UZASADNIENIE

Pozwem z 11 maja 2015 r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Warszawie powód (...) Bank spółka akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego – M. B. kwoty 119.170 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania.

Uzasadniając żądanie pozwu powód podał, że zawarł z pozwanym umowę o współpracy w zakresie pośrednictwa w dystrybucji kredytów na sfinansowanie zakupów i usług oraz umów limitu kart kredytów. Na podstawie tej umowy powód miał zawierać umowy kredytu z osobami fizycznymi, które zwrócą się o udzielenie kredytu na sfinansowanie zakupu towarów lub usług oferowanych przez pozwanego. Pozwany w zakresie czynności, do których mocą powołanej umowy został umocowany, miał prawo - na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa - podpisywać w imieniu powoda umowy kredytu, a także dokonywać innych czynności, o których mowa w § 3 ust. 6 umowy. Umowa w §9 regulowała postępowanie w sytuacji podjęcia przez konsumenta decyzji o zawarciu z powodem umowy kredytu towarzyszącej nabyciu u pozwanego usług bądź towaru. Zgodnie z §9 ust. 1 umowy stron powód przekazywał na rachunek pozwanego środki pieniężne wynikające z zawartej umów kredytu, tzn. różnicę pomiędzy ceną detaliczną towaru lub usługi a pierwszą wpłatą dokonaną przez klienta w placówce pozwanego. Zgodnie z §9 ust. 8 umowy stron w przypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy kredytu z powodem, pozwany był zobowiązany zwrócić na rzecz powoda środki z zawartych umów, które zostały mu przekazane przez powoda. Pozwany w imieniu powoda miał zawrzeć 31 umów o kredyt konsumencki na zakup towarów u pozwanego. Z uwagi na fakt odstąpienia klientów od ww. umów sprzedaży pozwany, zdaniem powoda, zobowiązany jest do zwrotu dochodzonej pozwem kwoty.

Wobec braku aktywności pozwanego w procesie, Sąd Okręgowy w Warszawie wydał 25 listopada 2015 w sprawie o sygn. XX GC 609/15 wyrok zaoczny w całości zgodny z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwany wniósł o przekazanie sprawy do tut. Sądu jako właściwego miejscowo i rzeczowo, a przede wszystkim o oddalenie powództwa w całości na koszt powoda. Pozwany zaprzeczył, że otrzymał od powoda jakiekolwiek środki z tytułu zawartych umów kredytowych (zwrócił uwagę na niezgodność numeru rachunku bankowego pozwanego z umowy stron oraz z rozrachunków przelewów powoda), a następnie dokonał analizy poszczególnych umów kredytowych wskazując na wiele nieścisłości. W szczególności zakwestionował fakt odstąpienia od umów sprzedaży bądź kredytu przez osoby wskazane przez powoda oraz podniósł, że jeżeli oświadczenia o odstąpieniu zostały złożone, to kupujący uczynili to po upływie przewidzianych umową i przepisami prawa terminach. W związku z powyższym odstąpienia takie były bezskuteczne.

W dalszym piśmie procesowym pozwany wskazał m.in., że cytowane przez powoda postanowienia regulaminu wskazują, że pozwany był zobowiązany do rozliczenia z powodem należności wynikających z umowy kredytu, w stosunku do której to klient złożył powodowi, nie zaś pozwanemu oświadczenie o odstąpieniu. Natomiast z pism załączonych do pozwu wynika, że konsumenci nie składali oświadczenia o odstąpieniu od umowy względem powoda albo oświadczenia te były składane po terminie.

Postanowieniem z 26 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. XX GC 609/15 w szczególności zawiesił rygor natychmiastowej wykonalności wyroku zaocznego oraz stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do tut. Sądu jako właściwego miejscowo i rzeczowo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód – prowadzi działalność gospodarczą między innymi w zakresie usług finansowych i bankowych. Pozwany – prowadził działalność gospodarczą między innymi w zakresie sprzedaży detalicznej, w tym poza lokalem przedsiębiorstwa w zakresie sprzedaży bioharmonizerów. Pozwany prowadził działalność do 29.07.2014 r., kiedy to jego działalność gospodarcza została wykreślona.

- okoliczność bezsporna, a nadto dowód – wydruk z CEIDG pozwanego (k. 19), poświadczony za zgodność z oryginałem przez pełn . powoda będącego adw. odpis pełny z KRS powoda (k. 12 i n.)

W dniu 22 marca 2012 r. powód zawarł z pozwanym umowę o współpracy. Przedmiotem umowy było określenie wzajemnych zasad współpracy w zakresie pośrednictwa w dystrybucji kredytów na sfinansowanie zakupów i usług oraz umów limitu kart kredytów. Na podstawie tej umowy powód miał zawierać umowy kredytu z osobami fizycznymi, które zwrócą się o udzielenie kredytu na sfinansowanie zakupu towarów lub usług oferowanych przez pozwanego. Pozwany w zakresie czynności, do których mocą powołanej umowy został umocowany i miał na podstawie udzielonego mu pełnomocnictwa prawo podpisywać w imieniu powoda umowy kredytu, a także dokonywać innych czynności, o których mowa w § 3 ust. 6 umowy. Umowa w §9 regulowała postępowanie w sytuacji podjęcia przez konsumenta decyzji o zawarciu z powodem umowy kredytu towarzyszącej nabyciu u pozwanego usług bądź towaru. Zgodnie z §9 ust. 1 umowy stron powód przekazywał na rachunek pozwanego środki pieniężne wynikające z zawartej umów kredytu, tzn. różnicę pomiędzy ceną detaliczną towaru lub usługi a pierwszą wpłatą dokonaną przez klienta w placówce pozwanego. Zgodnie z §9 ust. 8 umowy stron w przypadku odstąpienia przez konsumenta od umowy kredytu z powodem, pozwany był zobowiązany zwrócić na rzecz powoda środki z zawartych umów, które zostały mu przekazane przez powoda.

Przy zawarciu umowy pozwany oświadczył w szczególności, że do umowy została dołączona procedura reklamacji i zwrotów stanowiącą załącznik nr 3. Zgodnie z postanowieniem załącznika nr 3 do łączącej strony umowy – procedura reklamacji i zwrotów pozwany był zobowiązany do rozliczenia z bankiem należności wynikających z umowy kredytu w stosunku, do której klient złożył bankowi oświadczenie o odstąpieniu.

Bezsporne, a nadto dowód – poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn . powoda będącego adw. kserokopia umowy o współpracy i oświadczenia pozwanego z 22.03.12 (k. 20 i n.).

Powód zawarł z klientami pozwanego 31 załączonych do akt sprawy umów o kredyt konsumencki na zakup towarów u pozwanego.

Z treści tychże umów wynika, że kredytobiorcy przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Ponadto skorzystanie przez kredytobiorcę z przysługującego mu na podstawie obowiązujących przepisów prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży powodowało jednocześnie odstąpienie od umowy kredytowej.

- bezsporne, a nadto dowód: treść umów kredytowych łączących powoda z kontrahentami pozwanego w aktach sprawy,

Z załączonych do pozwu umów kredytowych jedynie w przypadku umowy kredytu – planu ratalnego nr (...) zawartej przez powoda z Z. P. w dniu 29.04.2014 konsumentka – kredytobiorca dokonała zapłaty ceny sprzedaży za zakupiony od pozwanego towar bezpośrednio pozwanemu w dwóch ratach w maju i czerwcu 2014 roku. Mimo to pozwany otrzymał od powoda środki z tytułu wskazanego w umowie kredytu sprzedaży bioharmonizera. Kwota kredytu wyniosła 3970 zł.

Dowód – – poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn . powoda będącego adw. kserokopie: umowy kredytu – planu ratalnego nr (...) zawartej przez powoda z Z. P. w dniu 29.04.2014 (k. 126 i n.), oświadczenia o odstąpieniu od umowy (k. 129), oświadczenia o wpłatach przez konsumentkę z 12.06.2014 (k. 130), zaświadczenia powoda z 16.07.2014 o odstąpieniu (k. 131).

W przypadku pozostałych niżej wskazanych umów kredytowych powód nie wykazał, aby kredytobiorcy, będący jednocześnie klientami pozwanego, złożyli skuteczne oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytowej bądź umowy sprzedaży. W szczególności nie zawierają dat ani stosownych potwierdzeń wpływu; niektóre oświadczenia o odstąpieniu zostały złożone po terminie. Tyczy się to następujących umów z następującymi konsumentami:

1. R. G. – umowa kredytowa z dnia 17 marca 2014 r. na kwotę 3990 zł W przedłożonym piśmie z dnia 7 maja 2014 r. ww. wskazuje, iż dnia 1 kwietnia 2014 r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu konsumenckiego, co nie znajduje żadnego potwierdzenia w zgromadzonych w sprawie dokumentach (brak oświadczenia o odstąpieniu z datą otrzymania go przez powoda) Z treści pisma R. G. nie wynika również, by ww. skutecznie odstąpił on od zawartej umowy sprzedaży;

2. W. K. - umowa kredytowa z dnia 18 marca 2014 r. na kwotę 3970 zł, Pismem z dnia 14 maja 2014 r. które wpłynęło do banku 21 maja 2014r. złożyła ona oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu. Nadto, z treści pisma z dnia 14 maja 2014 r. nie wynika, by ww. odstąpiła uprzednio skutecznie od umowy sprzedaży zawartej z pozwanym;

3. Z. S. - umowa kredytowa z dnia 24 marca 2014 r. na kwotę 3970 zł. Pismem z dnia 16 kwietnia 2014 r. kredytobiorca ten złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu. Z treści pisma powoda do Z. S. (bez daty k. 44) wynika wprost, iż odstąpienie od umowy kredytu było nieskuteczne.

4. T. G. - umowa kredytowa z dnia 6 kwietnia 2014 r. na kwotę 3970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z 12 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki;

5. L. K. – umowa kredytowa z dnia 10 kwietnia 2014 r. na kwotę 3970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 13 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki;

6. H. L. – umowa kredytowa z dnia 11 kwietnia 2014 r. na kwotę 3970 zł. W dniu 5 maja 2014 r. skierowała ona do powoda oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży i umowy o kredyt konsumencki.

7. K. G. – umowa kredytowa z dnia 11 kwietnia 2014 r. na kwotę Powód nie przedłożył oświadczenia o odstąpieniu przez kredytobiorcę od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 13 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

8. J. Z. – umowa kredytowa z dnia 12 kwietnia 2014 r. na kwotę 3970 zł Powód nie przedłożył oświadczenia o odstąpieniu przez kreydtobiorcę od umowy sprzedaży bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 29 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

9. K. S. – umowa kredytowa z dnia 14 kwietnia 2014 r., na kwotę 3970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 30 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

10. T. F. - umowa kredytowa z dnia 15 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 4 czerwca 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

11. J. P. – umowa kredytowa z dnia 15 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Konsument nie złożył oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu powodowi. Powód jest w posiadaniu i przedłożył jedynie oświadczenie konsumenta datowane na 16.04.2014r., adresowane do pozwanego, o odstąpieniu od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Pismo nie posiada prezentaty i adnotacji o wpływie do powoda czy pozwanego. Brak jest również pocztowego zwrotnego potwierdzenia odbioru.

12. K. O. – umowa kredytowa z dnia 15 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 16 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

13. K. K. – umowa kredytowa z dnia 15 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył jedynie pismo K. K., które wpłynęło do powoda w dniu 26 maja 2014r. W piśmie tym kredytobiorca poinformował bank, że w dniu 16 kwietnia 2014r. miał odstąpić od umowy sprzedaży.

14. J. T. – umowa kredytowa z dnia 17 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Jak wynika z przedłożonego pisma powoda z dnia 20 maja 2014 r. Powiatowy Rzecznik Konsumenta w T. w dniu 12 maja 2014 r. przesłał do powoda pismo dotyczące odstąpienia przez ww. od umowy kredytu konsumenckiego.

15. S. S. – umowa kredytowa z dnia 17 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł . Powód nie przedłożył oświadczeń kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenia z dnia 30 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

16. R. M. – umowa kredytowa z dnia 17 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł . Powód nie przedłożył oświadczeń kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenia z dnia 30 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

17. G. K. – umowa kredytowa z dnia 25 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Z przedłożonego przez powoda pisma nie wynika, by ww. skutecznie odstąpiła od umowy sprzedaży lub umowy o kredyt konsumencki. W szczególności nie wskazano, by do pozwanego w ustawowym terminie zostało skierowane jakiekolwiek oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Nadto, wspomniane pismo nie jest datowane, stąd też z jego treści nie wynika, czy mogło nastąpić skuteczne odstąpienie od umów.

18. T. U. – umowa kredytowa z dnia 23 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 16 maja 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

19. F. Z. – umowa kredytowa z dnia 24 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód jest w posiadaniu i przedłożył jedynie oświadczenie konsumenta datowane na 6.05.2014r., którym kredytobiorca wskazał, że odstąpił od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, listem poleconym z 25.04.2014 rzekomo wysłanym do pozwanego. Do oświadczenia nie załączono pisma o odstąpieniu wraz z dowodem jego nadania bądź wyłączenia.

20. A. K. – umowa kredytowa z dnia 24 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 3 czerwca 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

21. M. A. – umowa kredytowa z dnia 26 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedaży, zaś przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 3 czerwca 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

22. K. F. – umowa kredytowa z dnia 28 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł.` Pozwany zaprzeczył, by ww. skutecznie odstąpiła od umowy sprzedaży, a tym samym by doszło do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki; Pozwany zaprzeczył, by otrzymał oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży lub umowy kredytu, a tym samym by doszło do skutecznego odstąpienia od umów przez ww. i by powódce przysługiwało roszczenie o zwrot kwoty kredytu. Powód nie przedstawił dowodu odbioru przesyłki zawierającej oświadczenie o odstąpieniu od umowy nadanej na adres miejsca prowadzenia działalności przez pozwanego;

23. M. K. – umowa kredytowa z dnia 28 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Konsumentka pismem datowanym na 11.05.2014r. , które wpłynęło do powoda 19.05.2014r., złożyła oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytowej.

24. J. G. – umowa kredytowa z 28 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Konsument pismem datowanym na 2.05.2014r., które wpłynęło do powoda 4.06.2014r. złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytowej nr (...) i poinformował, że z dniem 2.05.2014 odesłał do pozwanego kupiony na kredyt produkt i wysłał pismo o odstąpieniu od umowy sprzedaży. Brak jednak w dokumentach przedłożonych przez powoda tych pism konsumenta do pozwanego.

25. S. M. – umowa kredytowa z dnia 29 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Konsument pismem datowanym na 16.05.2014r., które wpłynęło do powoda 21.05.2014r. poinformował, że z dniem 5.05.2014r. złożył pozwanemu oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży. Brak jednak w dokumentach przedłożonych przez powoda tych pism konsumenta do pozwanego.

26. J. B. – umowa kredytowa z dnia 30 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Oświadczenie o odstąpieniu od powyższej umowy jest datowane na dzień 21 maja 2014 r. i wpłynęło do powódki 23 maja 2014r. W oświadczeniu powódki z dnia 30 maja 2014 r. wskazano, iż ww. odstąpił od umowy sprzedaży, natomiast nie wskazano daty, w jakiej zostało dokonane odstąpienie ani też dokumentu potwierdzającego zachowanie terminu odstąpienia od umowy.

27. A. B. – umowa kredytowa z dnia 30 kwietnia 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 3 czerwca 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

28. M. T. – umowa kredytowa z dnia 9 maja 2014 r. na kwotę 3.970 zł. Powód przedłożył oświadczenie M. T. o odstąpieniu od umowy o kredyt konsumencki datowane na dzień 28 maja 2014 r. z potwierdzeniem wpływu do powoda 30 maja 2014 r.

29. M. R. – umowa kredytowa z dnia 11 maja 2014 r. na kwotę 3.970 zł Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 4 czerwca 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

30. M. G. – umowa kredytowa z dnia 11 maja 2014 r., na kwotę 3.970 zł. Powód nie przedłożył oświadczenia kredytobiorcy o odstąpieniu od umowy sprzedaży, bądź kredytu. Przedłożył wyłącznie własne zaświadczenie z dnia 3 czerwca 2014 r. o skutecznym odstąpieniu od umowy sprzedaży, a tym samym od umowy o kredyt konsumencki.

Dowód – kserokopie ww. umów i pism (k. 28-162 oraz k. 276-281).

Powód przekazywał stronie pozwanej – na podstawie umowy o współpracy - środki z tytułu zawartych umów o kredyt konsumencki z tytułu wszystkich w.w. 31 umów o kredyt konsumencki wymienionych wyżej. Powód przekazywał środki pozwanemu na jego rachunek bankowy o numerze (...).

Dowód – wydruk raportu dekretów dla rachunku pozwanego (...) prowadzonego przez powoda (k. 268-275) oraz zestawienia operacji z rachunku nr (...) (k. 163 – 166)

Pozwany do dnia wytoczenia powództwa – mimo stosownego wezwania do zapłaty z 5 maja 2015r. - nie uiścił w żadnej części żądanej przez powoda kwoty.

Okoliczność bezsporna, a nadto dowód - poświadczona za zgodność z oryginałem przez pełn . powoda będącego adw. kserokopia wezwania i dowodu nadania (k. 167 i n.).

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd miał na uwadze, że każda ze stron obowiązana jest do złożenia zgodnych z prawdą wyjaśnień odnośnie okoliczności sprawy i oświadczeń co do twierdzeń strony przeciwnej dotyczących okoliczności faktycznych (art. 3 k.p.c. i 210 § 2 k.p.c.), przy czym ogólnikowe zaprzeczenie wszystkim twierdzeniom strony przeciwnej nie czyni zadość temu obowiązkowi (por. uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sądu Najwyższego z dnia 15.7.1974 r., Kw. Pr. 2/74 OSNCP 1974/12/203). Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy określić okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, a następnie dokonać szczegółowej analizy twierdzeń każdej ze stron odnośnie tych okoliczności. Powód przedłożył kserokopie umowy stron oraz umów klientów-konsumentów strony pozwanej wraz z ich oświadczeniami, a strona pozwana nie kwestionowała ich autentyczności, a także tego, że osoby tam podpisane działały w imieniu i na rzecz pozwanej, natomiast Sąd nie znalazł podstaw, aby czynić to z urzędu. Strona pozwana kwestionowała jedynie zawarcie umowy z Z. P. w dniu 29.04.2014r. ze względu niepodpisanie jej przez przedstawiciela powoda, jednakże ze względu na wykazanie innymi środkami dowodowymi faktu zapłaty przez tę konsumentkę ceny sprzedaży w dwóch ratach z własnych środków oraz odstąpienia od umowy kredytu, pozwany został podwójnie wzbogacony. Nie ma znaczenia zatem, czy nastąpiło to na podstawie skutecznej czy nieskutecznej czynności prawnej.

Należy wskazać, że ww. dokumenty są dokumentami prywatnymi, w rozumieniu art. 245 k.p.c., a zatem dowodem tego, że osoba, która ów dokument podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte. Formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego nie rozciąga się jednak na okoliczności towarzyszące złożeniu oświadczenia. Nie przesądza on zatem, czy oświadczenie jest ważne lub skutecznie prawnie. Materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy od jego treści merytorycznej. O materialnej mocy dowodowej dokumentów prywatnych rozstrzyga sąd zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów – art. 233 k.p.c. (por. Komentarz do KPC, Część pierwsza, postępowanie rozpoznawcze, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002, s. 517).

Na podstawie art. 130⁴ § 5 k.p.c. Sąd pominął dowód z zeznań świadków powoływany przez powoda ze względu na nieuiszczenie zaliczki na poczet kosztów ich stawiennictwa (por. k. 298-299).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne jedynie w niewielkiej części.

Powód dochodził od pozwanego zapłaty kwoty 119.170 zł. W odpowiedzi na pozew pozwany zaprzeczył, że otrzymał od powoda jakiekolwiek środki na podstawie załączonych do pozwu umów kredytowych. Zgodnie z ustaleniami stanu faktycznego w niniejszej sprawie, strony zawarły umowę o współpracy, którą należy określić jako umowę o świadczenie usług. Wskazać trzeba, że zgodnie z przepisem art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. W ocenie Sądu umowa stron jest przypominającą umowę o świadczenie usług pośrednictwa kredytowego, która nie jest uregulowana przepisami szczególnymi, a podlega ogólnej zasadzie prawa cywilnego – tj. zasadzie swobody kontraktowania (art. 353¹ k.c.). Odstąpienie przez klienta pozwanej od umowy sprzedaży towarów i/lub usług na zasadach określonych w ustawie o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny było skutecznie również wobec umowy o kredyt konsumencki z uwagi na przepis art. 57 Ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2016 r. poz. 1528). Wobec tego odstąpienia nie wygasało jednak zobowiązanie stron tego procesu. W związku z tym odstąpieniem, strona pozwana zobowiązana była do rozliczenia otrzymanych od powoda należności wynikających z umów o kredyt konsumencki, w stosunku do których nastąpiło odstąpienie na podstawie łączącej strony umowy. Strona pozwana wyraziła zgodę na rozliczenie przez potrącenie przez powoda należnej kwoty z bieżących należności dla strony pozwanej. W razie braku rozliczeń pomiędzy stroną pozwaną a powodem, powód mógł wystawić wezwanie do zapłaty, a pozwany zobowiązany będzie dokonać zapłaty zgodnej z wezwaniem. Przy czym – zgodnie z zawartą umową (§9 ust.8 umowy o współpracy) – jedynie odstąpienie klienta od umowy sprzedaży towarów i/lub usług na ściśle określonych zasadach implikowało obowiązek rozliczenia pomiędzy stronami tego procesu – zwrot przez stronę pozwaną powodowi sumy udzielonego konsumentowi kredytu. Trzeba zatem w tym miejscu odwołać się do przepisów regulujących ww. odstąpienie. Przepisy te straciły jednak moc wskutek wejścia w życie Ustawy o prawach konsumenta z dnia 30 maja 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 827). Niemniej zgodnie z art. 51 ustawy o prawach konsumenta do umów zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Wszystkie umowy zostały zawarte przed 25 grudnia 2014 r., więc przed wejściem w życie wspomnianej nowelizacji. Konieczne zatem jest odwołanie do rozumienia odstąpienia od umowy konsumenckiej w ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. z 2012 r. poz. 1225). Z ustalonego i bezspornego stanu faktycznego sprawy wynika bowiem jednoznacznie, że strona pozwana dokonywała sprzedaży poza lokalem swojego przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej. Pozwany swoją ofertę prezentował zaś poza lokalem, co wynika z niekwestionowanych stron powoda (art. 230 k.p.c.). Zgodnie zaś z ówcześnie obowiązującym art. 2 ust. 1 ww. ustawy - konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Z ustalonego stanu faktycznego sprawy, w tym przede wszystkim z dowodów przedłożonych przez stronę powodową, wynika, że żaden z 31 klientów – konsumentów pozwanej nie odstąpił po myśli ww. przepisów od umów sprzedaży towarów bądź złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytowej w przewidzianym w jej treści 14 dniowym terminie liczonym od dnia zawarcia umowy.

To powodowy bank, jako profesjonalnego uczestnika obrotu gospodarczego, reprezentowanego przez zawodowego pełnomocnika, obciążał dowód wykazania, że jego roszczenia kreowane na umownej podstawie w stosunku do pozwanej istnieją. Elementem tego wykazania winno być przeprowadzenie postępowania dowodowego, z którego wynikałoby, że kredytobiorcy, z którymi strona pozwana zawarła umowy sprzedaży, odstąpili od tych umów lub umów kredytowych w terminach zakreślonych w ówcześnie obowiązujących przepisach lub wynikających z podpisanych kontraktów. Wbrew temu obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. i art. 232 zd. II k.p.c., powód dołączył jedynie do akt sprawy kserokopie dokumentów prywatnych (umowy, oświadczenia konsumentów, zaświadczenia powoda), z których nie wynika, aby jakakolwiek 31 umów konsumenckich zostało prawidłowo i zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 ww. ustawy rozwiązanych. Powyższe dokumenty nie mogą stanowić wystarczającego dowodu złożenia oświadczenia przez konsumenta wymaganego przez umowę oraz prawo powszechne - wobec jednoznacznego zaprzeczenia pozwanego - skoro skuteczność tego oświadczenia, w myśl umowy stron, warunkuje obowiązek zwrotu kwoty kredytu przez pozwanego. Zgodzić się z pozwanym należy, że większość z przedłożonych przez powoda dokumentów zawiera nieścisłości: w szczególności nie zawierają one dat, ani stosownych potwierdzeń wpływu oświadczeń do banku bądź pozwanego; niektóre oświadczenia o odstąpieniu zostały złożone po terminie ustawowym bądź też zostały złożone pozwanemu. Zgodnie zaś z cytowanym przez samego powoda postanowieniem wiążącego załącznika nr 3 do łączącej strony umowy – procedura reklamacji i zwrotów pozwany był zobowiązany do rozliczenia z bankiem należności wynikających z umowy kredytu w stosunku do której klient złożył bankowi (a nie pozwanemu – przyp. Sądu) oświadczenie o odstąpieniu. Natomiast jedynie w przypadku skutecznego odstąpienie od umowy przez klienta banku zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim pozwanemu nie zostanie wypłacone wynagrodzenie za umowy o produkt finansowy, a wypłacone podlegać będzie zwrotowi. Na podstawie zaoferowanych przez powoda dowodów nie sposób ustalić, że kontrahenci pozwanej złożyli w terminie oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży czy umowy kredytowej.

Zgodnie z ustalonym stanem faktycznym sprawy powód zawarł 31 umów o kredyt konsumencki na zakup towarów u pozwanej. Jedynie w zakresie konsumentki Z. P. z przedłożonych przez powoda, a uznanych przez Sąd za wiarygodne, dowodów wynika, że konsumentka zapłaciła całą cenę sprzedaży pozwanemu. Z kolei z tytułu umowy kredytu – planu ratalnego nr (...) zawartej przez powoda z Z. P. w dniu 29.04.2014 powód dokonał również wypłaty pozwanemu kwoty równej cenie sprzedaży nabytego przez Z. P. towaru. Kwota wypłaconych przez powoda z tytułu umowy kredytu należności wyniosła 3970 zł. Skoro powód wypłacił pozwanemu tę należność z tytułu umowy kredytu finansującej zakup tego samego towaru, to pozwany musi zwrócić powodowi kwotę stanowiącą wartość kredytu a jednocześnie cenę sprzedaży – tj. 3970 zł. Pozwany został bowiem podwójnie wzbogacony. Przy czym przynajmniej raz bez podstawy prawnej, ponieważ z tytułu tej samej czynności prawnej, z której wcześniej otrzymał od konsumentki cenę sprzedaży. Jeśli przyjmować za słuszne twierdzenia pozwanego, że umowy z konsumentką nie podpisał, to otrzymał świadczenie nienależne, albowiem powód nie był zobowiązany do zapłaty względem pozwanego. Przyjmując zaś, że konsumentka od umowy kredytowej skutecznie odstąpiła lub uiściła cenę sprzedaży z innych niż kredyt u powoda środków, to odpadła podstawa świadczenia powoda (art. 410 § 2 k.c.). Zgodnie z art. 410 § 1 k.c. do świadczenia nienależnego stosuje się przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. W myśl art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Brak przy tym podstaw do wykluczenia zbiegu podstaw odpowiedzialności pozwanych na tle ogólnego roszczenia odszkodowawczego z art. 471 i n. k.c. i bezpodstawnego wzbogacenia (E. Łętowska, Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000, s. 52-53). Z tych względów na podstawie ww. przepisów oraz zawartej przez strony umowy powód posiada roszczenie o zwrot udzielonego Z. P. kredytu do pozwanego, ponieważ wypłacił mu kwotę tego kredytu, mimo, że cena sprzedaży została w inny sposób uiszczona.

Na marginesie wskazać trzeba, że pozwany co prawda podawał, że powód przelewał środki z kredytów udzielonych ww. konsumentom na rachunek o numerze innym niż widniejący w umowie stron. Niemniej, pozwany nie zaprzeczył, że rachunek, na który faktycznie przelewane były środki (co wykazują raporty dekretów oraz zestawienia operacji), nie należy do pozwanego. Zaś z przedłożonego niekwestionowanego dokumentu prywatnego - zestawienia operacji z rachunku nr (...) (k. 163 – 166) – wynika, że rachunek o tym numerze należy jednak do pozwanego.

Kwota kredytu udzielonego Z. P. i wypłaconego przez powoda pozwanemu stanowi wartość roszczenia w utrzymanym w mocy wyroku zaocznym - na podstawie art. 347 zd. I k.p.c. – w punkcie I sentencji wyroku z 7 kwietnia 2017r., do której zwrotu zobowiązany jest pozwany na podstawie łączącej ją z powodem umowy. W pozostałej części Sąd uchylił wyrok zaoczny i oddalił powództwo jako bezzasadne

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. II k.p.c., obciążając nimi w całości powoda, albowiem pozwany uległ jedynie co do niewielkiego procenta dochodzonej pozwem należności. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd ustalił w oparciu o wynikające z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – 3600 zł oraz przyznał zwrot opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

SSO Jarosław Marczewski

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE