UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie uznał P. B. (1) za winnego tego, że:

1.w okresie od 18 marca 2010 r. do 10 kwietnia 2010 r. w W., będąc funkcjonariuszem publicznym, nie dopełnił ciążących na nim obowiązków, z tytułu pełnienia funkcji Zastępcy Szefa (...), Szefa Zarządu I - właściwego do działań ochronnych, w nienależyty sposób sprawując nadzór służbowy nad procesem planowania, organizacji i realizacji działań ochronnych w ramach wizyty zagranicznej Prezesa (...) Pana D. T., odbytej w dniu 7 kwietnia 2010 r. w Federacji Rosyjskiej i wizyty zagranicznej (...) Pana L. K. (1) wraz z Małżonką Panią M. K. (1) w Federacji Rosyjskiej, zaplanowanej na 10 kwietnia 2010 r., określonych w:

-art. 2. ust. 1. pkt 1), art. 8 ust. 1, art. 11. pkt 1), 2), 3), 4) i 5), art. 12. ust. 1. art. 16. pkt 2) Ustawy z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz. U. 2004.163.1712, z póź. zm.);

-Decyzji Nr Pf-38 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 kwietnia 2007 r. w sprawie objęcia ochroną osób ze względu na dobro państwa oraz zakresu działań ochronnych (...), zmienionej Decyzją Nr Pf-5 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 lutego 2008 r. zmieniającą decyzję w sprawie objęcia ochroną osób ze względu na dobro państwa oraz zakresu działań ochronnych (...) oraz zmienionej Decyzją Nr Pf-5 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 września 2008 r. zmieniającą decyzję w sprawie objęcia ochroną osób ze względu na dobro państwa oraz zakresu działań ochronnych (...);

-Zarządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Nr 0-3 z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form wykonywania działań profilaktycznych przez Biuro Ochrony Rządu;

-Zarządzenia Nr Pf-1 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 11 kwietnia 2008 r. w sprawie wprowadzenia szczegółowej struktury organizacyjnej (...):

-Zarządzeniu Szefa (...) Nr Z-36/08 z dnia 24 października 2008 r., w sprawie szczegółowego zakresu i form współpracy pomiędzy komórkami organizacyjnymi (...) w zakresie działań profilaktycznych;

-Załączniku Nr 1 do Zarządzenia Szefa (...) Nr Pf-16 z dnia 1 lipca 2008r., wprowadzającego do użytku „Zakres zadań Zastępców Szefa (...), oddziałów i samodzielnych komórek organizacyjnych oraz szefów oddziałów i samodzielnych komórek organizacyjnych (...)”, w związku z pkt II Załącznika Nr 1 do Zarządzenia Nr Pf 1 Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wprowadzenia szczegółowej struktury organizacyjnej (...);

-Zarządzeniu Nr Z-13/09 Szefa (...) z dnia 1 kwietnia 2009 r. w sprawie podporządkowania komórek organizacyjnych (...);

-Załączniku do Zarządzenia Szefa (...) Nr Z-8/10 z dnia 1 lutego 2010 r., w sprawie wprowadzenia do użytku instrukcji działań ochronnych w Biurze Ochrony Rządu;

-Załączniku do Decyzji Nr 184/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 czerwca 2009 r. wprowadzającego do użytku Instrukcję organizacji lotów statków powietrznych o statusie HEAD

poprzez to, że

-dopuścił do przeprowadzenia, przez dowódcę obu zabezpieczeń nienależytej analizy zadania nieuwzględniającej zagranicznego charakteru obu zabezpieczeń i informacji o miejscu lądowania osób ochranianych w S.,

-dopuścił do odstąpienia przez dowódcę obu zabezpieczeń od przeprowadzenia odprawy koordynacyjnej,

-dopuścił do wyznaczenia nienależytego składu grupy rekonesansowej bez udziału funkcjonariuszy (...) Wydziału 10 Współpracy Międzynarodowej i Wydziału 3 Zabezpieczenia Lotnisk, Tras Przejazdów i Obsługi Recepcyjnej Oddziału I Zabezpieczenia Delegacji Zagranicznych i Miejsc Czasowego Pobytu,

-odstąpił od przeprowadzenia przez funkcjonariuszy (...) przed dniem 7 kwietnia 2010 r. rekonesansu z udziałem funkcjonariuszy Federalnej Służby Ochrony Rosji tras przejazdu i wszystkich planowanych miejsc czasowego pobytu Prezesa (...) Pana D. T.,

-odstąpił od przeprowadzenia przez funkcjonariuszy (...) rekonesansu z udziałem, funkcjonariuszy Federalnej Służby Ochrony Rosji miejsca planowanego lądowania tj. „nieczynnego lotniska S.” w S., Prezesa (...) Pana D. T. 7 kwietnia 2010 r., (...) Pana L. K. (1) i Jego Małżonki Pani M. K. (1) 10 kwietnia 2010 r.,

-dopuścił do zaniechania pozyskania wszystkich niezbędnych informacji o sposobie zabezpieczenia przez stronę rosyjską wizyty Prezesa (...) Pana D. T. 7 kwietnia 2010 r. i (...) Pana L. K. (1) i Jego Małżonki Pani M. K. (1) 10 kwietnia 2010 r. w zakresie określenia zasad współdziałania ze służbami gospodarza, sił i środków przeznaczonych do realizacji działań ochronnych w zakresie zabezpieczenia pirotechniczno - radiologicznego, sanitarno-epidemiologicznego, biochemicznego oraz sprawdzeń profilaktycznych,

-zatwierdził zaniżony stopnia zagrożenia obydwu wizyt,

-podjął decyzję o rezygnacji z obecności funkcjonariuszy (...) w miejscu czasowego pobytu, jakim było „nieczynne lotnisko S.” w S., podczas realizacji zabezpieczenia obydwu wizyt,

-zatwierdził plan przedsięwzięcia ochronnego, dotyczącego zabezpieczenia wizyty (...) L. K. (1) z Małżonką M. K. (1) w Federacji Rosyjskiej w dniu 10 kwietnia 2010 r., sporządzony w rażącej sprzeczności z obowiązującymi przepisami, w czasie uniemożliwiającym dokonanie zmian w procesie planowania i organizacji zabezpieczenia, dopuszczając do wypracowania nieprawidłowej koncepcji działań ochronnych,

-zaniechał, pomimo nałożonego na niego obowiązku, zatwierdzenia planu przedsięwzięcia ochronnego, dotyczącego zabezpieczenia wizyty Prezesa (...) D. T. w Federacji Rosyjskiej w dniu 7 kwietnia 2010 r., a tym samym nie dokonał jego kontroli w sytuacji, gdy plan ten został sporządzony w rażącej sprzeczności z obowiązującymi przepisami, czym uniemożliwił wprowadzenie zmian do procesu planowania i organizacji zabezpieczenia, dopuszczając do wypracowania nieprawidłowej koncepcji działań ochronnych,

-dopuścił do wyznaczenia nienależytego składu grupy przygotowawczej do zabezpieczenia wizyty Prezesa (...) D. T. w Federacji Rosyjskiej w dniu
7 kwietnia 2010 r., bez udziału funkcjonariuszy (...) Wydziału 10 (...) Międzynarodowej oraz pirotechnika oraz do zabezpieczenia wizyty (...) L. K. (1) z Małżonką M. K. (1) w Federacji Rosyjskiej 10 kwietnia 2010 r., bez udziału funkcjonariusza (...) Wydziału 10 (...) Międzynarodowej

- dopuścił do odstąpienia przez dowódcę obu zabezpieczeń od przeprowadzenia odprawy zadaniowej,

-dopuścił do odstąpienia przez dowódcę obu zabezpieczeń od wyznaczenia funkcjonariuszy odpowiedzialnych za poszczególne miejsca czasowego pobytu,

-odstąpił od zapewnienia wszystkim funkcjonariuszom (...) wchodzącym w skład grupy ochronnej broni palnej,

-dopuścił do odstąpienia od zorganizowania ochrony miejsc bazowania samolotów specjalnych TU (...) na „nieczynnym lotnisku S.” w S.,

- wyraził zgodę na nieobecność dowódcy obu zabezpieczenia w składzie grupy przygotowawczej, przebywającej w dniach od 6 do 10 kwietnia 2010 r. na terenie Federacji Rosyjskiej i nie wyznaczył na jego miejsce zastępcy, przez co dopuścił do braku prawidłowej kontroli działań, podejmowanych przez służby rosyjskie w trakcie realizacji zabezpieczenia obydwu wizyt, zgodnie z poczynionymi ustaleniami, czym spowodował rzeczywiste niebezpieczeństwo powstania szkody dla interesu publicznego i interesu prywatnego poprzez stworzenie zagrożenia dla bezpieczeństwa (...) i Prezesa (...) i osób pełniących urząd (...) Pana L. K. (1) i Jego Małżonki Pani M. K. (1) oraz urząd Prezesa (...) Pana D. T. i w oparciu o art. 4§1 k.k. przy zastosowaniu ustawy Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r. w brzmieniu obowiązującym w czasie popełnienia czynu na podstawie art. 231 § 1 k.k. skazał oskarżonego i wymierzył mu karę 1 (jeden) roku i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności;

2.oskarżonego P. B. (1) uznał za winnego czynu zarzucanego mu w pkt II aktu oskarżenia i w oparciu o art. 4§1 k.k. przy zastosowaniu ustawy Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r. w brzmieniu obowiązującym w czasie popełnienia czynu na podstawie art. 271 §1 k.k. skazał oskarżonego i wymierzył mu karę 3 (trzy) miesięcy pozbawienia wolności;

3.na podstawie art. 85 k.k. i 86§1 k.k. orzeczone kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu P. B. (1) łączną karę 1 (jeden) roku i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności;

4.na podstawie art. 69§1 i 2 k.k. i 70§1 pkt 1 k.k. wykonanie łącznej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 3 (trzy) lat;

5.na podstawie art. 71 §1 k.k. i 33§3 k.k. orzekł wobec oskarżonego P. B. (1) grzywnę 100 (sto) stawek ustalając wartość 1 (jeden) stawki na 100 (sto) złotych;

6.na podstawie art. 41 §1 k.k. orzekł wobec oskarżonego P. B. (1) środek karny w postaci zakazu zajmowania stanowisk kierowniczych, nadzorczych i kontrolnych w instytucjach państwowych związanych z ochroną osób, obiektów i urządzeń na okres 5 (pięć) lat;

7.na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego P. B. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w sprawie w kwocie 25 000 (dwadzieścia pięć tysięcy) zł w tym opłaty od orzeczonych kar pozbawienia wolności i grzywny w kwocie 2 300 (dwa tysiące trzysta) zł;

8.na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od zapłaty pozostałych kosztów sądowych w sprawie.

Wyrok powyższy zaskarżył obrońca oskarżonego, zarzucając mu w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w pkt 1. wyroku t.j. przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. :

1) obrazę przepisów postępowania t.j. art. 7 k.p.k. – polegającą na:

- dowolnej ocenie wyjaśnień oskarżonego P. B. (1) poprzez odmowę ich wiarygodności oraz potwierdzających je z eznań świadków: C. K. (1), A. R., K. D., P. S. (1), J. S., K. P., G. K., M. J., M. L., C. K. (2), K. K. (1), P. S. (2), B. Ś., G. N., J. Ś., J. M., A. Ż., T. G., D. P., P. B. (2), P. M., M. K. (2), A. G., G. M., K. K. (2), A. P., R. S. i R. R. (2), które to dowody przeczą wnioskom opinii biegłych i ostatecznie wyprowadzonym przez sąd I instancji;

- dowolnej ocenie opinii sporządzonej przez biegłych J. K. i S. K. poprzez częściowe uznanie jej za wiarygodną , pomimo tego, że biegli celowo wprowadzali Sąd w błąd, zaś opinię pisemną wydali bez zapoznania się z wyjaśnieniami oskarżonego, lecz korzystając z uprzednio złożonych przez niego zeznań

co skutkowało dokonaniem dowolnych ustaleń faktycznych nie znajdującym potwierdzenia w materiale dowodowym;

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku poprzez błędne ustalenie, iż P. B. (1) był funkcjonariuszem publicznym, podczas gdy art. 60 ustawy z dnia 16 marca 2001 r,. przyznaje funkcjonariuszowi (...) jedynie ochronę prawną przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych w związku z pełnieniem obowiązków służbowych;

3) obrazę prawa materialnego t.j. art. 5 k.k. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wbrew wyrażonej w nim zasadzie terytorialności wskutek przyjęcia, że oskarżony odpowiada za czyn, który miałby być popełniony poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej i poza nimi miałby nastąpić skutek działania lub zaniechania oskarżonego , podczas gdy ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu nie obowiązuje poza terytorium kraju.

W zakresie czynu przypisanego oskarżonego w pkt 2. wyroku t.j. przestępstwa z art. 271 § 1 k.k. skarżący podniósł zarzuty:

1) obrazy art. 7 k.p.k. – polegający bezzasadnej odmowie wiarygodności wyjaśnień P. B. (1) oraz zeznań świadków L. K. (2), P. S. (1), G. N., P. K. i D. A. , z których wynika, że oskarżony nie miał zamiaru podpisać poświadczających nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, a nadto

2) błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku– polegający na niezasadnym uznaniu, że oskarżony poświadczył w podpisanych przez siebie pismach z dnia 30 marca 2010 r. nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne.

W oparciu o powyższe zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia obu zarzucanych mu przestępstw, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja obrońcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim podkreślić należy, iż Sąd I instancji bardzo szczegółowo przeprowadził postępowanie dowodowe gromadząc w jego toku kompletny materiał dowodowy pozwalający na rozstrzygnięcie sprawy oraz poddał go w całości wnikliwej analizie i ocenie.

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów apelacyjnych podniesionych przez obrońcę stwierdzić należy, iż w ocenie Sądu Apelacyjnego nie zasługuje na uwzględnienie zarzut dowolnej oceny wyjaśnień oskarżonego P. B. (1) oraz zeznań wskazanych w nim świadków.

Analiza akt sprawy prowadzi do wniosku, iż Sąd I instancji uznał za wiarygodne wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy dowody w tym, wyjaśnienia oskarżonego i zeznania świadków w zakresie w jakim odnosiły się one do konkretnych faktów i zdarzeń oraz miały istotne znaczenie dla meritum sprawy, a więc bezpośrednio dotyczyły procesu planowania, organizacji i realizacji działań ochronnych podjętych przez (...) w ramach zabezpieczenia wizyt Prezesa (...) oraz (...) wraz z małżonką w dniach 7 i 10 kwietnia 2010 r. w S.. W szczególności Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne w tym zakresie wyjaśnienia P. B. (1) oraz zeznania C. K. (1), K. D., A. R., K. P., a także M. J. argumentując, iż dowody te korespondowały ze sobą oraz z treścią wytworzonych w toku planowania, organizacji i realizacji czynności ochronnych dokumentów. Za wiarygodne w powyższym zakresie Sąd I instancji uznał też zeznania pozostałych świadków wskazanych w zarzucie, które miały pośredni związek z przedmiotem rozpoznania sprawy.

Stanowisko w tym przedmiocie wyczerpująco, logicznie i przekonująco uargumentował w uzasadnieniu wyroku, przy czym w znacznej części w jego części niejawnej na stronach 23 – 132, zaś argumentację tą podziela w całości Sąd Apelacyjny.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w świetle powołanej w uzasadnieniu wyroku argumentacji, brak jest podstaw do uznania dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny wskazanych w zarzucie dowodów za dowolną, albowiem jest ona zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, czyli mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów, wyznaczonych treścią art. 7 k.p.k.

Natomiast odrębną kwestią są wyrażone podczas przesłuchań przez oskarżonego P. B. (1) oraz wyżej wymienionych świadków poglądy co faktów i zdarzeń, a w szczególności zawierające oceny prawidłowości wykonywania przez (...) czynności ochronnych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, poglądy tego rodzaju, jako stanowiące wyraz subiektywnych przeżyć poszczególnych osób nie stanowią dowodu podlegającego ocenie w kategoriach wiarygodności i niewiarygodności według kryteriów określonych w art. 7 k.p.k. Stanowią one jedynie informację dla Sądu rozpoznającego sprawę, którą może on wykorzystać w toku prowadzonego postępowania. W konsekwencji należy stwierdzić, iż nieuwzględnienie tychże poglądów przez Sąd przy ocenie materiału dowodowego nie stanowi przekroczenia zasady swobodnej ceny dowodów wyrażonej w art 7 k.p.k. Sąd I instancji zobowiązany był bowiem do dokonania własnej oceny prawidłowości wykonania czynności ochronnych przez funkcjonariuszy (...) w oparciu o przeprowadzone i swobodnie ocenione dowody, co w niniejszej sprawie prawidłowo uczynił.

Fakt, iż ocena ta nie odzwierciedla w całości poglądów wyrażonych przez oskarżonego i wskazanych w zarzucie świadków, sam w sobie nie stanowi naruszenia art. 7 k.p.k. Zatem zarzut obrońcy w tym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutu obrazy art. 7 k.p.k. w zakresie oceny opinii biegłych J. K. i S. K. przede wszystkim należy podkreślić, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego to organ procesowy podejmuje decyzję co do wyboru biegłego i uznania jego wiedzy specjalnej, jak też co do odrzucenia twierdzeń i wniosków jego opinii lub ich uwzględnienia w podstawie dokonywanych ustaleń faktycznych.

Strony nie są wprawdzie pozbawione prawa do kwestionowania zarówno kwalifikacji biegłego, jak też sporządzonej przez niego opinii, ale podniesienie takich twierdzeń, samoistnie nie ma mocy wiążącej organ procesowy, nie prowadzi do dyskwalifikacji opinii i nie rodzi powinności powołania innego biegłego. Strona, która zastrzeżenia takie podnosi (tak co do kwalifikacji jak też co do opinii biegłego) aby osiągnąć związane z tym zamierzenie procesowe, musi wykazać, że sąd dokonał błędnej oceny tego dowodu na poziomie dowolności, z rażącym zatem uchybieniem dyrektywom art. 7 k.p.k. (patrz: postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 5 czerwca 2007 r. IV KK 53/07).

Według Sądu Najwyższego, opinia biegłego nie jest wyłączona spod kontroli i oceny sądu w granicach przewidzianych art. 7 k.p.k. (wyr. SN z 5.7.1977 r., III KR 112/77, GP 1978, Nr 3, s. 6, z aprobatą M. Cieślaka, Z. Dody, Pal. 1979, Nr 2, s. 84; wyr. SN z 19.4.1984 r., II KR 74/84, OSNPG 1984, Nr 12, poz. 113; wyr SN z 7.2.1986 r., IV KR 15/86, OSNPG 1986, Nr 11, poz. 150, z aprobującą glosą J. Gurgula, NP 1988, Nr 5–6, poz. 135; wyr. SA w Lublinie z 25.5.1999 r., II AKA 78/99, OSAL 2000, Nr 5, poz. 40). Opinia biegłego podlega swobodnej ocenie sądu tak samo jak każdy inny dowód, zgodnie z wymogami określonymi w art. 7 k.p.k. Ocena ta dotyczyć może każdego aspektu wydanej opinii, co oznacza, że nie musi się ograniczać wyłącznie do analizy logicznej poprawności wnioskowania biegłych, lecz także powinna dotyczyć merytorycznej prawidłowości zastosowanych w niej twierdzeń (zob. post. SN z 8.2.2007 r., III KK 277/06, KZS 2007, Nr 6, poz. 29).

W kontekście przytoczonej wyżej argumentacji nie jest w ocenie Sądu Apelacyjnego wyrazem dowolności kwestionowany przez skarżącego fakt uznania przez Sąd I instancji jedynie niektórych twierdzeń biegłych i jednoczesnego odrzucenia wymienionej opinii w pozostałym zakresie. Stanowisko Sądu Okręgowego jest bowiem wynikiem dokonanej zgodnie z kryteriami określonymi w art. 7 k.p.k. wnikliwej oceny opinii biegłych i weryfikacji zawartych w niej wniosków i twierdzeń w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy.

Z treści uzasadnienia wyroku wynika, iż Sąd I instancji zweryfikował twierdzenia biegłych w oparciu o zeznania funkcjonariuszy (...) posiadających wiedzę i doświadczenie w zakresie czynności ochronnych, dowody z dokumentów wytworzonych w toku planowania, organizacji i realizacji czynności ochronnych i przepisy wewnętrzne regulujące działania ochronne (...). oraz doszedł do trafnego wniosku, iż w większości nie jest ona przydatna dla niniejszego postępowania i ma drugorzędne znaczenie dla ustaleń faktycznych w sprawie.

Reasumując Sąd Apelacyjny stwierdza, iż ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie dokonana została przez Sąd Okręgowy zgodnie z zasadami określonymi w art. 7 k.p.k. i pozostaje pod ochroną tegoż przepisu. W konsekwencji za prawidłowe uznać także należy ustalenia faktyczne poczynione w sprawie przez Sąd I instancji i opisane szczegółowo w części niejawnej uzasadnienia wyroku na str. 1 – 9 oraz 23 -132, albowiem zostały one oparte na prawidłowo ocenionych dowodach.

Z tych też względów zarzut obrońcy w powyższym zakresie, nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie jest zasadny zarzut obrazy art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k., albowiem Sąd I instancji uznał okoliczności, na jakie miał zeznawać świadek Z. M. za udowodnione, zaś ustalenia faktyczne poczynione w sprawie nie pozostają z nimi w sprzeczności.

W ocenie Sądu Apelacyjnego ustalenia faktyczne Sąd I instancji oparł przede wszystkim na uznanych za wiarygodne wyjaśnieniach oskarżonego i zeznaniach pozostałych funkcjonariuszy (...) uczestniczących w procesie planowania, organizacji i realizacji czynności ochronnych wykonywanych w ramach zabezpieczenia wizyt Prezesa (...) oraz (...) wraz z małżonką w dniach 7 i 10 kwietnia 2010 r., a także na obowiązujących w tym czasie przepisach regulujących działania ochronne (...), zakresy zadań poszczególnych komórek organizacyjnych oraz zakresy obowiązków funkcjonariuszy (...).

W związku z tym nie zasługuje także na uwzględnienie zarzut obrońcy „obrazy art. 7 k.p.k. wskutek przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów w następstwie czynienia ustaleń dowolnych, nie znajdujących potwierdzenia w materiale dowodowym”.

Przede wszystkim należy zauważyć, iż z treści zarzutu, jak i uzasadnienia apelacji wynika, że skarżący nie kwestionuje prawidłowości ustaleń faktycznych Sądu I instancji, polegających na stwierdzeniu, że oskarżony nie dopełnił swoich obowiązków poprzez to, że:

- zatwierdził plan przedsięwzięcia ochronnego, dotyczącego zabezpieczenia wizyty (...) wraz z małżonką w dniu 10 kwietnia 2011 r., sporządzony w rażącej sprzeczności z obowiązującymi przepisami, w czasie uniemożliwiającym dokonanie zmian w procesie planowania i organizacji zabezpieczenia, doprowadzając do nieprawidłowej koncepcji działań ochronnych,

- zaniechał pomimo nałożonego na niego obowiązku, zatwierdzenia planu przedsięwzięcia ochronnego, dotyczącego zabezpieczenia wizyty Prezesa (...) w Federacji Rosyjskiej w dniu 7 kwietnia 2011 r., a tym samym nie dokonał jego kontroli w sytuacji, gdy plan ten sporządzony został w rażącej sprzeczności z obowiązującymi przepisami, czym uniemożliwił wprowadzenie zmian w procesie planowania i organizacji zabezpieczenia, dopuszczając do wypracowania nieprawidłowej koncepcji działań ochronnych,

- dopuścił do odstąpienia przez dowódcę obu zabezpieczeń od przeprowadzenia odprawy zadaniowej,

- dopuścił do odstąpienia przez dowódcę obu zabezpieczeń od wyznaczenia funkcjonariuszy odpowiedzialnych za poszczególne miejsca czasowego pobytu,

- odstąpił od zapewnienia wszystkim funkcjonariuszom (...) wchodzącym w skład grupy ochronnej broni palnej,

- dopuścił do odstąpienia od zorganizowania ochrony miejsc bazowania samolotów specjalnych TU (...) na nieczynnym lotnisku (...) w S.,

- wyraził zgodę na nieobecność dowódcy obu zabezpieczeń w składzie grupy przygotowawczej, przebywającej w dniach od 6 do 10 kwietnia 2011 r. na terenie Federacji Rosyjskiej i nie wyznaczył na jego miejsce zastępcy, przez co dopuścił do braku prawidłowej kontroli działań podejmowanych przez służby rosyjskie w trakcie realizacji zabezpieczenia obu wizyt, zgodnie z poczynionymi ustaleniami.

Natomiast kwestionując ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy w pozostałym zakresie, obrońca pominął szereg istotnych okoliczności powołanych w części niejawnej uzasadnienia wyroku na kartach 23 – 154.

Zarzucając Sądowi I instancji błędne ustalenie, iż P. B. (1) dopuścił do wyznaczenia nienależytego składu grupy rekonesansowej bez udziału funkcjonariuszy (...) Wydziału 10 Współpracy Międzynarodowej i Wydziału 3 Zabezpieczenia Lotnisk, Tras Przejazdów i Obsługi Recepcyjnej Oddziału I Wydziału Zabezpieczenia Delegacji Zagranicznych i Miejsc Czasowego Pobytu skarżący pominął argumentację powołaną w części niejawnej uzasadnienia wyroku na k 48 – 51.

W szczególności poza zainteresowaniem skarżącego pozostał zakres zadań Wydziału 10 Współpracy Międzynarodowej oraz zakres czynności pełniących w nim służbę funkcjonariuszy (...), z których jednoznacznie wynika obowiązek włączenia ich w skład grupy rekonesansowej. Powołane przez Sąd Okręgowy dokumenty w istocie określały też obowiązki funkcjonariuszy (...) w ramach zabezpieczenia wizyt zagranicznych ochranianych osób.

Sąd Okręgowy w tej części uzasadnienia niejawnego wyczerpująco uargumentował obowiązek włączenia w skład grupy rekonesansowej także funkcjonariuszy Wydziału 3 Zabezpieczenia Lotnisk, Tras Przejazdów i Obsługi Recepcyjnej, w szczególności wskazując na fakt, iż lądowanie osób ochranianych miało nastąpić na nieczynnym lotnisku (...) w S..

Zgodne z zasadami logiki uznać należy wnioskowanie Sądu Okręgowego, iż nienależyte wyznaczenie składu grupy rekonesansowej uzasadnia ustalenie, iż analiza zadania przez dowódcę obu zabezpieczeń była nieprawidłowa, bowiem nie uwzględniała należycie faktu, iż obie wizyty osób ochranianych miały miejsce za granicą oraz posiadanej informacji o miejscu lądowania. Uwzględnienie powyższych okoliczności przy analizie zadania winno bowiem skutkować wyznaczeniem przez dowódcę zabezpieczenia prawidłowego składu grupy rekonesansowej, uwzględniającego wskazane wcześniej zakresy zadań Wydziału 10 i Wydziału 3 i zakresy obowiązków pełniących w nich służbę funkcjonariuszy (...).

Sąd Apelacyjny podziela w całości argumentację powołaną w tym zakresie przez Sąd Okręgowy na kartach 55 -59 części niejawnej uzasadnienia wyroku.

Dokonując ustaleń faktycznych w zakresie niedopełnienia przez oskarżonego obowiązku należytego nadzoru nad wykonaniem przez dowódcę zabezpieczenia czynności służbowej w postaci przeprowadzenia odprawy koordynacyjnej Sąd Okręgowy przedstawił wyczerpującą i logiczną argumentację na kartach 59 – 65 części niejawnej uzasadnienia wyroku.

Powołując się na konkretne przepisy Instrukcji Działań Ochronnych Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił, iż wielokrotne spotkania służbowe oskarżonego z dowódcą zabezpieczenia i poszczególnymi funkcjonariuszami (...) miały charakter spotkań roboczych, a nie odprawy koordynacyjnej.

Trafnie Sąd Okręgowy argumentował, iż o braku odprawy koordynacyjnej świadczy pośrednio fakt, iż funkcjonariusze (...) uczestniczący w czynnościach planowania, organizacji i realizacji działań ochronnych nie posiadali informacji o dowódcy zabezpieczenia, nie przeprowadzeniu rekonesansu, o statusie lotniska (...) i nieobecności na nim funkcjonariuszy (...).

W ocenie Sądu Apelacyjnego prawidłowe są także pozostałe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji, opisane bardzo wnikliwie i obszernie w części niejawnej uzasadnienia wyroku na kartach 65 – 154, albowiem zostały one oparte na prawidłowo ocenionych dowodach i są wynikiem wnioskowania zgodnego z zasadami prawidłowego rozumowania.

W związku z tym, iż skarżący pominął w apelacji powołaną przez Sąd I instancji argumentację, przedstawiając własną wersję ustaleń faktycznych, podniesiony przez niego zarzut w tym zakresie uznać należy, jako wyłącznie polemiczny i nie zasługujący na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie jest także zasadny zarzut obrazy art. 5 k.k., albowiem opiera się on na błędnym założeniu, iż miejscem popełnienia czynu zabronionego zarzucanego oskarżonemu jest Federacja Rosyjska, albowiem na jej terytorium miały mieć miejsce wizyty w dniach 7 i 10 kwietnia 2010 r., których dotyczył proces planowania, organizacji i realizacji działań ochronnych (...), nad którym nadzór sprawował P. B. (1).

Sąd Apelacyjny zauważa, iż miejsce popełnienia czynu zabronionego zarzucanego oskarżonemu wyznacza nie miejsce planowanych wizyt, lecz miejsce sprawowania przez niego nadzoru służbowego nad ich zabezpieczeniem, a to niewątpliwie znajdowało się w W., a więc na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Niezależnie od powyższego podkreślić należy, iż zgodnie z treścią art. 111 § 1 i 3 k.k. ustawę karną polską stosuje się do polskiego funkcjonariusza publicznego, który pełniąc służbę za granicą popełnił tam przestępstwo w związku z wykonywaniem swoich funkcji nawet wówczas, gdy czyn taki nie jest uznawany za przestępstwo przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia.

Sąd Apelacyjny nie podzielił też zarzutu obrońcy, iż ustalenie Sądu I instancji dotyczące posiadania przez oskarżonego statusu funkcjonariusza publicznego jest nieprawidłowe, aczkolwiek rację ma skarżący, iż w uzasadnieniu wyroku brak jest argumentacji w tym przedmiocie. Sąd Okręgowy ograniczył się jedynie do arbitralnego stwierdzenia, iż okoliczność powyższa nie budzi wątpliwości, nie uzasadniając swojego stanowiska. Jednakże powyższe uchybienie, w ocenie Sądu Apelacyjnego nie miało wpływu na treść wyroku wobec dokonania trafnego ustalenia w tym przedmiocie.

Niewątpliwie status funkcjonariusza publicznego posiadają jedynie te podmioty, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 115 § 13 k.k. Powołany przepis w pkt 7 do kręgu funkcjonariuszy publicznych zalicza m.in. funkcjonariuszy organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego.

Sąd Najwyższy stwierdził, iż o tym, czy organ jest powołany do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego, nie decyduje terytorialny zasięg kompetencji tego organu, lecz merytoryczna treść jego uprawnień. W szczególności chodzi nie tylko o to, by organ ten faktycznie zajmował się ochroną bezpieczeństwa publicznego, lecz by był specjalnie do tego "powołany", a ponadto o to, by objęte jego ochroną dobra były "publiczne" (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1982 r. sygn. akt IV KR 178/82, OSNKW 1983/3/22).

W doktrynie przyjmuje się, że bezpieczeństwo publiczne obejmuje niebezpieczeństwo zagrażające ustrojowi, władzy, organizacjom politycznym i społecznym oraz życiu, zdrowiu i mieniu. (Z. Kijak, Pojęcie ochrony porządku publicznego w ujęciu systemowym, Zesz. Nauk. ASW, Warszawa 1987, nr 47).

W świetle powołanej argumentacji, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Biuro Ochrony Rządu jest niewątpliwie organem powołanym do ochrony bezpieczeństwa publicznego, albowiem wskazuje na to tryb i cel powołania tego organu, zakres i przedmiot wykonywanych zadań, przysługujące mu uprawnienia oraz jego umiejscowienie w strukturze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, wykonującego mi.in zadania z zakresu bezpieczeństwa publicznego.

Biuro Ochrony Rządu zostało powołane przez Sejm RP w drodze ustawy z dnia 16 marca 2001 r., jako jednolita, umundurowana i uzbrojona formacja wykonująca zadania z zakresu ochrony osób, obiektów i urządzeń (art. 1 ust. 1 cyt. ustawy). Do zadań BOR należy ochrona:

1) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, Prezesa Rady Ministrów, wiceprezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz ministra właściwego do spraw zagranicznych;

2) innych osób ze względu na dobro państwa;

3) byłych prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o uposażeniu byłego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 356, z 1998 r. poz. 1065 oraz z 2011 r. poz. 407 i 654);

4) delegacji państw obcych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5) polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych oraz przedstawicielstw przy organizacjach międzynarodowych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

6) obiektów i urządzeń o szczególnym znaczeniu oraz zapewnienie ich funkcjonowania;

7) prowadzenie rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego obiektów Sejmu i Senatu;

8) obiektów służących Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesowi Rady Ministrów, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych (art. 2 ust. 1 cyt. ustawy).

Wymienione w przytoczonym wyżej przepisie dobra w postaci zdrowia i życia najważniejszych osób w państwie oraz mienia o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa i jego funkcjonowania są dobrami publicznymi, zaś Biuro Ochrony Rządu jest organem, który został specjalnie powołany do ochrony ich bezpieczeństwa. Biuro Ochrony Rządu, podobnie, jak inne organy ochrony bezpieczeństwa publicznego (m.in.: Policja, Agencja Wywiadu, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego), jest formacją umundurowaną i uzbrojoną, której w zakresie wykonywanych zadań przysługuje szereg istotnych uprawnień o charakterze władczym, w tym m.in. prawo do wydawania poleceń, zatrzymania osób i pojazdów, legitymowania osób, dokonywania kontroli osobistej, użycia broni palnej i środków przymusu bezpośredniego. Podkreślić nadto należy, iż cyt. wyżej ustawa o Biurze Ochrony Rządu wprost określa osoby podejmujące służbę w tej formacji, jako funkcjonariuszy (m.in. art. 23 i następne).

W związku z tym, iż Biuro Ochrony Rządu jest organem powołanym do ochrony bezpieczeństwa publicznego, wszyscy pełniący w nim służbę funkcjonariusze korzystają z pełnego statusu funkcjonariusza publicznego, na mocy art. 115 § 13 pkt 7 k.k., czego skutkiem jest szczególna zarówno ochrona prawna, jak i odpowiedzialność karna.

Zawarta w art. 115 § 13 k.k. definicja legalna pojęcia funkcjonariusz publiczny jest definicją zakresową pełną, wymienia bowiem wszystkie elementy definiowanego pojęcia. Oznacza to, że funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu przepisu kodeksu karnego nie może być uznana osoba, która nie należy do żadnej z kategorii osób wskazanych w tym przepisie, ale też i to, że możność przypisywania statusu jednej z nich przesądza o uznaniu danej osoby za funkcjonariusza publicznego (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn.. akt II KK 337/10).

Odnosząc powołane orzeczenie Sądu Najwyższego do realiów niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż status funkcjonariusza publicznego przysługujący P. B. (1) na mocy art. 115 § 1 pkt 7 k.k., jako funkcjonariuszowi organu powołanemu do ochrony bezpieczeństwa publicznego, nie może być ograniczony klauzulą ochronną wyrażoną w art. 60 ustawy z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu.

Opierając się na powyższej argumentacji Sąd Apelacyjny uznał zarzut skarżącego w omawianym zakresie za niezasadny.

Za bezzasadne w stopniu oczywistym uznać należy podniesione przez obrońcę zarzuty w zakresie przestępstwa z art. 271§ 1 k.k. Zauważyć przede wszystkim należy, iż Sąd I instancji oparł ustalenia faktyczne w powyższym zakresie przede wszystkim na zeznaniach I. F., które ocenił jako wiarygodne w całości. Oceny tej nie podważyła żadna ze stron, zatem uznanie zeznań świadków L. K. (2), P. S. (1), G. N., P. K. i D. A. oraz wyjaśnień oskarżonego za wiarygodne w takim zakresie, w jakim są one zgodne z zeznaniami I. F., nie może być uznane jako wyraz dowolności w ocenie tychże dowodów.

Sąd Apelacyjny podziela w całości szczegółową argumentację powołaną przez Sąd I instancji w tym przedmiocie w części niejawnej uzasadnienia wyroku na k 141 – 143. Należy ogólnie stwierdzić, iż w świetle zeznań I. F. nie budzi najmniejszych wątpliwości fakt, iż nie uzyskałby on wizy pobytowej oraz akredytacji prasowej w czasie umożliwiającym mu udział w wizycie Prezesa (...) w S. w dniu 7 kwietnia 2010 r., bez interwencji funkcjonariuszy (...). Oczywistym jest także fakt, iż dokumenty takie uzyskał i wziął udział w tej wizycie tylko dlatego, że został wymieniony w pismach z dniach 30 marca 2010 r. jako funkcjonariusz (...), którym nie był. W kontekście powyższego okoliczność powyższa miała znaczenie prawne, albowiem w tej konkretnej sytuacji warunkowała uzyskanie wizy pobytowej w określonym, bardzo krótkim czasie oraz w trybie przewidzianym tylko dla funkcjonariuszy (...).

Oskarżony P. B. (1), jako Zastępca Szefa B. i Szef Zarządu I właściwego do działań ochronnych pełniący nadzór nad zabezpieczeniem wizyty Prezesa (...) w dniu 7 kwietnia 2010 r. miał pełną wiedzę co do liczby i tożsamości funkcjonariuszy (...) wyznaczonych do zabezpieczenia tejże wizyty, a w konsekwencji był w pełni świadom tego, iż I. F. funkcjonariuszem (...) nie był. Mimo to podpisał oba pisma z dnia 30 marca 2010 r., w których świadek był wymieniony jako funkcjonariusz (...), poświadczając nieprawdę w tym zakresie. Sąd I instancji trafnie także ocenił, iż o pełnej świadomości oskarżonego w powyższym zakresie świadczy także fakt udzielania przez niego I. F. informacji o charakterze informacyjnym przed wylotem.

Opierając się na powyższej argumentacji Sąd Apelacyjny stwierdza, iż Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny dowodów w powyższym zakresie i na ich podstawie poczynił nie budzące zastrzeżeń ustalenia faktyczne, a na ich podstawie słusznie uznał, iż działanie oskarżonego wyczerpało znamiona przestępstwa opisanego w art. 271 § 1 k.k.

Reasumując Sąd Apelacyjny uznał, iż Sąd I instancji bardzo wnikliwie przeprowadził postępowanie dowodowe w sprawie, zaś zgromadzone w jego toku dowody poddał prawidłowej ocenie zgodnie z kryteriami określonymi w art. 7 k.p.k. i na ich podstawie poczynił trafne ustalenia faktyczne, zaś na ich podstawie dokonał prawidłowej oceny prawnej zachowań oskarżonego P. B. (1), uznając, iż wyczerpują one znamiona przestępstw określonych art. 231 § 1 k.k. oraz art. 271 § 1 k.k.

Wymierzone oskarżonemu kary jednostkowe za poszczególne przestępstwa są adekwatne do stopnia jego zawinienia, stopnia ich społecznej szkodliwości oraz uwzględniają w dostatecznym stopniu występujące w sprawie okoliczności łagodzące i obciążające.

Mając na względzie powołaną wyżej argumentację Sąd Apelacyjny orzekł o utrzymaniu zaskarżonego wyroku w mocy.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE