Sygn. akt II AKa 23/17
Dnia 19 czerwca 2017r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: SSA – Marek Czecharowski (spr.)
Sędziowie: SA – Ewa Leszczyńska - Furtak
SO (del.) – Grzegorz Miśkiewicz
Protokolant: – st. sekr. sąd. Katarzyna Rucińska
przy udziale Prokuratora Hanny Gorajskiej - Majewskiej
po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2017 r.
sprawy wnioskodawcy W. K. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z pozbawienia wolności J. K. (1) – art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.
na skutek apelacji, wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 7 listopada 2016 r. sygn. akt XVIII Ko 65/15
utrzymuje w mocy wyrok w zaskarżonej części;
kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa;
zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. M. Kancelaria Adwokacka w W. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem złotych i 60/100) w tym 23% VAT tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 7 listopada 2016 r. (sygn. akt XVIII Ko 65/15) po rozpoznaniu sprawy z wniosku W. K. z udziałem J. K. (2), U. G., K. F. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z pozbawienia wolności J. K. (1) w okresie od 08 listopada 1948 r. do 22 lutego 1949 r. w sprawie byłego Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie sygn. akt Sr 133/49:
I. na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. z 2015 r., poz. 1583 t.j.) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy W. K. i uczestników J. K. (2), U. G., K. F. kwoty po 12.000 zł na rzecz każdego z nich tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;
II. w pozostałym zakresie wniosek oddalił;
III. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. M. kwotę 192 zł tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną z urzędu;
IV. na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepoległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U z 2015 r., poz. 1583 t.j.) kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.
Wyrok powyższy zaskarżył w części tj. w punkcie II pełnomocnik wnioskodawcy zarzucając rozstrzygnięciu obrazę przepisów prawa procesowego polegającą na naruszeniu przez Sąd art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez:
1. dowolną ocenę zeznań świadków J. N., Z. D. i W. D. (1) a także W. K. i K. F. i U. G. a polegającą na rzeczywistym pominięciu tych zeznań w zakresie, w jakim świadkowie ci wskazywali na wspólne uruchomienie i prowadzenie rozlewni wód mineralnych przez obu braci S. i J. K. (1) oraz na konfiskatę ich majątku w związku z zarzutami popełnienia przestępstw przeciwko bytowi państwa polskiego;
2. nieuwzględnienie okoliczności zawartej w protokole przesłuchania podejrzanego J. K. (1) z 8 listopada 1948 r., protokole konfrontacji między W. D. (2) a J. K. (1) z dnia 17 stycznia 1949 r. i kwestionariuszu osobowym J. K. (1) z dnia 23 października 1972 r., z których wnika wspólne uruchomienie i prowadzenie rozlewni wód mineralnych przez obu braci S. i J. K. (1),
3. nieuwzględnienie przy orzekaniu dokumentów w postaci rachunków i pokwitowań obejmujących nakłady poniesione na uruchomienie i prowadzenie rozlewni wód mineralnych i gazowanych,
4. oddalenie wniosku dowodowego o zwrócenie się przez Sąd do Burmistrza Gminy (...)o przesłanie dokumentów dotyczących nabycia przez Gminę K. nieruchomości położonej przy ul. (...) w K. (teren dawnej rozlewni wód mineralnych i gazowanych), jeszcze przed przekazaniem jej w użytkowanie (...) Spółdzielni (...) w K., podczas gdy wniosek ten zmierzał do ustalenia przejęcia ww. nieruchomości przez Gminę K.,
5. oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczności ustalenia wartości nakładów na uruchomienie i prowadzenie rozlewni wód mineralnych i gazowanych, poczynionych przez S. i J. K. (1).
W konsekwencji powyższego wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy jako niezasadna nie zasługuje na uwzględnienie.
Sąd I instancji przeprowadził prawidłowo postępowanie w przedmiotowej sprawie bazując na materiale dowodowym jaki był dostępny w zakresie wskazanym przez wnioskodawcę (którego reprezentował profesjonalny pełnomocnik). Podjął również próbę uzyskania informacji bądź dokumentów od władz lokalnych K., dlatego też zarzut zawarty w pkt 4 apelacji jest niezasadny. Uzyskana odpowiedź nie dostarczyła żadnych istotnych danych.
Pierwszoplanowym zagadnieniem – co prawidłowo omówił w uzasadnieniu Sąd Okręgowy – jest fakt, iż wnioskodawca wbrew regułom postępowania w przedmiocie dochodzenia odszkodowania nie udowodnił podstaw oraz wysokości zgłoszonego roszczenia.
Nie jest celowym powtarzanie argumentacji Sądu I instancji, którą Sąd odwoławczy w pełni podziela, ale zwrócić uwagę należy na to, iż Sąd meriti wypunktował okoliczności, które nie pozwoliły na uwzględnienie żądań wnioskodawcy w zakresie odszkodowania.
Zasadniczą kwestią pozostaje okoliczność, iż wnioskodawca określił jedynie ogólną kwotę żądania nie wskazując co na nią się składa, a więc jakie kwoty dotyczą określonych składników utraconego mienia. Już wskazanie jako przedmiotu z tytułu którego formułowane jest żądanie – „wytwórni wód gazowanych i rozlewni piwa” – rodzi zasadniczą wątpliwość co do tytułu zgłaszania takie rodzaju roszczenia przez zstępnych J. K. (1). Bezspornym jest bowiem, że decyzja którą przekazano we władanie S. K. ten podmiot (wytwórnię) do zabezpieczenia i uruchomienia był właśnie on, nie zaś jego brat J.. Nawet jeżeli w relacjach świadków, a także w pismach pojawia się firma (...) i spółka, nie wykazano jej struktury i ewentualnej wielkości udziałów w niej J. K. (1) lub innych osób. Charakterystycznym jest też, iż pisma dotyczące wytwórni sygnowane są nazwiskiem i imieniem S. K.. Zgłaszane przez niego żądania dotyczące tenuty za użytkowanie przez podmiot który przejął wytwornię - urządzenia także firmowane są przez niego; to samo dotyczy późniejszych powództw w tym przedmiocie.
W tym miejscu należy przywołać fundamentalną okoliczność, którą Sąd meriti wskazuje w uzasadnieniu wyroku, iż zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 1992 r. sygn. I KZP 15/92 „do dochodzenia zwrotu mienia i przedmiotów bądź ich równowartości przewidzianego w art. 10 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. …. właściwa jest … droga procesu cywilnego” (OSNKW z 1992 r. zeszyt 9-10, poz. 60).
Niezależnie od powyższego dodać jednak trzeba, że również w przedmiocie żądań odnoszących się do mienia, które miało być pozostawione przez J. K. (1) i jego rodzinę (umeblowanie i wyposażenie mieszkania) wnioskodawca nie wykazał o jakie przedmioty i jakiej wartości chodzi. Nie można przy tym pomijać zeznań jednej ze świadków (nota bene także z kręgu rodziny wnioskodawców) wg której, mieszkanie to przejęli jej rodzice i wyposażyli swoimi meblami, z czego wnosi, że rodzina J. K. (1) swój dobytek wyjeżdżając z K. zabrała (akta Sądu Rejonowego w Bydgoszczy III Ko 159/16 protokół przesłuchania świadka J. N. k. 40-41).
Konkludując, rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego oddalające wniosek w zakresie odszkodowania, którego dochodziły jego dzieci w świetle podniesionych wyżej okoliczności i przy uwzględnieniu argumentacji zawartej w pisemnych motywach wyroku Sądu I instancji – należy uznać za w pełni zasadne.
Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.