UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. domagał się zasądzenia od pozwanej 1.260,64 zł z odsetkami umownymi od kwoty 1.170,64 zł od dnia wniesienia pozwu tytułem spłaty pożyczki w kwocie 1.987,30 zł z należnościami ubocznymi.

Pozwana E. S. nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

21.08.2013 r. strony zawarły umowę oprocentowanej pożyczki na kwotę 1.987,30 zł do spłaty w 50 tygodniowych ratach. Z tego tytułu pozwany był zobowiązany uiścić 496,82 zł opłaty wstępnej za czynności związane z zawarciem umowy.

W umowie zawarto osobne oświadczenie o wyborze opcji skorzystania z obsługi pożyczki w miejscu zamieszkania za 390,48 zł. Należności ta i opłata wstępna podlegały potrąceniu z kwoty pożyczki i do wypłaty pozostawało 1.100,00 zł.

W razie zwłoki wierzyciel mógł wypowiedzieć umowę i naliczać odsetki karne za opóźnienie zgodnie z art. 481 § 1 kc, a roczna stopa zadłużenia przeterminowanego została określona w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP z zastrzeżeniem podwyższenia w razie zmiany stopy kredytu lombardowego. Mógł też naliczać opłaty za czynności windykacyjne opisane w umowie.

Pozwana nie wywiązywała się z umowy mimo wezwań, co skutkowało wypowiedzeniem umowy pismem z 28.01.2014 r.

Powód naliczył koszty windykacyjne w wysokości dwa razy po 10 zł, raz 70 zł.

fakty przyznane

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu.

Nie budziło wątpliwości w świetle okoliczności przytoczonych w sprawie i art. 339 § 2 kpc, iż pozwana stała się dłużnikiem powoda w zakresie dochodzonej kwoty wobec zawarcia umowy pożyczki, regulowanej art. 720 kc w zw. z ustawą z 12.05.2011 r. o kredycie konsumenckim Dz.U. 2011.126.715., jak i 481 i 482 kc. Wobec obowiązku stosowania przez Sąd prawa z urzędu w zakresie ustalonego stanu faktycznego uwagę Sądu zwróciły postanowienia o charakterze niedozwolonych klauzul umownych (zob. W. Popiołek, w Komentarz KC, t.I, 2005, s.989 o obowiązku działania sądu w tym zakresie, na co powołano się w Rozdziale VII Systemu Prywatnego Tom V, s. 686). Potwierdza to także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zob. Raport (...): Efektywność instrumentów prawnych ochrony kredytobiorcy-konsumenta w świetle orzecznictwa sądowego – dr T.|Czech: http://www.iws.org.pl/pliki/files/ (...)_Czech%20T._E.%C5%9B%C4%87%20ochrony%20kredytobiorcy-konsumenta.pdf).

Pojawiły się oczywiste wątpliwości, gdyż ustawodawca bardzo rygorystycznie podszedł do zanegowania tzw. lichwy stanowczo ograniczając oprocentowanie umowne i ustawowe. Z tego względu ocena powinna być prowadzona nawet wpierw przez art. 58 kc. Ostatecznie Sąd przyjął ten pryzmat do badania wystąpienia postanowień o charakterze klauzul umownych.

Klauzule, do których Sąd odniósł się w tej sprawie, zwróciły uwagę w sposób oczywisty, gdyż od lat są negatywnie oceniane.

Art. 3851. § 1. kc Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

§ 2. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.

§ 3. Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

§ 4. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje.

Wobec powyższego Sąd w podobnych sprawach zwraca uwagę na zawyżone koszty należności ubocznych, miarkując przy tym wielkość przedmiotu świadczenia głównego i pozostałych w granicach faktycznych przytoczonych przez powoda. Jednym z powszechnych przykładów typowej niedozwolonej klauzuli umownej, jaki można przytoczyć - jest poniżej zacytowane rozstrzygnięcie:

XVII Amc 1940/11 wyrok s.okik 2012-05-17

(...)

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznaje za niedozwolone i zakazuje (...) Spółce Akcyjnej w R. wykorzystywania w "Regulaminie wykonywania usługi (...)" następujące postanowienia o treści:

"§ 11 ust. 3 W przypadku nieuiszczenia przez abonenta należności wynikającej z wystawionej przez (...) faktury VAT, (...) skieruje do abonenta wezwanie do zapłaty, którego koszt przygotowania i wysłania w wysokości 10 zł netto (12 zł brutto) pokryje abonent. Koszty wezwania zostaną zapłacone wraz z należnością za usługi (...) objęte następną fakturą."

Orzeczenie to nawiązuje do aspektu poruszanego przy kosztach dochodzenia należności, iż jako uboczne nie mogą one stawać się istotnym elementem umowy i powinny odpowiadać faktycznie poniesionym kosztom, inaczej mogą być uznane za rażąco wygórowane (zob. też np. klauzula z pozycji 978 Rejestru klauzul). Dlatego Sąd stwierdził, że koszty wezwań o zapłatę (czy naliczenie opłaty za przekazania sprawy do windykacji) ponad kwotę 30 zł mimo zastrzeżenia ich w umowie stron – nie wiążą. Z przytoczonego przykładu klauzuli wpisanej do rejestru widoczne jest, że Sąd miał na uwadze, iż pozostawiona z tego tytułu należność nie uchybia uzasadnionym prawom wierzyciela, zwł. że koszty prowadzenia swej działalności uwzględnia w kalkulowaniu oferowanego produktu i nie może w całości tych kosztów przerzucać na kontrahenta. Szacując podaną należność Sąd miał na uwadze: ilość ponagleń, która może być uznana za zasadną/racjonalną w tym wobec wielkości pożyczonej kwoty i czasu spłaty; koszt pojedynczej korespondencji (w tym przede wszystkim koszty wysyłki, gdyż koszty „robocizny” powinny być wkalkulowane jak już wspomniano). Zdaniem Sądu w granicach 30 zł powód może efektywnie przypominać o spłacie, zwł. przy zadłużeniu o niewielkiej skali oraz krótkoterminowego jak w tym wypadku (mając na uwadze wezwanie do zapłaty, wysłanie wypowiedzenia, czy ewentualne wezwanie przedsądowe). Podkreślić należy, iż koszty postępowania egzekucyjnego są dość restrykcyjnie reglamentowane i stąd należy zakwestionować naliczanie opłat za tzw. działania terenowe, zwł. w podanej przez powoda wysokości.

W art. 385 3 kpc wprost wskazuje się na przykład niedozwolonej klauzuli, która tu zwróciła uwagę sądu, czyli przewidującej zawarcie umowy ubezpieczenia :

7) uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, niemającej bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie;

Należało także zakwestionować należność z tytułu kosztu obsługi pożyczki w domu (390,48 zł). Wprowadzenie osobnego zapisu w formularzu umowy i odnoszenie się do niego w dalszej części, nie przekonuje Sądu, że było to postanowienie indywidualnie uzgodnione, a nie uzależniające zawarcie umowy od zgody na tę dodatkową usługę. Życiowo nie wydaje się prawdopodobne, by osoba uzyskująca pożyczkę o podanej wysokości godziła się na tak wysokie koszty należności ubocznych. Sama kalkulacja tego kosztu budzi zasadnicze zastrzeżenia, zwł. iż opłata za czynności wstępne związane z zawarciem umowy już była wysoka, skalkulowana na poziomie znacznie przewyższającym 5 % przewidzianym w poprzedniej regulacji kredytu konsumenckiego. Przy tym w sprawie została naliczona od całej należności ujętej jako pożyczka, czyli i części zakwestionowanej przez Sąd. Stąd Sąd uznał ją za zasadną tylko w granicach 10 % od kwoty wypłaconej faktycznie jako pożyczka (czyli 110,00 zł).

Powód zajmując się swoją działalnością profesjonalnie powinien mieć zorientowanie w ramach prawnych, w jakich można ją prowadzić i stąd Sąd nie rozbudowuje szerzej tego wywodu, a poprzestał na wskazaniu swojej oceny prawnej w oparciu o ustalone trendy doktryny i orzecznictwa, o czym mowa wyżej. Ochrona prawna konsumenta ma wieloletnią tradycję, którą prawo i orzecznictwo europejskie wzmacnia, a nawet pogłębia. W pozostałym zakresie Sąd nie dokonał weryfikacji powództwa (jak i nie rozszerzał wywodu), gdyż bez udziału stron nie miał możliwości dalszego, niezbędnego jej badania i poprzestał na dyspozycji art. 339 § 2 kpc. Odsetki zasądzono zgodnie z umową, zastrzegając wysokość odsetek maksymalnych. .

O kosztach rozstrzygnięto na podstawie art. 100 kpc zasądzając koszty, jakie powód poniósłby wytaczając powództwo o uwzględnioną kwotę, gdyż częściowego oddalenie powództwa nie wiązało się z działaniem pozwanej.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt. 3 kpc należało nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie, w jakim zawiera rozstrzygnięcia podlegające wykonaniu.

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE