UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 marca 2013 r. powódka T. G. domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanego W. W. (1) kwoty 105.000,00 złotych z odsetkami od dnia 9 stycznia 2009 roku oraz kosztami postępowania. W uzasadnieniu pozwu powódka motywowała, że w dniu 8 stycznia 2009 roku przelała omyłkowo na konto pozwanego dochodzoną pozwem kwotę. Pomimo, że wielokrotnie wzywała pozwanego do zwrotu przedmiotowej kwoty, pozwany kwoty nie zwrócił. W tym stanie rzeczy powódka wniosła sprawę do sądu.

Pozwany powództwa nie uznał i wnosił o odrzucenie pozwu podnosząc brak jurysdykcji krajowej. W uzasadnieniu swojego stanowiska konsekwentnie podnosił, że nie mieszka w Polsce a od 1981 roku zamieszkuje w Anglii. Nadto podawał, ż powódka o powyższym wiedziała, znała również stanowisko pozwanego co do braku zasadności zgłaszanego przez nią żądania. Jeszcze przed wytoczeniem niniejszej sprawy pełnomocnik pozwanego poinformował powódkę, że jej żądanie jest nieuzasadnione, a nadto pozwany stale zamieszkuje pod adresem (...) L. R.., G., M. U. 7H., Wielka Brytania. Adres, który wskazywała powódka, to adres mieszkania, w którym pozwany czasowo mieszkał ale następnie mieszkanie to zostało sprzedane i pozwany zamieszkuje w Wielkiej Brytanii

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Pozwany W. W. (1) od 4 stycznia 1981 roku zamieszkuje w Wielkiej Brytanii, obecnie pod adresem (...) L. R., G. U. 7H.. W Wielkiej Brytanii mieszka również jego była żona oraz dwie córki. W Polsce nie ma żadnej bliskiej rodziny. W Wielkiej Brytanii ma dom w którym mieszka oraz od 1088 roku firmę budowlaną. W Polsce nie jest zameldowany. Z mieszkania położonego w L. przy ul. (...) wymeldował się, po tym jak to mieszkanie zostało sprzedane (dokument prawa jazdy okazany na rozprawie k. 135 i 133, zeznania pozwanego k. 134v-135v).

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że w sprawie zachodzi brak jurysdykcji karowej. Mianem jurysdykcji karowej określa się w doktrynie kompetencje sądów danego państwa do rozpoznawania spraw cywilnych. Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadzone zostały zmiany w przepisach o międzynarodowym postępowaniu cywilnym, które dostosowały regulację kodeksową do przepisów prawa europejskiego, a przede wszystkim rozporządzenia Rady w przedmiocie jurysdykcji krajowej i wykonywania zagranicznych orzeczeń. Uchylony został przepis art. 1096 k.p.c. wyrażający zasadę priorytetu umów międzynarodowych na gruncie międzynarodowego prawa cywilnego. Kwestię tą reguluje obecnie art. 91 ust. 1 Konstytucji RP, stanowiący, że umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Skutkuje to, w odniesieniu do prawa stanowionego przez odpowiednie organy Unii Europejskiej, zasadą pierwszeństwa prawa wspólnotowego.

W przypadku spraw cywilnych kwestia jurysdykcji krajowej została uregulowana przez Wspólnotę Europejską w rozporządzeniu Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 roku w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. U. UE L 01.12.1). W związku z powyższym, w zakresie uregulowanym w cytowanych rozporządzeniu, przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie mają zastosowania. Zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego mogą być pozywane przed sądy innego Państwa Członkowskiego tylko zgodnie z przepisami sekcji 2-7 rozdziału II rozporządzenia. O miejscu zamieszkania osób fizycznych decyduje sąd rozpoznający sprawę, stosując prawo krajowe właściwe dla analizowanego miejsca zamieszkania. Przepis art. 59 rozporządzenia wprowadza regulację dotyczącą ustalenia miejsca zamieszkania strony. Zgodnie z tym przepisem, to sąd rozpoznający sprawę bada czy strona ma miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, w którym toczy się postępowanie, przy czym badając tą kwestię „swoje prawo”. Gdy sprawa taka ma miejsce przed sądem polskim, sąd ten w celu ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania w Polsce stosuje przepisy Kodeksu cywilnego, a nie normy prawa prywatnego międzynarodowego.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że przedmiotem niniejszego postępowania jest roszczenie o zapłatę. Roszczenie to zostało skierowane do pozwanego, który mieszka i prowadzi działalność gospodarczą na terenie Anglii. Zgodnie z przepisem art. 25 k.c. miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Tak więc na prawną konstrukcję zamieszkania składają się dwa elementy: przebywanie w określonej miejscowości oraz zamiar stałego pobytu. O stałości pobytu na określonym terytorium decyduje przede wszystkim takie przebywanie, które ma na celu założenie tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów, chodzi zatem o aktualne centrum życiowej działalności człowieka. Przez pojęcie "zamiar" należy rozumieć nie wolę wewnętrzną, ale wolę dającą się określić na podstawie obiektywnych, możliwych do stwierdzenia okoliczności. Przy ustalaniu zamiaru nie można poprzestawać tylko na oświadczeniach zainteresowanej osoby (tak Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrok z dnia 13 sierpnia 2013 roku III AUa 1529/11 LEX nr 1356469). Podkreślić należy, że miejsca zamieszkania nie można utożsamiać z miejscem zameldowania, albowiem czynność zameldowania ma charakter jedynie ewidencyjny i nie wiąże się z nią nabycie jakichkolwiek praw bądź obowiązków przez osobę podlegającą zameldowaniu (tak wsa w Krakowie w wyroku z dnia 14 października 2010 roku III SA/Kr 985/10, LEX nr 757027).

Aprobując cytowane stanowiska, Sąd uznał, że skoro pozwany stale mieszka i prowadzi działalność gospodarczą w Anglii to zgodnie z art. 26 ust. 1 cytowanego na wstępie rozporządzenia (jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania w jednym z Państwie Członkowskim, jest pozwany przez sąd innego Państwa Członkowskiego i nie wdaje się w spór, sąd z urzędu stwierdza brak swej jurysdykcji, jeżeli jego jurysdykcja nie wynika z przepisów niniejszego rozporządzenia) nie podlega jurysdykcji krajowej.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 1099 § 1 k.p.c. brak jurysdykcji krajowej sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie sprawy. W razie stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej sąd odrzuca pozew.

Z tych względów Sąd orzekł jak w postanowieniu.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE