Sygn. akt I C 263/17
wyroku z dnia 19 maja 2017 r.
Pozwem z dnia 30 marca 2016 r. (data stempla pocztowego) powód Skarb Państwa – Prezydent (...) W. wniósł o zasądzenie pozwanej R. G. kwoty 6 407,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwot: 733,29 zł od dnia 9 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty, 1 124,91 zł od dnia 9 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty, 1 516,52 zł od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty, 1 516,52 zł od dnia 01 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty, 1 516,52 zł od dnia 1 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty, od kwoty 531,00 zł od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 531,00 zł od dnia 1 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 22 września 2009 r. pozwana nabyła prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w W. pry ul. (...) wraz z ułamkową częścią 14460/3061073 prawa użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako dz. ew. nr 70 w obrębie 2-04-04 o powierzchni 34141 m2 stanowiącego własność Skarbu Państwa, a także prawo własności miejsca parkingowego położonego w budynku przy ul. (...) wraz z ułamkową częścią 2250/3061073 prawa użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako dz. ew. nr 70 w obrębie 2-04-04 o powierzchni 34141 m2 stanowiącego własność Skarbu Państwa. Pozwana była zobowiązana do uiszczania opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która wypowiedzeniem Prezydenta (...) W. z dnia 21 października 2010 r. została ustalona w wysokości: za rok 2011 – 1466,58 zł, 2012 – 1858,20 zł oraz 2013 i następne – 2249,81 zł. kwota dochodzona pozwem stanowi łączne zadłużenie pozwanej za okres od 2011-2015 (pozew k. 1-3).
W dniu 28 kwietnia 2016 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt I Nc 2596/16, w którym nakazał, aby pozwana R. G. zapłaciła na rzecz powoda kwotę 6 407,76 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od kwot:
733,29 zł od dnia 9 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty,
1 124,91 zł od dnia 9 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty,
1 516,52 zł od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty,
1 516,52 zł od dnia 1 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty,
1 516,52 zł od dnia 1 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty
oraz kwotę 1 863,00 zł (jeden tysiąc osiemset sześćdziesiąt trzy złote zero groszy) tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 1800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w terminie 14 dni od otrzymania nakazu zapłaty albo wniosła w tymże terminie sprzeciw (nakaz zapłaty o sygn. akt I Nc 2596/16- k. 26).
Pozwana R. G. wniosła skutecznie sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 28 kwietnia 2016 r., zaskarżając go w części, tj. w zakresie zasądzenia od pozwanej kwoty 733,29 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie zasądzenia od pozwanej kwoty 1124,91 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9 kwietnia 2012 r. Wniosła także o zasądzenie od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych. Pozwana podniosła zarzut przedawnienia dochodzonych roszczeń za lata 2011 i 2012. W uzasadnieniu sprzeciwu wskazała, że zobowiązanie do uiszczania opłat rocznych za użytkowanie wieczyste ma charakter zobowiązań okresowych, a co za tym idzie – przedawnia się z upływem 3 lat. Wobec wydania orzeczenia przez SKO w dniu 30 stycznia 2012 r., trzyletni termin przedawnia roszczenia dotyczącego opłaty za rok 2011 r. upłynął w lutym 2015 r., a opłaty za rok 2012 - w kwietniu 2015 r. (sprzeciw - k. 33-35).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ulicy (...) w dzielnicy W., (...) W. stanowiącej działkę ewidencyjną o nr (...) z obrębu 2-04-04 o powierzchni 34 141 m2 jest Skarb Państwa (okoliczność niesporna).
W dniu 22 września 2009 r. R. G. nabyła prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w W. przy ul. (...) wraz z ułamkową częścią 14460/3061073 prawa użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako dz. ew. nr 70 w obrębie 2-04-04 o powierzchni 34141 m2 a także prawo własności miejsca parkingowego położonego w budynku przy ul. (...) wraz z ułamkową częścią 2250/3061073 prawa użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako dz. ew. nr 70 w obrębie 2-04-04 o powierzchni 34141 m2. (dowody: akt notarialny z dnia 22 września 2009 r. k. 13-18, KW nr (...) k. 22-24).
Pismem z dnia 30 kwietnia 2010 r. Zarząd Mienia Skarbu Państwa zawiadomił R. G. o opłacie rocznej z tytuły użytkowania gruntu Skarbu Państwa położonego w W. przy ul. (...), która za rok 2010 i następne miała wynosić 847,39 zł, w tym 733,29 zł za udział związany z własnością lokalu położonego przy Lechickiej 3 w W. oraz 114,10 zł za udział związany z własnością garażu (zawiadomienie o opłacie rocznej k.8).
Pismem z dnia 21 października 2010 r. Skarb Państwa-Prezydent (...) W. wypowiedział ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2010 r. dotychczasową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego ułamkowej (...) części nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa, oznaczonej jako dz. ew. nr 70 w obrębie 2-04-04 o powierzchni 34141 m2, położonej w W. przy ul. (...) – wobec zmiany wartości gruntu, ustalając z dniem 1 stycznia 2011 r. nową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego na kwotę 2 249,81 zł (pismo z dnia 21 października 2010 r. k. 10).
Orzeczeniem z dnia 30 stycznia 2012 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. oddaliło wniosek R. G. przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Prezydenta (...) W. o uznanie, że podwyższenie opłaty z tytułu (...) udziału w prawie użytkowanie wieczystego nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę ew. nr 70 z obrębu 2-04-04 o pow. 34141 m2 jest nieuzasadnione albo uzasadnione w innej wysokości (orzeczenie SKO z dnia 30 stycznia 2012 r. k. 11-12).
Pismem z dnia 4 listopada 2015 r. Zarząd Mienia Skarbu Państwa zawiadomił R. G. o aktualizacji opłaty rocznej z tytuły użytkowania gruntu Skarbu Państwa położonego w W. przy ul. (...), zgodnie z którą opłata za rok 2011 wynosiła 1466,58 zł, za rok 2012 – 1858,20 zł, za rok 2013 i następne: 2249,81 zł (zawiadomienie o opłacie rocznej k.9).
Pismem z dnia 9 lutego 2016 r. r. Zarząd Mienia Skarbu Państwa wezwał R. G. do zapłaty kwoty 8 086,56 zł z tytułu użytkowania wieczystego gruntu położonego przy ul. (...) W. za lata 2011-2015 w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania na wskazany rachunek bankowy (okoliczność niesporna, dowód: wezwanie do zapłaty wraz z dowodami doręczenia - k. 5).
Powyższy stan faktyczny nie był sporny między stronami, a Sąd ustalił go na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów, a także na podstawie twierdzeń stron przyznanych wprost i niezaprzeczonych przez stronę przeciwną, kierując się regulacją art. 229 k.p.c. i art. 230 k.p.c. Złożone dokumenty nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności i nie były kwestionowane przez żadną ze stron niniejszego postępowania.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo w części objętej sprzeciwem od nakazu zapłaty nie zasługiwało na uwzględnienie.
W niniejszej sprawie powód Skarb Państwa-Prezydent (...) W. domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanej łącznej kwoty 6 407,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi określonymi szczegółowo w pozwie oraz kosztami procesu. Przy czym z uwagi na zaskarżenie nakazu zapłaty z dnia 28 kwietnia 2016 r. jedynie w części, tj. w zakresie roszczenia obejmującego opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego za lata 2011 i 2012 – w pozostałym zakresie, tj. co do kwoty 4 549,56 zł wraz z odsetkami ustawowymi, nakaz zapłaty zyskał przymiot prawomocności. Nie wymaga zatem pogłębionego wywodu, że na podstawie art. 505 § 2 k.p.c. Sąd rozpoznawał niniejszą sprawę jedynie w granicach, w których nastąpiła utrata mocy nakazu zapłaty wskutek zaskarżenia go sprzeciwem.
Żądanie powoda znajduje swą podstawę w art. 238 k.c., zgodnie z którym wieczysty użytkownik uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną. Stosownie natomiast do treści art. 71 ust. 1 i 4 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.), za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. Użytkownicy wieczyści mają opłaty roczne wnosić w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok - bez żadnego odrębnego wezwania. Przy czym obecnie nie budzi jakichkolwiek wątpliwości, że opłaty z tytułu użytkowania wieczystego mają charakter cywilnoprawny. Stanowią one ekwiwalent pieniężny za możliwość korzystania przez użytkownika wieczystego z gruntu Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego z wyłączeniem innych osób.
W tym miejscu należy wskazać, że pozwana nie kwestionowała roszczenia powoda ani co do zasady, ani co do wysokości, w szczególności poza sporem pozostawało istnienie obowiązku uiszczania przez pozwaną na rzecz powoda opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego gruntu przy ul. (...) w W.. Nie była przedmiotem sporu również wysokość żądania pozwu, a w szczególności stawka opłaty rocznej, a Sąd nie znalazł podstaw, by z urzędu podważać prawdziwość twierdzeń powoda. Pozwana swe stanowisko zmierzające do oddalenia powództwa w zaskarżonej przez nią części opierała jedynie na zarzucie przedawnienia roszczenia.
Odnosząc się zatem do podniesionego przez pozwaną zarzutu, wskazać należy, że przepisy regulujące użytkowanie wieczyste nie wprowadzają szczególnego terminu przedawnienia dla roszczeń właściciela gruntu z tytułu opłaty rocznej, wobec czego zastosowanie znajdą przepisy ogólne, tj. art. 118 k.c., zgodnie z którym jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Nie powinno przy tym budzić wątpliwości, że roszczenie z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste - płatne – zgodnie z art. 71 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 2014.518) - do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok, jest roszczeniem okresowym, a zatem ulega przedawnieniu w terminie 3 lat. Tym bowiem różni się świadczenie okresowe od jednorazowego, spełnianego sukcesywnie, że wpłacane okresowo kwoty nie są zaliczane na poczet jednego świadczenia. Pogląd taki dominuje także w orzecznictwie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1999 r., II CKN 639/98, OSN 2000, Nr 6 poz. 121, wyrok SA w Warszawie z dnia 11 kwietnia 2013r., I ACa 1337/12). Obowiązek zapłaty opłaty rocznej powstaje co do zasady z każdym rozpoczętym rokiem kalendarzowym trwania umowy, a termin wymagalności upływa z dniem 31 marca danego roku. Z tych względów roszczenie o zapłatę opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego, jako roszczenia okresowe ulegają przedawnieniu z upływem lat 3.
Stosownie do art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wskazać należy, że roszczenie staje się wymagalne z nadejściem momentu, w którym świadczenie ma być spełnione. Wymagalność roszczenia należy łączyć z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania. W rozpoznawanej sprawie termin wymagalności roszczeń z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste za rok 2011 r. i 2012 r. przypadał odpowiednio na dzień 31 marca 2011r. i 31 marca 2012 r. Z upływem dnia określonego jako termin płatności rozpoczął bieg trzyletni termin przedawnienia roszczeń.
Niemniej roszczenie o zapłatę dochodzonej w niniejszej sprawie uzupełniającej opłaty za rok 2011 nie stało się wymagalne odpowiednio 1 kwietnia 2011 r. z uwagi na toczące się na podstawie przepisu art. 78 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami postępowanie przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Dlatego też dopiero z dniem następnym po dniu uprawomocnienia się orzeczenia SKO wskazane roszczenie stało się wymagalne. Biorąc zaś pod uwagę 14-dniowy termin na zaskarżenie wskazanego orzeczenie oraz zwyczajowy tryb doręczania przesyłek, przyznać należy rację pozwanej, że orzeczenie to stało się ostateczne, a co za tym idzie – roszczenie powoda w tym zakresie stało się wymagalne – najpóźniej w lutym 2012 r.
Mając na uwadze, żę strona powodowa pozwem złożonym w dniu 30 marca 2016 r. dochodziła kwot należnych z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste za okres od 2011 r. do 2015 r. stwierdzić należy, że należności dochodzone za lata 2011 r. i 2012 r., co do których pozwana podniosła zarzut przedawnienia, w istocie uległy przedawnieniu (za rok 2011 - w lutym 2015 r., a za 2012 – 1 kwietnia 2015 r.).
Powyższe uwagi w pełni odnoszą się do żądanych w sprawie należności ubocznych w postaci odsetek za opóźnienie, które – jako świadczenie okresowe - przedawniają się w terminie 3 lat (art. 118 k.c.), z tym jednak zastrzeżeniem, że co do zasady nie później niż z upływem terminu przedawnienia roszczenia głównego (zob. uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2005 r., III CZP 42/04). Mając na uwadze powyższe, zarzut przedawnienie roszczenia podniesiony przez pozwanego, okazał się uzasadniony także w zakresie wskazanych należności ubocznych.
Orzekając o kosztach postępowania w pkt. III wyroku Sąd dokonał ich stosunkowego rozdzielenia, stosownie do reguły z art. 100 zd. 1 k.p.c. Zauważyć przy tym należy, że wniesienie sprzeciwu w zakresie merytorycznego rozstrzygnięcia powoduje również skutek w postaci upadku – w całości postanowienia o kosztach procesu, a to z tego powodu, że w tej sytuacji nakaz traci charakter orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji, a tylko w takim orzeczeniu jest miejsce dla rozstrzygnięcia sądu o kosztach. W orzeczeniu kończącym sprawę w instancji sąd, stosownie do art. 108 § 1, ponownie rozstrzyga o całości kosztów procesu, traktując jednocześnie część przedmiotową niezaskarżoną sprzeciwem jako przegraną pozwanego.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, przyjąć należy, że powód wygrał sprawę w 70 % , a przegrał w 30 %, zaś pozwana w takim stosunku sprawę wygrała. Strony powinny zatem ponieść koszty procesu w następujących udziałach: powód w 30 %, a pozwana w 70%.
Powód poniósł faktycznie koszty postępowania w wysokości 2400 zł, na co składało się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 2400 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 października 2016 r. Na koszty pozwanej złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 października 2016 r. w kwocie 2400 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, tj. łącznie 2417 zł.
Suma kosztów procesu wyniosła zatem 4817 zł. Powód odpowiada za koszty procesu do wysokości 1445,10 zł, a pozwana do wysokości (...),90. Nadwyżka kosztów procesu poniesionych przez powoda nad kwotą kosztów, za którą odpowiada wynosi 954,90 zł i taką kwotę należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda.
O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł w punkcie III sentencji wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Mając na uwadze wyniki postępowania, Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Kasy Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy kwotę 175 zł (250 x 0,70) tytułem nieuiszczonej części opłaty sądowej od pozwu, od której powód był zwolniony.
SSR Paweł Szymański
Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej.