UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20.12.2016 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w (...) przyznał odwołującemu J. K. emeryturę od dnia 26.11.2016r. Do ustalenia wysokości emerytury zakład uwzględnił odwołującemu 30 lat i 11 miesięcy okresów składkowych oraz 4 miesiące okresów nieskładkowych. W uzasadnieniu decyzji zakład ustalił, że do ustalenia prawa do emerytury nie uznano w wymiarze półtorakrotnym okresu pracy górniczej od 01.08.1993r. do 28.02.1997r. gdyż z dokumentacji znajdującej się w aktach odwołującego wynika. że w tym okresie zajmował on stanowisko operatora przenośników taśmowych i operatora urządzeń za i wyładunkowych, a stanowiska te zostały wymienione w załączniku nr 2 rozporządzenia MP i PS z 23.12.1994r. w sprawie określenia niektórych stanowiskach pracy górniczej oraz stanowiska pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty. Dodatkowo do pracy górniczej nie zaliczono okresu pracy od 01.08.1991r. do 06.06.1993r. , kiedy to odwołujący pracował jako kierowca samochodu ciężarowego Star.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył J. K. zaskarżając ją w części dotyczącej nie uznania w wymiarze półtorakrotnym okresu pracy górniczej od 01.08.1993r. do 28.02.1997r., zarzucając :

a) naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, poprzez przyjęcie, że praca którą wykonywał odwołujący w powyższym okresie nie spełnia kryterium definicji określonej w art. 50d ust 1 w/w ustawy,

b) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że odwołujący w w/w okresie nie świadczył pracy opisanej w świadectwie wykonywania pracy górniczej na stanowisku rzemieślnicy zatrudnieni na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach, wykonujący prace górnicze, mechaniczne, elektryczne i hydrauliczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń wymienionej w załączniku nr 3 dziale III pkt 7 Rozporządzenia MP i PS z dnia 23.12.1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Zarzucając powyższe odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w części odmawiającej odwołującemu przeliczenia w okresie od 01.08.1993r. do 28.02.1997r. i przyznanie mu prawa do obliczenia wysokości emerytury górniczej z przeliczeniem 1,8 za dniówki przypadające w w/w okresie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

J. K. urodził się w dniu (...).

W dniu 10 listopada 2016 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Do wniosku dołączył świadectwo wykonywania pracy górniczej i równorzędnej z pracą górniczą z dnia 28.10.2016 r. wystawione przez (...) w (...)

W świadectwie tym pracodawca zaznaczył, że J. K. jest zatrudniony od 02.01.1985r. do 02.11.1987r. i od 16.03.1989r. do nadal i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą określoną w art. 50 C ust 1 pkt 4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin i wg rozporządzenia MP i PS dnia 23.12.1994 r.

-: od 02.01.1985r. do 23.10.1985r. – konserwator tras przenośnikowych na odkrywce – zał. 2 pkt 8,
-: od 16.03.1989r. do 10.03.1989r. – konserwator tras przenośnikowych na odkrywce – zał. 2 pkt 8,
-: od 01.01.1990r. do 31.05.1991r. – konserwator tras przenośnikowych na odkrywce – zał. 2 pkt 8,
-: od 01.06.1991r. do 31.07.1991r. – operator przenośników taśmowych na odkrywce – zał. 2 pkt 13,
-: od 01.08.1991r. do 06.06.1993r. – kierowca operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce – zał. 2 pkt 13,
-: od 01.08.1993r. do 28.02.1997r. - rzemieślnicy zatrudnieni na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymierzę czasu pracy na koparkach i zwałowarkach, wykonujący prace górnicze, mechaniczne, elektryczne i hydrauliczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń – zał. 3/III pkt 7,
-: od 01.03.1997r. do nadal - operator koparek wielonaczyniowych i zwałowarek - zał. 3 pkt III/5.

Pozostałe okresy pracy w Kopalni:

-: od 24.10.1985r. do 16.10.1987r. – służba wojskowa,
-: od 17.10.1987r. do 02.11.1987r. ustawowa przerwa po wojsku,
-: od 11.09.1989r. do 31.12.1989r. urlop bezpłatny.

Ponadto wnioskodawca dołączył informację komisji weryfikacyjnej, która stwierdziła, że w okresie od 01.08.1993r. do 30.09.1995r. wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym według załącznika 3/III pkt 7 do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r. przez 100 % dni przepracowanych w miesiącu jako rzemieślnik wykonujący prace górnicze na odkrywce zał. 3 3/III/pkt 7 oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawione na druku Rp-7 przez (...) w (...)w którym wskazano wysokość wynagrodzenia z lat 1996 – 2015r. oraz załącznik do karty ewidencyjnej pracownika za okres od 1993r. do 2016r.

Pismem z dnia 30.11.2016r. organ rentowy zwrócił się do pracodawcy odwołującego o wyjaśnienie informacji wskazanych w przedmiotowym świadectwie – co było podstawą zapisu liczby dniówek wykazanych w miesiącach w załączniku do karty ewidencyjnej pracownika za lata 1993r. do 2016r. , w szczególności w okresie od 01.08.1993r. do 30.09.1995r.

W odpowiedzi na powyższe pracodawca odwołującego, pismem z dnia 06.12.2016r. podał, że ewidencja dniówek w wymiarze półtorakrotnym za okres od 01.08.1993r. do 30.09.1995r. została sporządzona na podstawie Protokołu Komisji Weryfikacyjnej z dnia 22.09.2016r.

Zaskarżoną decyzją z dnia 20 grudnia 2016 r. organ rentowy przyznał odwołującemu emeryturę od dnia 26 grudnia 2016r. , przyjmując do ustalenia wysokości emerytury podstawę jej wymiaru z 10 lat kalendarzowych tj. od 1.01.2001 roku do 31.12. 2010 roku ze wskaźnikiem 151,68 %. , uwzględniając 30 lat i 11 miesięcy okresów składkowych oraz 4 miesiące okresów nieskładkowych.

Do wysokości emerytury organ rentowy zastosował przelicznik 1,2 do 113 miesięcy okresów pracy górniczej i 1,8 do 197 miesięcy okresów pracy górniczej.

W uzasadnieniu decyzji zakład ustalił, że do ustalenia prawa do emerytury nie uznano w wymiarze półtorakrotnym okresu pracy górniczej od 01.08.1993r. do 28.02.1997r.

Sąd ustalił, że odwołujący od dnia 2 stycznia1985r. rozpoczął pracę w(...) w (...) na stanowisku nazwanym konserwatora transportowego i pracował na tym stanowisku do 23 paźiernika1985r. Ponownie został z zatrudniony na tym samym stanowisku od 16 marca 1989r. i pracował do 10 września 1989r. Ponadto na stanowisku konserwator transportowego pracował od 1 stycznia 1990r. do 31 maja 1991r. Z kolei z okresie od 01 czerwca 1991r. do 31 lipca 1991r. pracował na stanowisku operatora przenośników taśmowych. Ponadto w okresie od 01sierpnia 1991r. do 06 czerwca 1993r. pracował jako kierowca samochodu Star i wykonywał prace na stanowisku operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce.

W okresie od 01 sierpnia 1993 r. do 28 lutego 1997 r. odwołujący pracował jako operator przenośników taśmowych i operator urządzeń za i wyładowczych. W rzeczywistości odwołujący pracował na koparce SRS1200/3, przy podawarce, która jest częścią koparki. Pracował więc na odkrywce, w przodku i przy maszynie podstawowej. Zadaniem odwołującego było ładowanie urobku na przenośnik odbierający. Pracował w systemie 3 zmianowym. Prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze godzin.

Od 01 marca 1997r. odwołujący pracował na stanowisku operatora koparki na tej samej koparce. Praca ta różniła się tylko tym, że pracował w innej części koparki i zajmował się urabianiem urobku, a nie ładowaniem urobku.

Razem z odwołującym w powyższym okresie pracowali też M. P., który był operatorem koparki oraz R. K., który pracował na stanowisku zastępcy sztygara oddziałowego i następnie sztygara. .

Odwołujący zwrócił się do Komisji Weryfikacyjnej (...) (...) o rozpatrzenie okresu pracy 01.08.1993 do 30.09.1995r. Na podstawie przeprowadzonego postępowania Komisja Rewizyjna ustaliła, że w powyższym okresie J. K. wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym wg załącznika 3/III pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23.12.1994r. w sprawie określenia stanowisk pracy górniczej.

Sąd ustalił, że zakres i rodzaj prac, jakie wykonywał odwołujący w (...) w (...) w okresie od 01 sierpnia 1993 roku do 28 lutego 1997 roku na stanowiskach operator przenośników taśmowych i operator urządzeń za i wyładowczych była pracą odpowiadającą stanowisku rzemieślnicy zatrudnieni na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace mechaniczne, elektryczne i hydrauliczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń.

Czas pracy odwołującego w tych okresach był odnotowywany w postaci ewidencji dniówek półtorakrotnych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego, akt osobowych odwołującego, zeznań odwołującego (k. 20), zeznań świadków R. K. i M. P.(k.20v-21).

Zeznania odwołującego i świadków wykazały, że na zakres i rodzaj prac, jakie wykonywał odwołujący w (...) w (...) w spornym okresie od 01 sierpnia 1993 roku do 28 lutego 1997 roku na stanowiskach nazwanych operator przenośników taśmowych i operator urządzeń za i wyładowczych były pracą na podawarce, która była częścią koparki. Była to praca wykonywana bezpośrednio w przodku kopalni, tzn. przy urabianiu wyrobku.

Treść dokumentów, w oparciu o które Sąd ustalił powyższy stan faktyczny nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadna ze stron.

Zeznania odwołującego oraz świadków należy uznać za wiarygodne, gdyż są ze sobą zgodne i znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu górnictwa na okoliczność ustalenia czy odwołujący w spornym okresie wykonywał pracę górniczą w przodku, do której stosuje się przelicznik 1,8 albowiem charakter pracy odwołującego został też potwierdzony przez ewidencję dniówek prowadzoną na stanowisku odwołującego.

W przedmiotowej sprawie okres pracy odwołującego w (...) w (...)nie był sporny. Spór nie dotyczy też prawa do emerytury, ale ustalenia jej wysokości, w szczególności zaliczenia jako pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1.8 okresu pracy w (...) w (...) w okresie od 01 sierpnia 1993 roku do 28 lutego 1997 roku.

Przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej, zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. , poz. 748 .), stosuje się następujące przeliczniki:

1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym

wymiarze czasu pracy;

2) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;

3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

4) 1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt. 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.

Natomiast zgodnie z art. 50 d ust. 1 powołanej ustawy, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego:

1) w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych;

2) w drużynach ratowniczych.

Zgodnie z ust 3 tego przepisu minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowo stanowiska pracy, na których zatrudnienie zalicza się w myśl ust. 1 i 2 w wymiarze półtorakrotnym.

Na podstawie powyższej delegacji ustawowej zostało wydane rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczalnej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U. z 1995r. Nr 2 poz.8) który w Załączniku nr 2 określa stanowiska, na których zatrudnienie zaliczane do pracy górniczej. Zgodnie z § 3 rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994r. za okresy pracy pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, o których mowa w art. 50d ustawy z dnia 17 grudnia 1998r., uważa się okresy pracy na stanowiskach wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik nr 3 do rozporządzenia.

Stanowiska pracy, na których zatrudnienie zalicza się w wymiarze półtorakrotnym określone zostały szczegółowo w Załączniku Nr 3 do wskazanego wyżej rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994r. Spośród wymienionych w Dziale III Załącznika nr 3 stanowisk w kopalniach węgla brunatnego zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym w pkt. 1 wymieniono pracę górnika kopalni odkrywkowej zatrudnionych na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Spór w niniejszej sprawie dotyczy ustalenia, czy praca ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia była pracą przodkową i odnosiła się do stanowiska, o którym mowa w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

Na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w przedmiotowej sprawie należy przyjąć, iż w spornym okresie odwołujący wykonywał faktycznie pracę rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach, wykonujący prace górnicze, mechaniczne, eklektyczne i hydrauliczne przy i obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń, tj wymienionej pod poz. 7, Działu III Załącznika nr 3 do rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994r. jako zaliczaną w wymiarze półtorakrotnym, co w konsekwencji daje prawo do zastosowania przelicznika 1,8 do tych okresów.

W spornym okresie zatrudnienia od dnia 01 sierpnia 1993 roku do 28 lutego 1997 roku niezależnie od przypisanych mu w angażach stanowisk pracy odwołujący zajmował się wyłącznie pracą na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy obsługiwaniu podawarki.

Odwołujący nigdy nie był kierowany do prac w inne miejsca odkrywki czy poza wyrobiskiem górniczym. Nie budziło wątpliwości Sądu, że niezależnie od nazewnictwa stanowiska pracy według angaży, odwołujący w spornym okresie wykonywał czynności, które swym charakterem odpowiadały pracy operatora koparki zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywanej na koparce, tj. na stanowisku wymienionym pod poz. 7, Działu III Załącznika nr 3 do rozporządzenia z dnia 23 grudnia 1994r.

Równocześnie praca ta odpowiadała definicji prac przodkowych, zawartej w art. 50d, ust. 1, pkt. 1, tj. dotyczyła innych prac przodkowych bezpośrednio związanych z urabianiem urobku i prac przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach. Należy również wskazać, że zdaniem Sądu z uwagi na przeznaczenie technologiczne maszyn obsługiwanych przez odwołującego w tym czasie, praca odbywała się na terenie „przodka eksploatacyjnego”, czyli tej części wyrobiska eksploatacyjnego, w której urabia się skałę czyli węgiel brunatny i nadkład łącznie z kopalinami towarzyszącymi. Praca odwołującego na tych maszynach niewątpliwie odbywała się w systemie stykowym, co wynika ze specyfiki pracy w obrębie maszyn podstawowych.

Praca ubezpieczonego polegała na obsłudze koparki, tj. jej części czyli podawarki, czyli podstawowej maszyny w górnictwie, zajmującej się kopaniem urobku. Swoje czynności wykonywał w rejonie kopalni bezpośrednio związanym z wydobyciem.

Obowiązki ubezpieczonego nie zmieniały się, niezależnie od zmiany nazewnictwa w angażach. Trzeba wskazać, że nazewnictwo stosowane przez zakład pracy nie ma decydującego znaczenia. Decydujące znaczenia mają bowiem rzeczywiste obowiązki wykonywane przez pracownika, a nie nazwa jego stanowiska pracy (por. wyrok SN z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, wyrok SN z dnia 25 marca 1998r., II UKN 570/97).

W przedmiotowej sprawie fakt wykonywania przez odwołującego pracy na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy został potwierdzony przez odwołującego jak i przez zeznania świadków, a w szczególności charakter tej pracy został też potwierdzony przez wykaz dniówek na stanowisku odwołującego.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że okres pracy odwołującego od 01 sierpnia 1993 roku do 28 lutego 1997 roku w (...) (...)w (...) była pracą rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach, wykonującego prace górnicze, mechaniczne, elektryczne i hydrauliczne przy obsłudze, konserwacji, montażu i demontażu tych maszyn i urządzeń.

W konsekwencji – na mocy art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. – Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał J. K. prawo do obliczenia wysokości powyższego okresu pracy górniczej z zastosowaniem przelicznika 1,8 według wykazu dniówek stanowiącego załącznik do świadectwa pracy z dnia 28.10.2016r.

SSO Anna Walczak - Sarnowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE