Sygn. akt VII K 574/16
29 czerwca 2017
Sąd Rejonowy w Olsztynie w Wydziale VII Karnym w składzie:
Przewodniczący: SSR Anna Szczepańska,
Protokolant: st.sekr.sąd. Agnieszka Michałowska
po rozpoznaniu w dniach 27 września 2016 roku, 28 października 2016 roku, 11 maja 2017 roku, 22 czerwca 2017 roku i 29 czerwca 2017 roku sprawy:
S. S.
ur. (...) w S.
syna M. i I. z d. S.,
oskarżonego o to, że:
w okresie od maja 2012 roku do lutego 2015 roku, będąc prezesem zarządu spółki (...) S.A. z siedzibą w O. przy ul. (...) uporczywie naruszał prawa pracowników H. S., D. F., I. K., R. W., B. S., K. G., M. S., A. K., A. J. (1), C. L., H. K., G. Ć., W. S., A. U., Z. Z., Z. K., K. Z., E. M. (1), E. J., E. L., A. W., E. R., K. K., D. K., K. S., R. K., E. M. (2), M. R., K. O., M. Z., A. J. (2), K. M., M. O., J. M., P. L. wynikające ze stosunku pracy i ubezpieczenia społecznego poprzez nie dopełnienie ustawowego obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie należności głównej 187 004,31 złotych; na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie należności głównej 59 835,34 złotych,; Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie należności głównej 13 758,47 złotych, działają na szkodę wymienionych osób i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w łącznej kwocie 260 598,12
- tj. o czyn z art. 281 § 1 a kk
orzeka:
I. oskarżonego S. S. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to z mocy art. 218 § 1 a kk, przy zastosowaniu art. 4§1 kk skazuje go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
II. na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk w zw. z art. 70 § 1 pkt. 1 kk, przy zastosowaniu art. 4§1 kk kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres próby 2 (dwóch) lat;
III. Na podstawie art. 46 § 1 kk, przy zastosowaniu art. 4§1 kk orzeka wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwoty 260 598,12 złotych;
IV. na podstawie art.618 § 1 ust. 11 kpk w zw z. art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o adwokaturze w zw. z § 17 ust. 2 pkt. 3 i § 20 w zw. z § 4 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. U. kwotę 504,00 (pięćset cztery 00/100) złotych wraz z należnym od tej kwoty podatkiem od towarów i usług w kwocie 115,92 (sto piętnaście 92/100) złotych tytułem zwrotu nieopłaconych kosztów wynagrodzenia za obronę oskarżonego wykonywaną z urzędu przed Sądem Rejonowym w Olsztynie w niniejszej sprawie;
V. na podstawie art. 626 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt. 2 kpk w zw. z § 11 ust. 2 pkt. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych zasądza od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 840,00 (osiemset czterdzieści 00/100) złotych tytułem wydatków poniesionych przez pokrzywdzonego z tytułu ustanowienia pełnomocnika w niniejszym postępowaniu przed Sądem I instancji;
VI. na podstawie art. 627 kpk zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, w tym opłatę w kwocie 120 (sto dwadzieścia 00/100) złotych.
Sygn. akt VIIK 574/16
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
(...) Spółka Akcyjna w O. z dniem 24 lipca 2009r. rozpoczęła działalność polegającą na sprzedaży lamp do sprawdzania autentyczności banknotów, kasjerskich, szkoleniu potencjalnych klientów w zakresie obsługi lamp. Prezesem Zarządu Spółki był S. S..
Spółka w okresie działalności zatrudniała pracowników.
W okresie od maja 2012r. do lutego 2015r S. S., będąc Prezesem Zarządu, a zatem osobą odpowiedzialną w zakresie realizacji praw pracowniczych przez Spółkę, uporczywie naruszał prawa pracowników: H. S., D. F., I. K., R. W., B. S., K. G., M. S., A. K., A. J. (1), C. L., H. K., G. Ć., W. S., A. U., Z. Z., Z. K., K. Z., E. M. (1), E. J., E. L., A. W., E. R., K. K., D. K., K. S., R. K., E. M. (2), M. R., K. O., M. Z., A. J. (2), K. M., M. O., J. M., P. L. wynikające ze stosunku pracy i ubezpieczenia społecznego poprzez nie dopełnienie ustawowego obowiązku opłacenia składek: na ubezpieczenie społeczne w kwocie należności głównej 187 004,31 złotych, na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie należności głównej 59 835,34 złotych, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie należności głównej 13 758,47 złotych, działając na szkodę wymienionych osób i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w łącznej kwocie 260 598,12 zł.
(dowody: zeznania świadka J. C. (1) k. 40-41, k. 286v., k. 404v., k. 495-495v., pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z k. 387-389, dokumentacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych k. 50-127, k. 128-201, k. 48, k. 287-298, k. 464-466, k. 468-470, k. 301-361; zeznania świadków: H. S. k. 203v., k. 494-494v. R. W. k. 221v., k. 494v., K. M. k. 224v., k. 695-696, K. O. k. 253v, k.591-592, M. Z. k. 494, M. S. k. 258v., k. 659, W. S. k. 262v., k. 659, D. F. k. 269v., k. 658v., A. J. (1) k. 272v., k. 496, E. L. k. 277v. -278, k. 659-659v. H. K. k. 370v., k. 496v., Z. K. k. 379v., k. 496v.,, A. J. (2) k. 390v., k. 659v.,E. J. k. 397v., k. 497, P. L. k. 399v., A. U. k. 401v., k. 496v., M. Z. k. 494v., B. S. k. 212v., k. 494v.-495. K. G. k. 215v., k. 495, G. Ć. k. 234v., k. 494, J. G. k. 363v.-364v., k. 382-383, k. 659v.-660, O. N. k. 366v., k. 495v.-496, K. Z. k. 376v. , k. 497, M. H. k. 395v., k. 495v., M. K. k. 405v.-406., k. 496, załącznik nr 1 do akt 2 Ds. 1378/15, stanowiący sprawozdanie (...) S.A., k. 511-521, k. 721-876.)
Przesłuchany w charakterze podejrzanego S. S. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, oświadczając że nie rozumie treści zarzucanego mu czynu i odmówił składania wyjaśnień, jak też odpowiedzi na zadawane mu pytania.
W toku rozprawy przed sądem oskarżony nie składał wyjaśnień, nie odniósł się do treści stawianych mu zarzutów.
Przesłuchana w charakterze świadka J. C. (1) zeznała, że w czasie rozliczania konta płatnika (...) S.A., której prezesem był oskarżony S. S., ujawniła fakt nieodprowadzania przez wymienionego składek ZUS, w tym na ubezpieczenie społeczne w części finansowanej przez pracodawcę, ubezpieczenie zdrowotnie oraz na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wskazała, że ostatnia dobrowolna wpłata ze strony płatnika była dokonywana w dniu 20 marca 2015r. w kwocie 50 zł, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych już we wcześniejszym okresie dokonywał ściągów egzekucyjnych.
Jak wynika z akt sprawy, w szczególności dołączonych dokumentów Spółka w przedmiotowym czasie zatrudniała wiele osób, co do których z różnego tytułu winny być odprowadzanie składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Tymczasem w okresie objętym zarzutem pozostawały niezrealizowane należności z tytułu składek na rzecz poszczególnych pracowników.
Przesłuchani w charakterze świadków byli pracownicy spółki, tudzież osoby wykonujące czynności na podstawie umów cywilnoprawnych w firmie, której prezesem był oskarżony, w przedmiocie opłacania składek zeznawali w większości, że nie wiedzieli, że spółka nie odprowadza składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Nie posiadali również szczegółowej wiedzy na temat kondycji finansowej spółki.
Świadek B. S. w postępowaniu przygotowawczym zeznała, że była zatrudniona w firmie na stanowisku dyrektora działu szkoleń i od samego początku wiedziała o nieodprowadzaniu składek, jednakże była informowana jedynie o tym, że występuje problem z terminowością ich odprowadzania. Podobnie zatrudniona na stanowisku asystentki prezesa K. G. potwierdziła, że wiedziała o nieodprowadzaniu składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i wynikało to z informacji corocznej przekazywanej przez ZUS. Na zadawane przez nią pytania o powód nieodprowadzania składek, tłumaczono że jest to wynikiem braku płynności finansowej firmy. Świadek G. Ć. zeznał z kolei, że o fakcie nieodprowadzania składek przez firmę (...) S.A., z którą miał zawarta umowę o dzieło dowiedział się w połowie 2013r., przy czym ustalił to sam, po sprawdzeniu na stronie internetowej ZUS. W toku rozprawy zeznał, że interesował się sprawą, albowiem poprzednie postępowanie zostało umorzone.
Przesłuchana w charakterze świadka J. G. – pracownika biura rachunkowego rozliczającego księgowości spółki - zeznała, że oskarżony S. S. był na bieżąco informowany mailowo o wysokości składek ZUS i zaliczek na podatek dochodowy przez biuro rachunkowe.
Świadek O. N., pracująca w okresie od marca 2010r. do 31 grudnia 2012r. w firmie (...) sp. z o.o. w O., która na podstawie umowy prowadziła (...) S.A. podała, że Spółka na bieżąco była informowana o wysokości poszczególnych składek, w tym mailowo. Jednocześnie wskazała, że osobiście nie prowadziła księgowości tej spółki, więc nie wie, czy spółka dysponowała środkami finansowymi na bieżącą działalność.
Z kolei K. Z. zeznała, że o złej kondycji spółki wiedzieli pracownicy, ponieważ informował ich o tym prezes S. S., natomiast nic nie było jej wiadomym na temat tego, że nie są odprowadzane składki na ubezpieczenie. Była przekonana, że składki są odprowadzane, ponieważ wielokrotnie słyszała od sekretarki, że powodem ciężkiej sytuacji spółki jest konieczność opłacenia składek na ZUS.
Również inny pracownik Kancelarii Rachunkowości i (...) sp. z o.o., M. H., wskazał że w czasie gdy jego pracodawca zajmował się sprawami księgowymi spółki (...) S.A. wiadomym było, że spółka oskarżonego nie reguluje na bieżąco składek na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wiadomym było o nieciekawej sytuacji finansowej spółki, w tym o wysokich składkach.
Sąd dał wiarę jasnym, spójnym i logicznym zeznaniom wszystkich przesłuchanych świadków: H. S., R. W., K. M., K. O., M. Z., M. S., W. S., D. F., A. J. (1), E. L., H. K., Z. K., A. J. (2), E. J., P. L., A. U., M. Z., B. S., K. G., G. Ć., J. G., O. N., K. Z., M. H., M. K..
W świetle dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie, a także zeznań świadków zasadnym w ocenie Sądu jest przyjęcie, iż w deklarowanej przez niektórych pracowników trudnej sytuacji finansowej spółki (...) S.A. miała ona mimo wszystko możliwość funkcjonowania w okresie kilku lat, objętym aktem oskarżenia, zatrudniała w dalszym ciągu pracowników, którymi były wypłacane wynagrodzenia. Z treści sprawozdań finansowych składanych za poszczególne lata, objęte aktem oskarżenia i dołączonych do nich informacji wynika, iż Spółka nie stwierdzała zagrożeń dla kontynuacji działalności. Stwierdzano, że sytuacja majątkowa i finansowa firmy jest stabilna, co pozwala na kontunuowanie działalności ( załącznik nr 1 do akt, sprawozdania finansowe spółki).
W tych warunkach wina oskarżonego w zakresie zarzucanego mu przestępstwa nie budzi wątpliwości. Została wykazana przeprowadzonymi dowodami.
Stwierdzić jednocześnie należy, iż przedmiotem rozpoznania sądu był określony czyn, zarzucony oskarżonemu, odnośnie którego prokurator przedstawił wykaz dowodów do przeprowadzenia na rozprawie. Pismem z dnia 22.09.2016r. pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego domagał się rozszerzenia zarówno ram czasowych zarzutu, jak i w konsekwencji kwoty zadłużenia. Co więcej, na tą okoliczność przedstawiono jedynie raporty rozliczeń należności płatnika na ZUS, FUZ, (...). W toku dalszego postępowania pełnomocnik ZUS nie brał udziału w kolejnych rozprawach.
Reasumując, przedstawiony w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza dokumentacja nadesłana z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. potwierdziła fakt, że oskarżony S. S., będąc prezesem spółki (...) S.A. naruszał prawa pracowników w zakresie mu zarzucanym i przypisanym, tj: H. S., D. F., I. K., R. W., B. S., K. G., M. S., A. K., A. J. (1), C. L., H. K., G. Ć., W. S., A. U., Z. Z., Z. K., K. Z., E. M. (1), E. J., E. L., A. W., E. R., K. K., D. K., K. S., R. K., E. M. (2), M. R., K. O., M. Z., A. J. (2), K. M., M. O., J. M., P. L. wynikające ze stosunku pracy i ubezpieczenia społecznego poprzez nie dopełnienie ustawowego obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie należności głównej 187 004,31 złotych; na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie należności głównej 59 835,34 złotych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie należności głównej 13 758,47 złotych.
Przedmiotowym działaniem wyczerpał dyspozycję art. 218 § 1a k.k. Przestępstwo wskazane w art. 218 § 1 a kk należy do kategorii przestępstw przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową. Dyspozycja art. 218 § 1 a kk statuuje odpowiedzialność karną dla sprawcy, który wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego.
W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się za bezsporne, iż celem art. 218a § 1 kk jest ochrona wszelkich praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, chyba że stanowią one przedmiot ochrony innych przepisów. Z taką sytuacją mamy do czynienia w realiach niniejszej sprawy w odniesieniu do zarzutów polegających na nie odprowadzaniu za pracowników składek ubezpieczenie społeczne w części finansowanej przez pracodawcę, ubezpieczenie zdrowotnie oraz na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. O ile zachowanie oskarżonego nie wyczerpuje znamion złośliwości w naruszaniu praw pracowników, to z całą stanowczością przypisać można mu uporczywość w działaniu, polegającym na nie dopełnieniu ustawowego obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Za słuszną należny uznać koncepcję, że uporczywość oznacza, że zachowanie sprawcy ma albo trwać przez pewien czas, albo powtarzać się kilkakrotnie, musi zawierać także świadomość niweczenia tym możliwości osiągnięcia stanu założonego przez prawo (postanowienie SA w Krakowie z dnia 13 grudnia 2000 r., II AKz 289/00, KZS 2000, z. 12, poz. 28). W sytuacji oskarżonego niepłacenie składek co do niektórych pracowników utrzymywała się przez okres kilku lat, co stanowi niewątpliwe potwierdzenie uporczywego charakterze jego zachowania.
Istotne w kontekście powyższego jest również ustalenie, iż w omawianym okresie , w zakresie istniejących zaległości, jak wynika z zeznań świadka J. C., oskarżony, będący osobą odpowiedzialną, nie występował o układ ratalny, nie dokonywał znaczących wpłat, a jedynie w 2012r. skierował wniosek o umorzenie należności z tytułu składek. W tym samym okresie Spółka nadal prowadziła działalność, a pracownicy nie mieli wiedzy o fakcie nieodprowadzania składek.
Uznając oskarżonego za winnego dokonania zarzucanego mu przestępstwa Sąd, uwzględniając okoliczności sprawy, charakter i okoliczności czynu, sposób działania oskarżonego, rozmiar wyrządzonej szkody, uprzednią niekaralność oskarżonego wymierzył mu karę jak w punkcie I wyroku.
Jednocześnie, uznając że sam fakt skazania wpłynie na oskarżonego wychowawczo Sąd warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec niego kary. Ustalając wymiar okresu próby w kontekście niezbędnego czasu wychowawczego oddziaływania na oskarżonego, Sąd doszedł do wniosku, iż określenie tegoż okresu w granicy 2 lat będzie wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celu instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary (pkt II wyroku).
Z uwagi na fakt, że do popełnienia przestępstwa doszło przed wejściem w życie Ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o zmianie ustawy – Kodeks Karny oraz niektórych innych ustaw tj. przed dniem 01 lipca 2015r., uznając że poprzednio obowiązujące przepisy były względniejsze dla sprawcy, przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. sąd zastosował ustawę w brzmieniu obowiązującym w dacie popełnienia zarzucanego mu czynu.
Konsekwencją uznania oskarżonego winnym popełnienia zarzucanego mu czynu była konieczność orzeczenia wobec niego obowiązku naprawienia wyrządzonego przestępstwem szkody na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w oparciu o treść art. 46 § 1 k.k. Z uwagi, że wysokość wykazanych, nieopłaconych przez oskarżonego składek na ubezpieczenie społecznie, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych wynosiła łącznie 260.598,12 zł, w takiej wysokość obowiązek zapłaty przez oskarżonego należało orzec (pkt III. wyroku).
W ocenie Sądu tak ukształtowana kara nie przekracza stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości czynu, spełni również swe cele wychowawcze i zapobiegawcze.\
O wynagrodzeniu za obronę oskarżonego wykonywaną z urzędu orzeczono w oparciu o przepisy art. 29 ust. 2 ustawy Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.).
Z uwagi na fakt, że występujący w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. korzystał z pomocy profesjonalnego pełnomocnika i zgłosił żądanie zwrotu wydatków poniesionych tytułem ustanowienia pełnomocnika w niniejszym postepowaniu, należało zasądzić od oskarżonego wymieniony koszty, w oparciu o przepisy powołane w punkcie V. wyroku.
O kosztach sądowych orzeczono na podstawie przepisów powołanych w punkcie VI wyroku.