UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 sierpnia 2015 roku powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 789,66 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 20 lutego 20145roku do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód naprawiał pojazd marki (...), który uległ uszkodzeniu w wyniku kolizji w dniu 24 października 2014 roku. Na czas naprawy powód wynajął poszkodowanej M. S. (1) pojazd zastępczy marki (...). Najem pojazdu zgodnie z umową trwał od 1 grudnia 2014 roku do dnia 8 grudnia 2014 roku a faktyczny zwrot pojazdu nastąpił w dniu 6 grudnia 2014 roku. Sprawca kolizji był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności OC posiadaczy pojazdów w pozwanym Towarzystwie (...), zatem powód zawarł z poszkodowanymi umowę cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego. Powód oszacował koszt najmu na kwotę 1195,56 złotych odpowiadającą czterem dniom najmu przy stawce 298,89 złotych brutto. Pismem z dnia 20 stycznia 2015 roku pozwany przyznał odszkodowanie w wysokości 405,90 złotych. Różnica stanowi zatem wartość przedmiotu sporu objętą pozwem.

/pozew, k. 2-5/

Pismem z dnia 26 października 2015 roku powód złożył pismo procesowe stanowiące sprostowanie pozwu, zgodnie z którym prawidłowo oznaczoną stroną procesu winno być Towarzystwo (...) w W..

/pismo, k .58/

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 28 października 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi uwzględnił żądanie pozwu w całości.

/nakaz, k. 60/

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował wysokość dochodzonej kwoty z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Pozwany przyznał okoliczności związane z powstaniem kolizji oraz fakt ponoszenia zastępczej odpowiedzialności za jej skutki, a także fakt wypłaty odszkodowania za okres 3 dni, uzasadnionych długością naprawy pojazdu. Pozwany przyznał także fakt nabycia wierzytelności przez powódkę na mocy umowy cesji, wdając się jedynie w spór w zakresie wysokości dochodzonej pozwem kwoty. W dniu 4 listopada 2014 roku, czyli w dniu zgłoszenia szkody poinformował poszkodowanego, że ma możliwość zorganizowania najmu pojazdu zastępczego w stawce 135,50 złotych brutto za dobę a zatem po preferencyjnych warunkach. Poszkodowana złożyła oświadczenie, że nie jest najmem zainteresowana. Pojazd doznał niewielkich uszkodzeń w toku kolizji, naprawę przeprowadzono ponad miesiąc od zdarzenia, zatem wydłużenie naprawy o jeden dzień, wobec braku skompletowania części było nieuzasadnione. Pozwany podkreślił, że poszkodowana przez 4 dni najmu pojazdu zastępczego przejechała nim jedynie 17 kilometrów, a zatem nie był on jej realnie potrzebny i najem, zwłaszcza za kwotę 300 złotych nie miał żadnego ekonomicznego uzasadnienia. Pozwany pokrył zatem koszt związany z czasową niemożnością korzystania z uszkodzonego pojazdu w pełnej należnej wysokości.

/sprzeciw, k. 64-66/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zasada odpowiedzialności strony pozwanej za skutki kolizji nie była w sprawie sporna. Pozwany zlikwidował szkodę w części, w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego, zatem okoliczności opisane w pozwie w zakresie wypłaconych kwot z tytułu najmu pojazdu zastępczego są bezsporne w sprawie.

Zgodnie z treścią art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu mogą być tylko okoliczności, które mają dla sprawy istotne znaczenie. W świetle art. 230 k.p.c., gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane.

Zestawiając treść pozwu z treścią sprzeciwu, Sąd ustalił, że bezsporne w sprawie są następujące okoliczności: powód naprawiał pojazd marki (...), który uległ uszkodzeniu w wyniku kolizji w dniu 24 października 2014 roku, na czas naprawy powód wynajął poszkodowanej M. S. (1) pojazd zastępczy marki (...), najem pojazdu zgodnie z umową trwał od 1 grudnia 2014 roku do dnia 8 grudnia 2014 roku a faktyczny zwrot pojazdu nastąpił w dniu 6 grudnia 2014 roku, sprawca kolizji był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności OC posiadaczy pojazdów w pozwanym Towarzystwie (...), powód zawarł z poszkodowanymi umowę cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania za najem pojazdu zastępczego. Powód oszacował koszt najmu na kwotę 1195,56 złotych odpowiadającą czterem dniom najmu przy stawce 298,89 złotych brutto, pozwany wypłacił kwotę 405,90 złotych odpowiadającą trzem dniom najmu przy stawce 135,50 złotych brutto.

Sporne w sprawie były kwestie prawne: celowość najmu pojazdu zastępczego oraz naruszenie przez wierzyciela treści art. 354 § 2 k.c. statuującego obowiązek dążenia do minimalizacji szkody po stronie wierzyciela i współdziałanie z dłużnikiem.

W dniu 4 listopada 2014 roku, podczas zgłoszenia szkody w pozwanym Towarzystwie (...), poszkodowana, otrzymała formularz zatytułowany „ pytania do wynajmu pojazdu zastępczego”. Zgodnie z treścią formularza, pozwany informował, że w ramach pomocy poszkodowanym organizuje, w przypadku konieczności najmu pojazdu zastępczego, wynajem pojazdu przez firmy współpracujące. W treści formularza znalazło się również oświadczenie: „jednocześnie informujemy, iż w przypadku indywidualnego wynajmu pojazdu zastępczego (bez pośrednictwa Towarzystwa) przez Poszkodowanego, Towarzystwo pokryje uzasadnione koszty wynajmu pojazdu tylko do wysokości kosztów wynajmu jakie wynikałoby z wynajmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem Towarzystwa”.

Pod formularzem M. S. (1) złożyła oświadczenie o treści „ nie jestem zainteresowana” oraz podpis imieniem i nazwiskiem.

/formularz, k. 83, zeznania M. S., k. 86 odw./

Samochód zastępczy przejechał 17 kilometrów od daty wydania pojazdu do jego zwrotu. Stan licznika w dacie wydania wskazywał na przebieg 7004 km, zaś w dacie zwrotu 7021 km.

/protokół zdawczo-odbiorczy, k. 14/

M. S. (1) bała się jeździć samochodem wypożyczonym, ponieważ był on bardziej „zrywny” niż auto uszkodzone. Po odstawieniu samochodu do warsztatu przejechała nim do domu a następnie pojechała nim ponownie po odbiór swojego samochodu. Gdyby nie otrzymała samochodu zastępczego, przyjechała by komunikacją miejską, podobnie jak do Sądu celem złożenia zeznań. Jazda samochodem po dużym mieście była dla poszkodowanej stresująca.

/ zeznania M. S., k. 86 odw. – 87/

Poszkodowana nie pamiętała szczegółów związanych z podpisywaniem formularz zatytułowanego „pytania do wynajmu pojazdu zastępczego”. Jednak potwierdziła fakt podpisania dokumentu z k. 83.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd nie brał pod uwagę wydruków ze stron internetowych załączonych do pozwu a obrazujących stawki w wypożyczalniach samochodowych, zarówno tych lotniskowych, najdroższych, jak i z cenników najtańszych wypożyczalni występujących na rynkach lokalnych. Żadna ze stron nie zaoferowała dowodu na okoliczność cen rynkowych pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego, zaś kwestia ta wymaga ustalenia za pomocą dowodu z opinii biegłego, posiadającego specjalistyczną wiedzę w danym zakresie. Analiza wydruków internetowych przez Sąd nie może zastąpić wiedzy specjalistycznej biegłego, zaś wyjście przez Sąd poza swoją kompetencję orzeczniczą może stanowić naruszenie art. 278 § 1 k.p.c. i powodować, iż samodzielne ustalenia Sądu będą w istocie dowolne. Wreszcie w kontradyktoryjnym procesie, Sąd nie może zastępować stron procesu w kwestii inicjowania postępowania dowodowego, w sytuacji, kiedy profesjonalnie reprezentowane podmioty nie widzą przesłanek do sięgania po wskazania wiedzy specjalnej – inicjatywa Sądu mogłaby godzić w zasadę obiektywnego procesu a także wydłużyć spór ponad potrzebę, generując koszty niewspółmierne do wartości przedmiotu sporu w niniejszej sprawie. Wreszcie, zeznania świadka, które nie były kwestionowane co do prawdziwości przez którąkolwiek ze stron, przemawiały za uznaniem, że poszkodowana nie była zainteresowana najmem i stąd brak potrzeby wyliczania jego wysokości i brak inicjatywy dowodowej stron był następstwem zebranych w sprawie dowodów.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W niniejszej sprawie legitymacja czynna powoda wynikała z faktu przeniesienia na niego przez poszkodowaną wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego i nie była sporna.

W ocenie Sądu za oddaleniem powództwa przemawia naruszenie zasady współdziałania przez wierzyciela z dłużnikiem przy likwidacji szkody. Zasadą jest, że odszkodowanie należne poszkodowanemu powinno obejmować wszystkie straty, które poszkodowany poniósł wskutek zaistnienia szkody, stanowiące normalne następstwo działania z którego szkoda wynikła (art. 361 § 1 k.c.). Poszkodowanemu należy się zatem zwrot wszelkich celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków, poniesionych w celu przywrócenia stanu poprzedniego. Do tych celowych i ekonomicznie uzasadnionych wydatków związanych z likwidacją skutków szkody zliczyć należy konieczność czasowego wynajęcia pojazdu zastępczego. Poszkodowany może bowiem żądać zrekompensowania uszczerbku majątkowego polegającego na niemożliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu. W jego ramach poszkodowany może żądać pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres, w którym nie było możliwe korzystanie z pojazdu, który uległ uszkodzeniu.

Działanie pozwanego, który bezpośrednio po zgłoszeniu szkody, składa ofertę najmu pojazdu zastępczego wskazuje na dochowanie najwyższej staranności związanej z obowiązkami dłużnika ponoszącego zastępczą odpowiedzialność za sprawcę kolizji. Mianowicie, pozwany złożył ofertę najmu bezgotówkowego, która nie powodowała powstania jakichkolwiek kosztów po stronie poszkodowanej. Ta jednak oświadczyła, iż nie była zainteresowana najmem. Poszkodowana wynajęła pojazd zastępczy, mimo oświadczenia, o braku takiej potrzeby założonego pozwanemu. Ten zaś informował, iż nie uzna kosztów najmu wyższych, niż wynikające ze stawek obowiązujących w powiązanych wypożyczalniach, ale jest w stanie zapewnić samochód zastępczy w ramach pomocy poszkodowanej.

Oferta powoda była ponad dwukrotnie wyższa za każdą rozpoczętą dobę najmu niż oferta pozwanego. Różnica jest znaczna. Dysproporcja ta nie znajduje zatem żadnego usprawiedliwienia w treści przepisów o odpowiedzialności cywilnej tak znaczna agrawacja szkody przez poszkodowanego. Prawo poszkodowanego do korzystania z pojazdu zastępczego nie zostało bowiem zanegowane na żadnym etapie postępowania likwidacyjnego, przeciwnie, pozwany sam poinformował o prawach ubezpieczoną, dążąc do ułatwienia jej procesu likwidacji szkody.

Wybór znacznie, rażąco wyższej oferty powoda stanowi zatem naruszenie treści art. 354 § 2 k.c. Poszkodowany nie ma wprawdzie obowiązku poszukiwać najtańszej oferty na rynku, ale oferta restytucji złożona przez pozwanego została przedstawiona poszkodowanym w sposób bezpośredni, konkretny i stanowczy. Wskazano tryb zawarcia umowy i udostępnienia pojazdu, zatem rezygnacja z tej oferty jawi się jako arbitralna i nieuzasadniona.

Zgodnie z przywołanym przepisem, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom i w taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

Zdaniem Sądu skoro poszkodowana miała możliwość i złożono jej ofertę skorzystania z tańszych usług najmu i z niej nie skorzystał to nie może kosztami swych decyzji o charakterze nieekonomicznym i zwiększającym rozmiar szkody obciążać pozwanego. Poszkodowana przyznała, że nie interesowała się kosztami najmu, stawkami obowiązującymi u powoda, ani innymi aspektami najmu, zaś z samochodu zastępczego nie korzystała, z lęku przed intensywnością ruchu ulicznego oraz cechami nieznanego modelu samochodu. Postępowanie poszkodowanej, zawierającej mimo tych względów umowę najmu pojazdu zastępczego, na warunkach jednostronnie narzuconych przez powoda - nie może zostać zatem ocenione jako racjonalne, a jego konsekwencje wykraczają poza granice normalnych następstw zdarzenia szkodzącego. W ocenie Sądu, poszkodowana, bez żadnych utrudnień, mogła zminimalizować szkodę. Nie korzystając z oferty pozwanej poszkodowana naruszyła obowiązek współpracy z dłużnikiem, o którym mowa w art. 354 §2 k.c. Jeżeli dłużnik z własnej inicjatywy oferuje poszkodowanemu zorganizowanie bezgotówkowo określonej usługi rekompensującej szkodę poniesioną przez poszkodowanego, a poszkodowany bez żadnego powodu z oferty tej nie korzysta, to nie sposób uznać za pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym kosztów przewyższających te koszty, które ponieść byłby zobowiązany, gdyby z oferty tej skorzystał. Jakkolwiek co do zasady poszkodowany ma prawo wyboru usługodawcy wynajmującego pojazd zastępczy, to kryterium adekwatnego związku przyczynowego jest zachowane wówczas, gdy decyzja poszkodowanego o wyborze tego, czy innego usługodawcy pozostaje w granicach ogólnie pojmowanej ekonomicznej racjonalności (tak m.in.: wyrok SO we Wrocławiu, sygn. akt II Ca 836/15). Pozwany zaś konsekwentnie wywiązał się ze swojej oferty – rekompensując koszt pozbawienia poszkodowanej pojazdu. Kwota wypłacona z tego tytułu kompensuje uciążliwości poszkodowanej w pełnym zakresie.

Mając powyższe rozważania na uwadze, zdaniem Sądu, pozwana wykonała swoje zobowiązanie, płacąc z tytułu najmu pojazdu zastępczego odszkodowanie ustalone z uwzględnieniem stawki dziennej 135,50 zł brutto za okres trzech dni. Z tych względów powództwo, jako pozostające w sprzeczności z treścią art. 354 § 2 k.c. - podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym rozliczeniu podlegają koszty celowe, według zasady odpowiedzialności za wynik procesu, który powód przegrał w całości. Na koszty te złożyła się kwota kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 180 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa wynosząca 17 złotych.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE