UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił ubezpieczonemu B. L. prawa do emerytury, albowiem nie udowodnił on wymaganego 15 – letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu żadnego okresu zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony B. L., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury w związku z pracą w warunkach szczególnych. Odwołujący wskazał, iż świadczył pracę w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w okresach od 11.05.1973 r. do 15.08.1973 r. oraz od 25.08.1975 r. do 30.06.1993 r.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Ubezpieczony B. L. (ur. (...)), w dniu 06.11.2015 r. złożył kolejny wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE. Organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy w wymiarze 25 lat i 2 miesięcy okresów składkowych oraz 1 roku i 19 dni okresów nieskładkowych. ZUS nie zaliczył powodowi żadnego okresu zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony składał już wcześniej wniosek o emeryturę z dnia 14.07.2014 r. który został załatwiony odmowna decyzją ZUS z dnia 2.09.2014 r. Wyrokiem z dnia 27.01.2015 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił odwołanie ubezpieczonego a Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 8.09.2015 r. oddalił apelację ubezpieczonego.

- okoliczności bezsporne

B. L. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 02.06.1972 r. do 30.06.1993 r. Co więcej, skarżący B. L. świadczył w okresie od 11.05.1973 r. do 14.08.1973 r. pracę w W. przy budowie elewatora zbożowego. Odwołujący wykonywał w tym czasie prace na wysokości polegające na budowie pomostów wiszących, pomostów roboczych. Ubezpieczony wykonywał prace ciesielskie polegające na wykonywaniu pomostów drewnianych zewnętrznych i wewnętrznych do kontynuowania prac żelbetowych.

W okresie od (...)r. ubezpieczony odbywał służbę wojskową, po której wrócił do pracy 25.08.1975 r. na stanowisko cieśla.

B. L. wykonywał tożsamą pracę do pracy w W. od 25.08.1975r. do 10.02.1976r. przy budowie elewatora zbożowego w J. G.. W tym czasie ubezpieczony pracował również przy budowie komunikacyjnej wieży żelbetowej, wykonując drewniane pomosty, które umożliwiały wykonanie montażu konstrukcji metalowych na wysokości.

Ubezpieczony B. L. pracował na budowie komina żelbetowego W. w S. w okresie od 11.02.1976 r. do 10.05.1976r. Ubezpieczony w tym okresie pracował przy budowie podestów przy budowie komina 200 – metrowego. Odwołujący świadczył pracę na wysokościach, wykonując pomosty wiszące, w tym pomosty robocze, otwór czopucha.

Ubezpieczony B. L. od 11.05.1976 r. do 10.07.1978 r. pracował na budowie kominów żelbetonowych o wysokości 200 m i 120 m w miejscowości S. w N.. Pomosty były wykonywane z drewna i konieczne było stałe ich odrywanie i przycinanie. Pomosty służyły do budowy komina, bowiem otaczały cały komin. Do obowiązków odwołującego było wykonywanie szalunków. Ubezpieczony zajmował się wykonywaniem pomostów roboczych, pomostów wiszących, pomostów Bhp – przeponowych, skracaniem pomostów roboczych do izolacji komina, przebijaniem desek pomostu roboczego.

B. L. w okresie od 11.07.1978 r. do 30.04.1980 r. pracował na budowie pawilonu handlowego w B.. Skarżący świadczył pracę przy szalowaniu fundamentów, lecz ¾ wspomnianego okresu zatrudnienia powód pracował przy montażu wielkogabarytowych konstrukcji drewnianych, tj. słupów, elementów konstrukcji dachów a także pracował przy budowie rusztowań.

Odwołujący w okresie od 04.05.1980 r. do 30.04.1981 r. świadczył pracę na budowie w zakładzie (...) w K.. Ubezpieczony pracował przy budowie 11 zbiorników żelbetowych, wykonując pomosty drewniane potrzebne do budowy tychże zbiorników. Ponadto, powód pracował przy budowie komina przemysłowego, wykonując drewniane pomosty.

Oprócz tego, B. L. świadczył pracę w czasie budowy żelbetowego komina gazowniczego o wysokości 220 m w G. w czasie od 07.05.1981 r. do 30.04.1982 r. W tym okresie B. L. wykonywał pracę polegającą na wykonywaniu pomostów wiszących i pomostów roboczych, otworu czopucha, a nadto wykonywał pracę przy remoncie pieców gazowniczych.

Ubezpieczony wykonywał pracę również na budowie eksportowej w miejscowości K. w I. od 01.05.1982 r. do 18.08.1983 r. B. L. w tym czasie zajmował się wymurówką 4 obrotowych pieców wapiennych. Do obowiązków ubezpieczonego należała również budowa komina przemysłowego o wysokości 60 m wraz z wymurówką w ramach której skarżący wykonywał pierścienie drewniane, rusztowania powyżej 3 m, szalunki do zasypu kamienia wapiennego na wysokości 20 m, a także zajmował się budową pomostu roboczego do wymurówki i montażu komina.

Skarżący świadczył pracę w G.w G. od 26.08.1983 r. do 02.08.1985 r. przy budowie chłodni kominowej, która była konstrukcją drewnianą. W tym okresie odwołujący wykonywał pomosty robocze i pomosty wiszące w ramach tejże budowy. W tym czasie powód wykonywał pracę polegającą na wykonywaniu ścian tej chłodni oraz koryt, po których woda spływała.

Odwołujący B. L. świadczył pracę w okresie od 12.08.1985r. do 12.12.1985 r. przy budowie komina żelbetowego o wysokości 120 m znajdującego się w T. – R.. Ubezpieczony we wskazanym okresie świadczył pracę polegającą na wykonywaniu pomostów wiszących i pomostów roboczych.

Powód nadto świadczył pracę w zakładzie (...) w Ś. od 20.12.1985 r. do 30.06.1987 r. W tym okresie ubezpieczony przez 6 miesięcy pracował przy budowie klatki schodowej, wykonując pomosty i wykonując otwory technologiczne w ścianach żelbetowych. Oprócz tego, B. L. wykonywał remonty taśmociągów na estakadach a także pracował przy budowie rusztowania na wysokości. Ponadto, odwołujący przez okres 3 miesięcy świadczył pracę na budowie C. w Ś. przy budowie zbiornika żelbetowego, wykonując pomosty robocze i wiszące.

Ubezpieczony wykonywał pracę od 01.07.1987 r. do 30.06.1988 r. przy budowie elewatora zbożowego w G.. Stałą pracą powoda była praca na wysokości polegająca na wykonywaniu pomostów drewnianych i budowie otworów technologicznych w ścianach żelbetowych. Jedynie incydentalnie i w razie zaistnienia wyraźnej potrzeby odwołujący wykonywał przywołane elementy na poziomie powierzchni.

Odwołujący od 01.07.1988 r. do 31.07.1989 r. pracował w N. w D. przy budowie hali w zakładach farmaceutycznych, podczas której ubezpieczony wykonywał prace ciesielskie, polegające na montowaniu drewnianych szalunków przygotowywanych wcześniej na dole.

Ubezpieczony od 01.08.1989 r. do 09.09.1991 r. świadczył pracę w Zakładach (...) przy budowie zbiornika stalowego, przygotowując drewniane podesty niezbędne do pracy pozostałych pracowników. Skarżący świadczył pracę przy montażu konstrukcji metalowych, tzn. wykonywał rusztowanie drewniane służące do wyczyszczenia i remontu kadzi metalowych. Kadzie miały powyżej 6 metrów wysokości a ubezpieczony pracował od wysokości 3 metrów. Odwołujący w dniu 26.01.1990 r. uzyskał tytuł mistrza w zawodzie cieśla.

Ubezpieczony świadczył pracę w okresie od 09.09.1991 r. do 14 lutego1993 r. na budowie eksportowej w R. we F.. W okresie tego zatrudnienia B. L. ( jako pracownik (...) Sp.z o.o. oddelegowany na budowę eksportową przez (...) SA (...)) był brygadzistą na budowie wielokondygnacyjnego garażu dla rozgłośni radiowej we F., wiaduktów drogowych na autostradzie (...) N. I., tunelu zjazdowego z autostrady na lotnisko we F.. Ubezpieczony przy budowie garaży wykonywał ściany żelbetowe i słupy żelbetowe do stropów.

W okresie od stycznia 1993 r. do 30.06.1993 r. ubezpieczony pracował przy budowie linii technologicznej do produkcji brykietów i wykonywał prace ciesielskie.

Odwołujący był zatrudniony w (...) od 03.12.1996 r. do 27.02.1998 r. jako monter kominów i konstrukcji żelbetowych. W tym czasie ubezpieczony świadczył pracę przy budowach kominów żelbetowych, m.in. w M., K., P. i G.. B. L. montował poszczególne elementy komina. Niektóre kominy były stalowe. W okresie zatrudnienia u wspomnianego pracodawcy odwołujący nie więcej niż 1% czasu pracy poświęcał na wykonywanie prac ciesielskich.

Ubezpieczony otrzymał z (...) Przedsiębiorstwa (...) w B. świadectwa pracy w szczególnych warunkach z adnotacją, że pracował na stanowisku cieśli i wykonywał prace w szczególnych warunkach od 11.05.1973 r. do 15.08.1973 r. i od 25.08.1975 r. do 30.06.1993 r. określone w wykazie A dział XIV poz.10 i wykazu C działu III poz.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. oraz wymienione w załączniku nr 1 do Zarządzenia nr9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1.08.1983 r.

- dowody: zeznania świadków Z. K., R. K., E. M. (e-protokół – k. 40 akt sądowych); świadectwo pracy (k. 44-46 akt sądowych);, świadectwo pracy z dnia 26.02.1993 r. wystawione przez (...), w aktach dyplom mistrza cieśli (k. 50 akt sądowych); świadectwo pracy z dnia 26.02.1993 r. (k. 51-52 akt sądowych); opinia z (...) (k. 53 akt sądowych); umowa o pracę na czas określony z dnia 09.05.1988 r. (k. 54 akt sądowych); karta osobowa pracownika z 08.08.1983 r. (k. 55 akt sądowych); dane dotyczące służby wojskowej (k. 56-57 akt sądowych); legitymacja ubezpieczeniowa (k. 58-63 akt sądowych); świadectwa pracy (k. 77-78 akt sądowych); zaświadczenie z 06.10.2015 r. (k. 80 akt sądowych); świadectwo pracy z dnia 27.02.1998 r. (k. 82 akt sądowych); dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego prowadzonych przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w B., zeznania świadka Z. S. oraz zeznania ubezpieczonego B. L. (e-protokół – k. 89 akt sądowych); zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z (...) sp. z o.o. (k. 107-109 akt sądowych); zeznania ubezpieczonego B. L. (e-protokół – k. 114 akt sądowych), świadectwa pracy w szczególnych warunkach wystawione przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w aktach osobowych, akta sprawy Sądu Okręgowego w Bydgoszczy (...).

Sąd Okręgowy dokonał ustalenia stanu faktycznego w oparciu o złożone do akt dokumenty, zeznania ubezpieczonego i powołanych wyżej świadków, które zasługują na danie im wiary. Zeznania osób przesłuchanych w sprawie nie zawierają istotnych sprzeczności, tworzą spójną, logiczną całość, nadto znajdują potwierdzenie w dokumentach składających się na akta pracownicze ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy przeprowadził dowody z przesłuchania świadków, ale stwierdzić należy, że kluczowe znaczenie dla oceny charakterów pracy w tych spornych okresach miały zeznania ubezpieczonego. Zresztą Sąd Apelacyjny w Gdańsku w poprzedniej sprawie (III AUa 489/15) powoływał się na zeznania powoda, z których zdaniem Sądu Apelacyjnego wynikało, iż nie przepracował on 15 lat w szczególnych warunkach.

Dowody które Sąd Okręgowy uznał za zasługujące na danie im wiary posłużyły do ustalenia okoliczności faktycznych, których ustalenie było niezbędne do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przenosząc ustalony w sprawie stan faktyczny na grunt przepisów prawa stwierdzić należało, że odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 j.t.) w zw. z § 3, § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983, poz. Nr 8, poz. 83), ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A tegoż rozporządzenia, przysługuje emerytura, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r. osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku, wynoszący co najmniej 15 lat.

Natomiast zgodnie z brzmieniem § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Wskazać trzeba, iż, w postępowaniu toczącym się w Sądzie Okręgowym w Bydgoszczy w sprawie o sygn. akt VI U 2519/14 oddalono żądanie powoda w przedmiocie uwzględnienia tego, że wykonywana przez niego praca była pracą w warunkach szczególnych. Z treści uzasadnienia wyroku Sądu drugiej instancji, który oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego, wynika, że wykonywana przez ubezpieczonego praca cieśli nie kwalifikuje się do uznania jej za pracę w warunkach szkodliwych, ale że ubezpieczony przez pewien czas, nie dający się precyzyjnie ustalić wykonywał prace przy budowie kominów przemysłowych a więc prace w szczególnych warunkach. Sąd Apelacyjny w Gdańsku wskazał, że żaden ze świadków ani ubezpieczony nie wskazał precyzyjnie okresów pracy przy budowie kominów i z treści dokumentów nie wynika w jakich okresach ubezpieczony wykonywał te prace. Ubezpieczony złożył nowy wniosek o emeryturę powołując się na nowe dowody w postaci zeznań nowych świadków i organ rentowy wniosek rozpoznał, wydając kolejną decyzję od której ubezpieczony złożył odwołanie będące przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie. Zatem nie mamy do czynienia w rozpatrywanej sprawie z powagą rzeczy osądzonej. Wynika to z faktu, że przedmiotem poprzedniej sprawy była decyzja ZUS z 2014 r. a przedmiotem niniejszego postępowania jest odmienna decyzja organu rentowego. W przedmiotowym postępowaniu można mówić jedynie o związaniu sądu i stron ustaleniami prawomocnego orzeczenia zapadłego pomiędzy stronami w tym samym stanie faktycznym na mocy art. 365 k.p.c. Niewątpliwie odwołanie od nowej decyzji organu rentowego podlega merytorycznemu rozpoznaniu, zgodnie z zasadą przewidzianą w art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2012 r., I UK 299/11).

W konsekwencji tego, należy podzielić stanowisko judykatury, zgodnie z którym wydanie przez organ rentowy nowej decyzji, także co do świadczenia będącego przedmiotem wcześniejszej decyzji i postępowania wcześniej zakończonego prawomocnym wyrokiem sądu, wszczętego w wyniku wniesienia od niej odwołania, uprawnia ubiegającego się o świadczenie do wniesienia kolejnego odwołania do sądu, a wszczęta w ten sposób sprawa cywilna nie jest sprawą o to samo świadczenie w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Prawomocny wyrok rozstrzygający o braku prawa do świadczenia emerytalnego lub rentowego nie jest zatem przeszkodą do wystąpienia z ponownym wnioskiem o to samo świadczenie. Taki wniosek jest dopuszczalny przede wszystkim wówczas, gdy po uprawomocnieniu się wyroku wystąpiły nowe okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń. W takiej sytuacji sprawa tocząca się w wyniku rozpoznania nowego wniosku - wydania nowej decyzji - nie jest sprawą o to samo roszczenie, które było przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie poprzednio zakończonej wydaniem wyroku. Nowe zdarzenia zachodzące po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego mogą bowiem spowodować przekształcenie treści praw i obowiązków stron stosunku ubezpieczenia społecznego, gdyż nie jest wykluczone spełnienie się lub upadek przesłanek materialnoprawnych warunkujących nabycie prawa do konkretnych świadczeń. Podstawową regułą rządzącą tymi stosunkami prawnymi jest właśnie możliwość wzruszenia ustaleń stanowiących podstawę faktyczną prawomocnych orzeczeń sądu, także przez wydanie nowej decyzji organu rentowego. Tak więc zmiana okoliczności, jaka nastąpi po wydaniu prawomocnego orzeczenia sądu ubezpieczeń społecznych otwiera stronie drogę do ponownego rozpoznania sprawy w postępowaniu cywilnym (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 3 dnia października 1996 r., II UZP 18/96). W judykaturze przyjmuje się, że postępowanie w sprawie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości stanowi nadzwyczajną kontynuację postępowania przed organem rentowym w tej samej sprawie wskutek przedłożenia nowych dowodów lub ujawnienia nowych okoliczności istniejących przed wydaniem tej decyzji, które miały wpływ na prawo do określonego świadczenia (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 stycznia 2015 r., III AUa 1113/14).

W niniejszej sprawie, B. L. ponownie wnosząc o przyznanie prawa do emerytury, wskazał na nowe dowody, tj. zeznania świadków oraz dokumenty które uzyskał z archiwum, dotyczące przebiegu jego zatrudnienia w spornym okresie, w tym oryginał świadectwa pracy w warunkach szczególnych, które w jego przekonaniu mogły mieć wpływ na odmienną ocenę przez organ rentowy, czy wykonywana przez niego w spornym okresie praca była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, zatem Sąd uznaje, że ich złożenie uzasadniało ponowne rozpatrzenie prawa do emerytury w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08).

W orzecznictwie wskazuje się, że w świetle przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych podstawowym dokumentem poświadczającym staż pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania pracy w takich warunkach wystawione przez uprawnionego pracodawcę lub jego następcę prawnego. Niemniej jednak w postępowaniu sądowym ubezpieczony może za pomocą wszelkich środków dowodowych, w tym także zeznań świadków, wykazywać, że w spornym okresie świadczył pracę w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 marca 2015 r., sygn. akt III AUa 961/14; także wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt III AUa 1931/14). Sąd podnosi również, iż zgodnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 marca 2015 r., III AUa 699/14, o uznaniu danego zatrudnienia za pracę w szczególnych warunkach nie decyduje ani treść dokumentów wystawionych przez pracodawcę, ani też nazwa stanowiska pracy, lecz charakter faktycznie wykonywanych czynności.

Sąd Okręgowy wskazuje, iż dokonał weryfikacji treści okoliczności faktycznych ustalonych w oparciu o przeprowadzone dowody ze świadectw pracy poprzez dopuszczenie innych dowodów w sprawie, w szczególności dowodów z zeznań ubezpieczonego i świadków.

Zdaniem Sądu Okręgowego ubezpieczony B. L. nie spełnia przesłanki legitymowania się 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy uznał, iż odwołujący B. L. świadczył pracę w warunkach szczególnych przy budowie kominów żelbetowych uregulowaną w wykazie A, dział V, poz. 2 w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w okresie zatrudnienia W. w S. w okresie od 11.02.1976 r. do 10.05.1976 r., w miejscowości S. w N. od 11.05.1976 r. do 10.07.1978 r., w G. w czasie od 07.05.1981 r. do 30.04.1982 r. oraz w (...) od 03.12.1996 r. do 27.02.1998 r.

Okres pracy odwołującego od 11.07.1978 r. do 30.04.1980 r. na budowie pawilonu handlowego w B. nie może być zaliczony do pracy w szczególnych warunkach. Skarżący świadczył pracę przy szalowaniu fundamentów, lecz ¾ wspomnianego okresu zatrudnienia powód pracował przy montażu wielkogabarytowych konstrukcji drewnianych, tj. słupów, elementów konstrukcji dachów a także pracował przy budowie rusztowań.

Podobnie nie można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach okresu pracy powoda od 04.05.1980 r. do 30.04.1981 r. na budowie w zakładzie (...) w K., gdzie skarżący wykonywał pomosty drewniane potrzebne do budowy zbiorników żelbetowych. Tego typu czynności nie można potraktować jako pracy przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości ani jako prac budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu ( wykaz A, w dziale XIV, poz. 25 rozporządzenia Rady Ministrów ) tj. m.in.,. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku wydanego w sprawie III AUa 489/15 podniósł, że praca przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości polega na wykonywaniu czynności ściśle montażowych.

W ocenie Sądu Okręgowego kolejne okresy zatrudnienia odwołującego B. L. wI.czy w G. w G. można zaliczyć jako pracę w szczególnych warunkach. Ubezpieczony od 01.05.1982 r. do 18.08.1983 r. w miejscowości K. w I. zajmował się budową komina przemysłowego o wysokości 60 m wraz z wymurówką w ramach której powód wykonywał pierścienie drewniane, rusztowania powyżej 3 m, szalunki do zasypu kamienia wapiennego na wysokości 20 m. Nadto, B. L. w tym okresie zajmował się budową pomostu roboczego do wymurówki i montażu komina. Oprócz tego, odwołujący w okresie zatrudnienia w G.w G. od 26.08.1983 r. do 02.08.1985 r. pracował przy budowie chłodni kominowej. W tym czasie odwołujący wykonywał pomosty robocze i pomosty wiszące w ramach tejże budowy. Powód nadto wykonywał pracę polegającą na wykonywaniu ścian tej chłodni oraz koryt, po których woda spływała. Należy też uznać za pracę w warunkach szczególnych pracę B. L. w okresie od 12.08.1985 r. do 12.12.1985 r. przy budowie komina żelbetowego o wysokości 120 m znajdującego się w T. – R.. Praca ta spełnia przesłanki do uznania ją za pracę uregulowaną w wykazie A, dział V, poz. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jako pracę przy budowie oraz remoncie chłodni kominowych i kominów przemysłowych.

Natomiast, zdaniem Sądu Okręgowego, pracy wykonywanej przez odwołującego w okresie od 01.07.1988 r. do 31.07.1989 r. w N. w D. nie można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach, gdyż jak wynika z treści zeznań samego ubezpieczonego pracował on jedynie przy szalowaniu ścian i wykonywał zwykłe prace ciesielskie. Odwołujący pracował przy budowie hali w zakładach farmaceutycznych, wykonując typowe prace ciesielskie polegające na montowaniu drewnianych szalunków, a nadto szalował ściany i stropy. Należy wskazać, iż nie jest to praca przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości (wykaz A, dział V, poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze). Wykonywanie zawodu cieśli jest związane z obróbką drewna, polegającą na wykonywaniu elementów konstrukcji z drewna, trwale związanych z obiektem działania, np. z budynkiem. Nie ulega wątpliwości, że B. L. zajmował się wykonywaniem szalunków i rusztowań z drewna, co wynika z poczynionych w przedmiotowej sprawie ustaleń faktycznych. Cieśla szalunkowy zajmuje się wykonywaniem szalunków, które są następnie wypełniane betonem, przykładowo schody betonowe i żelbetowe, słupy itd.

Okres pracy ubezpieczonego w Zakładach (...) od 01.08.1989 r. do 09.09.1991 r. nie zasługuje na uwzględnienie w całości jako pracy świadczonej stale i w pełnym wymiarze w warunkach szczególnych. Powód zeznał, iż u wspomnianego pracodawcy wykonywał pracę przy montażu konstrukcji metalowych, tj. zbiorników stalowych, a także remontował kadzie poprzez wykonywanie wokół kadzi rusztowań służących do wyczyszczenia i remontu kadzi. Omawiany okres pracy można zaliczyć odwołującemu do pracy w szczególnych warunkach, mając na uwadze, iż jest to praca wyczerpująca przesłanki pracy określonej w wykazie A, w dziale XIV, poz. 25 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. m.in. prace budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace w warunkach szczególnych. Tymczasem z treści zeznań świadka R. K. wynika, że ubezpieczony w czasie pracy w Z. przygotowywał także podesty niezbędne do budowy zbiorników stalowych. Nie ma tu mowy o pracach remontowych, tylko o budowie podestów i budowie zbiorników stalowych.

Podnieść należy, że B. L. świadczył pracę w okresie od 09.09.1991 r. do 14.02.1993 r. na budowie eksportowej w R., gdzie był brygadzistą na budowie wielokondygnacyjnego garażu dla rozgłośni radiowej we F.. Odwołujący zeznał, że w tym czasie wykonywał ściany żelbetowe i słupy żelbetowe do stropów. W związku z tym nie ma przesłanek, aby okres ten zaliczyć jako pracę w szczególnych warunkach, gdyż nie jest to praca polegająca na montażu konstrukcji metalowych na wysokości. W kolejnym okresie biegnącym do końca zatrudnienia w (...) t.j. do 30.06.1993 r. ubezpieczony pracował przy budowie linii technologicznej do produkcji brykietów i wykonywał prace ciesielskie, które nie zostały uznane samoistnie za prace w szczególnych warunkach w wykazie A do rozporządzenia z dnia 7.02.1983 r.

W ocenie Sądu B. L. w okresie zatrudnienia w zakładzie (...) w Ś. od 20.12.1985 r. do 30.06.1987 r. jedynie przez 3 miesiące świadczył pracę w warunkach szczególnych, pracując na budowie C. w Ś. przy budowie zbiornika żelbetowego, wykonując pomosty robocze i wiszące.

Trzeba wskazać, iż nawet gdyby zakwalifikować pracę ubezpieczonego przy budowie elewatorów zbożowych w W. od 11.05.1973 r. do 14.08.1973 r., w J. G. od 25.08.1975 r. 10.02.1976 r. oraz w G. od 01.07.1987 r. do 30.06.1988 r. jako pracę w warunkach szczególnych określoną w wykazie A, dział V, poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze; Dz. U. z 1983, poz. Nr 8, poz. 43 (montaż konstrukcji metalowych na wysokości) przyjmując, iż jest to rodzaj konstrukcji metalowej, to i tak ubezpieczony B. L. nie legitymowałby się łącznym 15 – letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach, do którego odwołuje się powoływane przez ubezpieczonego świadectwo pracy w szczególnych warunkach w Dziale V wymienia prace w szczególnych warunkach wykonywane w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych. Są to prace następujące:

1. Roboty wodnokanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach

2. Budowa oraz remont chłodni kominowych i kominów przemysłowych

3. Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych

4. Prace zbrojarskie i betoniarskie

5. Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości

6. Prace malarskie konstrukcji na wysokości

7. Prace przy wykonywaniu konstrukcji nadbrzeży, falochronów oraz innych budowli hydrotechnicznych w nawodnionych wykopach lub na styku woda - ląd

8. Prace cykliniarskie

9. Prace dekarskie

10. Prace kamieniarskie

11. Prace przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych

12. Prace przy produkcji materiałów azbestowo-cementowych

13. Prace przy produkcji wyrobów z włókien mineralnych z zastosowaniem klejów zawierających rozpuszczalniki organiczne

14. Prace przy produkcji cementu

15. Prace przy produkcji betonu kruszywowego

16. Prace przy produkcji wapna

17. Prace przy produkcji gipsu półmokrego

18. Prace palaczy pieców do wypalania i palaczy suszarń

19. Prace przy produkcji wyrobów ze szkła kryształowego

20. Wypalanie, ściąganie i mielenie dolomitu oraz przygotowanie masy dolomitowej

21. Produkcja elementów budowlanych z pyłów dymnicowych.

W Dziale V nie są wymienione prace cieśli budowlanego.

Praca ubezpieczonego jako cieśli w tych okresach, których nie zaliczył Sąd Okręgowy polegała na montażu konstrukcji drewnianych na wysokości, wykonywaniu form i deskowań drewnianych przeznaczonych do konstrukcji betonowych i żelbetowych, wykonywaniu szalunków (konstrukcji z drewna i drewnopodobnych), które były następnie wypełnione betonem oraz na szalowaniu ścian i wykonywaniu zwykłych prac ciesielskich. Charakter tej pracy nie jest tożsamy z opisanym w punkcie 6 Działu V zakresem prac - prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości. Wymienienie pracy cieśli wyłącznie w akcie niższego rzędu w zarządzeniu resortowym przy braku tego stanowiska w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. pozostaje obecnie bez wpływu na prawo do emerytury.

Zarządzenie nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach prac nadzorowanych prze Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniających do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury i renty (Dz. Urz. MB I PMB nr 3 poz. 9), nie może powodować żadnych skutków prawnych. Wymienienie przytoczonego stanowiska pracy wyłącznie w tym akcie resortowym, bez jakiegokolwiek odniesienia do stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach ujętych w jednym z działów wykazu A - załącznika do powoływanego powyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oznacza, że praca ta nie jest pracą, o której mowa w art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach. Tak więc wymienienie pracy cieśli, wyłącznie w akcie niższego rzędu (zarządzeniu Ministra), którego treść wykracza poza upoważnienie i pozostaje bez związku z jego przepisami, traktowanymi jako "przepisy dotychczasowe" - nie wywołuje skutków przewidzianych w art. 32 ust. 1 ustawy, zastrzeżonych dla rozporządzenia (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004 Nr 22, poz. 392, z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005 Nr 11, poz. 161, z dnia 13 listopada 2008 r., II UK 88/08 i z dnia 10 lutego 2009 r., II UK 199/08, niepublikowane, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 7 marca 2014 r. III AUa 733/13 LEX nr 1466899, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 3 marca 2016 r. III AUa 1022/15 LEX nr 2004468).

Mając na względzie ustalony w niniejszej sprawie oraz w poprzedniej sprawie o sygn. akt w I instancji – VI U 2519/14 i w II instancji – III AUa 489/15 stan faktyczny, należy skonstatować, że nie ma podstaw do uwzględniania twierdzeń ubezpieczonego oraz do uznania spornego okresu pracy za pracą wykonywaną w warunkach szczególnych. W konsekwencji zasadne jest stwierdzenie, że ubezpieczony na dzień 01.01.1999 r. nie udowodnił zgodnie z ciążącym na nim obowiązku wynikającym z treści art. 6 k.c., 15 - letniego stażu pracy w warunkach szczególnych warunkującego przyznanie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Biorąc pod uwagę postanowienia w/wym. rozporządzenia z 1983 r. wykonywanie wszelkich prac przy budowie lub remoncie kominów przemysłowych stanowi pracę w warunkach szczególnych. Jednocześnie trzeba podkreślić, iż aby nabyć prawo do emerytury w obniżonym wieku niezbędne jest to, by ubezpieczony posiadał 15 – letni okres świadczenia stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych. Biorąc pod uwagę zgromadzony materiał dowodowy zasadne jest uznanie, iż niewątpliwie ubezpieczony jedynie przez pewien okres wykonywał pracę związaną z budową oraz remontem chłodni kominowych i kominów przemysłowych. Nawet po doliczeniu do tegoż okresu czasu odbywania przez B. L. zasadniczej służby wojskowej w okresie od (...)., ( pod warunkiem zaliczenia jako pracy w szczególnych warunkach okresów pracy przy budowie elewatorów zbożowych ) ubezpieczony nie legitymuje się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego, albowiem nie było podstaw do jego uwzględnienia.

SSO Ewa Milczarek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE