UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 kwietnia 2016r.

Powód K. K. wniósł pozew przeciwko Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w K. A. S. domagając się zasądzenia na jego rzecz odszkodowania w kwocie 40000,- złotych. Powód podnosił, iż na wyżej wymienioną kwotę składają się: kwota 28000,- złotych z tytułu świadczenia wynikającego z tytułu podziału majątku, kwota 5000,- złotych zasądzona na rzecz powoda tytułem odszkodowania za pobicie, kwota 3500,- złotych zasądzona na rzecz powoda od byłego pracodawcy oraz odsetki od wyżej wymienionych kwot. Powód wystąpił do pozwanego o egzekucję wskazanych wyżej wierzytelności, jednakże pozwany nie wyegzekwował na jego rzecz żadnej z wyżej wymienionych kwot.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami postępowania.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, iż powód jest nie tylko wierzycielem, ale także dłużnikiem w prowadzonych przez niego postępowaniach. Pozwany stwierdził, że prawidłowo dokonał zajęć przysługujących powodowi praw i odpowiednio dokonał zaliczeń.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 15 stycznia 2009r. w sprawie I Ns 457/05 zasądził od R. K. tytułem spłaty udziału K. K. w majątku wspólnym kwotę 28644,62 zł, płatną w 6 rocznych ratach, w wysokości I rata w kwocie 3644,62 złotych, następne po 5000,- złotych, każda z nich płatna do dnia 30 listopada każdego roku począwszy od 30 listopada 2009 roku. Powód po zaopatrzeniu wyżej wymeinionego postanowienia w klauzulę wykonalności w zakresie I raty, to jest kwoty 3644,62 złotych wystąpił do pozwanego o wyegzekwowanie tejże kwoty od dłużniczki R. K.. Po otrzymaniu wniosku Komornik wszczął postępowanie egzekucyjne ( sygn. akt Km 437/10 ).

W toku postepowania egzekucyjnego dłużniczka R. K. przedłożyła umowę cesji wierzytelności zawartą w dniu 12 października 2010r. pomiędzy nią a zbywcami J. K. (1), M. K. (1), A. K. (2) i M. K. (2). Zbywcy wierzytelności są dziećmi powoda i przysługiwało im wymagalne świadczenie alimentacyjne, które dochodzone było w postępowaniu egzekucyjnym przez pozwanego ( sygn. akt Km 27/01 ). Pozwany dokonał potrącenia wierzytelności, która na mocy umowy cesji została przelana na dłużniczkę R. K. i na mocy postanowienia z dnia 22 listopada 2010r. umorzył postępowanie w sprawie Km 437/10.

Dowód: akta Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w K. A. S. w sprawie Km 437/10, dowód umowa przelewu wierzytelności z dnia 12.10.2012r. k. 232 akt Km 437/10, przesłuchanie powoda e- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2016r. - 00:39:35-00:52:34 płyta CD k. 272, przesłuchanie pozwanego e- protokół rozprawy z dnia 13 kwietnia 2016r. - 00:52:34-01:14:07 płyta CD k. 272.

Na mocy wyroku Sądu Rejonowego w K. z dnia 7 sierpnia 2009r. dłużnik P. R. został zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda kwoty 5000,- złotych. Na wniosek powoda pozwany wszczął postępowanie mające na celu wyegzekwowanie wymienionej należności. W toku postepowania Komornik ustalił, iż dłużnik jest osadzony w zakładzie karnym i nie jest zatrudniony odpłatnie. Nie posiada także pojazdów mechanicznych. Lokal mieszkalny, który dłużnik zajmował przed osadzeniem jest wynajmowany przez matkę, a on nie pozostawił w nim żadnego majątku. Komornik na podstawie powyższych ustaleń orzekł o umorzeniu egzekucji wobec jej bezskuteczności.

Dowód: akta Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Krotoszynie A. S. w sprawie Km 366/10, wyrok Sądu Rejonowego w Krotoszynie k. 143 - 143v.

Na mocy ugody zawartej w dniu 11 maja 2012r. J. K. (2) zobowiązała się do zapłaty na rzecz powoda kwoty 3500,- złotych celem zaspokojenia roszczeń powoda wynikających z łączącego ich stosunku pracy. Po zaopatrzeniu wyżej wymienionego tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności powód wystąpił do pozwanego z wnioskiem egzekucyjnym. Komornik sądowy dokonał zajęcia wierzytelności na poczet świadczeń alimentacyjnych egzekwowanych od powoda w sprawach egzekucyjnych Kmp 3/09, Kmp 73/97 oraz Kmp 27/01. Po dokonaniu przez dłużniczkę J. K. (2) wpłaty kwoty 3500,- złotych tytułem zobowiązania wobec powoda, kwota ta została zaliczona na poczet zobowiązań w sprawie Kmp 3/09 ( 1149,40 złotych ), Kmp 73/97 ( 1566,95 złotych ) i Kmp 27/01 ( 783,65 złotych ). Zobowiązania powoda we wskazanych postępowaniach został pomniejszone o wyżej wymienione kwoty.

Dowód: akta Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Krotoszynie A. S. w sprawie Km 1304/12, Kmp 3/09, Kmp 73/97, Kmp 27/01.

Powyższy stan faktyczny, który był częściowo niesporny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy, akt postępowania egzekucyjnego oraz przesłuchania powoda i pozwanego.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo w niniejszej sprawie podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji, komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej konieczne jest spełnienie przesłanek odpowiedzialności deliktowej określonych w art. 415 kc ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z 13 października 2004r. w sprawo III CZP 54/2004 ), a więc zachodzi konieczność łącznego wystąpienia:

⚫: szkody w znaczeniu uszczerbku w dobrach osoby poszkodowanej,
⚫: zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy ( zdarzeniem tym według art. 23 ww ustawy jest niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie komornika ),
⚫: związku przyczynowego między zdarzeniem a szkodą.

Ciężar dowodu wystąpienia wszystkich wymienionych wyżej przesłanek zgodnie z regułą określoną w art. 6 kc spoczywa na powodzie.

Działaniem lub zaniechaniem niezgodnym z prawem jest czynność niezgodna z normami prawa w rozumieniu art. 87 Konstytucji RP, to jest z Konstytucją RP, ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi oraz rozporządzeniami, a także niezgodność z prawem Unii Europejskiej.

Przez szkodę należy rozumieć uszczerbek w dobrach osobistych poszkodowanego. Uszczerbek ten może mieć charakter zarówno charakter majątkowy jak i niemajątkowy. Konieczne jest także wystąpienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem komornika a wystąpieniem szkody.

Roszczenie powoda dotyczy trzech postępowań egzekucyjnych. W przypadku postępowania dotyczącego egzekucji kwoty 5000,- złotych z tytułu odszkodowania za pobicie ( sygn. akt Km 366/10 ) powód nie udowodnił, iż pozwany dopuścił się jakiegokolwiek bezprawnego działania. W toku postępowania egzekucyjnego pozwany ustalił, iż dłużnik P. R. przebywa w zakładzie karnym, nie pracuje odpłatnie, nie posiada zarejestrowanych na siebie pojazdów mechanicznych, a mieszkanie, które zajmował przed osadzeniem jest wynajmowane przez jego matkę. Z uwagi na przywołane wyżej okoliczności, a także wobec niewskazania przez powoda innych środków majątkowych, z których możliwa byłaby egzekucja, pozwany umorzył postępowanie jako bezskuteczne. Powód nie wskazał jakich bezprawnych działań bądź zaniechań dopuścił się Komornik w sprawie egzekucyjnej o sygn. akt Km 366/10, powołując się jedynie na okoliczność, iż pozwany nie wyegzekwował należnej mu kwoty. Sam fakt, iż egzekucja okazała się bezskuteczna nie stanowi jednak podstawy do uznania, iż Komornik dopuścił się bezprawnego działania, a niewypłacalność dłużnika nie może być źródłem odpowiedzialności odszkodowawczej Komornika. W związku z powyższym, wobec nieudowodnienia bezprawnego działania lub zaniechania Komornika, roszczenie powoda w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego w sprawie egzekucyjnej Km 366/10 podlegało oddaleniu.

Również w sprawie egzekucji należności J. K. (2) wobec powoda Sąd nie stwierdził bezprawności w działaniu komornika. Zajęcie wierzytelności przysługującej powodowi nastąpiło na podstawie art. 896 kpc upoważniającego organ egzekucyjny do zajęcia wierzytelności przysługujących dłużnikowi. Po wyegzekwowaniu kwoty 3500,- złotych pozwany zaliczył tę kwotę na poczet należności powoda w sprawach egzekucyjnych Kmp 3/09, Kmp 73/97 i Kmp 27/01, w których powód był dłużnikiem. Powód nie udowodnił, iż pozwany dopuścił się działania bezprawnego w toku egzekucji prowadzonej w sprawie Km 1304/12, dlatego jego roszczenie w tym zakresie podlegało oddaleniu.

W odniesieniu do żądania powoda zapłaty kwoty 28000,- złotych z tytułu szkody poniesionej przez niego w wyniku bezprawnej działalności pozwanego w sprawie egzekucyjnej Km 437/10, Sąd stwierdził, iż działanie pozwanego nosiło znamiona bezprawności. Organ egzekucyjny zgodnie z art. 804 kpc nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym, nie jest on zatem władny do rozpoznawania i rozstrzygania w przedmiocie zarzutu potrącenia. Zarzut taki może stanowić podstawę do wystąpienia powództwem przeciwegzekucyjnym i dopiero Sąd po jego rozpoznaniu może orzec o pozbawieniu tytułu wykonawczego wykonalności ( por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14.10.1993r. w sprawie III CZP 141/93 ). W niniejszej sprawie pozwany, nie mając do tego podstawy prawnej, uznał za zasadny podniesiony przez dłużniczkę R. K. zarzut potrącenia i umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie, a tym samym samowolnie stwierdził, iż przedłożony mu przez powoda tytuł wykonawczy jest niewykonalny. Zachowanie takie w ocenie Sądu było bezprawne i mogło stanowić podstawę do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej Komornika, jednak aby tak się stało konieczne było spełnienie również pozostałych dwóch przesłanek odpowiedzialności deliktowej.

Powód w toku procesu nie zdołał jednak udowodnić, iż w wyniku bezpodstawnego działania komornika poniósł szkodę. Na wstępie należy wskazać, iż rzeczywiście była żona powoda została zobowiązana do zapłaty na rzecz powoda kwoty 28000,- złotych, jednak wystąpił on z wnioskiem o egzekucję jedynie I raty, to jest kwoty 3644,62 złotych. W odniesieniu do pozostałych rat tytułowi egzekucyjnemu nie została nadana klauzula wykonalności, dlatego też nie sposób stwierdzić, iż w wyniku działania pozwanego powód poniósł szkodę w wyżej wymienionym zakresie, może on bowiem wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, a następnie skierować należność do egzekucji. Odnosząc się do tej części należności, co do której prowadzona była egzekucja, to wobec bezpodstawności dokonanego przez Komornika potrącenia, ona również może być egzekwowana przez powoda. Dlatego też, aby można stwierdzić, iż powód poniósł szkodę, powinien on udowodnić, że możliwe było wyegzekwowanie należności od jego byłej żony w momencie, gdy prowadzono przeciwko niej postępowanie egzekucyjne. Ponadto powinien również wykazać, że obecnie egzekucja wobec pozwanej będzie bezskuteczna. Udowodnienie pierwszej z powyższych okoliczności jest konieczne dla stwierdzenia wystąpienia szkody, ponieważ szkoda powstanie tylko w sytuacji, gdy egzekucja należności byłaby skuteczna. W przypadku, gdyby R. K. nie dysponowała majątkiem, z którego można by przeprowadzić egzekucję, to niezależnie od bezprawnej działalności pozwanego roszczenie powoda nie zostałoby zaspokojone, a co za tym idzie działanie pozwanego nie wywarłoby wpływu na skuteczność egzekucji zobowiązania przysługującego powodowi. Udowodnienie drugiej wskazanej wyżej okoliczności jest konieczne, ponieważ powodowi nadal przysługuje wierzytelność wobec dłużniczki R. K., a zatem jeśli będzie mógł on wyegzekwować przedmiotową należność, to po jego stronie również nie powstanie szkoda. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika natomiast, że R. K. posiadała majątek, z którego można byłoby przeprowadzić skuteczną egzekucję, ani też że w sytuacji majątkowej nastąpiła jakakolwiek zmiana, która uniemożliwiałaby egzekucję. W związku z powyższym wobec nieudowodnienia przez pozwanego wystąpienia szkody w części roszczenia dotyczącej egzekucji prowadzonej przeciwko dłużniczce R. K. powództwo w tym zakresie także podlegało oddaleniu. Na marginesie należy wskazać, iż Sąd nie rozstrzygał kwestii skuteczności cesji świadczeń alimentacyjnych dokonanej przez R. K., ponieważ okoliczność ta nie miała wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Powództwo K. K. okazało się w całości bezzasadne dlatego w pkt 1 wyroku zostało oddalone.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 kpc mając na względzie wynik procesu. Z uwagi na oddalenie powództwa w całości powód powinien zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu. Na koszty te w łącznej kwocie 2417,- złotych składają się: wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego ( 2400,- złotych ) ustalone na podstawie § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu oraz opłata uiszczona od pełnomocnictwa ( 17,- złotych ) na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. – o opłacie skarbowej.

/-/ Małgorzata Wierzba-Golicka

Przewodniczący:	SSR Małgorzata Wierzba-Golicka
Protokolant:	Joanna Kempa

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE