UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 sierpnia 2016 roku (znak: ENP/10/021079445) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku M. F. z dnia 2 sierpnia 2016 roku odmówił przeliczenia emerytury. Organ rentowy wskazał, że zgodnie z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasady wypłaty tych świadczeń( Dz.U.z 2016r. poz. 963) dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzeń w celu ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych jest zaświadczenie wystawione przez pracodawcę na druku RP7 lub legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca odpowiednie wpisy. Zaświadczenie powinno być wystawione przez pracodawcę (lub prawnego następcę pracodawcy) na podstawie dokumentacji płacowej. Jeżeli jednak dokumentacja taka nie istnieje - zaświadczenie o wysokości osiąganych wynagrodzeń może być wydane na podstawie akt osobowych pracownika w oparciu o dane zawarte np. w umowie o pracę, pismach o powołaniu, mianowaniu oraz innych pismach określających wynagrodzenie danej osoby. W przypadku, gdy w aktach osobowych pracownika wynagrodzenie określone jest stawką godzinową - dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru świadczenia tylko wówczas, jeżeli zachowały się dane dotyczące ilości godzin, jakie pracownik faktycznie przepracował w danym okresie na określonym stanowisku (dziennie, tygodniowo lub miesięcznie). Przedłożone zaś angaże nie zawierają informacji określającej ilości faktycznie przepracowanych przez wnioskodawczynię godzin, wobec tego nie mogą być uwzględnione do wyliczenia podstawy wymiaru.

/decyzja z dnia 16 sierpnia 2016 roku k. 36 plik II akt ZUS/

W dniu 1 września 2016 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła M. F. wnosząc o jej zmianę poprzez ponowne ustalenie podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wysokości emerytury. Odwołująca się wskazała, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. dokonując wyliczenia podstawy kapitału początkowego, a co za tym idzie wysokości emerytury przyjął za okres od 1 września 1973 roku do 29 czerwca 1978 roku minimalne wynagrodzenie pracowników w sytuacji, gdy faktycznie osiągane zarobki znacznie przekraczały minimalne wynagrodzenie. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że nie mogła dostarczyć dokumentów świadczących o faktycznie osiąganych zarobkach, ponieważ zostały one zniszczone przez archiwum.

/odwołanie wnioskodawczyni z dnia 1września 2016 roku k. 2- 3 /

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że decyzją z dnia 16 sierpnia 2016 roku organ rentowy na podstawie art. l14 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2015r. poz.748) odmówił przeliczenia emerytury wnioskodawczyni. Kwestia ponownego wyliczenia wysokości emerytury na podstawie angaży zawierających stawkę godzinową była już przedmiotem rozważań organu rentowego, który decyzją z dnia 27 lutego 2015 roku przyznał prawo do emerytury i odmówił wyliczenia w oparciu o angaże wskazując, że za te okresy przyjęto wynagrodzenie minimalne. Od decyzji odwołanie nie zostało wniesione i stała się prawomocna. Kolejny wniosek w tej samej sprawie wnioskodawczyni złożyła w dniu 2 sierpnia 2016 roku. Ponieważ do wniosku nie zostały dołączone żadne nowe dowody, decyzją z dnia 16 sierpnia 2016 roku odmówiono ponownego ustalenia wysokości świadczenia.

/odpowiedź na odwołanie k. 4/.

Na rozprawie w dniu 20 lipca 2017 roku wnioskodawczyni poparła odwołanie oraz wniosła o przyznanie jej emerytury zgodnie z hipotetycznym wyliczeniem przedstawionym przez ZUS. Natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska stron e- protokół z dnia 20 lipca 2017 roku 00:00:37 - 00:01:36/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona M. F. urodziła się dniu (...).

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 20 kwietnia 2007 roku (znak (...) - 2006) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ustalił kapitał początkowy M. F. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy organ rentowy przyjął podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1989 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 43,32% i został pomnożony przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 528,89 zł. Przyjęto łącznie 21 lat, 7 miesięcy i 19 dni tj. 259 miesięcy okresów składkowych oraz 8 miesięcy tj. 8 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 82,52%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 82.072,21 zł.

/decyzja z dnia 20 kwietnia 2007 roku k. 58 plik I akt ZUS/

Do obliczenia wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął następujące dochody stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawczyni uznając je za najkorzystniejsze dla wnioskodawczyni:

- 1980 rok – 61.535,00 zł;

- 1981 rok – 72.973,00 zł;

- 1982 rok – 91.227,00 zł;

- 1983 rok – 39.826,00 zł;

- 1984 rok – 68.400,00 zł;

- 1985 rok – 90.000,00 zł;

- 1986 rok – 89.100,00 zł;

- 1987 rok – 126.000,00 zł;

- 1988 rok – 162.000,00 zł;

- 1989 rok – 430.500,00 zł;

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 60 plik I akt ZUS/

M. F. w dniu 12 lutego 2009 roku złożyła wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem wynagrodzenia z lat 1973 - 1978 w kwotach minimalnych.

/wniosek z dnia 12 lutego 2009 roku k. 62 plik I akt ZUS/

Decyzją z dnia 25 lutego 2009 roku (znak (...) - 2006) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ponownie ustalił kapitał początkowy M. F. na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 528,89 zł ustaloną decyzją z dnia 20 kwietnia 2007 roku o ustalenie kapitału początkowego. Przyjęto łącznie 21 lat, 7 miesięcy i 19 dni tj. 259 miesięcy okresów składkowych oraz 8 miesięcy tj. 8 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 82,52%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 82.072,21 zł.

/decyzja z dnia 25 lutego 2009 roku k. 78 - 79 plik I akt ZUS/

Z kolei decyzją z dnia 24 lutego 2015 roku (znak (...) - 2006) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. z urzędu ponownie ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku. Do ustalenia wysokości kapitału początkowego organ rentowy przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 557,95 zł. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 45,70% i został pomnożony przez kwotę bazową w wysokości 1.220,89 zł, w związku z czym podstawa wymiaru kapitału początkowego wyniosła 557,95 zł. Przyjęto łącznie 21 lat, 7 miesięcy i 19 dni tj. 259 miesięcy okresów składkowych oraz 8 miesięcy tj. 8 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość 24% kwoty bazowej wyniosła 293,01 zł. Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 83,09%. Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat przyjęto w ilości 209 miesięcy. W związku z powyższym wysokość kapitału początkowego ustalona na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniosła 84.151,76 zł.

/decyzja z dnia 24 lutego 2015 roku k. 80 i 83 plik I akt ZUS/

- 1978 rok – 18.346,67 zł;

- 1979 rok – 20.800,00 zł;

- 1980 rok – 61.535,00 zł;

- 1981 rok – 72.973,00 zł;

- 1982 rok – 91.227,00 zł;

- 1983 rok – 39.826,00 zł;

- 1984 rok – 68.400,00 zł;

- 1985 rok – 90.000,00 zł;

- 1986 rok – 89.100,00 zł;

- 1987 rok – 126.000,00 zł;

/obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego – k. 81 plik I akt ZUS/

W dniu 12 stycznia 2015 roku M. F. złożyła wniosek o emeryturę.

/wniosek k.1-6 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 27 lutego 2015 roku (znak: ENP/10/021079445) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.), przyznał M. F. emeryturę od dnia 11 lutego 2015 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że emerytura została obliczona zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej jako równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Przy ustaleniu wysokości emerytury uwzględniono:

- kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 4766,37 zł;

- kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 268122,54 zł;

- średnie dalsze trwanie życia wynosi 251,30 miesięcy;

- wyliczona kwota emerytury wynosi 1085,91 zł

Wliczona kwota emerytury wyniosła ( (...),37 + (...),54) /251,30 = 1085,91 zł. Emerytura brutto 1121,91 zł. Organ rentowy wskazał, że w podstawie wymiaru za lata 1973 - 1977 przyjęto wynagrodzenie minimalne, ponieważ przedłożone do wniosku angaże zawierają stawkę godzinową, w związku z tym brak możliwości wyliczenia faktycznie przepracowanych godzin.

/decyzja z dnia 27 lutego 2015 roku k. 19 - 20 plik II akt ZUS/

W dniu 2 sierpnia 2016 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury przy uwzględnieniu stawek godzinowych wynikających z angaży za lata 1973-1977.

/wniosek z dnia 2 sierpnia 2016 roku k. 27 - 28 plik II akt ZUS/

Wnioskodawczyni w okresie od dnia 1 września 1973 roku do 29 czerwca 1978 roku była zatrudniona w (...) Zakładach (...) w G. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku obuwnik modelarz.

/świadectwo pracy z dnia 28 czerwca 1978 roku k. 5 - 6 plik I akt ZUS//

Ubezpieczona podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy otrzymywał wynagrodzenie według stawki godzinowej, które w kolejnych latach wynosiło:

- 8 zł/godz. od 1 września 1973 roku do 30 listopada 1973 roku,

- 9 zł/ godz. od 1 grudnia 1973 roku do 31 lipca 1974 roku,

- 10,00 zł/godz. od 1 sierpnia 1974 roku do 31 lipca 1975 roku,

- 11,50 zł/godz. od 1 sierpnia 1975 roku do 31 grudnia 1976 roku,

- 14,50 zł/godz. od 1 stycznia 1977 roku do 29 czerwca 1978 roku.

/karta obiegowa zmiany k. 29 akt plik II akt ZUS, angaż z dnia 1 grudnia 1973 roku k. 9 plik II akt ZUS, angaż z dnia 1 sierpnia 1974 roku k. 10 plik II akt ZUS, angaż z dnia 1 stycznia 1977 roku k. 13 plik II akt ZUS, świadectwo pracy z dnia 28 czerwca 1978 roku k. 5 - 6 plik I akt ZUS, zeznania świadka H. K. e - protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:12:46 - 00:17:23, zeznania świadka G. P. e - protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:17:23 - 00:20:05, zeznania świadka H. B. e - protokół z dnia 2 marca 2017 roku 00:20:05 -00:22:27/

Po przeliczeniu wartości kapitału początkowego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 57,34% wyliczony z 10 lat (1973-1982). Kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 92.626,71. Kapitał początkowy po waloryzacji na dzień przyznania emerytury wyniósł 295.125,21. Hipotetyczna emerytura od 1 sierpnia 2016 roku wyniosła brutto - 1.232,31 zł., a po waloryzacji od 1 marca 2017 roku - 1.243,3 i zł.

/pismo ZUS z dnia 4 kwietnia 2017 roku k. 39/

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonej z okresu jej zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w G. w latach 1973 - 1978. Podkreślić należy, że żadna ze stron postępowania nie kwestionowała ani autentyczności ani treści tych dokumentów, a co również istotne ubezpieczony nie wnosił zastrzeżeń do wyliczeń dokonanych przez pełnomocnika ZUS.

Na podstawie załączonej dokumentacji osobowej ubezpieczonej z okresu zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w G. w latach 1973 - 1978, organ rentowy dokonał hipotetycznego wyliczenia wysokości świadczenia należnego ubezpieczonej. Sąd przyjął powyższe wyliczenie za wiarygodne. Podkreślić należy, że z treści angaży wynika wprost wysokość stawki godzinowej jaką otrzymywała wnioskodawczyni w spornym okresie. Również przesłuchani świadkowie potwierdzili, że obowiązywała stawka godzinowa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U z 2016 r. poz. 887 z późn. zm.) prawo do świadczeń (emerytalno – rentowych) lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr 18, poz. 442/.

Zwrot "przedłożenie nowych dowodów" oznacza zgłoszenie każdego prawnie dopuszczalnego środka dowodowego, stanowiącego potwierdzenie okoliczności faktycznych istniejących przed wydaniem decyzji, a mających wpływ na powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokość. Natomiast użyte w art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej pojęcie "ujawnienie okoliczności" oznacza powołanie się na fakty dotyczące ogółu wymagań formalnych i materialnych związanych z ustaleniem przez organ rentowy prawa do świadczenia lub wysokości świadczenia. Są to określone w przepisach prawa materialnego fakty warunkujące powstanie prawa do świadczenia lub jego wysokości np. staż pracy, wiek, niezdolność do pracy, ale także uchybienia przez organ rentowy normom prawa procesowego lub materialnego, wpływające potencjalnie na dokonanie ustaleń w sposób niezgodny z ukształtowaną z mocy prawa sytuacją prawną osoby zainteresowanej (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 lutego 2014 r., I UK 322/13, LEX nr 1444596 oraz Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 11 grudnia 2015 r., III AUa 1087/15, LEX nr 1979499).

Mając powyższe na uwadze należy podkreślić, że skoro przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w oparciu o wniosek z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to obowiązkiem organu rentowego, a następnie Sądu orzekającego, była w pierwszej kolejności ocena, czy wystąpiły określone w tym przepisie przesłanki umożliwiające merytoryczne rozpoznanie wniosku.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zachodziła podstawa do ponownego merytorycznego rozpoznania roszczenia skarżącej o przeliczenie emerytury. Wnioskodawczyni przedstawiła bowiem nowe dowody istniejące przed wydaniem decyzji, które mogły mieć wpływ na wysokość świadczenia. W toku postępowania złożyła wniosek o przesłuchanie świadków, którzy nie byli do tej pory przesłuchiwani. Powyższe pozwoliło, po szczegółowej analizie przepisów, dokumentacji z akt osobowych i zeznań świadków oraz wnioskodawczyni, dokonać dodatkowych ustaleń w zakresie wynagrodzenia odwołującej. Wskazane dowody nie były znane w poprzednim postępowaniu.

Zgodnie z treścią art. 24 ust. 1a pkt 8 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 roku, poz. 887 z późn. zm.) powszechny wiek emerytalny dla wnioskodawczyni wynosi 60 lat i 7 miesięcy, a wobec osiągnięcia go w dniu 11 lutego 2015 roku emerytura musiała zostać ustalona w oparciu o art. 26 ww. ustawy.

W myśl powołanego przepisu emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 (podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art.173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust.1a i 1b oraz art.185) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art.183.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy emerytalnej kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego
i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Z kolei z mocy art. 15 ust. 1 analizowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę.

Ustęp 6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty oraz

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Natomiast w myśl art. 16 cytowanej ustawy przy ustalaniu kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych – przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Kwestię ponownego ustalania kapitału początkowego reguluje art. 175 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w myśl którego ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w okolicznościach określonych w art. 114.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Według § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń, wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza jednak, że wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe
i w określonej wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

M. F. wniosła o uwzględnienie do obliczenia wysokości świadczenia, wynagrodzenia, jakie osiągała w latach 1973 – 1978 w (...) Zakładach (...) w G..

Dlatego, w niniejszej sprawie Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące dowód z zeznań świadków oraz analizę dokumentacji związanej ze spornym okresem pracy wnioskodawczyni, co pozwoliło w sposób wszechstronny przeanalizować zasadność jej żądania.

W tym miejscu podkreślić należy, iż do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń czy też uśrednień. Dodać należy, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą, a jego konkretnym pracownikiem. Zatem jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru, a następnie kwoty świadczenia emerytalnego.

Sąd Okręgowy wyraża stanowisko, że dla potrzeb obliczenia podstawy wymiaru świadczenia, w przypadku nie udowodnienia przez osobę ubezpieczoną (za pomocą dostępnych w postępowaniu sądowym środków dowodowych ) wysokości podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych (wysokości rzeczywiście otrzymywanego wynagrodzenia) w danym roku lub latach - należy przyjmować, iż podstawa ta wynosi – dla niewątpliwie udowodnionego okresu ubezpieczenia w danym okresie, a więc zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy i w dawnym uspołecznionym zakładzie pracy, przy znajomości stawki godzinowej – wynagrodzenie wyliczone przez przyjęcie wysokości dziennej normy czasu pracy obowiązującej w tym okresie.

Z przedłożonego świadectwa pracy skarżącej wynika, że odwołująca się świadczyła swą pracę we wskazanym zakładzie w pełnym wymiarze czasu pracy, który wówczas wynosił 46 godzin tygodniowo. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił zatem na ustalenie wysokości niewątpliwie uzyskiwanego przez wnioskodawczynię wynagrodzenia w spornym okresie zatrudnienia w latach 1973 - 1978 roku w (...) Zakładach (...) w G. (za który to okres brak jest list płac) przy przyjęciu, że we wskazanym okresie zatrudnienia minimalne wynagrodzenie wnioskodawczyni określone było stawką godzinową zawartą w angażach, a podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za ten okres stanowił iloczyn stawki godzinowej i normatywnego czasu pracy, tj. 46 godzin tygodniowo, wynikającej ze znajdujących się w aktach osobowych umów o pracę i aneksów.

Sąd zobowiązał organ rentowy do dokonania hipotetycznego wyliczenia wysokości należnego odwołującej się świadczenia, przy uwzględnieniu stawek godzinowych wynikających z angaży.

Przy przyjęciu powyższych założeń, do wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego najkorzystniejszym okazało się przyjęcie wynagrodzeń z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 01.01.1973 r. do 31.12.1982 r., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 57,34%, zaś wartość kapitału początkowego wyniosła 92.626,71 zł i jest wyższa od dotychczasowej. Również emerytura wyliczona w oparciu o powyższe jest wyższa od dotychczasowej.

Skarżąca nie kwestionowała wyliczeń organu rentowego i wniosła o przeliczenie jej emerytury, zgodnie z tymi wyliczeniami.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do odmowy dokonania przeliczenia w powyższy sposób, skarżąca udowodniła bowiem wysokość otrzymywanych stawek godzinowych, a normatywny czas pracy wynika wprost z obowiązujących w tym czasie przepisów.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, na podstawie art.477¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przeliczył emeryturę M. F. przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 57,34% wyliczonego z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1973 roku do 31 grudnia 1982 roku oraz przy uwzględnieniu ustalonej wartości kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku w kwocie 92.626,71 zł.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE