UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił T. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ, powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 r.) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego bądź przekazania środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu za pośrednictwem Zakładu na dochody Budżetu Państwa. Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił, krótszy, niż wymagany przez ustawodawcę staż pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w ilości 11 lat, 10 miesięcy i 7 dni w okresie 16.02.1987 r. do 31.12.1998 r. w Komendzie Wojewódzkiej Policji w S.. Nie uznano jako wykonywanej w szczególnych warunkach pracy w okresie od 31.10.1981 r. do 15.02.1987 r. w (...) Kombinacie Budowlanym w S. jako kierowcy autobusu, gdyż brak jest dokumentów potwierdzających zatrudnienie w szczególnych warunkach. (decyzja k. 18 akt ZUS)

Od powyższej decyzji T. S. odwołał się w dniu 12 września 2016 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi i wniósł o jej zmianę oraz o przyznanie mu prawa do emerytury. Skarżący podniósł, że świadczył w pełnym wymiarze czasu pracy i stale pracę w szczególnych warunkach w spornym okresie w (...) Kombinacie Budowlanym w S. jako kierowca autobusu, tj. prace określone w Dziale VIII poz. 2 Wykazu A załącznika do Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm). (odwołanie k. 2 – 3)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 4 – 4 verte)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

T. S. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna)

W okresie od 16.02.1987 r. do 31.12.1998 r. ubezpieczony był zatrudniony w Komendzie Wojewódzkiej Policji w S. i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę w szczególnych warunkach jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony określoną w Dziale VIII poz. 2 wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm). (bezsporne, a nadto świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 3.09.2010 r. k. 16 akt ZUS)

W okresie od 1.09.1971 r. do 15.02.1987 r. wnioskodawca świadczył pracę na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Kombinacie Budowlanym w S.. (świadectwo pracy w załączonych aktach osobowych k. 31)

U wskazanego wyżej pracodawcy ubezpieczony otrzymał angaże na następujące stanowiska pracy:

- od dnia 1.09.1971 r. - ucznia w zawodzie murarza;

- od dnia 13.07.1973 r. – murarza – tynkarza;

- od dnia 31.01.1975 r. – kierowcy (...);

- od dnia 2.05.1978 r. – kierowcy;

- od dnia 7.06.1982 r. – kierowcy autobusu powyżej 15 miejsc. (umowy o pracę, angaże w załączonych aktach osobowych k. 31)

W (...) Kombinacie Budowlanym w S. od dnia 1.09.1971 r. przez pierwsze dwa lata wnioskodawca pracował jako murarz, tynkarza a później jako kierowca mechanik. Od 1975 r. do 1981 r. ubezpieczony pracował jako kierowca i jeździł wówczas samochodami typu Ż. bądź N. a następnie jeździł osinobusem na płycie Stara 28, którym przewoził ludzi. Uprawienie do prowadzenia autobusów T. S. uzyskał w dniu 29.11.1980 r. W okresie od 31 października 1981 r. do lutego 1987 r. wnioskodawca jeździł autobusem typu S. bądź J. o liczbie miejsc powyżej 15. W ten sposób wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy a także często w godzinach nadliczbowych. (zeznania wnioskodawcy 00:10:55 – 00:17:32, zeznania świadka J. M. 00:05:37 – 00:08:00, zeznania świadka K. W. 00:08:00 – 00:10:55, okazanie prawa jazdy (...):10:55)

Wnioskodawca posiada łącznie ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. (okoliczność bezsporna)

Ubezpieczony nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego. (okoliczność bezsporna)

W dniu 9 sierpnia 2016 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. (wniosek k. 1 – 8 akt ZUS)

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił T. S. prawa do emerytury z uwagi na fakt, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił, krótszy, niż wymagany przez ustawodawcę staż pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w ilości 11 lat, 10 miesięcy i 7 dni w okresie 16.02.1987 r. do 31.12.1998 r. w Komendzie Wojewódzkiej Policji w S.. Nie uznano jako wykonywanej w szczególnych warunkach pracy w okresie od 31.10.1981 r. do 15.02.1987 r. w (...) Kombinacie Budowlanym w S. jako kierowcy autobusu, gdyż brak jest dokumentów potwierdzających zatrudnienie w szczególnych warunkach. (decyzja k. 18 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy ze (...) Kombinatu Budowlanego w S. oraz dokumentów z akt emerytalnych a także osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków pracujących ze skarżącym we wskazanym wyżej zakładzie pracy na tym samym bądź współpracującym stanowisku pracy.

Świadek J. M. pracował razem z wnioskodawcą od 1979 r. do końca spornego okresu.

Świadek K. W. pracował od 1976 r. do 1987 r. na tym samym stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 i wyżej wymieniony jeździł razem z wnioskodawcą.

Zeznania świadków są jasne, relatywnie dokładne i wewnętrznie spójne. Korespondują przy tym z zeznaniami wnioskodawcy, tworząc razem spójny obraz charakteru pracy świadczonej przez wnioskodawcę.

Ponadto świadkowie Ci nie mają żadnego interesu w tym, aby zeznawać na korzyść ubezpieczonego, gdyż są dla niego osobami obcymi. Stanowią oni tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Nadto zeznania świadków i wnioskodawcy nie zostały zasadnie podważone przez organ rentowy w toku procesu.

Podkreślić należy, że świadkowie zgodnie i stanowczo potwierdzili, że w (...) Kombinacie Budowlanym w S. wnioskodawca od października 1981 r. do końca zatrudnienia stale i pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca autobusu o liczbie miejsc powyżej 15. Z okazanego przez ubezpieczonego prawa jazdy wynika, że od 1981 r. miał on już uprawnienia do kierowania pojazdami tej kategorii, także angaże z akt osobowych potwierdzają, że w końcowym okresie zatrudnienia ubezpieczony wykonywał pracę w przedmiotowym charakterze.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych oraz przeprowadzonej oceny dowodów, należy uznać, że odwołanie T. S. od zaskarżonej decyzji zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 887 z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według treści § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany (...) wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11.2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawca nie należy do Otwartego Funduszu Emerytalnego, spełnia przesłanki ustawowe lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz ukończenia wieku emerytalnego w dacie rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu wnioskodawca spełnia również warunek dotyczący posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma jednak zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84).

Podkreślić należy, iż istotnym jest jakie prace realnie w toku swojego zatrudnienia wykonywał skarżący oraz czy prace te są wymienione w cytowanym wyżej Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 roku, gdyż właśnie to Rozporządzenie jest aktem prawnym, w oparciu o który należy orzekać, czy dana praca była pracą w warunkach szczególnych. Sama natomiast nazwa stanowiska (lub brak tej nazwy) nie może dyskwalifikować faktycznie wykonywanych prac w spornym okresie zatrudnienia jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Dla celów ustalenia pracy w warunkach szczególnych znaczenie ma nie nazewnictwo zajmowanych stanowisk, lecz faktyczny zakres wykonywanych prac.

W toku procesu wnioskodawca udowodnił zeznaniami świadków oraz własnymi zeznaniami, że w spornym okresie zatrudnienia wykonywał faktycznie pracę w szczególnych warunkach jako kierowca autobusu o liczbie miejsc powyżej 15.

Analiza zaś treści wykazu A do powołanego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że przedmiotowe prace kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 są wymienione w dziale VIII poz. 2 jako prace w szczególnych warunkach.

Wykaz wymienia zatem taki rodzaj prac, jakie wedle nie budzących wątpliwości ustaleń, faktycznie wykonywał ubezpieczony.

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego wnioskodawca w (...) Kombinacie Budowlanym w S. w okresie od 31 października 1981 r. do lutego 1987 r. jeździł autobusem typu S. bądź J. o liczbie miejsc powyżej 15.

Wymienione wyżej prace były wykonywane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy przez wnioskodawcę. Stanowiły jego podstawowe i zasadnicze zajęcie jako pracownika.

Stwierdzić zatem należy, że ubezpieczony wykazał, iż stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy świadczył prace od 31 października 1981 r. do lutego 1987 r. wymienione w dziale VIII poz. 2 cytowanego wykazu A załącznika do Rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r.

Poza sporem postawał zaś okres pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach od 16.02.1987 r. do 31.12.1998 r. w Komendzie Wojewódzkiej Policji w S. jako kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony określony w Dziale VIII poz. 2 wykazu A stanowiącego załącznik do cytowanego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie zgromadzony materiał dowodowy wskazuje bezsprzecznie, że w okresie co najmniej 15 lat (w tym w spornym okresie od 31 października 1981 r. do lutego 1987 r.) wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności zaliczane do pracy w warunkach szczególnych.

W myśl art. 100 ust. 1. ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa

Na mocy art. 129 ust. 1 cytowanej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca w dniu 9 sierpnia 2016 r. złożył wniosek o świadczenie emerytalne, zaś urodził się w dniu (...), a zatem prawo do emerytury należało wnioskodawcy przyznać od dnia 28 sierpnia 2016 r., tj. od dnia spełnienia wszelkich warunków określonych cytowanymi przepisami, czyli daty osiągnięcia wieku emerytalnego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku uznając odwołanie wnioskodawcy za zasadne.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu, wypożyczając akta emerytalne.

K.B