UZASADNIENIE

K. M. został oskarżony o to, że:

- w okresie od 19.02.2014r. do 09.05.2014r. w sklepie (...) mieszczącym się w D.przy pl. (...), urządzał gry wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, na automatach do gry Video G.-R. G. oraz na automacie bez nazwy i bez numerów fabrycznych;

- w okresie od 05.07.2013r. do 27.05.2014r., prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą (...) K. M. z siedzibą przy ul. (...) w B., w lokalu (...) przy ul. (...) w S., wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych, urządzał gry na automacie o nazwie (...) o numerze (...) oraz automacie bez nazwy o numerze (...),

to jest o dwa przestępstwa skarbowe z art. 107 § 1 kks.

Sąd rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

K. M. w okresie od co najmniej 05 lipca 2013 roku do 27 maja 2014 roku prowadził działalność gospodarczą pod nazwą (...) K. M. z siedzibą przy ul. (...) w B.. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej oskarżony zajmował się między innymi wstawianiem automatów do gier do różnych lokali.

dowód: odpisy KRS k.

W dniu 27 maja 2014 roku funkcjonariusze Urzędu Celnego w S. przeprowadzili kontrolę w lokalu należącym do I. T., położonym przy ul. (...) w S., o nazwie (...). Podczas wykonywanych czynności ujawniono dwa automaty do gier: jeden o nazwie (...) i numerze (...) oraz jeden automat bez nazwy o numerze (...), co do których zachodziło uzasadnione podejrzenie urządzania na nich gier wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych. Na podstawie uprawnienia wynikającego z art. 32 ust. 1 13 ustawy o Służbie Celnej obecni na miejscu funkcjonariusze przeprowadzili eksperymenty na urządzeniach, w wyniku którego stwierdzono, że gry urządzane na tych automatach zawierają się w definicji gier na automatach określonych w art. 2 ust. 3 ustawy o grach hazardowych . W czasie kontroli w lokalu przebywali: M. F., zajmująca się obsługą klientów oraz klient Z. K., który grał na jednym z automatów.

Urządzenia zostały wstawione do rzeczonego lokalu na podstawie umowy najmu powierzchni lokalu, podpisanej nazwiskiem K. M..

Jak wynika z opinii biegłego z zakresu mechaniki technicznej, budowy i eksploatacji maszyn, teorii maszyn i mechanizmów oraz techniki komputerowej, który przeprowadził badanie zatrzymanych urządzeń, oba automaty oferowały gry w celach komercyjnych o charakterze losowym i umożliwiały przeprowadzenie kolejnych gier zakończonych możliwością uzyskania wygranych pienieżnych.

dowód:

protokół kontroli k. 8-12

protokół z czynności k. 13,

płyta z nagraniem, k. 18

zeznania I. T., k. 21-22, 51-52, 320v

protokół zatrzymania rzeczy, k. 23-27

umowa najmu k. 28

protokół oględzin rzeczy, k. 30-31, 89-92

zeznania A. K., k. 34-35, 320

kopie faktur za najem powierzchni, k. 53-58

zeznania M. F., k. 65-66, 319v,

zeznania Z. K., k. 69, 320

opinia biegłego z zakresu mechaniki, k. 115-122, 134-139

W dniu 09 maja 2014 roku funkcjonariusze Urzędu Celnego w S. przeprowadzili kontrolę w sklepie spożywczo – przemysłowym należącym do H. K., położonym przy ul. (...) w D.. Podczas wykonywanych czynności ujawniono dwa automaty do gier: jeden o nazwie V. (...)-R. G. oraz drugi bez nazwy i bez numerów fabrycznych, co do których zachodziło uzasadnione podejrzenie urządzania na nich gier wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych. Na podstawie uprawnienia wynikającego z art. 32 ust. 1 13 ustawy o Służbie Celnej obecni na miejscu funkcjonariusze przeprowadzili eksperymenty na urządzeniach, w wyniku którego stwierdzono, że gry urządzane na tych automatach zawierają się w definicji gier na automatach określonych w art. 2 ust. 3 ustawy o grach hazardowych . W czasie kontroli w lokalu przebywała właścicielka H. K..

Urządzenia zostały wstawione do rzeczonego lokalu na podstawie umowy najmu powierzchni lokalu, podpisanej nazwiskiem K. M..

dowód:

protokół kontroli k. 3-7

płyta z nagraniem, k. 9

zeznania H. K., k. 10-12, 340-341

protokół zatrzymania rzeczy, k. 18-22

umowa najmu k. 31

protokół oględzin rzeczy, k. 16-17, 154-157

protokół z czynności, k. 23-24

zeznania M. N., k. 44-45, 338-339

kopia faktury za najem powierzchni, k. 118

zeznania T. L., k. 127-128, 341

zeznania Ł. K., k. 130-131, 341-342

zeznania K. K., k. 133-134, 339-340

opinia biegłego z zakresu mechaniki, k. 188-193, 198-203

K. M. ma 41 lat, posiada wykształcenie zawodowe, z wykształcenia jest ślusarzem - spawaczem. Obecnie prowadzi działalność gospodarczą i z tego tytułu osiąga dochód w kwocie ok. 10.000 zł miesięcznie. Na utrzymaniu ma czworo dzieci w wieku 21, 14, 12 i 4 lat. Nie leczył się psychiatrycznie, był karany wyrokiem Sądu Rejonowego w W.z dnia (...) za czyn z art. 107 § 1 k.k.

dowód:

wyjaśnienia oskarżonego k. 170, 218

karta karna k. 214, 264, 310

Oskarżony zarówno w toku postępowania przygotowawczego, jak i przed sądem nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i odmówił składania wyjaśnień (k. 219 i 319).

Ustalając powyższy stan faktyczny na wstępie należy zauważyć, że w toku prowadzonych postępowań karnych ani oskarżony, ani jego obrońcy nie kwestionowali tegoż stanu faktycznego, który tym samym można uznać za bezsporny.

W niniejszej sprawie sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o protokoły kontroli przeprowadzonych przez funkcjonariuszy celnych Urzędu Celnego w S. wraz protokołami oględzin automatów do gry. Przebieg kontroli oraz wskazana dokumentacja nie budzi wątpliwości, a także żadna ze stron do powyższego nie wnosiła zastrzeżeń, dlatego też należało przypisać im walor wiarygodności. Sąd uznał również za zgodne z prawdą zeznania przywołanych w opisie stanu faktycznego świadków, gdyż korespondowały one z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym. Dodatkowo z zeznań w/w świadków wynikał w zasadzie ten sam sposób postępowania z właścicielami lokali, to znaczy za każdym razem jakaś osoba związana z firmą oskarżonego kontaktowała się z właścicielem lokalu, podpisywano umowę odpłatnego najmu powierzchni lokalu, po czym na tej podstawie wstawiano urządzenia do gier. Automaty same wypłacały wygrane pieniężne, umożliwiały również w ramach wygranej kontynuowanie gry. Obsługą tych automatów nie zajmowali się właściciele lub pracownicy wspomnianych lokali - w razie konieczności telefonicznie wzywano osobę zajmującą się obsługa i serwisem tych urządzeń.

Sąd przypisał również walor wiarygodności opiniom biegłego sądowego A. C., który w sposób pełny, jasny i spójny przedstawiał mechanizmy działania zatrzymanych przez funkcjonariuszy celnych czterech automatów. Biegły potwierdził spostrzeżenia powzięte przez funkcjonariuszy celnych podczas prowadzonych eksperymentów procesowych, że automaty te umożliwiały prowadzenie gier, które w rozumieniu przepisów ustawy o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r. są grami organizowanymi w celach komercyjnych, w których grający ma możliwość wygranej pieniężnej. Bezspornym jest, iż firma prowadzona przez K. M. nie posiadała koncesji lub zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach, nie wykonywała monopolu państwa, zaś zatrzymane automaty nie były zarejestrowane przez Naczelnika Urzędu Celnego w S.. Oskarżony nie kwestionował przy tym, że nie dysponował odpowiednią koncesją lub zezwoleniem, natomiast z pism procesowych składanych do akt sprawy przez jego obrońców wynikało, że w ocenie oskarżonego nie było konieczności ich posiadania ani rejestracji z uwagi na brak notyfikacji art. 6 i 14 ustawy o grach hazardowych .

W tej sytuacji najważniejszą kwestią, jaką musiał rozstrzygnąć sąd meriti, aby móc przypisać oskarżonemu odpowiedzialność karną skarbową z art. 107 § 1 k.k.s., było rozważenie kwestii notyfikacji wskazanych w/w przepisów i ewentualnego działania w usprawiedliwionej nieświadomości karalności zarzucanego mu czynu.

W orzecznictwie sądowym wystąpiły rozbieżności co do charakteru przepisów art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych (dalej nazywanej ugh), co do tego, czy stanowią one „przepisy techniczne” w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 22.06.1998 r., ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, a jeżeli stanowią one „przepisy techniczne” w rozumieniu tego aktu prawnego, to czy wobec bezspornego faktu nienotyfikowania tych przepisów KE w okresie przed 03.09.2015r., sądy karne w sprawach o przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 kks są uprawnione, na podstawie art. 91 ust. 3 Konstytucji RP , do odmowy ich stosowania jako niezgodnych z prawem unijnym.

Problem ten, zdaniem sądu meriti, został już rozstrzygnięty. W dniu 13 października 2016 roku Trybunał Sprawiedliwości UE wydał orzeczenie w sprawie C-305/15, zgodnie z którym przepis taki jak art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych nie stanowi „przepisu technicznego” w rozumieniu dyrektywy 98/34. W tych okolicznościach nie ma konieczności badania skutków naruszenia obowiązku zgłoszenia przepisów technicznych. Z całości powyższych rozważań wynikało, że art. 1 dyrektywy 98/34 należy interpretować w ten sposób, że przepis krajowy, taki jak ten będący przedmiotem postępowania głównego nie wchodzi w zakres pojęcia „przepisów technicznych” w rozumieniu tej dyrektywy, podlegających obowiązkowi zgłoszenia na podstawie art. 8 ust. 1 tej samej dyrektywy, którego naruszenie jest poddane sankcji w postaci braku możliwości stosowania takiego przepisu. Obrona co prawda podnosiła, że orzeczenie to nie odnosi się do art. 14 ugh, jednakże przypomnieć należy, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynikało bezsprzecznie, że oskarżony urządzał gry na automatach w rozumieniu ugh nie tylko poza kasynem gry, ale również prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą (...) w zakresie gier na automatach bez posiadania koncesji na prowadzenie kasyna gry. Zatem postępowaniem oskarżonego wbrew ustawie o grach hazardowych było nie tylko naruszenie art. 14 ust. 1 ugh w pierwotnym brzmieniu, ale również nierespektowanie ograniczenia wynikającego z art. 6 ust. 1 ugh, wedle którego działalność w zakresie m.in. gier na automatach może być prowadzona na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry.

Przepis art. 14 ust. 1 ugh w pierwotnym brzmieniu, zdaniem sądu meriti, nie mógł mieć jednak zastosowania do aktywności oskarżonego objętej aktami oskarżenia, bowiem faktycznie stanowi on przepis techniczny w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, którego projekt nie został poddany procedurze notyfikacji Komisji Europejskiej na podstawie art. 8 ust. 1 powołanej dyrektywy. Naruszenie tego obowiązku sankcjonowane jest w prawie unijnym niemożnością powoływania się wobec jednostek na nienotyfikowany przepis techniczny, zatem faktycznie można mówić o kolizji, o której mowa w art. 91 ust. 3 Konstytucji, nakazującym bezpośrednio stosować ową normę prawa unijnego wyłączającą zastosowanie kolidującej z nią normy prawa krajowego.

Kwestię technicznego charakteru art. 14 ust. 1 ugh potwierdził również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie I KZP 17/16, odwołując się do jednolitego stanowiska zajmowanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy uznał ponadto, że kolizja prawa krajowego z prawem unijnym, w świetle zasady bezpośredniego stosowania prawa Unii Europejskiej (art. 91 ust. 3 Konstytucji), może prowadzić nie tylko do zastąpienia przepisów krajowych uregulowaniami prawa unijnego, ale również do wyłączenia normy prawa krajowego przez bezpośrednio skuteczną normę prawa Unii Europejskiej. W konsekwencji, norma niestosowania krajowego przepisu technicznego, którego projektu nie notyfikowano Komisji Europejskiej, wynikająca z dyrektywy 98/34/WE, wyłącza możliwość zastosowania w sprawie o przestępstwo z art. 107 § 1 kks przepisu art. 14 ust. 1 ugh w pierwotnym brzmieniu.

Jednocześnie jednak Sąd Najwyższy, w ślad za stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości wyrażonym w wyroku z dnia 13 października 2016 r. (C-303/15) uznał, że przepis art. 6 ust. 1 ugh, uzależniający prowadzenie działalności m.in. w zakresie gier na automatach od uzyskania koncesji na prowadzenie kasyna gry, nie stanowi przepisu technicznego w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE, a zatem nie podlegał on konieczności notyfikacji Komisji Europejskiej. Tym samym art. 6 ust. 1 ugh mógł i może nadal stanowić uzupełnienie normy blankietowej zawartej w art. 107 § 1 kks, o ile okoliczności faktyczne konkretnej sprawy pozwalają na ustalenie, że przepis ten ma zastosowanie i został naruszony.

Uwzględniając powyższe rozważania i stanowiska judykatury sąd meriti uznał, że zachowanie K. M. wypełniało znamiona przedmiotowe przestępstwa skarbowego z art. 107 § 1 kks, bowiem jego postępowanie naruszało ograniczenie wynikające z art. 6 ust. 1 ugh, skoro prowadził on działalność w zakresie gier na automatach, poprzez ich urządzanie, bez posiadania koncesji na prowadzenie kasyna gry. Rozróżnić w tym miejscu należy, że sąd nie przypisał oskarżonemu bezpośredniego urządzania gier na automatach, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ugh, lecz prowadzenie działalności w zakresie urządzania takich gier bez koncesji na prowadzenie kasyna. Oskarżony, wstawiając do wybranych lokali i sklepów niezarejestrowane urządzenia do gier, celowo i świadomie eksploatował je, co oznacza, że prowadząc działalność w zakresie gier na automatach bez koncesji na prowadzenie kasyna gry, naruszał art. 6 ust. 1 ugh.

Dokonując oceny prawnej zachowania K. M., sąd pierwszej instancji musiał rozważyć stanowisko prezentowane przez jego obronę, że prowadził on swoją działalność w przekonaniu o legalnym jej charakterze, bez zamiaru postępowania wbrew przepisom ugh, w tym art. 14 ust 1 i 6 ust. 1, skoro przepisy te, jako „techniczne” nie mogły być wobec niego stosowane z racji nienotyfikowania Komisji Europejskiej. Jak wynikało ze stanowiska obrony, oskarżony na tej podstawie wyprowadził wniosek o legalność prowadzonej działalności w zakresie gier na automatach, skoro nienotyfikowane przepisy nie mogły mu zabraniać urządzania gier na automatach poza kasynem gry bez uzyskania koncesji na prowadzenie kasyna gry. Koniecznym zatem było rozważenie możliwości pozostawania oskarżonego w usprawiedliwionej nieświadomości karalności zarzucanego mu czynu.

Błąd w postaci nieświadomości tego, że działa się "wbrew przepisom" może oznaczać dwie sytuacje:

1) sprawca nie zna dopełniającego blankietową dyspozycję karną przepisu prawa finansowego, a co za tym idzie, nie wie także, że jego naruszenie jest zabronione przez prawo karne skarbowe albo

2) sprawca znając przepis prawa finansowego (czyli wiedząc, że jego zachowanie jest w świetle tego przepisu bezprawne), nie wie tylko tego, że naruszenie tego przepisu jest także karalne przez prawo karne skarbowe .

W sytuacji drugiej mowa jest o nieświadomości karalności, o której mowa w art. 10 § 4 KKS , natomiast sytuacja pierwsza dotyczy błędu co do ustawowego znamienia, o którym mowa w art. 10 § 1 KKS .

Należy zgodzić się z poglądem, według którego w przypadku prawa karnego skarbowego blankietowo odsyłającego do prawa finansowego błąd ma postać podwójną, ale nie w tym sensie, jak w przepisach dotyczących przestępstw nieumyślnych, gdzie błąd co do faktu pociąga za sobą błąd co do prawa, lecz odwrotnie – tu błąd co do faktu jest następstwem błędu co do prawa (do którego przepis karny odsyła). Nieświadomość finansowego przepisu dopełniającego jest pierwotnie nieświadomością jego treści, nie zaś oceny zawartej dopiero w przepisie karnym, która to nieświadomość oceny pojawia się wtórnie, jako błąd następczy. Tak więc np. jeżeli sprawca nie zna określonej ustawy podatkowej i przez to nie jest świadom obowiązku oznaczania określonych wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (art. 63 § 1 kks ), to sytuację taką należy rozpatrywać jako błąd co do faktu, o którym mowa w art. 10 § 1 kks . Natomiast rozwiązanie przyjęte w art. 10 § 4 kks oznacza postawienie przed sprawcą wprawdzie mniejszych wymagań, niż w Kodeksie karnym, jednakże dość trudno sobie wyobrazić w praktyce usprawiedliwioną nieświadomość karalności czynu.

Z taką też sytuacją sąd miał do czynienia w realiach przedmiotowej sprawy i dlatego uznał, że o błędzie co do karalności czynu nie może być mowy. Oskarżony wszak znał ustawę o grach hazardowych , znał ustanowione w niej ograniczenia, a zatem musiał być świadom, że postępuje wbrew obowiązującym przepisom tej ustawy. Fakt, że oskarżony do tych przepisów się nie stosował, bo uważał, iż nie musi, nie może jednak oznaczać, że nie był świadom treści przepisów ustawy i faktu ich obowiązywania. Oskarżony jedynie uznawał, że z powodów szeroko opisywanych w pismach jego obrońców, nie musi przestrzegać owych ustawowych ograniczeń i był przy tym przekonany, iż nic mu za to nie grozi.

Takie stanowisko oskarżonego, zdaniem sądu, właśnie z powodów wyżej przytoczonych, nie może być rozpatrywane w kategorii błędu co do okoliczności stanowiącej jego znamię, którym jest urządzanie gier na automacie właśnie „wbrew przepisom ustawy”, który wykluczałby możliwość umyślnego popełnienia czynu zabronionego z art. 107 § 1 kks (art. 10 § 1 kks).

Hipotetycznie, natomiast stanowisko prezentowane przez K. M. mogłoby świadczyć o nieświadomości karalności przypisanego mu czynu (art. 10 § 4 kks), na co również powoływała się obrona. Sąd meriti poglądu tego jednak również nie podzielił uznając, że wysoce wątpliwym jest, aby w okresie maja 2014 r. oskarżony mógł być rzeczywiście przekonanym, że prowadzona przez niego działalność, ewidentnie sprzeczna z art. 6 ust. 1 ugh, nie podlega karze, właśnie z powodu niemożności stosowania wobec niego tego przepisu jako nienotyfikowanego Komisji Europejskiej przepisu technicznego. W tym czasie oskarżony – jako osoba zainteresowana działalnością „branży hazardowej” – powinien już wiedzieć o postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r. w sprawie I KZP 15/13 (OSNKW 2013/12/101), dotyczącym zagadnienia prawnego „Czy dopuszczalne jest pociągnięcie do odpowiedzialności karnoskarbowej za występek z art. 107 § 1 kks osób, które prowadzą grę losową, grę na automacie lub zakład wzajemny wbrew zakazom zawartym w art. 6 ust. 1 oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych w sytuacji, gdy projekt tych przepisów nie został przedstawiony przez Państwo Polskie w Komisji Europejskiej w ramach procedury notyfikacyjnej?”. Orzeczenie to zapadło w czasie, gdy „branża hazardowa” skutek opisany w powyższym pytaniu wywodziła z orzecznictwa TSUE, powołując się w szczególności na wyrok w połączonych sprawach C-213/11, C-214/11, C-217/11, który jednak w ogóle nie odnosił się do uregulowania zawartego w art. 6 ust. 1 ugh. W ocenie sądu doświadczenie życiowe podpowiada, iż treścią tego orzeczenia Sądu Najwyższego musieli być zainteresowani przedstawiciele „branży hazardowej”, do których niewątpliwie zaliczyć należało oskarżonego, skoro swoją działalność prowadził on co najmniej od lipca 2013r. Co więcej linia obrony oskarżonego opierała się właśnie na argumentach wywiedzionych z treści wyroku TSUE z dnia 19 lipca 2012 r., iż nienotyfikowane Komisji Europejskiej przepisy ustawy o grach hazardowych nie mogą być stosowane jako sprzeczne z prawem Unii Europejskiej, a nie np. na stosowanych powszechnie we wcześniejszym okresie argumentach innych przedstawicieli „branży hazardowej”, że posiadane przez nich automaty do gier służyły do legalnego urządzania gier zręcznościowych.

W przywołanym wcześniej postanowieniu z dnia 28 listopada 2013 r. Sąd Najwyższy wprawdzie odmówił podjęcia uchwały, ale jednocześnie w uzasadnieniu swej decyzji wskazał, że naruszenie wynikającego z dyrektywy nr 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U. L. 363, s. 81) obowiązku notyfikacji przepisów technicznych ma charakter naruszenia trybu ustawodawczego, którego konstytucyjność może być badana wyłącznie w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Jeżeli w konkretnym postępowaniu sąd dochodzi do wniosku, że doszło do takiej wadliwości trybu ustawodawczego, może nie stosować tych przepisów tylko w ten sposób, że zawiesi prowadzone postępowanie, w którym miałyby one zostać zastosowane i skieruje stosowne pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Jednak do czasu zainicjowania tej kontroli lub podjęcia przez Trybunał Konstytucyjny stosownego rozstrzygnięcia brak jest podstaw do odmowy stosowania przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych. Ponadto analiza treści art. 91 ust. 3 Konstytucji RP doprowadziła Sąd Najwyższy do wniosku, że nie ma on zastosowania w przypadku niedochowania przez organy Państwa Polskiego obowiązku notyfikacji projektu regulacji prawnej mającej charakter przepisu technicznego. Treść regulacji prawnej uchwalonej bez spełnienia obowiązku notyfikacji nie pozostaje bowiem w „kolizji” z obowiązkiem notyfikacji. Obowiązek ten odnosi się bowiem do fazy procesu legislacyjnego i jego adresatem są odpowiednie organy państwa odpowiadające za ten proces. W momencie, w którym aktualizuje się norma nakazująca notyfikację, brak jest jeszcze normy prawnej o charakterze ustawowym, która mogłaby wejść w kolizję z tą pierwszą normą. Z reguły odmienny jest także ich zakres zastosowania. Kolizja pomiędzy obowiązkiem notyfikacji a ustawą (lub innym aktem prawnym) zachodziłaby wówczas, gdyby ten akt prawny stanowił regulacje przewidujące wyłączenie lub ograniczenie obowiązku notyfikacji w sposób odmienny od tego zakresu, który wynikałby z prawa unijnego. W czterech kolejnych judykatach zapadłych przed majem 2014 r. Sąd Najwyższy podtrzymał powyższe stanowisko (wyrok z 3 grudnia 2013 r., V KK 82/13; wyrok z 8 stycznia 2014 r., IV KK 183/13; wyrok 28 marca 2014 r., III KK 447/13; wyrok z 2 kwietnia 2014 r., V KK 344/13).

Należy zatem przyjąć, że w orzecznictwie SN przyjęło się w tym czasie stanowisko, że oskarżony obowiązany jest jednak przestrzegać ograniczeń wynikających ze spornych przepisów ustawy o grach hazardowych, chociażby z powodu ich obowiązywania oraz niemożności bezpośredniego zastosowania prawa unijnego na podstawie reguły kolizyjnej z art. 91 ust. 3 Konstytucji. Natomiast odmiennej treści wyrok Sądu Najwyższego w sprawie II KK 55/14, wedle którego konsekwencją braku notyfikacji jest brak możliwości stosowania przez sądy norm prawnych, które nie zostały notyfikowane, a zostały zawarte w jednostkach redakcyjnych podlegających obowiązkowi notyfikacji (w tym art. 6 ust. 1 i art 14 ust. 1 ugh), zapadł dopiero 27 listopada 2014 r., a więc już po popełnieniu zarzuconych oskarżonemu czynów.

Zdaniem sądu meriti, oskarżony działając w okresie od lipca 2013r. do maja 2014r., zlekceważył niekorzystne dla niego, stanowisko Sądu Najwyższego, z którego wynikało, że pomimo korzystnego dla niego orzecznictwa TSUE, nie mógł urządzać gier na automatach bez posiadania koncesji na prowadzenie kasyna gry do czasu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny kwestii ewentualnej niezgodności art. 6 ust. 1 ugh z Konstytucją RP. W tym zaś przedmiocie TK wypowiedział się dopiero w wyroku z dnia 11 marca 2015 r. (połączone sprawy P 4/14 oraz P 6/14).

Uwzględniając zatem zasady logiki oraz wskazania doświadczenia życiowego sąd meriti przyjął, że w okresie od lipca 2013 r. do maja 2014 r. postawa oskarżonego obliczona była na pozorowaniu nieświadomości nielegalności (niekaralności) jego działalności, polegającej na wstawianiu do lokalu niebędących kasynami gry, automatów do gier hazardowych i czerpaniu z tego procederu korzyści majątkowych, nie posiadając koncesji na prowadzenie kasyna gry. Dodatkowo wskazać należy, że nie każda nieświadomość karalności czynu, wedle art. 10 § 4 kks, jest prawnie relewantna, a jedynie nieświadomość usprawiedliwiona. Tymczasem sytuacja, w której oskarżony doszukiwał się niekaralności swej działalności wyłącznie w korzystnych dla siebie orzeczeniach, bagatelizując te, które były dla niego niekorzystne, nie pozwala usprawiedliwić jego ewentualnego błędnego przekonania co do miarodajności konsekwencji braku notyfikacji przepisów technicznych wynikających z orzecznictwa TSUE. Badając formułę usprawiedliwienia, należy przecież odwoływać się do wzorca osobowego zachowania przeciętnego obywatela. W wypadku prawa karnego skarbowego często jednak w grę wchodzić będzie model osobowy o podwyższonym standardzie wymagań. Taka też być musi miara dla profesjonalisty w obrocie gospodarczym, który dla zarobku zamierza prowadzić działalność z świadomością jej reglamentowania przez państwo. Im zaś wyższe oczekiwania od sprawcy, tym możliwość wystąpienia błędu usprawiedliwionego jest mniejsza. Dlatego, zdaniem sądu oskarżony świadomie i celowo wykorzystywał rozbieżność orzecznictwa dla przestępczej działalności, gdyż to mu się po prostu opłacało finansowo. Nawet sposób działania oskarżonego, polegający na umieszczaniu małej ilości automatów w małych sklepach czy pijalniach piwa, świadczy o jego świadomości nielegalności swoich zachowań. Jeżeli wszak oskarżony uważał, że jego działania są legalne, to należy postawić pytanie, dlaczego nie wynajął jakiegoś dużego lokalu, ze znaczną ilością automatów i nie reklamował swoich usług, aby mieć jak najwięcej klientów.

Mając na uwadze powyższe argumenty sąd uznał K. M. za winnego tego, że działając w krótkich odstępach czasu, z wykorzystaniem tej samej sposobności, prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą (...) K. M. z siedzibą przy ul. (...) w B., wbrew przepisom ustawy z dnia 19 listopada 2009r. o grach hazardowych, urządzał gry na automatach do gier: w okresie od dnia 05.07.2013 r. do dnia 27.05.2014 r., w lokalu (...) mieszczącym się w S. przy ul. (...) na automacie (...) o numerze (...) oraz automacie bez nazwy o numerze (...) oraz w okresie od 19.02.2014r. do 09.05.2014r. w sklepie spożywczo-przemysłowym mieszczącym się w D.przy pl. (...), na automacie do gry (...) oraz na automacie bez nazwy i bez numerów fabrycznych, czym wypełnił znamiona czynu stanowiącego przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s.

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 3 ustawy o grach hazardowych grami na automatach są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych, w tym komputerowych, zawierające element losowości. Status gier na automatach posiadają również gry na takich urządzeniach, organizowane w celach komercyjnych, o charakterze losowym, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej ( art. 2 ust. 5 ustawy o grach hazardowych ). Niewątpliwie w niniejszej sprawie mamy do czynienia z automatami w rozumieniu art. 2 ust. 5 ustawy o grach hazardowych , co zresztą nie było kwestionowane. Stosownie natomiast do treści art. 23a ust. 1 ustawy o grach hazardowych , automaty i urządzenia do gier, z wyjątkiem terminali w kolekturach gier liczbowych służących wyłącznie do urządzania gier liczbowych, mogą być eksploatowane przez podmioty posiadające koncesję lub zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gier losowych lub gier na automatach oraz przez podmioty wykonujące monopol państwa, po ich zarejestrowaniu przez naczelnika urzędu celnego. Powyższe oznacza, iż istnieje obowiązek rejestracji automatów i urządzeń do gier wskazanych w ustawie, którego to obowiązku oskarżony nie spełnił. Poza tym firma (...) nie posiadała koncesji ani zezwolenia, jak również nie wykonywała monopolu Skarbu Państwa. W konsekwencji tego, spełnione zostały wszystkie znamiona przestępstwa z art. 107 § 1 kks polegającego na urządzaniu lub prowadzeniu gier na automatach wbrew przepisom ustawy. Dlatego też, Sąd przyjął, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił dyspozycję art. 107 § 1 kks w zw. z art. 6 § 2 kks , bowiem działając w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem tej samej sposobności, wbrew art. 6 ust. 1 ustawy 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych prowadził działalność w zakresie gier na automatach bez udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry.

Przypisany oskarżonemu czyn miał charakter zawiniony, skoro w ustalonym stanie faktycznym, mógł zachować się zgodnie z prawem i nie zachodziły żadne okoliczności, które wyłączałyby jego winę. Ponadto czyn oskarżonego był bezprawny, a stopień społecznej szkodliwości był znacznie wyższy niż znikomy.

Przy wymiarze kary na niekorzyść oskarżonego Sąd poczytał jego zasługującą na dezaprobatę motywację, czas działania oraz uprzednią karalność za przestępstwo podobne. Z tych względów należało uznać, że wymierzona na podstawie art. 107 § 1 kks oskarżonemu grzywna w wymiarze 130 stawek dziennych po 100 złotych będzie odpowiadać stopniowi winy oraz społecznej szkodliwości jego czynu. Podkreślić, bowiem trzeba, że oskarżony działał umyślnie. Zwrócić uwagę należy również na to, iż wykazał się on świadomą ignorancją wobec obowiązujących przepisów, dysponował bowiem odpowiednim doświadczeniem w „branży hazardowej” i z pewnością śledził na bieżąco obowiązujące przepisy, zwłaszcza, że zajmował się zawodowo tego typu działalnością.

W oparciu o dochody oskarżonego, jego sytuację rodzinną i majątkową, a także możliwości zarobkowe sąd ustalił wysokość stawki dziennej na kwotę 100 złotych.

Zgodnie z dyspozycją art. 30 § 5 kks w zw. z art. 31 § 5 kks , sąd orzekł przepadek dowodów rzeczowych w postaci czterech automatów do gier, wraz z pochodząca z nich gotówką.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks i zasądził od oskarżonego całość kosztów sądowych oraz kwotę 1300 złotych tytułem opłaty od wymierzonej kary.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE