UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 września 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 5 września 2016 roku odmówił J. P. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że nie osiągnął wieku emerytalnego, gdyż wiek ten wnioskodawca osiągnie w dniu 3 października 2016 roku oraz, że nie udokumentował wymaganego 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku ZUS przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy: 25 lata ogólnego stażu pracy oraz 7 lat, 1 miesiąc i 9 dni stażu w szczególnych warunkach.

/decyzja – k. 25 plik II akt ZUS/

W dniu 28 października 2016 roku J. P. przez swojego pełnomocnika wniósł odwołanie od ww. decyzji podnosząc, że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego. Skarżący wniósł o jej zmianę poprzez ustalenie prawa do emerytury i uwzględnienie okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach na stanowisku kierowca samochodu ciężarkowego od dnia 14 grudnia 1978 roku do dnia 23 maja 1980 roku w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w S. oraz od dnia 16 czerwca 1980 roku do dnia 29 lutego 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł.. Ponadto wniósł o zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

/odwołanie – k. 2- 5/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 9 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji. Ponadto wskazał, że wnioskodawca wniósł o uznanie do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w S. od 14 grudnia 1978 roku do 23 maja 1980 roku w sytuacji gdy okres ten został zaliczony do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Zakład nie zaliczył natomiast skarżącemu do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach podnoszonego w odwołaniu okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. od dnia 16 grudnia 1980 roku do dnia 29 lutego 1992 roku. Organ rentowy podniósł, że ze świadectwa pracy z dnia 28 lutego 1999 roku wynika, iż wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku „kierowca konwojent” a ponadto pracodawca nie potwierdził stosownym świadectwem, że odwołujący pracował w warunkach szczególnych.

(odpowiedź na odwołanie – k. 12)

Na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie i oświadczył, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach jako kierowca w okresie od 16 czerwca 1980 roku do 29 lutego 1992 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł..

/stanowiska stron k. 29/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawca J. P. urodził się w dniu (...).

Skarżący, w dniu 5 września 2016 roku złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/wniosek – k. 1-4 akt ZUS/

J. P. posiada prawo jazdy kategorii: (...) - od dnia 1 kwietnia 1976 roku; C - od dnia 17 października 1978 roku; (...) - od dnia 17 października 1978 roku; (...) - od dnia 17 października 1978 roku oraz (...) - od dnia 17 października 1978 roku .

/prawo jazdy k. 9-10, zeznania wnioskodawcy złożone na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2017 roku k. 30 w zw. z wyjaśnieniami k. 29/

W okresie od dnia 14 grudnia 1978 roku do dnia 23 maja 1980 roku J. P. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Państwowej (...) w S., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy towarowego.

/świadectwo pracy z dnia 23 maja 1980 roku k. 7 II plik akt ZUS /

Wnioskodawca w okresie od dnia 16 czerwca 1980 roku do dnia 29 lutego 1992 roku był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy przy czym w okresie od 16 czerwca 1980 roku do dnia 30 listopada 1988 roku na stanowisku kierowca zaś od 1 grudnia 1988 roku do 29 lutego 1992 roku na stanowisku kierowcy - konwojenta. W umowie o pracę J. P., obok wynagrodzenia zasadniczego uwzględniono także dodatek za prowadzenie pojazdów wraz z przyczepą. Dodatek ten wynika również z list płac wnioskodawcy za lata 1980 – 1988.

/akta osobowe i listy plac - w kopercie k. 24/

Przedsiębiorstwo (...) w Ł. świadczyło usługi transportowe innym zakładom pracy. (...) miał bazę przy ul. (...) gdzie mieściły się magazyny spedycyjne, do których to był zwożony towar z różnych zakładów pracy. Kierowcy natomiast pobierali z tych magazynów towar i rozwozili po całej Polsce.

/zeznania wnioskodawcy złożone na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2017 roku k. 30 w zw. z wyjaśnieniami k. 29, zeznania świadka A. M. k. 29 v, zeznania świadka J. F. k. 29 v/

Wnioskodawca w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. pracował jako kierowca samochodów ciężarowych. Jeździł samochodem S. 200 oraz J., poruszając się tymi pojazdami miał przyczepę. J. P., tak jak pozostali kierowcy, rozwoził towar po całej Polsce. Rano zgłaszał się do dyspozytora, który zlecał gdzie ma jechać. Towar odbierał z magazynów mieszczących się przy ul. (...). Pracownicy magazynu ładowali towar na samochód, natomiast wnioskodawca sam go układał, czy też czuwał aby był ułożony w kolejności rozładunku. Gdy dojechał do celu, to pracownicy danego zakładu rozładowywali towar zaś wnioskodawca jedynie pilnował czy wszystko jest w porządku. Powracając z danego miejsca również zawsze przewoził jakiś towar, nigdy nie wracał pustym samochodem, zawsze gdzieś musiał pobrać towar i go przewozić. Do obowiązków wnioskodawcy należało również pilnowanie przewożonego towaru i nadzorowanie jego rozładunku, ponieważ kierowcy odpowiadali materialnie za ten towar. J. P. - podobnie jak pozostali kierowcy - podpisywał odpowiedzialność materialną za towar. W stawce godzinowej ujęty był również dodatek za pilnowanie towaru czyli konwojowanie. Wnioskodawca pracował na cały etat. Jednak system pracy był taki, że miał np. 14 godzin pracy i 10 godzin odpoczynku. Ponadto wnioskodawca jeździł w długie trasy które trwały 2-3 dni albo i dłużej.

Przez cały okres zatrudnienia wnioskodawca pracował w godzinach nadliczbopwych i miał z tego tytułu wypłacane dodatkowe wynagrodzenie, uwidocznione co miesiąc na liście płac.

/zeznania wnioskodawcy złożone na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2017 roku k. 30 w zw. z wyjaśnieniami k. 29, zeznania świadka A. M. k. 29 v, zeznania świadka J. F. k. 29 v, listy płac k 24/

Przedsiębiorstwo (...) w Ł. nie wystawiło wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W wystawionym przez pracodawcę, w dniu 28 lutego 1992 roku zwykłym świadectwie pracy wskazano, że J. P. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, od dnia 16 czerwca 1980 roku do dnia 29 lutego 1992 roku, zajmując ostatnio stanowisko kierowcy - konwojenta.

/świadectwo pracy z dnia 28 lutego 1992 roku - akta osobowe w kopercie k. 24/

J. P. udokumentował na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił wnioskodawcy jako zatrudnienie
w szczególnych warunkach okres 7 lat, 1 miesiąc i 9 dni.

/ decyzja – k. 25 plik II akt ZUS/

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku ( vide art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn).

Jak dalej stanowi ust. 2 powołanego przepisu, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...) ).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W rozpoznawanej sprawie nie było wątpliwości, że wnioskodawca spełnia ustawowe przesłanki co do wieku, ponieważ ukończył 60 lat w dniu 3 października 2016 roku. Nie jest również członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz ma wymagany, na dzień 1 stycznia 1999 roku okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 25 lat. Organ rentowy zakwestionował jednak wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jak ustalił Sąd, stanowisko to nie znajduje oparcia w obowiązujących w tym zakresie przepisach ani w stanie faktycznym sprawy.

Regulacja § 2 Rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca
w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed Sądem. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia
w szczególnych warunkach, Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach, dopuścił dowód z zeznań świadków, przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji osobowo – płacowej wnioskodawcy z okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., w okresie od dnia 16 czerwca 1980 roku do dnia 29 lutego 1992 roku.

Przyczyną nieuwzględnienia przez organ rentowy powyższych okresów do stażu pracy
w warunkach szczególnych był brak świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz określenie stanowiska pracy „kierowca - konwojent”. Organ rentowy uznał za nieudowodnioną okoliczność, że wnioskodawca pracował w spornym okresie jako kierowca samochodów ciężarowych o całkowitym ciężarze powyżej 3,5 tony.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że J. P., w okresie od dnia 16 czerwca 1980 roku do dnia 29 lutego 1992 roku, był zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego. Wnioskodawca jeździł samochodami ciężarowymi typu S. (...) oraz J. wraz z przyczepą. Jego praca polegała na odbieraniu towaru z magazynów towaru ładowanego przez pracowników, zaś rola wnioskodawcy ograniczała się do pilnowania i nadzorowania tej czynności, a w szczególności odpowiedniego ułożenia towaru tj. w kolejności rozładunku. Następnie jechał zgodnie z poleceniem dyspozytora w miejsca docelowe. Gdy przybył na miejsce, to pracownicy danego zakładu rozładowywali towar zaś wnioskodawca jedynie pilnował, czy wszystko jest w porządku. Powracając z danego miejsca również zawsze przewoził jakiś towar, nigdy nie wracał pustym samochodem. Wnioskodawca pracował na cały etat. Jednak system pracy był taki, że miał np. 14 godzin pracy i 10 godzin odpoczynku. Ponadto wnioskodawca jeździł w długie trasy które trwały 2-3 dni albo i dłużej.

Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, że praca wnioskodawcy była bardzo często wykonywana w godzinach nadliczbowych, co potwierdzają listy płac i wypłacany – w zasadzie co miesiąc – dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.

Oznacza to, że wnioskodawca przez cały sporny okres świadczył pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Co więcej, z analizy dokumentacji osobowej jak i zeznań świadków wynika, że wnioskodawca prowadził samochód ciężarowy wraz z przyczepą, a zatem jego łączna ładowność znacznie przewyższała masę 3,5 tony. W umowie o pracę pracodawca określił dodatek w wysokości 400 zł za prowadzenie przyczepy. W związku z tym Sąd przyjął, że wnioskodawca pracował jako kierowca samochodu ciężarowego z przyczepą. Powyższych ustaleń nie dyskredytuje ujęte w dokumentacji płacowo - osobowej wnioskodawcy określenie jego stanowiska pracy jako kierowcy - konwojenta. J. P., zajmując wskazane stanowisko, nadal wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy pracę kierowcy, ponieważ czynności związane z konwojowaniem dotyczyły nadzoru nad przewożonym towarem. Zatem nie było to stanowisko wymagające poświecenia przez wnioskodawcę dodatkowego czasu, aby te czynności wykonać. J. P. - jak każdy z kierowców - był zobligowany czuwać nad towarem w czasie jego załadunku czy rozładunku. W związku z tym nie można było przyjąć, że okresu, gdy wnioskodawca zajmował stanowisko kierowcy - konwojenta nie należy zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach, w sytuacji gdy tak określone stanowisko nie niosło za sobą nowych obowiązków. Wnioskodawca w sposób stały wykonywał pracę kierowcy pojazdu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony, a gdy poruszał się wraz z przyczepą to zdecydowanie ta ładowność była większa.

Jednak gdyby nawet przyjąć, że wnioskodawca tylko do 1 grudnia 1988 roku wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony to jest to okres wystarczający do uzyskania 15 - letniego stażu w warunkach szczególnych. Okres od dnia 16 czerwca 1980 roku do dnia 30 lipca 1988 roku daje staż pracy 8 lat i 5 miesięcy. ZUS natomiast uwzględnił 7 lat i 1 miesiąc. Dodając do tego 8 lat i 5 miesięcy wnioskodawca ma ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu Okręgowego - jak już wskazano powyżej - wnioskodawca przez cały okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony. Zatem doliczenie pracy za lata 1980 - 1992 do brakujących lat pracy w szczególnych warunkach, pozwala przyjąć, że zostały spełnione wszystkie przesłanki, aby przyznać wnioskodawcy emeryturę. ZUS uwzględnił 7 lat i 1 miesięcy. Dodając do tego 12 lat, 8 miesięcy i 14 dni, wnioskodawca ma ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Analiza treści wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku wskazuje, że wymieniona w pkt 2 działu VIII praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach. Natomiast w zarządzeniu nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 roku w dziale VIII pod pozycją 2 w pkt 5 wymienione zostało stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Powyższe pozwoliło Sądowi Okręgowemu przyjąć, że wnioskodawca od 16 czerwca 1980 roku do 29 lutego 1992 roku wykonywał prace wymienione w pkt 2 działu VII wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku - co łącznie z okresem uwzględnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych daje ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych – na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Na podstawie art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jej nabycia.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 3 października 2016 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Stosownie do wyniku postępowania na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez pełnomocnika strony powodowej. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 października 2016 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1668).

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć pełn. ZUS plus akta rentowe

E.W.