowemu w Ż., wskazanemu najpierw przez powoda jako jednostka pozwana w imieniu Skarbu Państwa (k. 7), a podającemu, że Starostwo Powiatowe w Ż., czy też ściśle – Starosta (...), nie ma legitymacji biernej w procesie o ustalenie prawa własności pojazdu, jako że jest organem rejestracyjnym (organem administracji publicznej), nie jest natomiast stroną stosunku prawnocywilnego, jaki dotyczy zbywanej rzeczy, która podlega rejestracji przez organ. Stronami w sprawie o ustalenie własności danej rzeczy są bez wątpienia strony danej czynności cywilnoprawnej (stosunku prawnego). Starosta wykonuje jedynie czynności rejestracyjne (z zakresu administracji publicznej), związane z rejestracją pojazdu. Stąd też uznać należało, że jako jednostka ( statio fisci) Skarbu Państwa w zakresie spraw cywilnych Skarbu Państwa (tu: jego majątku) nie może w tej sprawie występować starostwo powiatowe, tj. dokładniej starosta, działający jako organ administracji publicznej, albowiem proces nie dotyczy mienia Skarbu Państwa, które pozostawałoby w zarządzie tej jednostki, wykonującej co do danej rzeczy czynności zarządu mieniem ( dominium); czynności administracyjne tej jednostki względem rzeczy (rejestracja pojazdu) mieszczą się w kategorii czynności władczych państwa ( imperium), zleconych z tym przypadku organowi samorządu powiatowego.

Legitymację bierną w niniejszym procesie ma natomiast gospodarująca mieniem Skarbu Państwa Agencja Nieruchomości Rolnych (poprzednio: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa) , która wykonuje zarząd mieniem Skarbu Państwa, m.in. pozostałym po likwidacji państwowych gospodarstw rolnych. Zajmuje ona zatem obecnie w procesie miejsce pierwotnej jednostki zbywającej mienie Skarbu Państwa, tj. Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Ż.. Jako że Agencja Nieruchomości Rolnych posiada osobowość prawną (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19.10.1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa), to należało w konsekwencji uznać, że w procesie po stronie pozwanych istnieją dwa odrębne podmioty, wskazane jako pozwani przez powoda, tj. Skarb Państwa – Starostwo Powiatowe oraz Agencja Nieruchomości Rolnych jako osoba prawna (wykonująca czynności zarządcze mieniem Skarbu Państwa).

Zgodnie z art. 189 kpc powód może żądać ustalenia istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, jeżeli posiada interes prawnym w takim ustaleniu.

Powszechnie przyjmuje się, że interes prawny nie istnieje wówczas, gdy strona może dochodzić ochrony swoich praw na drodze innego postępowania, w którym ustalenie danego stosunku lub prawa jest przesłanką udzielenia ochrony danemu roszczeniu (powództwa o świadczenie, np. w sprawie o zapłatę). W przedmiotowej sprawie trudno doszukać się takiego postępowania, w którym powód – realizując ochronę udzieloną konkretnemu roszczeniu – mógłby jednocześnie uzyskać ustalenie prawa własności ciągnika. Wytaczając powództwo o ochronę posiadania (jako posiadacz – art. 344 kc) czy o wydanie rzeczy (jako właściciel – art. 222 § 1 kc), powód narażałby się na przegranie tego procesu, jako że zbywca (następca prawny) nie kwestionuje jego posiadania, nie narusza tego stanu, a rzecz znajduje się we władaniu powoda, a nie pozwanego. Roszczenia te byłyby zatem ocenione jako bezzasadne i podlegałyby oddaleniu.

W tym miejscu należy powołać tezy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13.09.2001 roku (IV CKN 432/00, publ. Legalis nr 51900), które odnoszą się zarówno do interesu prawnego nabywcy, jak i legitymacji biernej zbywcy w procesie z art. 189 kpc na gruncie stanu faktycznego, związanego właśnie z odmową zarejestrowania pojazdu. Mianowicie Sąd Najwyższy uznał, że:

„1. Odmowa zarejestrowania pojazdu samochodowego wobec nieprzedstawienia przez nabywcę dokumentu pozwalającego ustalić prawo własności (§ 3 ust. 4 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 14.4.1993 r. w sprawie rejestracji, ewidencji i oznaczenia pojazdów - Dz. U. nr 37, poz. 164) uzasadnia przyjęcie istnienia interesu prawnego w rozumieniu art. 189 KPC.

2. W procesie o ustalenie prawa własności tego pojazdu - zbywca jest legitymowany biernie, nawet jeżeli nie neguje prawa nabywcy.”

W uzasadnieniu tego wyroku, które Sąd w całości podziela, wskazano m.in.:

” (…) Przyjmując, że interes prawny to potrzeba prawna, stwierdzić należy, że przez interes prawny w znaczeniu art. 189 KPC rozumieć należy istniejącą po stronie powodowej potrzebę uzyskania korzyści w sferze sytuacji prawnej. W piśmiennictwie dotyczącym art. 189 KPC. przyjmuje się, że interes prawny - to interes dotyczący szeroko rozumianych praw i stosunków prawnych (T. Rowiński "Interes prawy w procesie i w postępowaniu nieprocesowym" Warszawa 1971), o którym możemy mówić wtedy, gdy istnieje niepewność tego prawa lub stosunku prawnego, wynikająca z przewidywanego lub uzewnętrznionego ich kwestionowania. Interes prawny może też być rozważany jako potrzeba prawna wynikająca z sytuacji prawnej w jakiej znajduje się powód (porównaj wyrok SN z 22.9.1999, I PKN 263/99 OSNAP 2001/2/36).

Udzielenie ochrony przez Sąd następuje tylko wówczas, gdy po stronie podmiotu żądającego tej ochrony zachodzi interes prawny w jej uzyskaniu. Oceniając wykazanie przez powodów istnienia w wytoczonym powództwie tej podstawowej przesłanki jaką jest interes prawny, nie sposób nie dostrzec, że wobec odmowy rejestracji samochodu nie tylko nie mogą oni korzystać z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem ale powstała sytuacja niepewności co do ich sytuacji prawnej w sferze prawa własności, a nawet wątpliwość co do istnienia stosunku prawnego wynikającego z zawarcia umowy kupna-sprzedaży.

Zdaniem Sądu Najwyższego okoliczności te wskazują na potrzebę żądanego pozwem ustalenia. Wydanie wyroku ustalającego ma sens bowiem wtedy, gdy powstała sytuacja grożąca naruszeniem stosunku prawnego lub powstała wątpliwość co do jego istnienia. Interes prawny oznacza interes odnoszący się do stosunków prawnych w jakich znajdują się powodowie.” I dalej:

„Zagadnienie to wiąże się z legitymacją stron w procesie po obu stronach. Powód twierdząc, że ma interes prawny w żądaniu ustalenia stanu prawnego lub prawa powinien wskazać, iż ten interes odnosi się do stanu prawnego lub prawa rzeczywiście istniejącego. Przy żądaniu ustalenia, że jest właścicielem pojazdu, może wystąpić o to ustalenie tylko wtedy, gdy jest rzeczywiście właścicielem rzeczy. Legitymacja procesowa wskazuje kwalifikację materialną podmiotów prowadzących spór, w tym znaczeniu, że powód powinien być uprawniony do występowania z żądaniem udzielenia mu ochrony prawnej w stosunku do pozwanego, a ten zobowiązany do określonego zachowania się, dotyczy zatem możliwości określenia czy w procesie występują w charakterze stron te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem procesu (por. uchwałę SN z 25.1.1995, III CP 179/94-OSNC 1995/5/76).

Niezależnie od rozmiaru zakresu pojęcia interesu prawnego proces o ustalenie jest sprawą cywilną toczącą się pomiędzy równorzędnymi podmiotami o określonej legitymacji a powoda legitymuje interes prawny jako stan rzeczy, do którego strona przeciwna ma określony stosunek ze względu na zainteresowanie niepewnością prawną, której usunięciu służy proces o ustalenie (por. uchwała SN z 25.1.1995, III CZP 176/94-OSNC 1995/5/74).

Pozwanym powinien być zatem podmiot, z którym powód pozostaje w stosunku prawnym, z którego wyprowadza prawo wymagające w jego interesie ustalenia. (…) Ochrony usprawiedliwionego interesu nabywca pojazdu samochodowego, którego rejestracji odmawia organ administracyjny, wskazując na brak spełnienia przesłanki udokumentowania prawa własności pojazdu, może zatem poszukiwać na drodze postępowania sądowego w trybie art. 189 KPC (…)”. Dalsze rozważania dotyczą również ustalenia, czy „zachodzą w sprawie przesłanki do ustalenia własności pojazdu samochodowego na podstawie art. 169 KC”.

Pogląd powyższy, potwierdzając jednoznacznie, że legitymację bierną w sprawie z art. 189 kpc posiada zbywca pojazdu (poprzednik prawny), a nie organ rejestracyjny, o czym była mowa wyżej, nakazuje szeroko ujmować pojęcie „interesu prawnego”, a także związanej z tym legitymacji biernej pozwanego. Potwierdzeniem tego jest także i kolejny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.06.2005 roku (V CK 704/04, publ. Legalis, nr 92782), zgodnie z którym: „ 1. Pojęcie interesu prawnego w ustaleniu, w procesie istnienia lub nieistnienia prawa, lub stosunku prawnego powinno być pojmowane elastycznie z uwzględnieniem celowościowej wykładni pojęcia interesu prawnego, konkretnych okoliczności danej sprawy i od tego, czy w drodze powództwa o świadczenie strona może uzyskać pełną ochronę swoich praw. (…).”

W realiach niniejszej sprawy powód znajduje się w sytuacji, gdy zakwestionowano jego prawo własności co do ciągnika, co wprost wynika nie tylko z twierdzeń powoda na rozprawie, ale także z odpowiedzi na pozew Starostwa Powiatowego w Ż. (k. 29), gdzie jednoznacznie wskazano, że z punktu widzenia starosty jako organu rejestracyjnego faktura przedłożona przez powoda „nie stanowi dokumentu wystarczającego do uznania własności ciągnika na rzecz J. J..” Powstał zatem stan niepewności co do prawa własności powoda, pomimo posiadania przez niego oryginału faktury wraz z dowodem zapłaty, który to stan niepewności dotychczas nie został usunięty. W drodze powództwa o świadczenie powód w obecnej sytuacji nie może uzyskać pełnej ochrony swoich praw, w tym także co do możliwości zarejestrowania pojazdu i użytkowania go na drodze publicznej.

Zgodnie z powyższym poglądem Sądu Najwyższego, do zakwestionowania prawa własności nie musi dojść jedynie przez zbywcę (czy też jego następcy), prawo to może zostać zakwestionowane w ramach czynności administracyjnych, co – poprzez odmowę wydania dokumentu rejestracyjnego, gdzie jest ujawnione prawo określonej osoby do pojazdu – wprowadza stan niepewności, choćby w zakresie użytkowania w/w ciągnika w ruchu na drodze publicznej. Nabyty przez powoda pojazd niewątpliwie zalicza się do tej kategorii pojazdów, które mogą poruszać się po drogach publicznych i powód ma prawo także w ten sposób użytkować rzecz (pojazd), której jest właścicielem. W przypadku odmowy wydania dowodu rejestracyjnego dla tego pojazdu, powód jest ograniczony w korzystaniu z ciągnika zgodnie z przeznaczeniem, w przypadku chociażby przejechania przez drogę publiczną z jednego pola na drugie (o czym powód wyjaśniał na rozprawie, opisując kontrolę drogową Policji w jednym z takich przypadków). W przypadku zatem zakwestionowania prawa własności pojazdu przez organ rejestracyjny, w przypadku bierności zbywcy i braku jego współdziałania dla usunięcia stanu niepewności w zakresie przysługującego powodowi prawa własności, powództwo o ustalenie tego prawa należy uznać za zasługujące na udzielenie ochrony prawnej. Powód nie ma innej drogi dla uzyskania potwierdzenia swego prawa własności poprzez odpowiedni dokument, legitymujący go jako właściciela pojazdu także w stosunkach administracyjnych, a pozwany zbywca (obecnie Agencja Nieruchomości Rolnych) nie jest zainteresowany w usunięciu stanu niepewności, jaki powstał w wyniku odmowy rejestracji. Powód poprzez brak współdziałania zbywcy jest pozbawiony pełnego korzystania z rzeczy, również poprzez poruszanie się pojazdem po drogach publicznych. Fakt, że pozwany zbywca (następca) nie kwestionuje prawa własności rzeczy (przejścia własności na nabywcę), nie stoi na przeszkodzie wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o ustalenie tego prawa. Ustalenie to nie musi być bowiem sporne między stronami tego stosunku, wystarczające dla uznania żądania powoda za usprawiedliwione jest to, że prawo własności zostało zakwestionowane przez kogoś innego (stało się sporne na zewnątrz, poza danym stosunkiem, łączącym zbywcę i nabywcę), a zbywca prawa tego nie potwierdza w sposób uwzględniający interesy nabywcy (a tym samym jest zainteresowany w pozostawaniu przez powoda w niepewności co do swego prawa). Przytoczony przez pełnomocnika pozwanej Agencji wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.11.2000 roku (I CKN 853/98) należało uznać za nieaktualny w niniejszej sprawie, z uwagi na wyżej powołany, późniejszy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.09.2001 roku (IV CKN 432/00), prezentujący pogląd przeciwny, a odnoszący się wprost do sytuacji, jaka ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, należało ustalić, że powodowi przysługuje prawo własności ciągnika C 360 marki U. nr fabryczny 253-340 rok produkcji 1982, na podstawie umowy sprzedaży, zawartej w dniu 20.11.1992 roku pomiędzy powodem a ówczesnym Państwowym Gospodarstwem Rolnym w Ż. (którego obecnie następcą w zakresie gospodarowania mieniem Skarbu Państwa jest Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w G. Filia Z.), o czym orzeczono w pkt I wyroku. W pkt II należało oddalić powództwo wobec Skarbu Państwa – Starostwa Powiatowego w Ż. z uwagi na brak legitymacji biernej w procesie po stronie tego podmiotu.

Konsekwentnie, uznając, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, Sąd w oparciu o art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 109 § 1 kpc zasądził od pozwanej Agencji Nieruchomości Rolnych na rzecz powoda tytułem zwrotu poniesionych kosztów procesu kwotę 200 zł, uiszczoną przez powoda tytułem opłaty sądowej od pozwu (pkt III wyroku). W tym zakresie powód, nie posiadający pełnomocnika będącego adwokatem czy radcą prawnym, nie musiał składać wniosku (art. 109 kpc).

Odnośnie kosztów procesu, jakie powód byłby obowiązany zwrócić pozwanemu Skarbowi Państwa – Starostwu Powiatowemu w Ż. z uwagi na oddalenie powództwa przeciwko niemu, Sąd uznał, ze zachodzi przesłanka do odstąpienia od obciążania go kosztami na podstawie art. 102 kpc. Powód działał w sprawie samodzielnie, bez profesjonalnej pomocy prawnej; z uwagi na brak wystarczającej wiedzy, a także ze względu na upływ czasu i zmiany własnościowe po stronie zbywcy, nie był w stanie wskazać właściwej jednostki po stronie pozwanej. Działania pozwanego Starostwa Powiatowego w Ż. sprowadzały się do sporządzenia odpowiedzi na pozew przez pełnomocnika, bez żadnych wniosków dowodów, a pozwany ten ma zapewnioną stałą profesjonalną obsługę prawną. Uznać należało, że nieobciążanie powoda kosztami procesu na rzecz tego pozwanego (stanowiącymi istotne obciążenie dla powoda), dla samego pozwanego nie będzie stanowić realnego uszczerbku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE