UZASADNIENIE

Wniesionym 31 maja 2016 r. aktem oskarżenia prokurator zarzucił R. M. to, że:

–: w dniu 21 kwietnia 2016 roku w miejscowości R., woj. (...), kierował samochodem osobowym marki O. (...) nr rej. (...) w ruchu lądowym znajdując się w stanie nietrzeźwości, wyrażającym się zawartością alkoholu w wydychanym powietrzu – 0,36 mg/l

Wyrokiem wydanym 23 listopada 2016 r. w sprawie II K 172/16 Sąd Rejonowy w Łasku, po rozpoznaniu sprawy na rozprawie, uznał R. M., w miejsce zarzucanego mu czynu, za winnego tego, że: w dniu 21 kwietnia 2016 r. w miejscowości R., woj. (...), prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki O. (...) nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości, wyrażającym się stężeniem alkoholu w wydychanym powietrzu – 0,36 mg/l, to jest dokonania czynu wypełniającego dyspozycję art. 178a § 1 k.k. i za to na podstawie art. 178a § 1 k.k.. wymierzył mu karę 100 stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10zł. Ponadto na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec niego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 3 lat, zaś na podstawie art. 43a § 2 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 złotych. Na podstawie art. 63 § 4 k.k. zaliczono R. M. na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów okres zatrzymania prawa jazdy od dnia 21 kwietnia 2016 r. Oskarżonego obciążono także obowiązkiem uiszczenia 100 złotych tytułem opłaty oraz 70 złotych tytułem zwrotu wydatków związanych z postępowaniem.

W ustawowym terminie apelację od wyroku wywiódł obrońca oskarżonego, zaskarżając orzeczenie w całości. Orzeczeniu zarzucił:

I Obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 k.p.k., a wyrażającą się w błędnych ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, polegających na ustaleniu, iż oskarżony odwołał wcześniej zgłoszoną interwencję w sytuacji, gdy nadal przebywał sam na sam z kobietą, której agresywnego zachowania obawiał się i które ostatecznie skłoniło go do kierowania pojazdem z stanie nietrzeźwości, podczas gdy w rzeczywistości oskarżony odwołał interwencję już po wyjściu z posesji położonej w miejscowości (...), a więc po ustaniu stanu niebezpieczeństwa ze strony kobiety;

II Obrazę przepisów prawa materialnego, polegającą na niezastosowaniu art. 66 § 1 k.p.k. poprzez brak uwzględnienia przy wymierzaniu kary stopnia winy R. M. w popełnieniu czynu zabronionego wypełniającego znamiona z art. 178a § 1 k.k. oraz brak uwzględnienia właściwości, warunków osobistych i dotychczasowego sposobu życia mojego mandanta, skutkiem czego Sąd nie uwzględnił wniosku oskarżonego o warunkowe umorzenie postępowania;

III Rażącą niewspółmierność orzeczonego względem oskarżonego R. M. zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 3 (trzech) lat pozbawienia wolności w stosunku do stopnia winy oskarżonego.

W konkluzji obrońca skarżącego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec R. M. i orzeczenie zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 (jednego) roku oraz świadczenia pieniężnego w kwocie 5.000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Analiza środka zaskarżenia wskazuje, że apelacja w zasadniczej swej części odnosi się do ustaleń sądu w przedmiocie czasu odwołania interwencji policji przez oskarżonego, która to okoliczność – co zdaje się umknęło uwadze skarżącego – nie jest kluczowym ustaleniem w przedmiotowej sprawie. Nadto skarżący kwestionując poczynione w tym zakresie przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne poprzestaje na negacji ustaleń sądu, nie podejmując nawet próby wykazania wadliwości ocen sądu co do stwierdzenia wiarygodności zeznań R. D. i T. S.. Autor apelacji swoją argumentację w odniesieniu do chwili odwołania przez oskarżonego interwencji policji oparł na założeniu prawdziwości wyjaśnień oskarżonego, nie wskazując przy tym żadnego argumentu, w oparciu o który, można by podważyć dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę wiarygodności zeznań świadków – funkcjonariuszy policji, w oparciu o które Sąd meriti dokonał ustaleń w tym zakresie. W takiej sytuacji Sąd Okręgowy nie ma żadnych podstaw do kwestionowania oceny dowodów poczynionej przez Sąd meriti a w ślad za tym i dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych w zakresie sprawstwa oskarżonego. W kontekście powyższego nie sposób nie odnieść wrażenia, że poczynione orzeczeniu zarzuty stanowiły wyłącznie polemikę z ustaleniami Sądu I instancji.

Prawidłowo Sąd Rejonowy dokonał subsumpcji przypisanego oskarżonemu czynu, którą należycie wyjaśnił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy dotyczący okoliczności popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu przestępstwa nie zawierał jednak informacji jaką konkretnie odległość pokonał oskarżony od posesji (...) (adres należącej do kobiety nieruchomość, którą oskarżony opuścił prowadząc w stanie nietrzeźwości pojazd mechanicznych) do posesji (...) (adres posesji przy której oskarżony został zatrzymany do kontroli). Powyższe jest istotnym, bowiem na etapie postępowania odwoławczego, w oparciu o powszechnie dostępne instrumenty (google maps) ustalono tę odległość na 600-660 metrów. To zaś, zdaniem Sądu Okręgowego, ma zasadnicze znaczenie dla oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu.

Z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd Rejonowy uznał za fakt agresywne zachowanie kobiety, z którą spotkał się oskarżony i wspólnie spożywał alkohol oraz okoliczności w jakich opuścił posesję położoną w R. pod nr 46. Jeżeli zważyć, iż ze zgromadzonego materiału dowodowego (zeznania świadków R. D. i T. S. (k. 47 verte), jak i wyjaśnień oskarżonego) wynika wprost, iż droga po której oskarżony prowadził pojazd, choć jest drogą dojazdową do posesji w R., to jednak ma nawierzchnię nieutwardzoną. Okoliczność ta wespół z rzadką zabudową zlokalizowana przy drodze, po której jechał oskarżony (to wynika z faktu, iż przy drodze o długości 600-660 m usytuowane są ledwie 4 posesje (o nr 46, 47, 48 i 49) także ma istotne znaczenie dla ustalenia stopnia społecznej szkodliwości.

W aspekcie powyższego wskazać należy, że o ile Sąd I instancji w chwili wyrokowania słusznie przyjął, iż R. M. podlega odpowiedzialności za zarzucany czyn zabroniony, bowiem swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu z art. 178a § 1 k.k to jednak nie sposób zgodzić się z przekonaniem tego Sądu, co do tego, iż stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu jest większy niż nieznaczny.

Tu należy zaakcentować, iż skarży zarzucając niezastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania wskazał na obrazę prawa materialnego – art. 66 § 1 k.k. poprzez brak uwzględnienia właściwości, warunków osobistych i dotychczasowego sposobu życia mandanta. Tymczasem to nie sposób życia sprawcy przed popełnieniem czynu, choć nie bez znaczenia w kontekście ustalenia warunków probacji, decyduje o istnieniu lub nie podstaw do warunkowego umorzenia postępowania karnego, a wyłącznie stopień społecznej szkodliwości i stopień winy. O okolicznościach tych skarżący napisał dopiero w uzasadnieniu apelacji przekonując, iż stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu „należy ocenić jako znikomy” i uzasadniając tę tezę nieznacznym stopniem nietrzeźwości oskarżonego (0,11 mg/l ponad wartość graniczną alkoholu w wydychanym powietrzu), niesprowadzeniem żadnego bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa w komunikacji wywodząc powyższe z czasu dokonania czynu i rangi drogi.

By w sposób właściwy ocenić znaczenie wskazanych zarzutów w pierwszej kolejności należy zważyć jakie okoliczności sąd przyjął za istotne dokonując ustaleń faktycznych oraz jaką rangę każdej z tych okoliczności nadał.

Sąd Rejonowy ustalając, iż przypisany oskarżonemu czyn charakteryzował się znaczną społeczną szkodliwością wskazał na:

a) rodzaj i charakter naruszonego dobra prawnego, czego nie skonkretyzował;

b) prowadzenie pojazdu w porze nocnej, argumentując iż w porze nocnej prowadzenie pojazdu wymaga zwiększonej uwagi i koncentracji z powodu panującej ciemności – a obniżenie tych u oskarżonego będące następstwem stanu nietrzeźwości pozostawało w ścisłym związku ze stopniem zagrożeniem;

c) poruszanie się główną drogą przez wieś R.;

d) nagminność zachowań przypisanych w sprawie oskarżonemu.

Po stronie okoliczności obniżających stopień społecznej szkodliwości przepisanego czynu Sąd Rejonowy wskazał:

a) mniejsze natężenie ruchu pieszych i pojazdów w uwagi na porę – ale jednak bez pewności, iż taki ruch nie zaistnieje odwołując się w tym zakresie do „pory wiosennej”;

b) średni stopień nietrzeźwości (0,36 mg/l).

Z powyższego jasno wynika, iż Sąd dokonując ustaleń okoliczności istotnych dla określenia stopnia społecznej szkodliwości nie uwzględnił wszystkich okoliczności jakie zobligowany był uwzględnić zgodnie z art. 115 § 2 k.k. W szczególności dotyczy to długości drogi jaką oskarżony pokonał będąc w stanie nietrzeźwości (to w zakresie okoliczności popełnienia czynu). Lektura uzasadnienia pozwala także na stwierdzenie, iż Sąd Rejonowy ustalając stopień społecznej szkodliwości pominął okoliczności podmiotowe tj. postać zamiaru i motywację sprawcy. Trzeba przy tym podkreślić, iż w uzasadnieniu Sąd nie tylko wspomniane okoliczności pominął, ale i nie ustalił stopnia winy oskarżonego.

Powyższe oznacza, iż kwestionowane rozstrzygnięcie dotknięte jest mającym wpływ na jego treść błędem w zakresie ustaleń faktycznych mającym postać błędu braku ustaleń faktycznych w zakresie sprecyzowanych powyżej okoliczności.

Sąd Okręgowy ustalił, iż droga jaką pokonał oskarżony to odległość rzędu 600-660 m. Z ustaleń Sąd Rejonowego wynika, iż oskarżony popełnił przypisany czyn z obawy o bezpieczeństwo własne oraz wiedziony obawami uszkodzenia przez kobietę jego samochodu. Nie ma przy tym wątpliwości, iż ów niepokój oskarżonego był znaczny skoro uprzednio, w okolicznościach w jakich się znajdował, zdecydował się powiadomić policję o zachowaniu owej kobiety. Z uznanych przez Sąd I Instancji za wiarygodne zeznań świadka T. S. wynika zaś, iż owe obawy były uzasadnione, skoro i inne osoby w stosunku do tej samej kobiety, której zachowanie motywowało oskarżonego, zgłaszały interwencje policji (k. 47v).

Okoliczności te pozwalają na stwierdzenie, iż motywy jakimi kierował się oskarżony muszą być uznane za obniżające stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu. Trzeba przy tym podkreślić, iż odległość rzędu 600 m w terenie wiejskim o luźnej zabudowie trudno uznać za odległość znaczącą w kontekście zagrożenia bezpieczeństwa w komunikacji. Zdaniem Sądu Okręgowego jest przeciwnie. To, że oskarżony poruszał się główną drogą R. nie przesądza o znacznym stopniu społecznej szkodliwości dokonanego przez niego czynu. Wszak jest to droga rzadko uczęszczana (natężenie ruchu na tej drodze nie uzasadnia choćby jej utwardzenia), służąca tylko mieszkańcom niewielkiej miejscowości. Jeśli do tego dodać stopień nietrzeźwości oskarżonego oraz fakt, iż do zdarzenia doszło w nocy, a ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, by ktokolwiek inny poza oskarżonym i świadkami – funkcjonariuszami policji (jadącymi za oskarżonym) – uczestniczył w ruchu po tej drodze w chwili zaistnienia czynu stwierdzić, trzeba, że stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu został przez Sąd Rejonowy oceniono nieadekwatnie surowo – bowiem okoliczności przedmiotowe i podmiotowe czynu stanowią o tym, iż nie był on znaczny – choć z całą pewnością nie był także znikomy. Trzeba pamiętać, iż z poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń wynika, że oskarżony był świadom spożycia alkoholu i podjął decyzję o kierowaniu pojazdem mając świadomość naruszenia obowiązujących przepisów. Zdaniem Sądu Okręgowego droga jaką oskarżony pokonał celem uniknięcia agresywnych zachowań napastniczki musiałaby być istotnie mniejsza niż faktycznie pokonana, by w realiach sprawy niniejszej rozważać postulowana przez skarżącego znikomość stopnia społecznej szkodliwość.

Rozważając przedmiotową sprawę w powyższym aspekcie należy stwierdzić, że istnieją przesłanki w pełni uzasadniające odstąpienie od skazania oskarżonego za przypisany mu czyn i warunkowe umorzenie wobec niego postępowania karnego. Zgodnie z dyspozycją art. 66 § 1 i 2 k.k. Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne jeżeli wina i społeczne szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, a przestępstwo którego się dopuścił jest zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pobawienia wolności.

Analiza wszystkich okoliczności sprawy przemawia za stwierdzeniem, iż wina R. M. oraz społeczna szkodliwość jego czynu nie są znaczne, a właściwości i warunki osobiste ww. oraz jego dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego. Oskarżony ma 46 lat, prowadzi ustabilizowany tryb życia, nie był dotychczas karany – to okoliczności, które stanowią o tym, iż warunkowe umorzenie postępowania pozostaje rozstrzygnięciem adekwatnym do okoliczności zaistnienia czynu.

Skoro w sprawie niniejszej zostały spełnione przesłanki wskazane w art. 66 § 1 i 2 k.k. a przypisany oskarżonemu czyn zagrożony jest karą do 2 lat pozbawienia wolności, Sąd Okręgowy wydał rozstrzygnięcie reformatoryjne, i uchyliwszy zaskarżony wyrok, warunkowo umorzył postępowanie karne wobec R. M., a uwzględniając wszystkie okoliczności sprawy ustalił okres próby na 2 lata.

Zważywszy okoliczność popełnienia przez oskarżonego czynu, Sąd na podstawie art. 67 § 3 k.k. oraz art. 39 pkt 7 k.k. w zw. z art. 43a § 1 k.k. orzekł od R. M. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 (pięciu tysięcy) złotych, zaś na podstawie art. 39 pkt. 3 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 (jednego) roku. Sąd tym samym nie podzielił zapatrywań skarżącego (czynionych nb na gruncie skazania), co do barku podstaw orzekania wobec oskarżonego środka karnego z art. 43a § 1 k.k. W ocenie Sądu okoliczności popełnienia przepisanego oskarżonemu czynu stanowią o konieczności zaakcentowania naganność przypisanego oskarżonemu zachowania, co do którego postępowanie warunkowo umorzono właśnie poprzez wskazane świadczenie pieniężne i orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres roku. Należy podkreślić, iż o wymiarze środka karnego z art. 43 § 1 k.k. decyduje w pierwszej kolejności stopień zagrożenia bezpieczeństwa w komunikacji charakteryzujący przypisany sprawcy czyn. Sąd już wskazał, iż owo zagrożenie miało charakter nieznacznych, skoro poza oskarżonym tylko funkcjonariusze policji uczestniczyli w ruchu na drodze, z której korzystał i oskarżony w czasie gdy realizował znamiona przypisanego mu czynu. Jeśli uwzględnić przy tym, iż funkcjonariusze jechali za nim (to minimalizowało możliwość kolizji z przyczyn leżących po stronie zakłóconych działaniem alkoholu warunków psychicznych oskarżonego) stwierdzić trzeba, iż wystarczającym z punktu widzenia celów postępowania pozostaje wymierzenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego na okres roku.

Zważywszy powyższe Sąd w części uwzględnił apelację obrońcy oskarżonego i zmienił zaskarżony wyrok.

O opłacie sąd orzekł na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.) oraz art. 7 wspomnianej ustawy. W zakresie wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w związku z niniejszym postępowaniem Sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 629 k.p.k. w zw. z art. 627 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 § 1 k.p.k. w całości zobowiązując oskarżonego do zwrotu należności z tego tytułu Skarbowi Państwa.

Przewodniczący	-	SSO Jacek Klęk
Protokolant	-	sekr. sąd. Monika Stasiak

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE