UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 lutego 2015 roku powód R. B. zastępowany przez opiekuna prawnego A. J., reprezentowany przez adw. R. T. wniósł o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanej M. B. z dniem 1 lipca 2014 r., oraz względem pozwanego B. B. z dniem 1 lutego 2015 r., obciążenie pozwanych kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że prawomocnym wyrokiem z dnia 5 listopada 2009 r. wydanym w sprawie IV RC 49/08 Sąd Rejonowy Nowe Miasto i W. w P. zasądził od powoda na rzecz małoletnich wówczas pozwanych począwszy od 18 grudnia 2007 r. rentę alimentacyjną w kwocie po 150 zł na rzecz każdego z uprawnionych. Podniesiono, że w chwili orzekania o wysokości świadczenia powód znajdował się już w stanie wegetatywnym i był reprezentowany przez opiekuna prawnego A. J.. Podkreślono, że od czasu rozstrzygnięcia w przedmiocie alimentów stan zdrowia powoda nie zmienił się, jego funkcje życiowe nadal podtrzymuje aparatura medyczna, jest bez kontaktu z otoczeniem, a wszelkie czynności podejmuje opiekun prawny. Podniesiono, że jedynym dochodem powoda jest renta inwalidzka, która nie pozwalała na pokrycie opłat czynszowych, powód wraz z opiekunem prawnym został eksmitowany z dotychczasowego miejsca zamieszkania i w chwili obecnej zamieszkuje w lokalu socjalnym. Dalej wskazano, że pozwani od czasu rozstrzygnięcia o alimentach osiągnęli pełnoletniość, pozwana M. B. skończyła edukacje w szkole poligraficznej przy ul. (...) w P., a nadto pozostaje w wolnym związku i posiada około 2 letnie dziecko, zamieszkuje razem ze swoją matką i jej partnerem, zdaniem powoda posiada możliwość osiągania dochodów. W piśmie podniesiono, że drugi pozwany B. B. z informacji posiadanych przez opiekuna prawnego powoda uczęszcza do Zespołu Szkół (...) przy ul. (...) w P. i uczy się w kierunku mechanika samochodowego, w czerwcu 2015 roku powinien zakończyć edukacje zawodową. Według opiekuna prawnego A. J. pozwany prawdopodobnie pracuje, albowiem uzyskała ona informacje, że jest właścicielem samochodu osobowego, zatem ma możliwości do osiągania dochodów i utrzymania siebie.

W odpowiedzi na pozew z dnia 26 sierpnia 2015 r. pozwani M. B. i B. B. wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwana M. B. przyznała, iż ma niespełna dwuletniego syna, który urodził się z szeregiem schorzeń i wad wrodzonych, wymaga czasochłonnego i kosztownego leczenia, oraz wymaga osobistej opieki pozwanej. M. B. przyznała, że ukończyła (...) Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (...), oraz uzyskała tytuł czeladnika, jednakże nadal kontynuuje edukację w (...) Szkole Policealnej dla Dorosłych (...), a z uwagi na konieczność sprawowania osobistej opieki nad synem K. oraz kontynuację nauki, nie jest w stanie w chwili obecnej podjąć jakiejkolwiek pracy, a przez to nie ma możliwości zarobkowych, zatem utrzymuje się z alimentów od pozwanego oraz pomocy matki D. B.. Pozwana zaprzeczyła, iżby pozostawała z kimkolwiek w „wolnym związku", podkreśliła, że mieszka w mieszkaniu matki wraz z matką D. B. i bratem B. B. (również pozwanym) oraz swoim synem K..

Dalej w piśmie swoje stanowisko przedstawił pozwany B. B., który przyznał, że ukończył Zespół Szkół (...), jednakże kontynuuje edukację w (...) Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (...). Pozwany zaprzeczył, iżby posiadał jakikolwiek samochód, podkreślił, że nie ma prawa jazdy, a to z uwagi na brak środków finansowych pozwalających pokryć koszty kursu przygotowawczego i egzaminu w (...).

Wskazano, że pozwany mieszka wraz z matką, siostrą M. B. (również pozwaną) oraz siostrzeńcem K..

W piśmie z dnia 24 września 2015 r. powód zmodyfikował swoje żądanie wnosząc o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego w stosunku do B. B. z dniem 1 września 2015 r. , a pozwany na rozprawie w dniu 4 grudnia 2015 r. wyraził zgodę na modyfikację daty wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego wobec niego.

Sąd ustalił, co następuje:

Obowiązek alimentacyjny powoda R. B. względem pozwanej M. B. został ostatnio ustalony w wyroku Sądu Rejonowego Poznań Nowe Miasto i W. w P. z dnia 5 listopada 2009 r. w sprawie o sygn. akt IV RC 49/08, w której powód zobowiązany był do uiszczania na rzecz córki od dnia 18 grudnia 2008 r. alimentów w wysokości 150 zł miesięcznie.

D. B. mieszkała wówczas z małoletnimi pozwanymi w tym samym mieszkaniu co obecnie. Matka pozwanych pracowała wówczas w Przedszkolu nr (...) w P. na stanowisku woźnej od dnia 8 września 1992 r. i z tego tytułu otrzymywała w kwocie 948,08 zł netto miesięcznie.

D. B. w okresie od l października 2008 r. do 30 czerwca 2009r. z (...) Centrum (...) otrzymywała miesięcznie na rzecz małoletniej M. B. i B. B. po 350 zł na rzecz każdego dziecka. Matka pozwanych korzystała z pomocy (...) w P.. W lipcu 2008 r. otrzymała zasiłek celowy w wysokości 330 zł, w okresie od lipca 2008 r. do października 2008 r. otrzymywała świadczenie pieniężne w wysokości 200 zł miesięcznie. D. B. przyznano również pomoc w zakresie dożywiania na rzecz małoletnich dzieci w wysokości 154 zł. W okresie od listopada 2008 r. do grudnia 2008 r. matka powodów otrzymała świadczenie pieniężne w wysokości 250 zł miesięcznie. Decyzją z dnia 5 października 2009 r. (...) Centrum (...) odmówiło przyznania D. B. zasiłku rodzinnego oraz zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na rzecz M. i B. B.. D. B. od września 2009 r. uczęszczała do liceum.

Małoletnia M. B. uczęszczała podczas ostatniej sprawy do Zespołu Szkół Zawodowych nr (...) w P. do klasy I. Na wyżywienie dla dzieci D. B. przeznaczała kwotę 500 zł miesięcznie, na środki czystości 100 zł miesięcznie, na odzież i obuwie 200 zł miesięcznie. Małoletni nie zażywali wówczas na stałe leków, a jedynie witaminy. Koszt zakupu podręczników wynosił ok. 400 zł. Koszt ubezpieczenia wynosił 30 zł, a komitet rodzicielski 50 zł na dziecko. Małoletnia M. B. opłacała składkę klasową w wysokości 5 zł miesięcznie. D. B. kupowała dzieciom karty do telefonów komórkowych, na co przeznaczała 30 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich. Za Internet płaciła 30 zł miesięcznie. Małoletni B. B. uczęszczał na lekcje pływania. Koszt nauki wynosił 150 zł za jeden semestr w roku szkolnym.

R. B. na rozprawie w dniu 17 grudnia 2007 r. stracił przytomność, od dnia 19 grudnia 2007 r. przebywał na Oddziale Intensywnej Terapii (...) Centrum Medycznego (...) w stanie przewlekle ciężkim z zaburzeniami świadomości w stanie wegetatywnym. W dniu 25 kwietnia 2008 r. R. B. został przekazany do leczenia respiratorem w domu pod opieką zespołu ds. wentylacji domowej. Stwierdzono u niego przewlekły stan wegetatywny będący następstwem krwotoku śródmózgowego. R. B. podczas wydawania wyroku przez Sąd był trwale nieprzytomny i całkowicie zależny od pomocy specjalnie przeszkolonych osób trzecich oraz od specjalistycznej aparatury medycznej - respiratora, ssaka, pulsoksymetra. specjalnego łóżka i materaca przeciw odleżynowego.

Od marca 2009 r. A. J. - konkubina R. B. była zameldowana w jego mieszkaniu. Powód leżał w łóżku ortopedycznym i był na stałe podłączony do respiratora, karmiony był sondą bezpośrednio do żołądka i korzystał z pieluch dla dorosłych. R. B. wymagał całodobowej opieki, w związku z czym A. J. od wypadku nie pracuje i stale sprawuje nad nim opiekę. Raz w tygodniu do pozwanego przychodził lekarz i pielęgniarka. R. B. otrzymywał od l maja 2008 r. rentę w wysokości 1.050 zł miesięcznie, ponadto otrzymywał pomoc z opieki społecznej. Opłacane były za niego rachunki za prąd oraz otrzymywał dotację do czynszu w wysokości 179 zł miesięcznie, przy czym opłata za czynsz wynosiła 603 zł miesięcznie, za gaz ok. 50 zł. Mieszkanie R. B. było zadłużone na kwotę 3.000 zł, w związku z czym od października 2009r. nie została mu przyznawana dotacja na opłatę za czynsz. Ponadto otrzymywał on sporadycznie środki na zakup leków w wysokości ok. 300 zł, raz na kwartał przyznawano mu kwotę 60 zł na zakup środków czystości oraz na zakup wyżywienie 250 zł miesięcznie. W okresie od 7 lipca 2009 r. do 14 lipca 2009 r. przebywał na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii z rozpoznaniem ostrej niewydolności oddechowej i zapaleniem płuc. R. B. posiadał orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności od dnia 17 grudnia 2007 r. Miesięczny koszt zakupu lekarstw wynosił ok. 200 zł miesięcznie.

Dowód: dokumenty w aktach IV RC 49/08

Powód R. B. jest nadal od dnia 17 grudnia 2007 r. osobą chorą przewlekle, a jego stan zdrowia nie rokuje poprawy. Powód od 2008 r. jest pod opieka zespołu do spraw wentylacji mechanicznej, do której została zakwalifikowany z powodu przewlekłej niewydolności oddechowej po krwotoku podpajęczynówkowym z przebiciem do układu komorowego. W roku 2015 rozpoznano u powoda padaczkę. Powód jest w stanie wegetatywnym, nieprzytomny, nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem, potrzebuje całodobowej opieki i pielęgnacji, nie jest w stanie samodzielnie oddychać, jeść, pić, nie kontroluje czynności fizjologicznych. Jest całkowicie uzależniony od osób trzecich, wymaga specjalnego łóżka rehabilitacyjnego ze specjalistycznym materacem, częstej zmiany pieluchomajtek, pielęgnacji odleżyn (leczenie już istniejących i profilaktyka nowych- specjalne kremy, mydła, środki ochrony, opatrunki), karmienia specjalną dietą przez P.-a, tlenoterapii, toalety drzewa tchawiczo-oskrzelowego (pacjent jest wentylowany mechanicznie, samodzielnie nie odkrztusza), intensywnej rehabilitacji ruchowej- zapobieganie przykurczom, podawania wielu leków, zabezpieczenia w specjalistyczny sprzęt umożliwiający choremu oddychanie, częstych wizyt lekarskich i pielęgniarskich. Utrzymanie powoda w obecnym stanie zdrowia wymaga dużych nakładów finansowych – koszty energii elektrycznej, środków opatrunkowych, maści, kremów przeciwodleżynowych oraz licznych leków oraz artykułów higienicznych np. pieluchomajtek, które są refundowane tylko w niewielkim stopniu.

Powód wymaga stałego nadzoru i zaangażowania innej osoby, przy czym musi to być osoba odpowiednio przeszkolona i przygotowana (ukończony kurs) do opieki nad takim chorym.

R. B. posiada aktualną decyzję o niepełnosprawności w znacznym stopniu, która wydana jest do 30 czerwca 2019 r. od dnia 17 grudnia 2007 r.

Jak wynika z decyzji ZUS powodowi przysługuje reneta w wysokości 1.309,90 zł od której jest odciągany podatek w kwocie 88 zł. Do renty powodowi przysługuje dodatek pielęgnacyjny w kwocie 208,17 zł miesięcznie. Z powodu potrąceń alimentacyjnych świadczenie powoda jest zmniejszone i od marca 2015 r. wynosi 648,40 zł miesięcznie.

A. J. została ustanowiona opiekunem prawnym powoda przez tut. Sąd w dniu 15 września 2009 r. w sprawie o sygn. akt IV RNs 133/09.

A. J. mieszka ze swoim podopiecznym w mieszkaniu socjalnym, w którym czynsz wynosi 300 zł miesięcznie, woda ok. 75 zł miesięcznie, prąd ok. 150 zł miesięcznie.

A. J. nie pracuje z uwagi na konieczność całodobowej opieki nad powodem, otrzymuje z tego tytułu świadczenie w kwocie 300 zł miesięcznie, oraz kwotę 300 zł miesięcznie na żywność. A. J. rzeczowo pomaga brat oraz syn, którzy zaopatrują ją w jedzenie.

Pozwana M. B. urodzona (...) w bieżącym roku skończy 23 lata. Pozwana skończyła szkołę zawodową i uzyskała tytuł czeladnika introligatora, następnie ukończyła (...) Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (...), a obecnie kontynuuje naukę w nieodpłatnej (...) Szkole Policealnej dla Dorosłych (...) trybie zaocznym, zajęcia odbywają się w soboty i niedziele. Pozwana nigdy nie pracowała w zawodzie introligatora, jedynie miała praktyki zawodowe. W czerwcu bieżącego roku M. B. miała egzaminy na technika administracji. Obecnie pozwana nie pracuje i nie poszukuje pracy.

M. B. w dniu (...) urodziła syna K. W., jego ojciec S. W. uznał dziecko przed Kierownikiem S. C.. Małoletni K. urodził się z rozszczepem wargi podniebienia miękkiego i twardego, oraz stwierdzono u niego ubytek w przegrodzie międzykomorowej. W okresie od 7 do 10 października 2014r. małoletni K. przebywał w szpitalu i miał przeprowadzona operację zszycia rozszczepu wargi wraz z pierwotna korekcja nosa i pogłębieniem przedsionka ust. Następnie w okresie od 16 do 19 sierpnia 2015 r. dziecko miało przeprowadzona operację zeszycia rozszczepu podniebienia. Dziecko czeka jeszcze prawdopodobnie przeszczep kości zębodołów. Małoletni K. jest pod stała kontrolą logopedy, oraz z uwagi na wadę serca pod kontrolą kariologiczną. Jak wynika z zaświadczenia lekarskiego z dnia 4 stycznia 2016 r. dziecko nie kwalifikuje się do pobytu w żłobku. Małoletni K. W. od września bieżącego roku będzie uczęszczał do przedszkola.

M. B. otrzymuje na syna alimenty w wysokości 500 zł miesięcznie, zasiłek rodzinny 89 zł miesięcznie, oraz kwotę 500 zł miesięcznie z programu 500+ na syna, oraz z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej kwotę 150 zł miesięcznie.

Pozwana mieszka razem z matką, bratem B. B. oraz małoletnim synem K. W. w dwupokojowym mieszkaniu będącym własnością D. B.. Miesięczne opłaty związane z użytkowaniem tego lokalu wynoszą około 790 zł i przedstawiają się następująco: czynsz 520 zł, prąd ok. 100 zł, gaz 30 zł, telefon, TV i Internet 140 zł. D. B. otrzymuje dotacje do mieszkania w kwocie 238 zł miesięcznie, czyli koszt użytkowania mieszkania jaki musi ponieść w rzeczywistości wynosi 552 zł miesięcznie.

Matka pozwanej D. B. zatrudniona jest nadal w przedszkolu na cały etat jako pomoc, a jej wynagrodzenie wynosi 1.300 zł netto miesięcznie.

Brat pozwanej B. B. ma wykształcenie zawodowe, jest mechanikiem pojazdów, nie pracował w zawodzie, od września 2015 r. pozwany rozpoczął pracę na podstawie umowy zlecenia w firmie (...) jako pracownik magazynu, a jego wynagrodzenie za godzinę wynosi 9 zł netto, zatem jego zarobki uzależnione są od przepracowanych godzin. B. B. zarabia od 1.500 zł do 1.800 zł netto miesięcznie w zależności od wysokości premii. Na swoje utrzymanie przekazuje matce kwotę 300 zł miesięcznie, a resztę zarobionych pieniędzy przeznacza na swoje potrzeby. B. B. posiada prawo jazdy kategorii B. Pozwany został wpisany na listę uczniów (...) Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych (...) Szkoła I w P. z dniem 26 czerwca 2015 r. Od dnia 1 września 2015 r. rozpoczął naukę w klasie pierwszej. Zajęcia odbywają się w weekendy, szkoła jest bezpłatna, należało jedynie uiścić opłatę początkową.

Jak wynika z pism Powiatowego Urzędu Pracy w P. z dnia 18.11.2015 r. dysponował on ofertą dla mechanika samochodowego ze stawką od 2.000 do 3.400 zł brutto, a także ofertami osób bez zawodu na stanowiskach: czyściciel pojazdów z wynagrodzeniem 11 zł/h brutto, sprzedawca-kasjer (do przyuczenia) ze stawką od 1.750 zł brutto, monter/ka łączników elektrycznych z wynagrodzeniem 2.030 zł brutto, pracownik magazynowy z wynagrodzeniem 13,50 zł/h brutto, pracownik produkcyjny/pakowacz z wynagrodzeniem 10,69 zł/h brutto. Nadto PUP dysponował ofertami pracy dla osób z wykształceniem średnim na stanowiskach: opiekun/ka osoby starszej ze stawką 12 zł/h brutto (godz. pracy 7-19,19-7, umowa zlecenie), pracownik biurowy- dział rozliczeń ze stawką 2.560 zł brutto (pełen etat), pracownik obsługi klienta z wynagrodzeniem 1.750 zł brutto (możliwość zatrudnienia na umowę zlecenie, elastyczny czas pracy), telemarketer/ka z wynagrodzeniem 1.750 zł brutto, telemarketer ze stawką od 2.000 do 2.300 zł brutto. Nie miał natomiast ofert pracy dla introligatorów.

dowody: dokumenty na kartach 7-12, 32-50, 52-67, 69-86, 103, 105-106, 120-121, 147 zeznania opiekuna prawnego powoda A. J. (k. 88, 118), zeznania pozwanej M. B. (k. 89, 145-146), zeznania świadków D. B. (k. 116-117)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów urzędowych i prywatnych, jak również zeznań opiekuna prawnego powoda A. J., pozwanego B. B., pozwanej M. B., świadka D. B..

Uzyskane w sprawie dowody z dokumentów urzędowych ze względu na ich urzędowy charakter Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Pochodzą one od uprawnionych organów i instytucji, wydanych w zakresie przysługujących im kompetencji. Autentyczności oraz prawdziwości zawartych w tych dokumentach treści nie kwestionowała w trybie art. 252 k.p.c. żadna ze stron. Również Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do podważenia i konieczności sprawdzania ich prawdziwości oraz faktów, które stwierdzały te dokumenty, w związku z czym mogą stanowić obiektywny i rzetelny materiał dowodowy. Dokumenty te korzystają z domniemania ustanowionego dla nich w kodeksie postępowania cywilnego – art. 244 k.p.c.

Podkreślić należy, iż w części stan faktyczny niniejszej sprawy został ustalony w oparciu o przedłożone do sprawy dokumenty prywatne, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała w trybie art. 253 k.p.c. Zgodnie z normą art. 245 k.p.c. Sąd przyjął, iż stanowią te dokumenty dowód tego, iż osoby na nich podpisane złożyły oświadczenie o treści tam zawartej i zgodnie ze swoją wolą, w tym zakresie też strony nie zgłosiły żadnych zarzutów (zastrzeżeń).

Niniejsze dokumenty pozwoliły na wystarczające ustalenie stanu rodzinnego oraz majątkowego stron, a także zakresu ich uzasadnionych potrzeb oraz możliwości zarobkowych.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania opiekuna prawnego powoda A. J., albowiem były one spójne, rzeczowe i znalazły potwierdzenie w materiale dowodowym sprawy, w tym dokumentach złożonych przez A. J., ich treści nie kwestionowała strona pozwana, a Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do ich podważania.

Za w pełni wiarygodne należy uznać zeznania pozwanej M. B., pozwanego B. B. oraz świadka D. B., albowiem znaczna część tych zeznań znalazła oparcie w dowodach zebranych w sprawie, a nadto przedstawiona przez nich sytuacja życiowa i materialna w ocenie Sądu ma odbicie w rzeczywistości, co wynika z dokumentacji w aktach oraz z reguł doświadczenia życiowego.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę prawną w niniejszej sprawie stanowi przepisy art. 189 kpc oraz art.133 § 1 kro z art. 138 kro oraz art. 133 § 3 kro. Na podstawie tych przepisów obowiązany do alimentacji ma prawo żądać ustalenia wygaśnięcia (uchylenia) obowiązku alimentacyjnego wobec uprawnionego z tego tytułu dziecka, gdy jest ono już w stanie samodzielnie się utrzymać, a nie znajduje się jednocześnie w niedostatku, bowiem rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec dziecka, które nie jest jeszcze wstanie samodzielnie się utrzymać, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Z definicji obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka (utrzymanie i wychowanie) wynika, że obowiązek ten ustaje dopiero wówczas, gdy dziecko osiągnie samodzielność życiową, co z reguły łączy się z możliwością podjęcia pracy zarobkowej, przy czym oczywistym jest, iż nie można powyższego oczekiwać od małoletniego dziecka. Możliwość podjęcia pracy zarobkowej nie może być jednak rozważana w oderwaniu od osobistej i życiowej sytuacji danego uprawnionego, a przede wszystkim bez oceny kierunku i czasookresu podjętej edukacji, rodzaju zdobytego zawodu, możliwości na rynku pracy, wieku uprawnionego, starań uprawnionego do osiągnięcia zdolności do samodzielnego utrzymania się i stopnia wykorzystania w tym zakresie swoich możliwości, wiedzy i zdolności. Czas trwania obowiązku alimentacyjnego rodziców nie jest też związany ze zdobyciem konkretnego stopnia wykształcenia. W tym kontekście nie zawsze podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez uprawnionego będzie implikowało kontynuację obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego. Zależeć będzie to od okoliczności konkretnego przypadku, a w szczególności tego czy dziecko osiągnęło już kwalifikacje do podjęcia pracy, która zapewni mu odpowiednie utrzymanie. Często należy w takich przypadkach rozważyć czy stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych albo zdobywanie dodatkowych uprawnień nie prowadzi do niezasadnego przedłużania obowiązku alimentacyjnego rodzica. Z tej przyczyny w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14.11.1997, w sprawie III CKN 217/97, Prokuratura i Prawo 1998/28).

Natomiast art. 133 § 3 kro stanowi, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 138 kro, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 kro, należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków, a zwłaszcza możliwości zarobkowych i majątkowych stron (wyrok Sądu Najwyższego z 1969.03.26, sygn. III CRN 54/69 LEX nr 6480). W przypadku, gdy potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie; tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 k.r.o.). Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego bądź do podwyższenia lub obniżenia alimentów (uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 23 października-16 listopada 1954 r., I Co 41/54, PiP 1955, z. 12, s. (...)). Zmiany wysokości obowiązku alimentacyjnego można żądać wyłącznie w drodze powództwa na podstawie wskazanego artykułu, a podstawą jego może być tylko zmiana stosunków, która nastąpiła nie wcześniej niż po uprawomocnieniu się wyroku zasądzającego alimenty lub zawarciu ugody sądowej. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego albo sytuacje odwrotne, a przede wszystkim istotne zmniejszenie się możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Skutkiem powyższych zmian jest potrzeba skorygowania zakresu obowiązku alimentacyjnego. Z niniejszego wynika, iż rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 kro wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty lub w dacie zawarcia ugody ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu bądź obniżeniu (tak wyrok SN z dnia 25 maja 1999 roku, I CKN 274/99, cyt. za K. Piasecki, Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, Warszawa 2000, s. 784). Na stronie natomiast ciąży obowiązek wykazania, iż zmiany nastąpiły, chociaż nie zwalnia to również Sądu z działania z urzędu przez wzgląd na dobro dzieci.

W kontekście powyższych stwierdzeń roszczenie powoda R. B. należało uznać za usprawiedliwione co do samej zasady.

Ustalone bowiem w niniejszej sprawie okoliczności jednoznacznie wskazują, iż pozwana M. B. osiągnął już jako osoba dorosła zdolność do samodzielnego utrzymania się poprzez zdobycie odpowiednich kwalifikacji zawodowych, umożliwiających jej podjęcie i kontynuowanie pracy zarobkowej. Pozwana M. B. ukończyła w terminie w czerwcu 2012 roku szkołę średnią i zdobyła zawód czeladnika introligatora, a następnie podjęła decyzję kontynuowaniu nauki w trybie zaocznym w celu uzyskania wykształcenia policealnego. Zdaniem Sądu fakt ukończenia szkoły średniej i podjęcie nauki w systemie zaocznym umożliwiał pozwanej podjęcie pracy i samodzielne utrzymanie się. Wprawdzie pozwana kontynuuje edukację tym nie mniej uczy się w trybie zaocznym, zajęcia odbywają się w weekendy, a szkoła jest bezpłatna. Należy zaznaczyć, że nauka w trybie zaocznym przewidziana jest właśnie dla osób pracujących, którzy chcą podnosić własne kwalifikacje lecz jednocześnie pozostają aktywni zawodowo. Zatem pozwana zdaniem Sądu w szczególności mając na uwadze swoja sytuację rodzinną, a przede wszystkim stan zdrowia zobowiązanego do jej alimentacji ojca, powinna po zdobyciu zawodu przynajmniej już od lipca 2012 r. podjąć działania nakierowane na znalezienie pracy, aby uzyskiwać środki na swoje utrzymanie. Nadto w ocenie Sądu okoliczność, że pozwana podjęła decyzję o posiadaniu dziecka, które urodziła we wrześniu 2013 r. nie ma wpływu na obowiązek alimentacyjny powoda w stosunku do pozwanej, gdyż obowiązek utrzymania rozciąga się w pierwszym rzędzie na własne dzieci, a nie wnuki. Ponadto posiadanie dziecka jest w tym wypadku decyzją dwóch dorosłych osób, które biorą na siebie obowiązek jego wychowania i utrzymania w związku z czym to pozwana jak i ojciec jej dziecka powinni ponosić konsekwencje swoich wyborów życiowych. Natomiast w żadnym przypadku skutkami decyzji pozwanej nie można obciążać jej ojca. Jeszcze raz należy podkreślić, że R. B. miał obowiązek alimentacyjny w stosunku do swojej córki, a nie jej dziecka. Kosztami utrzymania i wychowania swojego małoletniego dziecka pozwana powinna dzielić się z ojcem tego dziecka, podobnie powinna wyglądać kwestia sprawowania opieki nad dzieckiem. Niewątpliwie jeszcze raz należy podkreślić, że decyzja pozwanej o posiadaniu dziecka i wiążących się z tym faktem następstwach nie może mieć żadnego wpływu na kontynuację obowiązku alimentacyjnego pozwanego. Jak wynika ze stanu faktycznego M. B. już w lipcu 2012 roku miała zdobyty zawód, mogła podjąć pracę oraz uzyskać wynagrodzenie pozwalające jej się samodzielnie utrzymać. Należy też podkreślić, że M. B. prowadziła i nadal prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z matką i bratem, a obecnie również synem, co znacznie zmniejsza koszty jej bieżącego utrzymania.

Sąd wziął w niniejszej sprawie również pod uwagę sytuację powoda R. B., który dotychczas łożył na utrzymanie córki. Powód od końca 2007 r. jest osobą w stanie wegetatywnym, jest nieprzytomny, nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem, potrzebuje całodobowej opieki i pielęgnacji, nie jest w stanie samodzielnie oddychać, jeść, pić, nie kontroluje czynności fizjologicznych, zabezpieczenia w specjalistyczny sprzęt umożliwiający choremu oddychanie. Utrzymanie powoda w obecnym stanie zdrowia wymaga dużych nakładów finansowych – koszty energii elektrycznej, środków opatrunkowych, maści, kremów przeciwodleżynowych oraz licznych leków oraz artykułów higienicznych np. pieluchomajtek, które są refundowane tylko w niewielkim stopniu. Powód jest całkowicie uzależniony od osób trzecich.

W ocenie Sądu uzyskiwana przez powoda renta nie pozwala na zaspokojenie jego wszystkich potrzeb życiowych, a dalsze alimentowanie pozwanego mogłoby doprowadzić do niedostatku powoda. W takich okolicznościach zdaniem Sądu znajduje zastosowanie art 133 § 3 kro, bowiem dalsze świadczenie renty alimentacyjnej względem dziecka pełnoletniego, jest w przypadku powoda połączone z nadmiernym dla niego uszczerbkiem. Co więcej zdaniem Sądu niezgodne z zasadami współżycia społecznego byłoby dalsze alimentowanie przez powoda pozostającego- co po raz wtóry należy podkreślić- w stanie wegetatywnym dorosłej i zdrowej córki, która ma możliwość samodzielnego utrzymania się ponieważ zdobyła już zawód, a dalszą naukę kontynuowała w trybie zaocznym.

Zdaniem Sądu nie ulega też wątpliwości, że M. B. nie dołożyła i nadal nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. W ocenie Sądu pozwana już od lipca 2012 r. byłby wstanie samodzielnie się utrzymać, gdyby tylko podjęła pracę.

Biorąc zatem pod uwagę przytoczone fakty i poczynione rozważania prawne sąd uznał, że należało orzec o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej M. B.. Sąd uznał, że pozwana wykazując się odrobiną chęci i podejmując pracę byłaby w stanie samodzielnie się utrzymać, jednocześnie kontynuując naukę w trybie zaocznym, natomiast konsekwencjami urodzenia przez nią dziecka nie można obciążać powoda, który nie ma obowiązku alimentować małoletniego K. W..

Mając na uwadze powyższe rozważania i argumentację, należy uznać za w pełni uzasadnione orzeczenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej z dniem 1 lipca 2014 r., bowiem w tej dacie pozwana miała już zdobyty zawód, mogła pracować i kontynuować naukę w trybie zaocznym.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 kpc, biorąc pod uwagę powyższe oraz okoliczność, iż powód wygrał sprawę Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanej zwrot uiszczonej w sprawie opłaty sądowej, koszt zastępstwa procesowego strony powodowej oraz połowy opłaty od pełnomocnictwa w łącznej sumie 158,50 zł.

SSR Tomasz Malicki

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE