UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 września 2015 roku powód OMEGA Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od R. Ł. na swoją rzecz kwoty 10.000 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

Pismem z dnia 29 września 2016 r. pozwany R. Ł. wywiódł odpowiedź na pozew, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów niniejszego postępowania.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie, sygn. akt II C 92/15, oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na ustalonym w sposób następujący stanie faktycznym:

W dniu 26 lutego 2009 roku pozwany R. Ł. zawarł z (...) Bank S.A. z siedzibą we K. umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego na kwotę 42.043,51 zł z okresem spłaty do dnia 24 lutego 2016 roku.

W związku z barkiem spłaty umówionych rat kredytu, bank kredytujący wypowiedział pozwanemu ww. umowę, a w dniu 22 lutego 2010 roku wystawił bankowy tytuł egzekucyjny.

Tytułowi temu w dniu 10 marca 2010 roku Sąd nadał klauzulę wykonalności, a następnie wierzyciel (bank) wszczął przeciwko pozwanemu postępowanie egzekucyjne.

Ostatecznie komornik sądowy - postanowieniem z dnia 10 czerwca 2015 roku - umorzył wobec pozwanego postępowania egzekucyjne z uwagi na bezskuteczność egzekucji.

W dniu 19 grudnia 2014 roku (...) Bank S.A. z siedzibą w W. jako następca prawny (...) Bank S.A zawarł z powodem OMEGA Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności, w tym wierzytelności wobec pozwanego wynikającej ze wskazanej na wstępie umowy kredytu..

(...) Bank S.A. z siedzibą w W. poinformował pozwanego o przelewie wierzytelności.

Pismem z dnia 7 lipca 2015 roku powód wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za niezasadne.

Sąd wskazał, iż podstawą prawną cesji wierzytelności był przepis art. 509 § 1 k.c. Podstawę prawną zobowiązania źródłowego stanowiły zaś przepisy traktujące o umowie kredytu.

Sąd zważył, iż skuteczność przelewu wierzytelności nie była przedmiotem sporu między stronami. Strona pozwana nie kwestionowała zawarcia umowy kredytu ani jej treści.

Rozważaniom Sądu podlegała jedynie kwestia podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia.

Sąd uznał, iż z uwagi na to, że pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, to na powodzie spoczywał obowiązek wykazania, że dochodzone roszczenie nie przedawniło się, np. poprzez przerwanie biegu terminu przedawnienia.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd stwierdził, że powód nie wywiązał się ze spoczywającego na nim obowiązku. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela, tj. wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu oraz wszczęcia egzekucji doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia ze skutkami dla pierwotnego wierzyciela.

Sąd podniósł przy tym, iż w pełni podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 czerwca 2016 roku, w sprawie sygn. akt III CZP 29/16.

Podsumowując Sąd wskazał, iż przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku na skutek nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie odnosi skutku wobec nabywcy wierzytelności niebędącego bankiem. Nabywca wierzytelności nie może bowiem odnosić korzyści z tej części postępowania egzekucyjnego, w której nie może być stroną.

W niniejszej sprawie pierwotny wierzycie wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki. Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny w dniu 22 lutego 2010 r. W tej dacie zatem roszczenie wynikające z umowy kredytu było w całości wymagalne. W niniejszej sprawie pozew został złożony w dniu 14 września 2015 roku, a zatem po upływie 3 letniego terminu przedawnienia.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy powództwo oddalił w całości z uwagi na skutecznie podniesiony zarzut przedawnienia zgłoszonego roszczenia.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód i zaskarżając wyrok w całości, wniósł o jego zmianę i zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kwoty żądanej w pozwie wraz z odsetkami, zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem pierwszej instancji według spisu kosztów, zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem drugiej instancji według norm przepisanych. Ewentualnie wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, wraz z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania za I i II instancję.

Skarżący zarzucił Sądowi pierwszej instancji naruszenie:

1. art. 233 § 1 k.p.c. które mogło miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, poprzez wyprowadzenie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego przy dokonywaniu oceny wiarygodności i mocy materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie i uznanie, iż dochodzone pozwem roszczenie uległo przedawnieniu, podczas gdy postanowienia umowy kredytu wprost zawierają postanowienia odnośnie daty wymagalności roszczenia, tj. wskazując na miesięczne terminy spłaty kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...);

2. art. 120 § 1 zd. 2 k.c. w zw. z art. 123 k.c. oraz art. 69 ust 1 ustawy prawo bankowe poprzez ich błędną wykładnię, a w konsekwencji nieprawidłowe zastosowanie przepisu art. 120 § 1 zd. 2 k.c. do ustalonego stanu faktycznego polegające na uznaniu, iż nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela, tj. wystąpienia z wnioskiem o nadaniu klauzuli wykonalności b.t.e. oraz wszczęcie egzekucji doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia ze skutkami dla pierwotnego wierzyciela podczas gdy umowa kredytu wprost w swej treści zawiera postanowienia zgodnie z którymi spłatę kredytu należało liczyć oddzielnie dla każdej raty z osobna.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, iż ustawa nie definiuje pojęcia wymagalności, w doktrynie przyjmuje się jednak zgodnie, że należy przez wymagalność rozumieć stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Jest to stan potencjalny o charakterze obiektywnym, którego początek następuje w chwili, gdy wierzytelność zostaje uaktywniona. Roszczenie może stać się wymagalne w dniu oznaczonym w umowie lub przepisach ustawy. Może to być także termin wynikający z natury zobowiązania. Wymagalność roszczenia nastąpić może ponadto niezwłocznie po jego powstaniu lub w momencie, w którym spełnił się warunek zawieszający. Apelujący podniósł, iż ustawodawca wprowadza jednak dwa ważne wyjątki od powyższej reguły. Pierwszy odnosi się do sytuacji, w której wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego kontrahenta, np. wezwania dłużnika do wykonania świadczenia, drugi dotyczy roszczeń o zaniechanie. W ocenie skarżącego nie jest natomiast terminem wymagalności w rozumieniu art. 120 § 1 zd. 1 k.c. moment, w którym uprawniony najwcześniej może zażądać od zobowiązanego zadośćuczynienia roszczeniu. Zauważono przede wszystkim, iż zgodnie z definicją umowy kredytu zawartą wprost w ustawie Prawo bankowe - wskazanie terminu spełnienia świadczenia z tytułu zawarcia umowy kredytu stanowi jedno z istotnych postanowień przedmiotowej umowy.

W dniu 26 lutego 2009 roku pozwany zawarł umowę kredytu konsumpcyjnego gotówkowego, zgodnie z którą kredytobiorcy bank udzielił kredytu w kwocie 42.043,51 zł. Kredytobiorca zobowiązał się do terminowej spłaty kredytu wraz z odsetkami płatnych 24 dnia każdego miesiąca, w wysokości 959,11 zł z tym zastrzeżeniem, że pierwsza będzie wyrównawcza, a jej wartość nie będzie wyższa niż 910,06 zł. Analizując treść umowy kredytu łączącej pozwaną z poprzednim wierzycielem, która stanowi źródło dochodzenia roszczeń w niniejszym postępowaniu zauważono, iż zawiera ona wprost postanowienia odnośnie zarówno terminu wymagalności poszczególnych rat, jak i daty ostatecznej spłaty (tj. do 24 dnia każdego miesiąca z całkowitą spłatą przewidzianą na dzień 24 lutego 2016 roku) - post. § 1 oraz § 3 umowy kredytu.

Zauważono również, iż wcześniejsze wypowiedzenia umowy kredytu, zgodnie z § 11 umowy, stanowi w istocie uprawnienie banku, nie zaś jego obowiązek. Obowiązek taki nie wynika również z żadnego znanego stronie powodowej przepisu prawa.

Skarżący uznał, iż roszczenie z umowy kredytu przedawnia się z osobna dla każdej raty, zatem termin przedawnienia zaczyna biec od dnia następnego po dniu płatności każdej z poszczególnych rat.

Biorąc pod uwagę wysokość ustalonych rat kredytowych za okres nieprzedawniony tj. przypadający za okres trzech lat wstecz od dnia wytoczenia powództwa, a zatem należnych od dnia 14.09.2012 roku stwierdzono, iż objęta nimi kwota pozostałego kredytu do spłaty, licząc raty począwszy od najdawniej wymagalnej, znacznie przekracza część roszczenia objętego pozwem (10 000 zł).

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda okazała się bezzasadna.

Sąd Rejonowy zasadnie uznał za skutecznie podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia.

Odnosząc się do zarzutów apelacji wskazać trzeba, że powód w pozwie powołał się na wypowiedzenie przez bank kredytujący umowy kredytu nr (...) , zawartej z pozwanym w dniu 26 lutego 2009 roku i w efekcie tego wystawienie w przez ten bank w dniu 22 lutego 2010 roku bankowego tytułu egzekucyjnego. Okoliczność ta nie została w żaden sposób zakwestionowana przez pozwanego. Dodatkowo wskazać należy, że na wypowiedzenie umowy kredytu, która została zawarta do dnia 24 lutego 2016 roku, wprost wskazuje okoliczność, że w bankowym tytule egzekucyjnym, jako wymagalny niespłacony kapitał została wskazana kwota 41.820,16 zł, stanowiąca kwotę niewiele niższą od kwoty udzielonego kredytu konsolidacyjnego (42.043,51 zł).

Skorzystanie przez bank z uprawnienia do wypowiedzenia umowy kredytu, wprost przewidzianego w § 11 umowy, skutkowało rozwiązaniem umowy kredytu ze skutkiem ex nunc i wymagalnością całości świadczeń pozwanego z tytułu wykorzystanego kredytu, wraz z odsetkami, i w konsekwencji także rozpoczęciem biegu trzyletniego terminu przedawnienia, przewidzianego w art. 118 in fine k.c. Stanowi o tym wprost norma prawna zawarta w art. 120 § 1 zdanie pierwsze k.c.

W takiej sytuacji zupełnie bez znaczenia dla oceny zaistnienia owego przedawnienia pozostaje eksponowana w apelacji okoliczność, że wedle umowy kredytu miał on był spłacany w miesięcznych ratach, gdzie wymagalność ostatniej z nich przypadała na dzień 24 lutego 2016 roku.

Dodatkowo zauważenia wymaga, że nie doszło w sprawie do przerwania rozpoczętego w lutym 2010 roku biegu terminu przedawnienia, ze skutkiem dla powoda, jako nabywcy wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym.

W szczególności bez znaczenia pozostaje tu okoliczność wszczęcia przez bank postępowania egzekucyjnego na podstawie tego bankowego tytułu egzekucyjnego, umorzonego postanowieniem komornika z dnia 10 czerwca 2015 roku.

Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W uchwale z dnia 29 czerwca 2016 roku, III CZP 29/16, Sąd Najwyższy jasno i w pełni przekonywająco wywiódł, że nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. W uzasadnieniu ww. uchwały podniesiono, że zarówno złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bakowemu tytułowi egzekucyjnemu, jak i wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie takiego tytułu wykonawczego przerywa na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia jako czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu egzekwowania roszczeń. Jakkolwiek w razie cesji wierzytelności na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, wszystkie właściwości, przywileje i braki, a więc ustawodawca zakłada identyczność wierzytelności cesjonariusza z wierzytelnością cedenta (art. 509 § 2 k.c.) i co do zasady, nabywca wstępuje w sytuację prawną cedenta, w tym również w zakresie przedawnienia, zbycie wierzytelności jest bowiem irrelewantne dla jego biegu, to jednak w przypadku wierzytelności objętej bankowym tytułem wykonawczym sytuacja prawna cesjonariusza kształtuje się odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym. Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało, bowiem jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności, a następnie wszczęta egzekucja. Nie może przy tym umknąć uwadze, że przerwa biegu przedawnienia została spowodowana czynnością banku zmierzającą do egzekwowania roszczenia, podczas gdy nabywcy nie będącemu bankiem miałaby służyć do jego dochodzenia. W efekcie wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela - banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 385 k.p.c., orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSO Sławomir Krajewski.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE