UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 lutego 2017 roku

Pozwem z dnia 23 stycznia 2015 roku (data stempla pocztowego) W. P., K. P. i O. P. wnieśli o ustalenie ich prawa do lokalu socjalnego w oparciu o art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014, poz. 150, dalej: „u.o.p.l." lub „ustawa o ochronie praw lokatorów") oraz o zobowiązanie strony pozwanej (...) W. do złożenia powodom oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, a nadto o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. ( pozew – k. 1-5)

Strona pozwana gmina (...) W., w odpowiedzi na pozew wniosła o jego oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie o sygn. akt XVI C 1152/15 Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie XVI Wydział Cywilny ustalił, że powodom W. P., K. P. i O. P. przysługuje prawo do lokalu socjalnego od strony pozwanej (...) W. oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie. (wyrok – k. 92)

Powyższy wyrok zapadł na postawie następujących ustaleń faktycznych i ich oceny prawnej. Sąd pierwszej instancji ustalił, że postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy - Mokotowa w Warszawie z dnia 13 marca 2014 roku w sprawie o sygn. akt XVI Co 719/13 prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. wraz z udziałem w prawie własności gruntu zostało przysądzone na rzecz G. K.. Przysądzenie własności nastąpiło w toku egzekucji z nieruchomości lokalowej położonej przy ul. (...) w W., która w ocenie Sądu Rejonowego została wszczęta pismem z dnia 27 sierpnia 2010 roku w sprawie egzekucyjnej Km 1122/10 prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie K. Ł., na rzecz wierzyciela (...) im. (...). Jednocześnie wnioskiem z dnia 5 października 2011 roku wierzyciel (...) Bank S.A. także wniósł o przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości. Postępowanie toczyło się pod sygn. akt Km 1410/11. Wobec nieprzystąpienia licytantów do drugiej licytacji postępowanie egzekucyjne z nieruchomości zostało umorzone postanowieniem z dnia 13 czerwca 2012 roku. Następnie zaś wnioskiem z dnia 28 stycznia 2013 roku wierzyciel (...) Bank S.A. ponowił wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z nieruchomości, które to postępowanie zakończyło się wspomnianą wyżej sprzedażą licytacyjną nieruchomości.

W tym lokalu zamieszkiwała K. P. - będąca wcześniej jego właścicielem - oraz jej mąż W. P. i małoletnia córka O. P., ur. (...). Po przysądzeniu własności lokalu, nabywca wystąpił z pozwem o ich eksmisję. K. P., W. P. i małoletnia O. P. wyprowadzili się z mieszkania dobrowolnie. Zamieszkali w wynajętym od znajomej K. P. mieszkaniu przy ul. (...) tylko za kwotę czynszu, ale obecnie zobowiązani zostali do wyprowadzenia się lub uiszczania opłat w kwocie 1.300 zł miesięcznie. Nie mają możliwości zamieszkania w innym lokalu. Nadto Sąd Rejonowy ustalił, że K. P. jest leczona przewlekle z powodu schorzenia układu oddechowego. U W. P. zdiagnozowano schorzenia nowotworowe. Miał zabieg w 2005 roku i od tamtego czasu nie kontynuuje leczenia. W. P. pracuje w spółce (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. na stanowisku motorniczy tramwaju, uzyskując średniomiesięczne wynagrodzenie w wysokości netto 3.853,75 zł. Jego wynagrodzenie jest w 50% zajęte przez komornika. K. P. nie jest zarejestrowana jako bezrobotna. Nieraz dostaje drobne kwoty od syna.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo o ustalenie prawa do lokalu socjalnego na rzecz powodów zasługiwało na uwzględnienie. Sąd wskazał, że powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa może być uwzględnione wtedy, gdy spełnione są dwie przesłanki merytoryczne: interes prawny oraz wykazanie prawdziwości twierdzeń powoda o tym, że dany stosunek prawny lub prawo istnieje bądź nie. W ocenie Sądu Rejonowego niewątpliwie istniał stan niepewności prawnej co do przysługiwania powodom prawa do lokalu socjalnego, w sytuacji w której strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa. Nadto, w ocenie Sądu, poza niniejszym postępowaniem, nie istniało żadne inne postępowanie sądowe w którym okoliczność, czy powodom przysługuje prawo do lokalu socjalnego, mogła być zbadana. W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy nie było możliwości zbadania prawa do lokalu socjalnego w toku postępowania eksmisyjnego na podstawie art. 14 u.o.p.l. Podstawą utraty przez powodów praw do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) było bowiem prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności z dnia 13 marca 2014 roku, w wyniku którego nabywca na podstawie art. 1046 § 1 k.p.c. w zw. z art. 999 § 1 k.p.c, wprowadzony został w posiadanie nieruchomości i upoważniony do żądania jej opróżnienia przeciwko powodom, bez konieczności wszczynania odrębnego postępowania o eksmisję. W postępowaniach egzekucyjnych mających za przedmiot egzekucję z nieruchomości, wszczętych po dniu 3 maja 2012 roku, właściwą drogą powoływania się przez domowników dłużnika na przysługujące im prawo do lokalu socjalnego, jest wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego. Już zatem tylko z tego powodu, że postępowanie egzekucyjne w toku którego zapadło postanowienie o przysądzeniu własności, zostało wszczęte jeszcze w 2011 roku, powodowie nie mogli skorzystać z tej drogi. W ocenie Sądu Rejonowego miarodajna dla ustalenia stanu prawnego w sprawie niniejszej była przy tym data pierwotnego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Ten moment wyznacza bowiem granicę stosowania znowelizowanych dnia 3 maja 2012 roku przepisów w myśl art. 9 ustawy z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, (Dz. U. z dnia 2 listopada 2011 r., Nr 233, poz. 1381). Sąd Rejonowy podkreślił, że nawet jeśliby uznać, że w sprawie niniejszej stosuje się stan prawny wprowadzony przepisami obowiązującymi od dnia 3 maja 2012 roku (tj. w dacie złożenia przez wierzyciela ponownego wniosku o przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości), to zauważyć należy, że wobec dobrowolnego wyprowadzenia się przez powodów z przedmiotowego lokalu i zakończenia postępowania w przedmiocie egzekucji z nieruchomości, wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego stało się niemożliwe. Znów więc, mając na uwadze ustalony stan faktyczny, dobrowolne wykonanie przez powodów, wynikającego z prawomocnego postanowienia Sądu, obowiązku opuszczenia zlicytowanego lokalu, postawiło powodów w sytuacji, w której nie jest możliwe zainicjowanie postępowania przeciwegzekucyjnego, w ramach którego mogliby dowodzić przysługującego im uprawnienia do lokalu socjalnego.

Wreszcie Sąd Rejonowy zauważył że podstawą prawną dla wytoczenia powództwa w ramach którego mogłoby zostać zbadane prawo powodów do przyznania im lokalu socjalnego nie mógł stanowić stosowany wprost art. 35 u.o.p.l. Przepisy tego unormowania odnoszą się do sytuacji, w których „ osoba przed dniem wejścia w życie ustawy została objęta orzeczeniem sądowym, chociażby nieprawomocnym, nakazującym opróżnienie lokalu, lub ostateczną decyzją administracyjną, o której mowa w art. 34, a orzeczenie to lub decyzja nie zostały wykonane przed dniem wejścia w życie ustawy", czyli przed 10 lipca 2001 roku. Okoliczności te niewątpliwie nie miały miejsca w odniesieniu do powodów. Zakres zastosowania art. 35 u.o.p.l. wyznacza treść jego ust. 1, przytoczonego powyżej. W tym zatem kontekście ujęty w art. 35 ust. 4 u.o.p.l. stan faktyczny nie odpowiada okolicznościom niniejszej sprawy, co wyklucza stosowanie art. 35 ust. 1 w zw. z ust. 4 u.o.p.l. Nadto Sąd Rejonowy przychylił się do poglądu przedstawionego przez stronę pozwaną, że art. 24 u.o.p.l. jest skierowany do gmin, nie zaś do Sądu, powołując uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2005 roku, sygn. akt III CZP 6/05, oraz że normuje inne stany faktyczne tj. sytuacje w której dana osoba zajmuje lokal bez tytułu prawnego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Rejonowy, w stosunku do stanów faktycznych, takich jak objęte niniejszym postępowaniem, zważył że występuje luka prawna, wymagająca uzupełnienia w drodze analogii. Stąd Sąd Rejonowy doszedł do wniosku, że powodowie posiadają interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego w oparciu o art. 189 k.p.c. w zw. z art. 35 ust. 4 u.o.p.l. w zw. z art. 14 ust. 4 u.o.p.l. W związku z tym Sąd Rejonowy stwierdził, że w sytuacji, w której powódka O. P. jest małoletnia, zarówno jej, jak i osobom nad nią sprawującym opiekę i z nią zamieszkałym - czyli rodzicom W. P. i K. P. - przysługiwało prawo do lokalu socjalnego, zgodnie z treścią art. 14 ust. 4 pkt 2) u.o.p.l. Jednocześnie, w ocenie Sądu Rejonowego, sytuacja majątkowa powodów, wynikająca z ustaleń stanu faktycznego, pozwalała na przyjęcie, że nie są oni w stanie w inny sposób zaspokoić potrzeb trzyosobowej rodziny w oparciu o posiadane możliwości finansowe. Samo wynagrodzenie powoda, zajęte w części przez komornika, w związku z obciążającym powoda zobowiązaniem alimentacyjnym oraz aktualnie niskie dochody powódki, nie pozwalają na ustalenie, że byliby w stanie wynająć w realiach W. po cenach „rynkowych", lokalu w którym mogłyby zamieszkać trzy osoby, w tym 6-letnie dziecko.

Sąd Rejonowy oddalił żądanie pozwu w zakresie zobowiązania strony pozwanej do złożenia powodom oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, mając na uwadze, że obowiązek ten powstanie dopiero w wyniku uprawomocnienia się rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1 wyroku, a konieczność jego zrealizowania będzie wynikać z mocy prawa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany. Zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w części, tj. w zakresie pkt 1 oraz zarzucił mu:

1. naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na wynik sprawy poprzez naruszenie treści art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów i założenie, że:

a. egzekucja z nieruchomości przy ul. (...) została wszczęta w dniu 27 sierpnia 2010 r.,

b. powodowie nie są w stanie przez swoją sytuację majątkowa zaspokoić w inny sposób potrzeb mieszkaniowych,

c. uznanie, że wynagrodzenie W. P. jest zajęte w 50% w postępowaniu egzekucyjnym.

2. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie:

a. art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, poprzez uznanie, że w ustalonym stanie faktyczny nie ma zastosowania art. 791 § 3 w zw. z art. 999 § 1 k.p.c.

b. art. 189 k.p.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i uznanie, że powodowie posiadają interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie prawa do lokalu socjalnego, podczas gdy z art. 791 w zw. z art. 999 § 1 k.p.c. wynika, że powodowie mieli możliwość uzyskania ochrony w innym postępowaniu,

c. art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że powodom przysługuje prawo do lokalu socjalnego, pomimo błędów w ustaleniach sytuacji osobistej, w tym materialnej, jak również w zakresie błędnego zastosowania przepisów intertemporalnych i prawa materialnego.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżony wyrok, mimo częściowo błędnego uzasadnienia, odpowiada prawu.

Sąd Okręgowy w znacznej części podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji i przyjmuje je za własne. Jednakże w niżej opisanym zakresie zasadny okazał się zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 233 § 1 k.p.c. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji dokonał błędnych ustaleń faktycznych co do daty wszczęcia egzekucji z nieruchomości, zakończonej wydaniem postanowienia o przysądzeniu własności lokalu mieszkalnego powodów na rzecz nabywcy licytacyjnego. W tym zakresie materiał dowodowy dawał podstawy do ustalenia, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego nastąpiło na podstawie wniosku (...) Bank SA z dnia 28 stycznia 2013 r. Sąd pierwszej instancji wyprowadził błędne wnioski z rzetelnie i wyczerpująco zebranego materiału dowodowego ustalając, że postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte dnia 27 sierpnia 2010 r., w sprawie Km 1122/10 prowadzonej przez Komornika Sądowego K. Ł., na rzecz wierzyciela (...) im. F. S.. Nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że tak jak wskazał Sąd Rejonowy, egzekucja z nieruchomości lokalowej położonej przy ul. (...) w W. została wszczęta pismem z dnia 27 sierpnia 2010 roku w sprawie egzekucyjnej Km 1122/10 prowadzonej przez Komornika Sądowego K. Ł., na rzecz wierzyciela (...) im. (...). Ponadto wnioskiem z dnia 5 października 2011 roku wierzyciel (...) Bank S.A. także wniósł o przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości. Postępowanie toczyło się pod sygn. akt Km 1410/11. Wobec nieprzystąpienia licytantów do licytacji postępowanie egzekucyjne z nieruchomości zostało umorzone postanowieniem z dnia 13 czerwca 2012 roku. Następnie zaś wnioskiem z dnia 28 stycznia 2013 roku wierzyciel (...) Bank S.A. ponowił wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z tej nieruchomości, które to postępowanie zakończyło się sprzedażą licytacyjną nieruchomości. Z punktu widzenia okoliczności niniejszej sprawy oraz podlegających rozstrzygnięciu kwestii prawnych, doniosłe prawnie jest jedynie postępowanie egzekucyjne wszczęte w 2013 roku z wniosku (...) Bank SA, natomiast wcześniejsze postępowanie egzekucyjne, zakończone umorzeniem na podstawie art. 985 k.p.c., jest tej doniosłości pozbawione. Zgodnie z art. 985 k.p.c. jeżeli po drugiej licytacji żaden z wierzycieli nie przejął nieruchomości na własność, postępowanie egzekucyjne umarza się i nowa egzekucja z tej nieruchomości może być wszczęta dopiero po upływie 6 miesięcy od daty drugiej licytacji. Skutki prawne takiego umorzenia postępowania zostały wskazane w art. 826 k.p.c., zgodnie z którym umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest niedopuszczalna. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nie może naruszać praw osób trzecich. Umorzenie jest narzędziem prawnym kończącym postępowanie, które jednak nie rozstrzyga sprawy co do istoty. Jego wydanie wynika z zaistnienia pewnych okoliczności uniemożliwiających spełnienie celu postępowania. Jakkolwiek traktowanie postępowania egzekucyjnego umorzonego jako niebyłego we wszystkich przypadkach może być zbyt daleko idące, chociażby ze względu na to, że umorzenie postępowania egzekucyjnego nie zamyka drogi do wszczęcia ponownej egzekucji, to nie może umknąć uwadze fakt, że jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie. Postępowanie egzekucyjne zakończone umorzeniem w 2012 r. nie przyniosło zaspokojenia wierzycieli, ani też nie spowodowało odjęcia powódce K. P. prawa odrębnej własności lokalu. Skutki takie przyniosło natomiast drugie postępowanie egzekucyjne wszczęte w 2013 r. Stąd właściwe było ustalenie, że postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w 2013 r. W związku z tym należało zastosować art. 791 k.p.c. w zw. z art. 999 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 3 maja 2012 r. Z uwagi na niewielki zakres zmiany ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Rejonowy, Sąd Okręgowy uznał, że nie zachodzi potrzeba przytaczania w tym miejscu całego zespołu ustaleń faktycznych.

W pozostałym zakresie zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. okazał się niezasadny, gdyż Sąd Okręgowy zważył, że strona pozwana w trakcie postępowania przed Sądem Rejonowym w odniesieniu do sytuacji materialnej powodów w zasadzie ograniczyła swoją inicjatywę dowodową do kwestionowania twierdzeń K. P. i W. P.. Należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Obowiązek ten obejmuje również dowody powoływane w celu odparcia twierdzeń i dowodów przeciwnika. Sąd Okręgowy uznał, że ocena dowodów dokonana przez Sąd pierwszej instancji w pozostałym zakresie była prawidłowa, zgodna z dyrektywami statuowanymi w art. 233 § 1 k.p.c. Dotyczy to również oceny dowodu z zeznań pełnoletnich powodów w charakterze stron. Do skutecznego zakwestionowania wiarygodności zeznań stron nie wystarczy powołanie się na naturalną cechę tego dowodu – obciążenie subiektywizmem wynikającym z zainteresowania strony zeznającej rozstrzygnięciem sprawy na swoją korzyść. Ustawa nie przewiduje szczególnych reguł oceny tego dowodu, co więcej, zakłada przeprowadzenie go w pierwszej fazie bez odbierania przyrzeczenia od stron, daje Sądowi taką możliwość dopiero wówczas, gdy zeznania stron budzą uzasadnione wątpliwości. Nie można tracić z pola widzenia faktu, że strona pozwana, której pełnomocnik był obecny na terminie rozprawy, na którym zeznawali pełnoletni powodowie, nie podjął działań w kierunku weryfikacji tych zeznań, w szczególności nie zadawał powodom pytań. Nie przedstawił również innych dowodów, które mogłyby podważyć prawdziwość złożonych zeznań i w konsekwencji dać Sądowi Rejonowemu podstawę do odmiennej niż wyrażona w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, ich oceny.

Ustalenie, że postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte w 2013 r., zatem pod rządem przepisów art. 791 § 3 k.p.c. i art. 999 § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 3 maja 2012 r. skutkuje uznaniem za zasadny zarzutu naruszenia art. 9 ustawy ust. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że Sąd pierwszej instancji winien dokonać oceny prawnej okoliczności sprawy w świetle przepisów art. 791 § 3 k.p.c. i art. 999 § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 3 maja 2012 r. W myśl art. 999 § 1 k.p.c. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności. Przepis art. 791 stosuje się odpowiednio. Natomiast wedle art. 791 § 2 i § 3 k.p.c. tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości, statku lub do opróżnienia pomieszczenia upoważnia do prowadzenia egzekucji nie tylko przeciw dłużnikowi, lecz także przeciwko jego domownikom, krewnym i innym osobom reprezentującym jego prawa. Przepisy § 1 i 2 nie wyłączają praw określonych przepisami o ochronie lokatorów oraz praw, które są skuteczne wobec wierzyciela. Jeżeli dłużnik twierdzi, że przysługuje mu prawo skuteczne wobec wierzyciela, komornik wstrzyma się względem niego z czynnościami egzekucyjnymi, pouczając, że w terminie tygodnia może wytoczyć powództwo o pozbawienie w stosunku do niego tytułu wykonawczego wykonalności. Jak wynika z powołanych przepisów prawa, w przypadku tytułu wykonawczego w postaci postanowienia o przysądzeniu własności ustawodawca zapewnił ochronę prawną podmiotom dwóch rodzajów praw: określonych przepisami ochronie praw lokatorów oraz praw, które są skuteczne wobec wierzyciela. Środki ochrony odnośnie każdego z rodzaju tych praw są jednak odmienne. Należy podkreślić, że droga powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, została przewidziana wyłącznie w celu ochrony podmiotów, wobec których skuteczny jest tytuł wykonawczy w postaci postanowienia o przesądzeniu własności, a którym służą prawa skuteczne wobec wierzyciela. Natomiast ochrona dłużnika i jego domowników, którym mogą służyć prawa określone przepisami o ochronie praw lokatorów, realizowana jest na podstawie przepisów art. 35 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów ((Dz.U. Nr 31, poz. 266), który stanowi, że jeżeli w toku postępowania egzekucyjnego okaże się, że obowiązkiem opróżnienia lokalu objęta jest osoba, o której mowa w art. 14 ust. 4, komornik zawiadamia tę osobę, że może wystąpić z powództwem o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego w terminie, o którym mowa w ust. 2; zawiesza postępowanie egzekucyjne; o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego zawiadamia prokuratora. Nie ulega wątpliwości, że zastosowanie powołanych przepisów jest dopuszczalne jedynie wobec podmiotów będących lokatorami w znaczeniu, jakie temu terminowi nadaje art. 2 ust. 1 pkt. 1) ustawy o ochronie praw lokatorów. W okolicznościach niniejszej sprawy warunek ten spełniali powodowie W. P. i małoletnia O. P., którzy nie dysponowali rzeczowym ani obligacyjnym tytułem do lokalu, natomiast swoje prawa do zamieszkiwania w lokalu wywodzili ze stosunków prawnorodzinnych wiążących ich z właścicielką lokalu K. P.. Wobec powodów nie doszło natomiast do zawiadomienia ich przez komornika o prawie wytoczenia powództwa o ustalenie prawa do lokalu socjalnego. Wynika to przede wszystkim z tego, że nie została wszczęta wobec nich egzekucja wprowadzenia nabywcy licytacyjnego w posiadanie lokalu na podstawie postanowienia o przysądzeniu własności. Wbrew twierdzeniom apelacji Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że skutków zawiadomienia, o którym mowa w art. 35 ust. 4 pkt. 1) ustawy o ochronie praw lokatorów, w szczególności rozpoczęcia biegu sześciomiesięcznego terminu do wytoczenia powództwa o ustalenie prawa do lokalu socjalnego, nie wywołuje treść uzasadnienia postanowienia o odrzuceniu pozwu w sprawie z powództwa nabywcy licytacyjnego o eksmisję powodów z przedmiotowego lokalu. Ze względu na ochronny charakter przepisu art. 35 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów jego wykładnia winna być dokonywana restrykcyjnie i z uwzględnieniem założonego przez ustawodawcę celu - udzielenia osobom, które tracą prawo do lokalu na skutek przysądzenia własności w postępowaniu egzekucyjnym, takiej samej ochrony jak tym, które tracą to prawo na mocy innych tytułów, w szczególności prawomocnych wyroków orzekających eksmisję. Stanowisko prezentowane przez apelującego prowadziłoby do pogorszenia sytuacji prawnej dłużnika, który dobrowolnie wykonał tytuł wykonawczy zobowiązujący do opróżnienia i wydania lokalu w stosunku do dłużników, wobec których konieczne było zastosowanie przymusu egzekucyjnego. Z tych względów należało uznać za chybiony zarzut na ruszenia art. 189 k.p.c. Powodowie mieli interes prawny w żądaniu ustalenia prawa do lokalu socjalnego i nie utracili prawa wytoczenia powództwa o ustalenie tego prawa na skutek upływu terminu prekluzyjnego ustanowionego w art. 35 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów. Nie było również możliwości uzyskania przez nich ochrony prawnej w żadnym innym postępowaniu, w tym w postępowaniu przeciwegzekucyjnym.

W konsekwencji oczywiście niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów. Nie ulega wątpliwości, że wszyscy powodowie spełniają przesłanki obligatoryjnego ustalenia na ich rzecz prawa do lokalu socjalnego na podstawie art. 14 ust. 4 pkt. 2). Nie było sporne między stronami, że powódka O. P. jest małoletnia, a powodowie K. P. i W. P. są jej rodzicami, a zatem osobami obowiązanymi, zarówno wspólnie jak i osobno, do sprawowania opieki nad małoletnią córką. Wobec tego nie miała istotnego znaczenia kwestia sytuacji materialnej powodów.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał apelację za pozbawiona usprawiedliwionych podstaw i oddalił ją na podstawie art. 385 k.p.c.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE