UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 czerwca 2016 r. A. B. wystąpiła o zasądzenie
od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w Ł. kwoty 9.732,05 zł
z ustawowymi odsetkami od 1 lutego 2016 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia
za doznaną krzywdę i odszkodowania w związku z wypadkiem drogowym z dnia 20 sierpnia 2015 r. oraz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że na dochodzoną kwotę składa 7.000 zł zadośćuczynienia i 2.732,05 zł odszkodowania.

(pozew – k. 2-7)

W odpowiedzi na pozew (...) S.A. wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu. Pozwana zakwestionowała powództwo co do zasady jak i co do wysokości.

(odpowiedź na pozew – k. 47-51)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 sierpnia 2015 r. w A. na skrzyżowaniu ul. (...) z ul. (...), kierujący samochodem marki M. nr rej. (...),
w czasie wykonywania manewru skrętu w lewo, wymusił pierwszeństwo przejazdu wobec jadącej prawidłowo powódki czym doprowadził do zderzenia pojazdów. Sprawca wypadku ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. w Ł.

(bezsporne, nadto kopia notatki urzędowej Kierownika O. Prewencji Komisariatu Policji w A. – k. 13)

Na miejsce zdarzenia zostało wezwane pogotowie, jednak powódka nie wyraziła zgody na hospitalizację. Po powrocie do domu zaczęła odczuwać bóle głowy i kręgosłupa szyjnego. Miała wymioty. Zgłosiła się na Izbę Przyjęć szpitala w Z.. W badaniu CT głowy i kręgosłupa szyjnego nie stwierdzono zmian pourazowych. Rozpoznano powierzchowny uraz głowy, kręgosłupa szyjnego i klatki piersiowej. Podano powódce Ketonal i zwolniono do domu z zaleceniem leczenia w Poradni POZ. Z powodu dalszego złego samopoczucia, jeszcze tego samego dnia powódka zgłosiła się do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego szpitala im. K. w Ł., gdzie rozpoznano wstrząśnienie mózgu. Zaopatrzono powódkę w kołnierz ortopedyczny i skierowano na Oddział (...) Ogólnej. W dniach 21-23 sierpnia 2015 r. powódka przebywała na Oddziale (...) Ogólnej szpitala w G.. Rozpoznano wstrząśnienie mózgu, uraz czynnościowy kręgosłupa szyjnego
i piersiowego. W dniu 4 września 2015 r. powódka badana była przez ortopedę z powodu bólu prawego kolana. Rozpoznano uszkodzenie łąkotki bocznej prawego kolana. Leczyła się u ortopedy do 15 stycznia 2016 r.. Korzystała z rehabilitacji stawu kolanowego prawego.

(kopia karty medycznych czynności ratunkowych – k. 16, karty informacyjnej szpitala im. K. w Ł. – k. 17, karty informacyjnej Oddziału chirurgi ogólnej – k. 18, konsultacji internisty – k. 20v, wyników badań – k. 24v-25, 73-74, historii leczenia (...) w Z. –
k. 26, 72, 79, 80, konsultacji internisty – k. 68-69, historii choroby oddziału chirurgii ogólnej – k. 77, 81, 83-97, skierowania do szpitala – k. 82, historii choroby poradni rehabilitacyjnej – k. 114-117)

W wyniku wypadku z dnia 20 sierpnia 2015 r. powódka doznała powierzchownego urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu i urazu odcinka szyjnego kręgosłupa typu „smagnięcie biczem” bez trwałych i długotrwałych następstw neurologicznych. Powódka po wypadku
nie leczyła się u neurologa, zaś ortopeda nie opisywał objawów korzeniowych. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono również u powódki bólowego ograniczenia ruchomości kręgosłupa ani wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych. Badanie TK kręgosłupa nie wykazało zmian pourazowych. W związku z powyższym powódka nie odniosła trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z punktu widzenia neurologicznego. Cierpienia fizyczne i psychiczne powódki w związku z bólami głowy i odcinka szyjnego kręgosłupa
w ciągu pierwszych dwóch tygodni od urazu były średniego stopnia, a w ciągu kolejnych
2 tygodni – umiarkowane, przez następny miesiąc – niewielkie. W chwili obecnej stan neurologiczny powódki jest dobry.

(pisemna opinia biegłego z zakresu neurologii – k. 136-139)

Wskutek wypadku powódka doznała również skręcenia prawego stawu kolanowego skutkującego uszkodzeniem łąkotki bocznej. Trwały uszczerbek na zdrowiu w związku
z uszkodzeniem prawego stawu kolanowego wynosi 5 % według punktu 156 Tabeli uszczerbków. Rokowanie na przyszłość co do odzyskania pełnej sprawności jak przed wypadkiem w odniesieniu do skutków urazu kolana jest negatywne. Rozerwanie łąkotki bocznej wymaga interwencji operacyjnej, ponieważ niestabilność wywołana brakiem jej ciągłości wywołuje stan chwiejności kolana i predysponuje do rozwoju zmian zwyrodnieniowych stawu. Cierpienia fizyczne spowodowane są brakiem pełnej stabilności stawu i dolegliwościami bólowymi występującymi w przypadku ruchów skrętnych
i po nadmiernym obciążaniu kończyny.

(pisemna opinia biegłego z zakresu ortopedii – k. 149-151)

W dniu 26 lutego 2016 r. powódka zgłosiła się do Instytutu (...). Zgłaszała silny lęk przed jazdą samochodem jako pasażer i kierowca, poddenerwowanie, wybuchowość, emocjonalność, roztargnienie, płaczliwość, obniżony nastrój, problemy z koncentracją i ze spaniem.

(kopia historii leczenia psychologicznego w (...)- k. 99-112, historii choroby (...) dla Dorosłych na ul. (...) w Ł. – k. 121-130, k. 173-181)

Konsekwencją wypadku u powódki były również zaburzenia adaptacyjne o obrazie reakcji depresyjno-lękowej nasilające wcześniej występujące u powódki zaburzenia psychiczne. Dolegliwości związane z wypadkiem ustąpiły w kwietniu 2016 r.. Powódka nadal leczy się psychiatrycznie i korzysta z psychoterapii z rozpoznaniem zaburzeń adaptacyjnych, których podłożem są problemy osobiste, bez związku z wypadkiem. Z punktu widzenia psychiatrycznego powódka nie odniosła trwałego uszczerbku na zdrowiu związanego z wypadkiem. Powódka mogła korzystać z porad psychologicznych w ramach publicznej służby zdrowia, w szczególności w poradni, z której pomocy korzystała już przed wypadkiem i nadal jest tam pod opieka psychologa.

(pisemna opinia biegłego z zakresu psychiatrii – k. 168-172)

Powódka wydała 560 zł na konsultacje psychologiczne.

(kopie faktur VAT – k. 29-30, 39-40)

Powódka wydała ponadto 710 zł na rehabilitację ( (...) 25/09/15/R, (...) 9/11//15/R), 420 zł za konsultację ortopedyczną ( (...) 77/10/15/R, (...) 13/09/15R, (...) 30/10/15/R), 350 zł za rezonans magnetyczny ( (...) 13/09/15R), 215 zł za urografię ( (...)), 109 zł za konsultację internisty ( (...)), 350 zł
za wkładki ortopedyczne ( (...) 9/11//15/R), 30 zł za kołnierz S. ( (...)
15- (...)). Ponadto powódka wydała 27,77 zł i 127,53 zł na leki.

(kopie faktur VAT – k. 19-20, 21-24a)

W związku z wypadkiem uzasadniony był zakup przez powódkę kołnierza Schanza oraz leków, a także wykonanie odpłatnego badania rezonansu magnetycznego, co przyspieszyło diagnostykę. Nie było natomiast wskazań do nabycia wkładek ortopedycznych.

(pisemna opinia biegłego z zakresu ortopedii – k. 149-151)

W dniu 30 grudnia 2015 r. powódka zgłosiła szkodę ubezpieczycielowi, domagając się zapłaty 40.000 zł zadośćuczynienia i 3946,35 zł odszkodowania.

(zgłoszenie szkody – k. 31-32, k. 60 – płyta CD plik numer 151231094543726712ea9372d05045f6_20.07.2016-12_30_02)

Decyzją z dnia 1 lutego 2016 r. ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania
z uwagi na brak uszczerbku na zdrowiu powódki. Powódka złożyła odwołanie od powyższej decyzji. Decyzją z dnia 27 kwietnia 2016 r. pozwany przyznał powódce 1774,30 zł odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów leczenia, z wyjątkiem wydatków
na konsultacje psychologiczne i urografię.

(kopia decyzji – k. 33-34, 36-37, odwołania – k. 35, uzupełnienia zgłoszenia szkody – k. 38)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych dowodów uznanych
za wiarygodne. Sąd pominął kopię wyników badania jamy brzusznej powódki (k. 27),
gdyż zostało ono wykonane przed wypadkiem, jak i wyników badania urografii
jako niezwiązanego z wypadkiem (k. 28), co potwierdził biegły ortopeda. Opinie biegłych były spójne i logiczne, a ich fachowość nie budzi wątpliwości. Nie były kwestionowane przez strony.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Warunki odpowiedzialności pozwanego określają w przedmiotowej sprawie przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy ubezpieczenia – art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c., art. 821 k.c. i art. 822 k.c. oraz regulujące odpowiedzialność cywilną posiadacza i kierowcy z tytułu czynów niedozwolonych – art. 436 § 2 k.c., a nadto ustawa z dnia 22 maja 2003 roku
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003/124/1152 z zm.) – art. 19 ust. 1,
art. 34 ust. 1.

W przedmiotowej sprawie pozwany nie kwestionował zasady swej odpowiedzialności za sprawcę zdarzenia. W odniesieniu do roszczenia o zadośćuczynienie pozwany podniósł,
iż jest ono wygórowane.

Stosownie do art. 444 § 1 k. c. zd. pierwsze, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.
W myśl art. 445 § 1 k.c., w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego
za doznaną krzywdę.

W orzecznictwie ukształtowana została zasada, zgodnie z którą funkcja kompensacyjna powinna mieć najistotniejsze znaczenie dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia. Uzupełnieniem jak i ograniczeniem tej zasady był pogląd, że wysokość zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (zob. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1965 roku, sygn. akt I PR 203/65, OSP 1966/4/92). Jego konsekwencją – na co wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 stycznia 2004 roku, sygn. akt I CK 131/03, opublikowanego w OSNC 2005/2/40 (LEX nr 141820) – była utrzymująca się tendencja do zasądzania skromnych sum tytułem zadośćuczynienia
za doznaną krzywdę. W ostatnich latach Sąd Najwyższy, w dążeniu do przełamania tej tendencji, wielokrotnie podkreślał, że ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia o jego rozmiarze powinien decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich rodzaj, intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw wypadku, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu
w dziedzinie życia osobistego i społecznego, wiek poszkodowanego, rodzaj wykonywanej pracy i inne podobne okoliczności danej sprawy (wyrok SN z dnia 17 września 2010 roku, sygn. akt II CSK 94/10, OSNC 2011/4/44, wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 roku, sygn. akt
I CK 131/03, OSNC 2005/2/40, wyrok SA w Gdańsku z dnia 31 grudnia 2010 roku, sygn. akt III APa 21/10, Lex nr 784244, wyrok SN z dnia 26 listopada 2009 roku, sygn. akt III CSK 62/09, wyrok SN z dnia 19 stycznia 2012 roku, sygn. akt IV CSK 221/11, LEX nr 1119550).

Powołanie się przy ustalaniu zadośćuczynienia na potrzebę utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia. Zasada umiarkowanej wysokości odszkodowania ma bowiem uzupełniający charakter w stosunku do kwestii zasadniczej, jaką jest rozmiar szkody niemajątkowej (uzasadnienie wyroku SA w Gdańsku z dnia 31 grudnia 2010 roku, sygn. akt III APa 21/10, LEX nr 784244 i powołane w nim orzeczenia SN: wyrok SN z dnia 9 listopada 2007 roku, sygn. akt V CSK 245/2007, OSNC - ZD 2008/4/ 95 i wyrok SN z 13 grudnia 2007 roku, sygn. akt I CSK 384/07, LEX nr 351187 oraz uzasadnienie wyroku SN z dnia
13 grudnia 2007 roku, sygn. akt I CSK 384/07, LEX nr 351187).

W aktualnej linii orzeczniczej podkreśla się, iż zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać pewną ekonomicznie odczuwalną wartość (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia
21 listopada 2007 r., I ACa 617/07, LEX nr 795203, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi
z dnia 7 września 2012 r., I ACa 640/12, LEX nr 1220559).

Zwraca się również uwagę na konieczność rozważenia wszystkich okoliczności istotnych dla określenia rozmiaru doznanej krzywdy takich jak: wiek poszkodowanego, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie), rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa oraz inne czynniki podobnej natury, które to okoliczności muszą być rozważane indywidualnie w związku z konkretną osoba pokrzywdzonego i sytuacją życiową, w jakiej się znalazł (zob. wyrok SN z 9 listopada 2007 r., V CSK 245/2007, OSNC - ZD 2008/4/ 95; wyrok SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, LEX nr 738354, wyrok SN
z 13 grudnia 2007 r., I CSK 384/07, LEX nr 351187).

Jak wynika z powyższego, zadośćuczynienie pełni funkcję kompensacyjną, przyznana bowiem suma pieniężna ma stanowić przybliżony ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej. Powinna ona wynagrodzić doznane cierpienia fizyczne i psychiczne,
aby w ten sposób przynajmniej częściowo została przywrócona równowaga zachwiana
na skutek doznanego uszczerbku. Jego wysokość winna być zatem ustalona w odniesieniu
do osoby pokrzywdzonego i całokształtu okoliczności konkretnej sprawy.

W niniejszej sprawie wskutek wypadku z dnia 20 sierpnia 2015 r. powódka doznała powierzchownego urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu, urazu odcinka szyjnego kręgosłupa typu „smagnięcie biczem” oraz skręcenia prawego stawu kolanowego skutkującego uszkodzeniem łąkotki bocznej. Ostatnich z opisanych urazów skutkował 5 % trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Rokowanie na przyszłość co do odzyskania pełnej sprawności stawu kolanowego jest negatywne. Rozerwanie łąkotki bocznej wymaga interwencji operacyjnej, ponieważ niestabilność wywołana brakiem jej ciągłości wywołuje stan chwiejności kolana i predysponuje do rozwoju zmian zwyrodnieniowych stawu. Cierpienia fizyczne i psychiczne powódki w związku z bólami głowy i odcinka szyjnego kręgosłupa
w ciągu pierwszych dwóch tygodni od urazu były średniego stopnia, a w ciągu kolejnych 2 tygodni – umiarkowane, przez następny miesiąc – niewielkie. Powódka odczuwa również cierpienia fizyczne spowodowane brakiem pełnej stabilności stawu i dolegliwościami bólowymi występującymi w przypadku ruchów skrętnych i po nadmiernym obciążaniu kończyny. Powódka odczuwała również cierpienia psychiczne na skutek wypadku w postaci zaburzeń adaptacyjnych o obrazie reakcji depresyjno-lękowej nasilających wcześniej występujące u powódki zaburzenia psychiczne.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd doszedł do przekonania, iż żądana kwota 7.000 zł
z tytułu zadośćuczynienia stanowi wymierną kompensatę krzywdy powódki, z pewnością nie będąc przy tym kwotą wygórowaną. Przeciwnie kwota odpowiedniego zadośćuczynienia powinna być istotnie wyższa, a zasądzenie jedynie kwoty 7000 zł jest wynikiem związania sądu przedmiotowymi granicami powództwa (art. 321 k.p.c.).

Żądanie powódki w zakresie odszkodowania za koszty leczenia było bezzasadne. Ubezpieczyciel wypłacił bowiem powódce odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów leczenia w wysokości 1774,30 zł, a zatem odpowiadające wszystkim wskazanym i wykazanym kosztom leczenia, z wyjątkiem wydatków na konsultacje psychologiczne, urografię i zakup wkładek ortopedycznych. Jak wskazał biegły ortopeda, wydatek na urografię zakup wkładek ortopedycznych nie pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem. Biegły psychiatra wyjaśnił natomiast, iż powódka mogła korzystać z porad psychologicznych w ramach publicznej służby zdrowia, w szczególności, że pozostawała po opieka psychologa z innych przyczyn niż zaburzenia psychiczne po wypadku. Nadto skoro powódka wymagała pomocy psychologicznej z powodu trudności osobistych to trudno rozgraniczyć jaka część kosztów miała ewentualnie związek z trapią zaburzeń pourazowych. Wprawdzie w pozwie wskazano, że całkowity koszt leczenia powódki wyniósł 4506,35 zł, ale bez wyszczególnienia co złożyło się na tę kwotę. Również fachowy pełnomocnik powódki, ustanowiony w toku postępowania, kosztów tych nie uszczegółowił i nie zgłosił na tę okoliczność jakichkolwiek dalszych wniosków dowodowych. Złożone kopie rachunków i faktur nie wskazują natomiast na poniesienie innych kosztów niż pokryte w toku postępowania likwidacyjnego oraz kosztów porad psychologicznych, urografii i zakupu wkładek ortopedycznych, nie podlegających uwzględnieniu z przyczyn wskazanych wyżej.

Powództwo w tym zakresie podlegało zatem oddaleniu jako nieudowodnione.

O obowiązku zapłaty odsetek Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c.
w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. nr 124, poz. 1152 ze zm.). W dniu 30 grudnia 2015 r. powódka zgłosiła szkodę ubezpieczycielowi, wobec czego od upływu 30 dni od wskazanej daty pozwany opóźniał się ze spełnieniem świadczenia.

Pomimo zmiany przepisów w zakresie należnych odsetek od dnia 1 stycznia 2016 roku powódka oraz ustanowiony fachowy pełnomocnik powódki domagali się zasądzenia odsetek ustawowych. Ponieważ aktualnie obowiązująca konstrukcja odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie powoduje, że ustawowe zawsze będą niższe od ustawowych za opóźnienie uznać należy, że zasądzenie tych ostatnich za okres od 1 stycznia 2016 roku prowadziłoby do przekroczenia granic przedmiotowych powództwa, sprzecznie z art. 321 k.p.c.. Wobec powyższego Sąd zasądził odsetki ustawowe, zgodnie z żądaniem powódki.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c.. Powódka wygrała proces w 72 %. Poniosła 2400 zł wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat
za czynności adwokackie w brzmieniu sprzed 27 października 2016 r., Dz. U. z 2015 r. poz. 1800). Pozwany poniósł 2400 zł wynagrodzenia pełnomocnika i 34 zł opłaty skarbowej
od pełnomocnictw. Łącznie koszt procesu wyniósł 4834 zł, z czego 72 % wynosi 3480,48 zł. Wskazaną kwotę należało pomniejszyć o koszty procesu poniesione przez pozwanego.
Na rzecz powódki należało zatem zasądzić 1046,48 zł.

Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Zgierzu poniósł tymczasowo 2.532,05 zł tytułem wynagrodzenia biegłych (k. 132 - 14,28 zł, k. 141 - 852,67 zł, k. 153 - 706 zł, k. 183 - 959,10 zł) i 487 zł nieuiszczonej opłaty sądowej (powódka była zwolniona z kosztów sądowych w niniejszej sprawie w całości). Łącznie 3.019,05 zł. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. 2016/623) w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. należało nakazać pobranie od pozwanego 72 % z tej kwoty, tj. 2.173,72 zł, zaś od powódki pozostałe 845,33 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE