Sygn. akt I C 144/17
Dnia 28 marca 2017 r.
Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny:
Przewodniczący: SSR Tadeusz Kotuk
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 marca 2017 r. w G. sprawy z powództwa M. S. przeciwko Gminie M. G.
o nakazanie
I. oddala powództwo;
II. zasądza od powódki M. S. na rzecz pozwanego Gminy M. G. kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt I C 144/17
Stan faktyczny
W latach 2009-2015 strony (Gmina M. G. i M. S.) pozostawały związane umowami dzierżawy zawieranymi na czas oznaczony. Ostatnia umowa (nr (...)) została zawarta na okres do dnia 1 czerwca 2015 r.
Okoliczności bezsporne
W latach 2012-2015 M. S. zgłaszała wydzierżawiającemu wątpliwości co do powierzchni dzierżawionego gruntu, wnosząc o zmniejszenie czynszu dzierżawy. Gmina M. G. uznawała dotychczasowy obmiar geodezyjny za prawidłowy. Gmina po dokonaniu kolejnego obmiaru w czerwcu 2015 r. (potwierdzającego wcześniejszy obmiar) była gotowa do zawarcia kolejnej umowy dzierżawy co do tej samej, co wcześniej powierzchni gruntu. Jednak M. S. nie złożyła stosownego wniosku. W tym stanie rzeczy Gmina od czerwca 2015 r. nalicza powódce wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy.
Okoliczności bezsporne
Ocena dowodów
Stan faktyczny niezbędny do rozstrzygnięcia była niesporny.
Kwalifikacja prawna
Powództwo jest bezzasadne, gdyż na pozwanym nie ciąży obowiązek złożenia powódce oświadczenia o zawarciu umowy dzierżawy.
W obowiązującym prawie obowiązek kontraktowania powinien wynikać bądź z istniejącego stosunku zobowiązaniowego (np. obowiązek złożenia oświadczenia o zawarciu umowy przyrzeczonej jako realizacji umowy przedwstępnej, obowiązek zawarcia umowy przez podmiot publiczny z osobą, która wygrała przetarg na nabycia, najem lub dzierżawę nieruchomości – por. art. 37-42 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami) lub wyraźnego przepisu prawa (np. art. 106 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904 ze zm.).
W niniejszym przypadku na pozwanym tego rodzaju obowiązek nie ciąży. Co więcej, dość klarowny rysuje się pomiędzy stronami jest powód odmowy zawarcia przez Gminę kolejnej umowy dzierżawy: strony spierają się o przedmiot umowy (strona powodowa wskazuje na mniejszą powierzchnię zajmowanego gruntu). Reasumując, pozwana nie tylko nie ma obowiązku zawarcia umowy, ale również pomiędzy stronami istnieje spór co do przedmiotu umowy.
W doktrynie prawa cywilnego powszechnie przyjmuje się, że obowiązująca w polskim prawie zobowiązań zasada swobody umów ma dwa przejawy: pozytywny (niemożność zakazania stronom zawarcia umowy) i negatywny (niemożność zmuszenia stron do zawarcia umowy). W niniejszym przypadku wyrok stanowi uwzględnienie negatywnego aspektu zasady swobody umów.
Oczywiście, żaden przepis prawa pozytywnego nie formułuje wyraźnie generalnego zakazu zmuszenia stron do zawarcia umowy zobowiązaniowej (przepisy prawa zobowiązań nie definiują nawet pojęcia umowy), stąd w podstawie prawnej orzeczenia można odwołać się jedynie do braku zaistnienia podstaw do zastosowania przepisu art. 64 k.c.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak punkcie I. sentencji na mocy art. 64 k.c. a contrario.
Sprawa została przez Sąd rozpoznana na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 148 1 § 1 k.p.c. Żadna ze stron nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy. Zawarte w pozwie sformułowanie „o przeprowadzenie rozprawy również pod nieobecność powódki” nie jest wnioskiem o wyznaczenie rozprawy, lecz typowym dla dotychczasowej praktyki formułowania pism procesowych (utrwalonej od pokoleń) wnioskiem formalnym zabezpieczającym stronę powodową przed zawieszeniem postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 5 k.p.c. W zmienionym od 8 września 2016 r. stanie prawnym tego rodzaju sformułowanie nie może być błędnie utożsamiane z wnioskiem o wyznaczenie rozprawy, lecz winno być traktowane – zgodnie z jego celem – jako zabezpieczające stronę powodową przed zawieszeniem postępowania na wypadek wyznaczenia rozprawy (bądź przez sąd z urzędu lub na wniosek przeciwnika). Innymi słowy – omawiany wniosek nie zastępuje, lecz może współwystępować z odrębnym wnioskiem o wyznaczenie rozprawy. Oba wnioski spełniają bowiem inną rolę.
Koszty
O kosztach pomiędzy stronami orzeczono jak w punkcie II. sentencji na mocy art. 98 § 1 k.p.c. Powódka jako przegrywająca proces jest obowiązana zwrócić pozwanemu koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego w stawce minimalnej (270 zł, § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w brzmieniu aktualnym).