UZASADNIENIE

Powódka W. L. (1) wniosła o zasądzenie alimentów od byłego męża W. L. (2) w wysokości po 2700 zł. miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu wskazała, iż Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z dnia 16 czerwca 2015 r. rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód z wyłącznej winy pozwanego. Powódka partycypuje w kosztach utrzymania syna stron, głównie na niej spoczywa obowiązek utrzymania wspólnej nieruchomości stron, w której pozostała po rozwodzie, a także znaczne koszty związane z ze swoim utrzymaniem i zaspokajaniem bieżących potrzeb- tylko na utrzymanie nieruchomości i siebie potrzebuje łącznie 5000 złotych miesięcznie.

Przed rozwodem strony utrzymywały wysoką stopę życiową, stać ich było na wiele luksusowych dóbr, wyjeżdżały na dłuższe wycieczki zagraniczne, czy weekendowe wyjazdy do (...) w kraju i za granicą i na basen. Pozwany do wyłącznej dyspozycji powódki oddawał 4500 złotych miesięcznie. Wg. wiedzy powódki pozwany nadal żyje dostatnio, wyjeżdża za granicę, zaś powódki nie stać na zaspokojenie podstawowych potrzeb.

Pozwany W. L. (2) wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, iż powództwo z art. 60§2 krio odnosi się do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego rozkładu pożycia, do którego nie doszło. Powódka ma stały miesięczny dochód, otrzymuje 1500 złotych alimentów na rzecz syna, które pokrywają koszty jego utrzymania. Dysponuje kwotą (...) miesięcznie, która to stanowi równowartość stałych miesięcznych dochodów pozwanego. Mimo, że powódka sama zajmuje wspólną nieruchomość stron, pozwany w równym stopniu partycypuje w spłacie kredytu hipotecznego. Zakwestionował, by powódka potrzebowała na utrzymanie miesięczne kwoty 5000 złotych, podał, że kwota, która wpływała na konto stron służyła na utrzymanie syna, nieruchomości, spłatę kredytu hipotecznego oraz bieżące utrzymanie obu stron.

Kwoty z działalności gospodarczej pozwanego są nieregularne, nie wpływały w istotny sposób na sytuację majątkową rodziny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód w wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 16 czerwca 2016 r. w sprawie VI RC 349/16 z winy W. L. (2).

Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron W. L. (3) powierzył obojgu rodzicom, ustalając miejsce zamieszkania syna przy matce, zobowiązując strony do ponoszenia kosztów wychowania i utrzymania małoletniego i zasądzając z tego tytułu od pozwanego alimenty w kwocie 1500 złotych miesięcznie.

Ponadto Sąd nie ustalał sposobu korzystania ze wspólnego domu stron. Strony mają wspólną nieruchomość zabudowaną domem mieszkalnym położoną w S. przy ul. (...).

/ dowód - odpis wyroku rozwodowego k. 6 /

Pozwany wyprowadził się od żony wczesną jesienią 2015 r. Do tego czasu strony prowadziły wspólne gospodarstwo domowe, ale jeszcze do czerwca 2016 roku należności pozwanego wynikające z jego stosunku pracy z (...)wpływały na wspólne konto stron.

Powódka była zatrudniona w Zespole (...) w S. w charakterze specjalisty pielęgniarstwa medycznego i zarabiała około 3000 złotych „netto „miesięcznie. Pozwany pracował w (...) W. i zarabiał 5400 zł „netto” miesięcznie. Ponadto od wielu lat prowadził działalność gospodarczą w zakresie budownictwa, usług projektowych.

Standard życia stron był stosunkowo wysoki, w przeszłości kilkakrotnie wyjeżdżali na wycieczki zagraniczne, w tym raz na Karaiby, a częściej do ciepłych krajów europejskich. Ponadto dość często wyjeżdżali razem oraz z dziećmi na weekendowe pobyty do hotelowych kompleksów basenowych w pobliżu S., a nadto kilkakrotnie do (...) w D.. Często także bądź razem, bądź jedno z rodziców z dziećmi wychodzili na weekendowe obiady do okolicznych lokali, powódka jeździła z dziećmi do kina do O..

Pozwany ze znajomymi wyjeżdżał na wycieczki do (...) na połów ryb.

Powódka korzystała z płatnych kursów zawodowych podnoszących kwalifikacje, a także z kursów językowych. Regularnie korzystała z usług kosmetyczki, fryzjera, chodziła na siłownię,

/ zeznania powódki K 419-420, L. P. (1) K 412-413, zeznania pozwanego K 420-422, potwierdzenia rezerwacji, przelewy z konta K 27-36, k 96 akt VI RC 349/16/.

Aktualnie powódka wraz z synem nadal mieszka we wspólnym domu stron i pokrywa w całości koszty utrzymania domu.

Jedynym źródłem dochodu powódki jest wynagrodzenie ze stosunku pracy, jest ona nadal zatrudniona w Zespole (...), jej wynagrodzenie miesięczne wynosi obecnie wynosi 2800-3100 zł. miesięcznie ( 4022,64 złote brutto ). Nie uzyskuje dodatkowych kwot do wynagrodzeniem, okresowo otrzymuje świadczenia i obecnie korzysta z pożyczek z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, które przeznacza na bieżące utrzymanie. Z uwagi na czas pracy w miejscu pracy, kilkunastogodzinne dyżury, a także konieczność spędzania części czasu z nastoletnim synem nie podejmuje ona dodatkowych zajęć zarobkowych. / zaświadczenie o dochodach K 310, wyciąg z konta K 278-301/.

Ponosi w związku z domem następujące koszty - energii – 200 zł. miesięcznie, gazu ok. 500 złotych miesięcznie, wody 120 zł. miesięcznie, TV i Internet - 90 zł. miesięcznie, wywóz śmieci – 37,14 zł miesięcznie, a nadto ponosi opłaty roczne: 410 zł podatek od nieruchomości, ubezpieczenie domu 579 zł, przegląd pieca CO – 150 zł, abonamentu RTV – 126,40 złotych / dowód wpłaty K 42, decyzja K 43-44, kserokopia polisy K 45-46, dowody opłat za media K 47-49, 50-53,

Dom, urządzenia domowe oraz narzędzia związane z utrzymaniem posesji i ogrodu wymagają okresowych napraw napraw, po wyprowadzeniu się pozwanego powódka dokonywała naprawy alarmu za 100 zł, kosiarki blisko 400 zł, a ostatnio telewizora za kwotę 690 zł.

Przy domu strony posiadają duży ogród, o który zawsze dbała powódka dokonując nasadzeń roślin ozdobnych oraz prowadziła przydomowy warzywnik, utrzymując rośliny w doniczkach, część jest posiana trawą. Powódka ponosi koszty związane z zakupem nowych roślin, środków ochrony roślin, paliwa do kosiarki. Posiada także psa. / zeznania powódki K 418 v, świadka L. P. K 412-413, faktura K 325, protokół usługi serwisowej K 326 /.

Powódka ponosi także stałe koszty benzyny związane z użytkowaniem samochodu, a także OC – 345 zł, naprawy samochodu, wymiana opon, konserwacja w tym przeglądy i wymiany płynów, łączne koszty kształtują się średnio w wysokości 250 zł, przy czym gdy zachodzi konieczność dalszych wyjazdów np. do O. w związku z leczeniem te koszty są wyższe okresowo. / kserokopia polisy K 40, paragony K 41, zeznania powódki K 419v/

Powódka ponosi także koszty abonamentu telefonicznego w kwocie 72,69 zł miesięcznie. ( pismo z fakturą K 50 )

W. L. (1) ma 49 lata, leczy się na kilka schorzeń: nadciśnienie, jaskrę, w związku z czym pozostaje pod opieką specjalistów i przyjmuje stałe leki obniżające ciśnienie oraz krople do oczu, a nadto wykonuje stałe, płatne badania monitorujące stan zdrowia. Dodatkowo uczęszcza na stałe wizyty ginekologiczne i korzysta z opieki stomatologa. Łączny koszt roczny związany z opieką zdrowotną to ok. 700 zł. / dowód- zaświadczenie lekarskie K 72-73, zeznania powódki K 419/.

Powódka nadal korzysta z usług fryzjera, rzadziej z kosmetyczki, natomiast zrezygnowała z siłowni, kursów językowych i doszkalających, a także wyjazdów do (...), na basen, w okresie od rozstania stron nie wyjeżdżała też na wycieczki zagraniczne, była 1 raz na 3 dniowym wyjeździe w J..

Powódka posiada konto bankowe ze stanem na koniec listopada 2016 roku – 9793,86 złotych, na koncie tym przechowywane są środki uzyskane z ubezpieczenia w związku ze śmiercią siostry powódki, pieniądze te powódka ma jako zabezpieczenie, okresowo w przypadku braku bieżących środków wykorzystuje część pieniędzy, ale stara się potem stan konta uzupełniać.

/dowód: wyjaśnienia powódki K 418-420, historia rachunku i pismo K 416-417, formularz meldunkowy K 77/ .

Pozwany W. L. (2) pozostaje w stosunku pracy, nadal jest zatrudniony w (...) w W. w charakterze sekretarza i ze stosunku pracy za 2015 rok uzyskał po odliczeniu podatku, składek na ubezpieczenie i zdrowotne dochód „netto” w kwocie ok. 84000 złotych. Wynagrodzenie miesięczne powoda wynosi przeciętnie 4600-4700 złotych „netto”, otrzymuje też okresowo dodatki do wynagrodzenia np. nagrody kwartalne w kwotach od 1100-1300 zł netto, roczne w podobnej wysokości i okazjonalne np. świąteczne do 1000 zł oraz ryczałty do wynagrodzenia na środki lokomocji. Przysługuje mu także dodatkowe wynagrodzenie roczne tzw. 13-ta pensja. Okazjonalnie otrzymuje świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych

Ponadto z działalności gospodarczej uzyskał przychód w kwocie 174.383 zł, po odliczeniu kosztów przychodu ok. 146.000 zł i podatku osiągnął zysk w kwocie nieco ponad 26.000 złotych. Pozwany jest nadto właścicielem działek rolniczych i z tego tytułu za 2015 rok otrzymał dopłaty w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w kwocie łącznej 1364,42 złote.

Pozwany od października 2015 roku wynajmuje 2 pokojowe mieszkanie o powierzchni 62 m ² w S. na ul. (...), które zajmuje sam. Miesięczny czynsz zawierający koszty mediów wynosi 1150 zł. Jego partnerka posiada swój lokal, pozwany bardzo często tam przebywa, jednak nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Pozwany pokrywa koszty abonamentu TV z platformy P. Cyfrowy w domu, który użytkuje powódka z synem w kwocie 59,99 zł. Opłaca miesięczne alimenty na rzecz syna stron W. w kwocie 1500 złotych.

Pozwany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej posiada samochody osobowe na podstawie umów leasingowych, koszty związane z użytkowaniem samochodu- raty leasingowe, ubezpieczenie pojazdu, koszty paliwa, napraw, czy okresowych przeglądów i wymian rozlicza jako koszty uzyskania przychodu w ramach tej działalności. Podobnie rozliczane są koszty użytkowania telefonu przez pozwanego.

W okresie od orzeczenia rozwodu pozwany był na wycieczce w (...), gdzie wyjechał na ryby, ponadto wraz ze swoją partnerką oraz jej rodziną przebywał na 10-dniowej wycieczce we W..

U pozwanego stwierdzono drobne zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, w związku z czym otrzymał skierowanie na leczenie uzdrowiskową, okresowo korzysta z rehabilitacji w ramach NFZ, w tym rehabilituje się sam ćwicząc w domu. Z opieki stomatologicznej korzysta w ramach ubezpieczenia NFZ.

/dowód: okoliczności bezsporne K 412, zeznania pozwanego K 420-421, kserokopia ksiązki przychodów i rozchodów w odrębnym pliku oraz K 237-259, zeznania podatkowe K 7-12, decyzja nr (...) 21-22, dokumentacja medyczna K 408-411, 260-261, 278-303, umowa leasingu K 403-405, wyciągi z konta K 100-102, 109-120, 170-polisy (...), faktury za zakup paliwa i części samochodowych K 136-162, opłat z rat leasingowych i ubezpieczenia, wyciągi z kont K 170-171, 101-102, 109- 120, 393, wyciąg z konta pozwanego K 201-235/.

Strony w trakcie małżeństwa nabyły działki na terenie S. na ulicy (...) i zaczęły budować dom z mieszkaniami i lokalami na wynajem z przeznaczeniem dla starszej córki stron. W związku z tym zaciągnęły kredyt hipoteczny, którym obciążona jest nieruchomość na ul. (...), rata miesięczna kredytu wynosi ok. 1800 złotych i strony pokrywają ją po połowie. Ponadto, by pozyskać środki na ten sam cel, w 2015 roku sprzedały dom w W. za kwotę ok. 254.000 zł, pozwany przekazał jako darowiznę na pokrycie kosztów budowy tych obiektów M. L. kwoty 20.000 w maju 2016, 30.000 we wrześniu 2016, podobne darowizny dokonywane także były w okresie trwania małżeństwa np. 50.000 złotych w lutym 2016 roku, 60.000 zł w grudniu 2015 roku. / umowy darowizny, wyciągi z konta K 170-173/

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie jest częściowo uzasadnione.

Rozpatrując niniejszą sprawę Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, sporządzonych w przepisanej formie i przez kompetentne organy, tym samym korzystających z domniemania prawdziwości /art. 244 Kpc/ oraz na dowodzie z wyjaśnień stron. W zasadniczych kwestiach wyjaśnienia stron były bezsporne, w sferze sporu pozostaje ocena, czy sytuacja powódki na skutek rozwodu uległa pogorszeniu, a jeśli tak to jakie są możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego w zakresie płacenia na jej rzecz alimentów. Ponadto Sąd wziął pod uwagę zeznania świadka L. P. (3), której wiarygodność w zakresie podawanych faktów również nie była zakwestionowana, pozwany jedynie kwestionował wnioski, które można wyprowadzić z zeznań wymienionej o bardzo wysokim standardzie życia stron przed rozwodem.

Zgodnie z art. 60 § 2 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, Sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Artykuł 61 stanowi, iż z zastrzeżeniem przepisu artykułu poprzedzającego do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków rozwiedzionych drugiemu stosuje się odpowiednio przepisy o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.

Analizując sytuację powódki należy stwierdzić, iż jej sytuacja na skutek rozwodu orzeczonego z wyłącznej winy pozwanego uległa pogorszeniu. Dopóki małżonkowie mieszkali razem i prowadzili wspólne gospodarstwo domowe mieli do wspólnej dyspozycji dochody z trzech źródeł: wynagrodzenia powódki i wynagrodzenia pozwanego oraz prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Analiza tych dochodów wskazuje przy tym, że kwoty dokładane do wspólnego budżetu przez pozwanego były dwukrotnie wyższe od tych, które uzyskiwała z zatrudnienia powódka. Samo wynagrodzenie miesięczne pozwanego było o około 2000 złotych wyższe, ponadto regularnie uzyskiwał premie, nagrody, przysługiwał mu ryczałt na środki lokomocji. Jeśli uwzględnić wyłącznie zysk z prowadzonej działalności obliczony za rok 2015, to dodatkowe źródło zarobkowania przynosiło rodzinie blisko 2500 zł miesięcznie. Warto tu też wskazać, że prowadzona działalność skutkuje też możliwością rozliczenia w ramach kosztów takich wydatków, jak telefon, koszty związane z użytkowaniem samochodu, co wpływa na ogólny poziom życia i kwoty, jakimi rodzina dysponuje na pozostałe wydatki.

Natomiast obecnie powódka ma tylko własne wynagrodzenie, zaś wydatki na dom pokrywa wyłącznie powódka, przy czym są zapewne bardzo zbliżone, a nawet zwiększyły się w związku ze stopniowym zużywaniem się i psuciem urządzeń, których koszt naprawy pokrywa wyłącznie powódka. Prowadzi ona wspólne gospodarstwo domowe z synem, otrzymuje alimenty na jego rzecz, jednakże zgodnie z jej wskazaniami uzyskiwana w ten sposób kwota nie pokrywa pełnych kosztów utrzymania W. L. (3). Należy tu podkreślić, że strony budowały dom dla pełnej rodziny przy uwzględnieniu pełnych jej dochodów, jego wyposażenie, wielkość, komfort, otoczenie – ogród, jego zagospodarowanie przekładają się na obecne koszty utrzymania. Tu warto wskazać, że wypowiedzi pozwanego na ten temat, jakoby w ogrodzie miały być „trzy bratki zasadzone w doniczce” pozostają w rażącej sprzeczności z zeznaniami L. P. (3).

Należy tu też wskazać, że przeprowadzone dowody jednoznacznie wskazują, że poziom życia stron, a zatem samej powódki, był wyższy niż przeciętny i to stanowi punkt odniesienia przy ocenie, czy nastąpiło pogorszenie sytuacji powódki, jako małżonka niewinnego rozkładu pożycia. Pozwany, jakkolwiek wskazywał na to, że wycieczki zagraniczne były organizowane tańszym kosztem, przyznał, że takie miały miejsce, okoliczność ta znajduje nadto potwierdzenie w dowodach przedstawionych przez powódkę- wydrukach z konta potwierdzających przelewy na ten cel, czy potwierdzeniach rezerwacji. Wycieczka dla dwóch osób na (...), do (...), nawet jeśli częściowo korzysta się z możliwości tańszych noclegów niewątpliwie jest znaczącym wydatkiem. Regularne korzystanie z możliwości wyjazdów do (...), kompleksów basenowych położonych w miejscowościach odległych o kilkadziesiąt km całą rodziną, czy regularne wyjścia do restauracji również obrazują wyższy poziom życia niż przeciętna w szczególności w odniesieniu do poziomu przeciętnego w takiej miejscowości, jak S..

Trzeba też wskazać, że strony w trakcie trwania małżeństwa zgromadziły majątek, nieruchomości, czy gotówkę, która została przekazana w ramach darowizny dorosłej córce już w 2015 roku i okoliczność ta także potwierdza dostatni poziom życia małżonków.

Zeznania powódki oraz L. P. (3) wskazują także, że w wyniku orzeczenia rozwodu w sposób istotny pogorszyła się sytuacja powódki w aspekcie dotyczącym zaspokajania jej bezpośrednich potrzeb związanych z pielęgnacją ciała, urody, w okresie trwania małżeństwa regularnie korzystała z usług fryzjerskich, kosmetologicznych, siłowni, obecnie z części rezygnuje.

Można w tym miejscu przytoczyć orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1998 r. III CKN 186/98, które wskazuje na konieczność porównania sytuacji małżonka niewinnego sprzed rozwodu do sytuacji, w jakiej znalazł się na skutek rozwodu: „ Przesłanką rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego małżonka ponoszącego wyłączną winę rozkładu pożycia jest ustalenie, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, nie mające jednak cech niedostatku. Ocena, czy nastąpiło takie pogorszenie, zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się wskutek orzeczenia rozwodu, z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.” /LEX nr 83804/.

Powódka dysponując tylko swoim wynagrodzeniem nie jest w stanie zaspokoić wszystkich tych potrzeb, które dotychczas były zaspokojane, a tym samym jednoznacznie należy stwierdzić, że jej sytuacja pogorszyła się.

Powódka nie ma żadnego innego źródła dochodu. W ocenie argument, na który się powołuje, mianowicie konieczność przeznaczenia czasu także na kontakty z synem, w sytuacji pełnienia kilkunastogodzinnych dyżurów szpitalu, w tym dyżurów nocnych, nieobecności z tym związanych jest racjonalny i zasadny. Warto tu wskazać, że prześledzenie wpływów na wspólne konto stron pokazuje, że o ile powódka otrzymuje wyłącznie wynagrodzenie miesięczne i jest ono za poszczególne miesiące w bardzo zbliżonej wysokości, o tyle pozwany, poza wynagrodzeniem miesięcznym, otrzymuje także regularnie nagrody, ryczałtowy dodatek związany z kosztami dojazdów.

Odnośnie stanu zdrowia obu stron, należy wskazać, że zarówno powódka, jak i pozwany powołują się na schorzenia, które powodują konieczność uczęszczania do lekarzy, jednakże schorzenia powódki w odróżnieniu od tych, na które powołuje się pozwany wymagają ponoszenia stałych wydatków na leki – obniżających ciśnienie i stosunkowo drogich kropli do oczu, a także regularnych badań monitorujących stan zdrowia.

Sytuacja pozwanego nie uległa znaczącej zmianie, jej ewentualne pogorszenie jest skutkiem większych wydatków związanych z prowadzeniem odrębnego gospodarstwa domowego, wynajęciem mieszkania. Natomiast dochody pozwanego pozostają na zbliżonym poziomie, ponadto nadal prowadząc działalność gospodarczą rozlicza on część kosztów bieżącego utrzymania w ramach tej działalności. Tu należy wskazać, że pozwany przedstawiając sumaryczne dochody i wydatki, jako dochód wskazał zysk z prowadzonej działalności, a jednocześnie wykazał jako swoje wydatki miesięczne wszystkie koszty użytkowania samochodu.

W trakcie postępowania powódka wskazywała na dokonywane przelewy miedzy kontami, wypłaty gotówkowe, czy dyspozycje kwotami uzyskanymi ze sprzedaży domu, Sąd pominął te kwestie, te ostatnie nie należą do zagadnień związanych z ustalaniem alimentów, a ewentualnym podziałem majątku, natomiast dochody pozwanego były ustalone w oparciu książkę przychodów i rozchodów oraz PIT rozliczające należny podatek.

Sąd oddalił powództwo ponad kwotę 700 zł, albowiem zdaniem Sądu możliwości zarobkowe pozwanego pozwalają na płacenie takiej kwoty, z drugiej strony kwota ta przy uwzględnieniu alimentów przekazywanych na syna stron, z którym powódka prowadzi wspólne gospodarstwo domowe jest wystarczająca, by zaspokoić jej usprawiedliwione potrzeby, które nie mogły być zaspokojone wskutek pogorszenia sytuacji.

Mając na względzie powyższe okoliczności na podstawie art. 60§2 Krio, art. 61 Krio i art. 135§1 Krio Sąd orzekł jak w punktach I i II.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 113 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zasądzając od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa 0opłatę, od uiszczenia której powódka była zwolniona, zaś o rygorze natychmiastowej wykonalności w oparciu o przepis art. 333§1 pkt 1 Kpc.