UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu R. C. prawa do emerytury w niższym wieku w oparciu o art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.), ponieważ nie udowodnił on żadnego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji wskazał, iż decyzja ta jest dla niego krzywdząca, gdyż faktycznie posiada wymagany staż pracy w warunkach szczególnych, a zakład pracy nie wypełnił rzetelnie świadectwa pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ wskazał, iż odwołujący nie przedłożył żadnych dokumentów udowadniających świadczenie pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony z dniem (...). ukończył 60 lat życia, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa, na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się ponad 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Organ rentowy nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresu pracy:

- od 11 października 1974 r. do 30 kwietnia 1992 r. w Przedsiębiorstwie Budowlanym w B. na stanowisku: elektromonter (świadectwo pracy z dnia 12 października 1999r.), wskazując na brak przedłożenia świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Odwołujący w roku 1974 rozpoczął pracę w Przedsiębiorstwie Budowlanym w B. w wydziale elektrycznym na stanowisku elektromontera instalacji linii kablowych napowietrznych i ziemnych. Przedsiębiorstwo zajmowało się budowaniem bloków, szkół, przedszkoli. Nie zajmowało się produkcją energii – energię czerpano od zakładów energetycznych.

Praca odwołującego polegała na zasileniu placu budów. Ze stacji stacjonarnej położonej na terenie gminy pracownicy przeciągali instalację na plac budowy drogą napowietrzną albo ziemną. Następnie, na miejscu budowali podstacje i z podstacji rozprowadzali energię po całym placu budowy. Brygada elektromonterów wykonywała pracę od podstaw: wykopywano dziury pod słup, stawiano słupy energii elektrycznej, naciągano liny. Była to praca przy napięciu elektrycznym średnim, tj. rzędu 220-380 volt. Z rozdzielni wychodziła sieć na teren całej budowy. Elektromonterzy zakładali następnie skrzynki do zasilania maszyn budowlanych, zapleczy, terenu budowy. Przedsiębiorstwo trudniło się głównie budową bloków z wielkiej płyty jednak zasilaniem wewnątrz bloków zajmowała się firma zewnętrzna, elektromonterzy zatrudnieni w przedsiębiorstwie doprowadzali energię jedynie na miejsce prowadzenia budowy. Ubezpieczony wraz ze współpracownikami świadczyli pracę do momentu zasilenia danej budowy w energię elektryczną, a następnie przenoszono się na inną budowę. Odwołujący w razie zaistnienia potrzeby pracował także w brygadzie naprawczej – w sytuacji wystąpienia awarii brygada na bieżąco zajmowała się ich usuwaniem, jednak była to jedynie praca doraźna i dodatkowa, mająca umożliwić doprowadzenie zasilania do budowy oraz jego późniejsze funkcjonowanie.

Ubezpieczony wykonywał ww. pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie był delegowany do innych prac. Inne osoby świadczące pracę elektromontera w ww. przedsiębiorstwie otrzymały świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

Powyższy stan faktyczny ustalił Sąd na podstawie: akt organu rentowego, w tym akt osobowych ubezpieczonego, zeznań świadków J. S., W. T. (zapis rozprawy z dnia 2 marca 2016r., min 7.00 i n.). i I. L. (zapis rozprawy z dnia 2 czerwca 2016r., min. 5.58 i n.) oraz przesłuchania ubezpieczonego R. C. (zapis rozprawy z dnia 18 maja 2016r., min 4.24 i n.).

Odnośnie rodzaju rzeczywiście wykonywanej pracy przez ubezpieczonego Sąd dał wiarę zeznaniom słuchanych w sprawie świadków oraz ubezpieczonego, gdyż były one rzeczowe, szczegółowe, logiczne, zasadniczo zgodne ze sobą. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym w spornym okresie jego zatrudnienia i stąd niewątpliwie posiadają szczegółową wiedzę na temat miejsca i charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy. Nadto zeznania te znajdują potwierdzenie w powołanej w sprawie dokumentacji, zwłaszcza w dokumentacji zawartej w aktach osobowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [Dz. U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.] prawo do emerytury ma ubezpieczony urodzony po 31 grudnia 1948 roku , który:

-: ukończył 60 lat,
-: udokumentował do dnia 31.12.1998 r. 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych,
w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia przy pracach wymienionych w wykazie A Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.),
-: nie przystąpił do OFE albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa,

Po myśli § 2 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawał fakt posiadania przez ubezpieczonego 15-letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, przy spełnieniu pozostałych przesłanek warunkujących przyznanie świadczenia w obniżonym wieku emerytalnym w rozumieniu art. 184 ustawy o FUS, tj. ukończeniu 60 roku życia oraz legitymowaniu się 25-letnim stażem okresów składkowych i nieskładkowych.

W wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zawierającym wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego w dziale II wymieniono „prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych”.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, iż w spornym okresie, tj. od 11 października 1974 r. do 30 kwietnia 1992 r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako elektromonter w Przedsiębiorstwie Budowlanym w B.. Jednakże faktem bezspornym, a zarazem zasadniczym w sprawie jest również, iż ww. przedsiębiorstwo trudni się budowaniem różnego rodzaju budynków, nie zaś produkcją energii – energia jest doprowadzana z zewnątrz, od zakładów energetycznych.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 czerwca 2015r., sygn. akt I UK 359/14 (LEX nr 1771086) „za prace w szczególnych warunkach w energetyce mogą być uznane tylko takie prace, które są realizowane w przedsiębiorstwie działającym w ramach tej gałęzi przemysłu (branży) i które polegają na montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, ściśle związanymi z wytwarzaniem i przesyłaniem energii elektrycznej i cieplnej. Chodzi przy tym o kwalifikowany charakter tych prac wynikający właśnie z wykonywania ich w obrębie "systemu energetycznego", w skład którego wchodzą zakłady wytwarzające (przetwarzające) energię elektryczną i cieplną oraz przesyłające (dostarczające) tę energię do odbiorców. Z kolei, umieszczenie w dziale II wykazu A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) (na takich samych, równych zasadach) prac montażowych, remontowych i eksploatacyjnych oznacza, iż każdy z tych rodzajów prac musi charakteryzować się narażeniem na ekspozycję takich samych czynników szkodliwych oraz takim samym stopniem owej ekspozycji. Jeśli bowiem prawodawca wymienia jedynie rodzaje czynności, których wspólną cechą jest ich realizacja przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej, to bez względu na to, czy są one wykonywane przy montażu, remoncie bądź eksploatacji urządzeń służących do wytwarzania i przesyłania energii, muszą charakteryzować się takim samym stopniem szkodliwości dla zdrowia i uciążliwości. Jest to natomiast możliwe tylko wówczas, gdy wszystkie te prace są wykonywane w takich samych (albo przynajmniej bardzo zbliżonych) warunkach i stanowią pewien ciąg technologiczny, który rozpoczyna się od montażu urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych służących wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej, a następnie jest związany z ich bieżącą eksploatacją, w ramach której będzie też występować konieczność przeprowadzenia remontów tych urządzeń”.
W uzasadnieniu faktycznym orzeczenia Sąd Najwyższy zaznaczył, iż „zgodnie z dyspozycją wykazu A, dział II powołanego wyżej rozporządzenia (…) za pracę w szczególnych warunkach uprawniającą do niższego wieku emerytalnego można zaliczyć pracę przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektromagnetycznych i cieplnych. (…) Intencją ustawodawcy było więc uznanie za pracę w warunkach szczególnych wyłącznie takich prac, które są wykonywane bezpośrednio przy wytwarzaniu lub przesyłaniu energii, co wynika chociażby z rozumienia pojęcia ^<<montaż^>>”.
Z uzasadnienia prawnego wynika zaś, że „zgodnie z wymienionymi regulacjami znaczenie dla nabycia uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, ze względu na wykonywanie prac w szczególnych warunkach, mają prace wykonywane stale i w pełnym wymiarze w energetyce, tzn. prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych (Wykaz A, dział II - w energetyce). Co do wykładni tego przepisu, to Sąd Najwyższy w pełni zaaprobował pogląd prawny wyrażony w wyroku SN z dnia 17 kwietnia 2014 r., I UK 384/13 (LEX nr 1466626), zgodnie z którym energetyka, to gałąź przemysłu zajmująca się wytwarzaniem (przetwarzaniem) energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczaniem jej odbiorcom. Nie jest (więc) uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych. Wówczas wykonywanie tak szeroko rozumianego rodzaju prac czyniłoby bezprzedmiotowymi granice pojęcia "energetyka" z działu II i przenosiłoby wcześniejsze uprawnienia emerytalne na różne roboty elektryczne nienależące do "energetyki". Wszak w samej "energetyce" nie chodzi o wszelkie roboty elektryczne, lecz tylko o wskazane w dziale II prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Branżowy charakter pracy w energetyce ma zatem znaczenie decydujące. Za aktualne Sąd Najwyższy uważa również stanowisko, w myśl którego "pojęcie pracy w szczególnych warunkach w energetyce należy rozumieć ściśle, zresztą taka wykładnia jest właściwa do prac w szczególnych warunkach z wykazu A do rozporządzenia" (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09, LEX nr 518067). Dlatego też, w ocenie Sądu Najwyższego, za prace w szczególnych warunkach w energetyce mogą być uznane tylko takie prace, które są realizowane w przedsiębiorstwie działającym w ramach tej gałęzi przemysłu (branży) i które polegają na montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, ściśle związanymi z wytwarzaniem i przesyłaniem energii elektrycznej i cieplnej. Chodzi przy tym o kwalifikowany charakter tych prac wynikający właśnie z wykonywania ich w obrębie "systemu energetycznego", w skład którego wchodzą zakłady wytwarzające (przetwarzające) energię elektryczną i cieplną oraz przesyłające (dostarczające) tę energię do odbiorców.

Sąd Okręgowy w pełni akceptuje stanowisko Sądu Najwyższego j.w.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z pracą elektromontera, jednak praca świadczona była przez ubezpieczonego w branży budowlanej, a nie energetycznej. (...) Przedsiębiorstwo Budowlane nie trudni się wytwarzaniem energii, zaś praca odwołującego nie polegała na bieżącej konserwacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, choć doraźnie – w ramach brygady naprawczej – również zdarzało się, iż tego rodzaju prace wykonywał. Nie może być jednak mowy o wykonywaniu tychże zadań, przewidzianych w wykazie A będącym załącznikiem do ww. rozporządzenia, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W związku z powyższym, praca elektromontera świadczona przez odwołującego na rzecz Przedsiębiorstwa Budowlanego w B. nie może być zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych opisana w wykazie A, dziale II ww. rozporządzenia.

Tym samym stwierdzić należy, że ubezpieczony nie spełnił przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdyż nie posiada żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Wobec powyższego, Sąd na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.

(-) SSO Joanna Smycz

Przewodniczący:	SSO Joanna Smycz
Protokolant:	Justyna Jarzombek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE