WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2017r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Danuta Poniatowska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Marta Majewska-Wronowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 maja 2017r. w Suwałkach

sprawy P. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wypłatę odsetek

w związku z odwołaniem P. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 6 grudnia 2016 r. znak (...)

1. zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje P. G. prawo do wypłaty odsetek za opóźnienie w ustaleniu i wypłacie świadczenia rentowego poczynając od dnia 16 czerwca 2014r. do dnia wypłaty świadczenia;

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz P. G. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 06.12.2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w O., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016r. poz.887 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej dnia 01.02.1999r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustalaniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 12, poz. 104), odmówił P. G. prawa do wypłaty odsetek. Argumentował, iż zgodnie z art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS bieg terminu do wydania decyzji po wyroku Sądu rozpoczyna się od dnia następnego po dniu, w którym stał się prawomocny. Wówczas organ rentowy wydaje decyzję w ciągu 30 dni. Wypłata świadczenia, wynikająca z decyzji, następuje w najbliższym terminie płatności świadczenia. W przypadku P. G. wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 28.06.2016r. uprawomocnił się w dniu 09.08.2016r., natomiast decyzja została wydana w dniu 25.08.2016r. z zachowanie ustawowego terminu na załatwienie sprawy tj. w ciągu 30 dni. Dlatego wyrównanie z a okres od dnia 01.06.2016r. do dnia 30.08.2016r. zostało wypłacone w dniu 31.08.2016r. Z uwagi na zachowanie terminu w wydaniu decyzji organ rentowy odmówił wypłaty odsetek.

W odwołaniu od tej decyzji P. G. domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do odsetek. Wnioskodawca wskazał, iż o uprawnieniu do wypłaty odsetek przesądza wcześniejsze rozstrzygnięcie o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji ustalającej po dniu 01.06.2014r. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 28.0.2016r. sygn. III U 62/16 nie zawierał rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego, jednak nie pozbawia go to prawa do żądania wypłaty odsetek. W tym zakresie powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24.03.2011r. sygn. I UZP 2/11. Podniósł, iż jego żądanie oparte jest na twierdzeniu, iż organ rentowy dopuścił się błędu w ustaleniu okoliczności faktycznych, skutkujących odmową przyznania mu prawa do świadczenia rentowego w przypisanym terminie. Jego zdaniem organ rentowy na datę wydania decyzji dysponował materiałem dowodowym, który pozwalał na uznanie, że jest on nadal niezdolny do pracy. Ostatecznie błędna ocena stanu zdrowia przez organ rentowy doprowadziła do wydania decyzji niezgodnej ze stanem faktycznym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje :

P. G. do dnia 31.05.2014r. był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Na skutek złożonego w dniu 24.02.2014r. wniosku o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 15.05.2014r. uznała wnioskodawcę za zdolnego do pracy. W tych okolicznościach decyzją z dnia 21.05.2014r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. P. G. złożył do Sądu Okręgowego w Suwałkach odwołanie – sygn. III U 62/15. W toku jego rozpoznawania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu schorzeń, a które cierpi odwołujący. Z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu rehabilitacji medycznej i neurologii wynikało, iż z uwagi na schorzenia kręgosłupa odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy na okres od 30.04.2015r. do 23.09.2016r. Natomiast biegły okulista nie stwierdził u odwołującego niezdolności do pracy. Zastrzeżenia do tej opinii złożył odwołujący, kwestionując okoliczności związane z okresem, na jaki biegli uznali go za niezdolnego do pracy. Dodatkowo wskazał na przebieg i leczenia schorzeń kręgosłupa. Biegli z zakresu neurologii i rehabilitacji medycznej w opinii uzupełniającej ponownie przeanalizowali okoliczności wskazane przez wnioskodawcę i zaopiniowali, że od 01.06.2014r. do 25.11.2014r. odwołujący był całkowicie niezdolny do pracy, od 26.11.2014r. do 08.03.2015r. częściowo niezdolny do pracy, od 09.03.2015r. do 08.09.2015r. całkowicie niezdolny do pracy – w związku z operacją kręgosłupa, a od 09.09.2015r. do 23.09.2016r. częściowo niezdolny do pracy. Strony nie składały zastrzeżeń do tej opinii. Wyrokiem z dnia 28.06.2016r. Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie i orzekł zgodnie z konkluzją biegłych. Organ rentowy wystąpił z wnioskiem o uzasadnienie wyroku, jednak ostatecznie nie składał od niego apelacji. Orzeczenie stało się prawomocne z dniem 09.08.2016r. W dniu 10.08.2016r. Sąd wysłał akta rentowe wraz z prawomocnym wyrokiem, do wykonania. W wykonaniu prawomocnego wyroku organ rentowy wydał w dniu 25.08.2016r. decyzję o przyznaniu odwołującemu prawa do renty.

W dniu 14.10.2016r. odwołujący wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o wypłacenie odsetek za okres od 01.06.2014r. do 30.08.2016r.

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie należy wskazać, iż okolicznością bezsporną był brak orzeczenia w wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 28.06.2016r. sygn. III U 62/15 o odpowiedzialności organu rentowego. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w uchwale z dnia 24.03.2011r. sygn. I UZP 2/11 fakt ten nie pozbawia wnioskodawcy prawa do odsetek za opóźnianie w wypłacie odsetek.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016r. poz. 963 ze zm.) jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21.04.2009r. sygn. I UK 345/08, jeżeli dla stwierdzenia uprawnień do świadczenia wymaga się wydania decyzji, termin do jej wydania biegnie od daty wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności, co dotyczy także ponownego ustalenia prawa do świadczenia. Przez wyjaśnienie „ostatniej niezbędnej okoliczności" należy rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wyjaśnienie okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oznacza dokonanie czynności, mającej na celu ustalenie stanu faktycznego, czyli przeprowadzenie dowodów i ich ocenę. Zawarte w art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określenie „nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W tym ostatnim wypadku chodzi o sytuacje, w których organ rentowy, odmawiając przyznania świadczenia, naruszył przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego, przy czym dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie naruszenia prawa przez organ rentowy prawomocnym wyrokiem sądu zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, oznacza, że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ten organ ponosi odpowiedzialność, choćby nie można mu było zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016r. poz. 887 ze zm.) organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Natomiast jak stanowi ust. 1a art. 118 ustawy w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W wyroku z dnia 11 września 2007r. sygn. P 11/07 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przez pojęcie „wyjaśnienie ostatniej niezbędnej okoliczności" z art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS należy rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Stąd też 30-dniowy termin na wydanie decyzji w sprawie świadczenia i jego wypłaty w razie, gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez sąd, powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku sądu - jednakże tylko wtedy, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędna interpretacja przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, błędne orzeczenie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej w sprawie niezdolności do pracy), termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, powinien był ustalić prawo do świadczenia.

Analizując sporną w sprawie okoliczność związaną z istnieniem u wnioskodawcy niezdolności do pracy, należało podzielić stanowisko odwołującego, iż organ rentowy w ramach udzielonych mu kompetencji i obowiązków, był zobligowany do podejmowania działań zmierzających z wyjaśnieniem wszystkich okoliczności warunkujących prawo do świadczenia. W tym zakresie ustalenia są dokonywane wyłącznie na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika oraz komisji lekarskiej. Oba te organy działają w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14.12.2004r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz.U. Nr 273, poz. 2711). Zgodnie z §3 rozporządzenia oddział Zakładu w wyznaczonym terminie kieruje osobę, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, na badania przeprowadzane przez lekarza orzecznika, lekarza konsultanta, psychologa, na badania dodatkowe lub na obserwację szpitalną. Natomiast jak stanowi §4 tego rozporządzenia Lekarz orzecznik wydaje orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie. Lekarz orzecznik może wydać orzeczenie również bez bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być ono wydane, jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia. Przed wydaniem orzeczenia, uzupełnić dokumentację dołączoną do wniosku, w szczególności o opinie lekarza konsultanta lub psychologa albo o wyniki badań dodatkowych lub obserwacji szpitalnej. Natomiast lekarz konsultant i psycholog wydają opinie na podstawie bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie, oraz analizy dokumentacji medycznej i zawodowej.

W niniejszej sprawie organ rentowy zastosował „standardową” procedurę, gdyż badanie niezdolności do pracy ograniczył wyłącznie do orzeczenia lekarza orzecznika, a następnie komisji lekarskiej, która rozpoznawała sprzeciw wnioskodawcy. Organ rentowy nie zasięgnął opinii lekarza konsultanta np. z zakresu neurologii. Ocena działań organu rentowego w zestawieniu z ostatecznymi ustaleniami biegłych lekarzy sądowych powołanych przez Sąd w sprawie III U 62/15 wskazuje na błąd organu rentowego , który skutkował opóźnieniem w ustaleniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jak wynikało z ustaleń biegłych lekarzy sądowych, odwołujący był częściowo niezdolny do pracy, a w wyniku przeprowadzonego zabiegu operacyjnego – całkowicie niezdolny do pracy. Ustalenia biegłych nie były kwestionowane przez organ rentowy, co dodatkowo utwierdziło Sąd w stwierdzeniu, że to z winy Zakładu doszło do opóźnienia w ustalenia prawa do świadczenia rentowego.

Sąd nie podzielił stanowiska organu rentowego, że odwołujący przyczynił się do opóźnienia, gdyż w toku postępiania sądowego składał zastrzeżenia do opinii biegłych lekarzy sądowych. Przede wszystkim odwołanie, a następnie zastrzeżenia do opinii doprowadziły do właściwego ustalenia, w jakim zakresie odwołujący był niezdolny do pracy. Dotyczy to przede wszystkim występowania u niego okresowej całkowitej niezdolności do pracy. Nie ulega jednak wątpliwości, że organ rentowy, w ramach posiadanych uprawnień i możliwości prawno – kadrowych, miał możliwość właściwego ustalenia w tym zakresie i wydania prawidłowej decyzji.

Z tych też względów co do zasady należało uwzględnić w całości odwołanie wnioskodawcy. W zakresie okresu, od którego należą się u odsetki, Sąd podzielił również ostateczne stanowisko odwołującego, iż data ta powinna zostać ustalona na dzień 16 czerwca 2014r., związany z upływem 30-dniowego terminu od wydania orzeczenia przez komisję lekarską.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 kpc orzeczono, jak w punkcie 1.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc w zw. § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804 ze zm.)

mt