UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 3 września 2014 roku Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim:

I/ pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy – wyrok Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego wydany w sprawie o sygn. akt V GC 432/03 w dniu 3 lipca 2003 r. w sprawie z powództwa (...) Spółdzielni (...) w B. przeciwko S. S., opatrzony klauzulą wykonalności w dniu 12 września 2003 r., a następnie klauzula wykonalności z dnia 10 lutego 2014 r. [V GCo 38/14] na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K., zasądzającego od S. S. na rzecz (...) Spółdzielni (...) w B. kwotę 15.050,54 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 3 marca 2003 r. do dnia zapłaty, kosztami procesu w wysokości 3.567,40zł [trzy tysiące pięćset sześćdziesiąt siedem złotych czterdzieści groszy] – w części do kwoty 13.557,59zł [trzynaście tysięcy pięćset pięćdziesiąt siedem złotych pięćdziesiąt dziewięć groszy] należności główniej wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty, skapitalizowanymi odsetkami, które na dzień 31 maja 2010 r. wynoszą 13.384,57 zł oraz kwoty 3.567,40 zł tytułem kosztów procesu;

II/ zasądził od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powoda S. S. kwotę 3.095 zł [trzy tysiące dziewięćdziesiąt pięć złotych] tytułem zwrotu kosztów procesu;

III. wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Wyrokiem z dnia 27 maja 2015 roku Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim Wydział I Cywilny utrzymał w mocy w całości wyrok zaoczny z dnia 3 września 2014 roku wydany przez Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim w sprawie o sygn. akt I C 1271/14.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego wydanym w sprawie o sygn. akt V GC 432/03 w dniu 3 lipca 2003 roku w sprawie z powództwa (...) Spółdzielni (...) w B. przeciwko S. S. zasądzono od S. S. na rzecz (...) Spółdzielni (...) w B. kwotę 15.050,54 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 3 marca 2003 roku do dnia zapłaty. Zasądzono ponadto na rzecz powoda od pozwanego kwotę 1.152,40 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych i kwotę 2415 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Wyrok z dnia 3 lipca 2003 roku uprawomocnił się w dniu 25 lipca 2003 roku. Wyrokowi z dnia 3 lipca 2003 roku po uprawomocnieniu się nadano klauzulę wykonalności w dniu 10 września 2003 roku.

W dniu 24 września 2003 roku wierzyciel (...) Spółdzielnia (...) w B. złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji do Komornika Sądowego przy Sadzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O.. W dniu 29 września 2003 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. zawiadomił pełnomocnika wierzyciela, że dłużnik jest współwłaścicielem nieruchomości KW (...), Kw (...) i wobec tego, o ile wierzyciel wyraża chęć przyłączenia się do egzekucji z nieruchomości, winien złożyć stosowny wniosek oraz zaopatrzyć tytuł wykonawczy w sądową klauzulę wykonalności do współmałżonki dłużnika E.. W dniu 30 września 2003 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. wezwał wierzyciela do uzupełnienia wniosku o wszczęcie egzekucji oraz usunięcia braków formalnych wniosku. Komornik sądowy wezwał do uiszczenia zaliczki na wydatki związane z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego w kwocie 80 złotych oraz do przedłożenia pełnomocnictwa, w terminie 7 dni, pod rygorem nie podjęcia czynności egzekucyjnych. W dniu 30 września 2003 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. dokonał zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego w Bank (...) spółce akcyjnej w K.. W dniu 14 listopada 2004 roku Bank (...) spółka akcyjna w K. poinformował Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O., że w stosunku do wierzytelności z rachunku bankowego nastąpił zbieg egzekucji. Wobec czego bank oczekuje rozstrzygnięcia w sprawie zbiegu. W dniu 15 stycznia 2008 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. w zawiadomieniu o bezskutecznej egzekucji w trybie art. 827 k.p.c. wezwał pełnomocnika wierzyciela w myśl art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. do wskazania majątku i przedmiotów, z których można prowadzić egzekucję pod rygorem zawieszenia postępowania z urzędu, a w konsekwencji umorzenia postępowania. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. poinformował pełnomocnika wierzyciela, że zamierza umorzyć egzekucję w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. Wskazał, że oczekuje wniosków i oświadczeń wierzyciela co do dalszego prowadzenia postępowania (art. 760 § 2 k.p.c. w zw. z art. 827 k.p.c.) oraz wezwał do wskazania sposobu dalszej egzekucji (art. 797 k.p.c.). Postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2008 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. w sprawie o sygn. akt Km 2183/03 umorzył postępowanie. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 18 sierpnia 2008 roku wskazał, że umarza postępowanie na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 9 września 2008 roku

Postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy w Koszalinie nadał klauzulę wykonalności wyrokowi Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dniu 3 lipca 2003 roku w sprawie VGC 432/03 w części co do: kwoty 13.557,59 złotych należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 czerwca 2010 roku do dnia zapłaty, skapitalizowanych odsetek, które na dzień 31 maja 2010 roku wynosiły 13.384,57 złotych, kwoty 1.152,40 złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych i kwoty 2.415 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K., na którą przeszło uprawnienie dotychczasowej wierzycielki (...) Spółdzielni (...) w B.. W uzasadnieniu wskazano, że rozstrzygnięcie oparto na treści art. 788 § 1 k.p.c. Nabycie wierzytelności przez wnioskodawczynię (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w K. od (...) Spółdzielni (...) w B. nastąpiło już po powstaniu tytułu egzekucyjnego, co wnioskodawczyni wykazała dokumentem prywatnym.

W dniu 31 marca 2014 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła o wszczęcie egzekucji przeciwko S. S. na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie z dnia 3 lipca 2003 roku któremu nadano klauzulę wykonalności na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 roku. W dniu 24 kwietnia 2014 roku wierzyciel wystąpił wnioskiem o ograniczenie egzekucji w sprawie Km 1574/14.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Sąd Rejonowy przyjął, że powód wykazał podniesiony zarzut przedawnienia. Sąd Rejonowy stwierdził, iż wyrok z dnia 3 lipca 2003 roku uprawomocnił się w dniu 25 lipca 2003 roku, przy czym w dniu 10 września 2003 roku nadano wyrokowi po uprawomocnieniu klauzulę wykonalności. Sąd Rejonowy wskazał, że przyjęcie, że wyrok uprawomocnił się w dniu nadania klauzuli wykonalności, tj. w dniu 10 września 2003 roku nie zmienia rozstrzygnięcia w sprawie, albowiem do dnia 25 lipca 2013 roku, jak i do dnia 10 września 2013 roku nie złożono wniosku o wszczęcie egzekucji, który to wniosek mógłby spowodować przerwę biegu przedawnienia. Ponadto Sąd Rejonowy uznał, że pozwany nie wykazał, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności w sprawie V GCo 38/14 został złożony do dnia 25 lipca 2013 roku, ewentualnie do dnia 10 września 2013 roku. Wobec podniesionego zarzutu przedawnienia Sąd Rejonowy zauważył, iż to na pozwanym spoczywał ciężar wykazania przerwy biegu przedawnienia, natomiast postanowienie o nadanie klauzuli wykonalności w sprawie V GCo 38/14 zostało wydane w dniu 10 lutego 2014 roku. Sąd Rejonowy podniósł, iż w przedmiotowej sprawie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła o wszczęcie egzekucji w dniu 31 marca 2014 roku, a więc już po upływie 10 lat od dnia uprawomocnienia się wyroku z dnia 3 lipca 2003 roku. Sąd Rejonowy nadmienił, iż również wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. (sygn. akt V GCo 38/14) został złożony po upływie 10 lat od dnia uprawomocnienia się wyroku z dnia 3 lipca 2003 roku

W ocenie Sądu Rejonowego postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 2183/2003 z wniosku wierzyciela (...) Spółdzielni (...) w B. nie spowodował przerwy biegu przedawnienia z dwóch powodów. Po pierwsze, Sąd Rejonowy uznał za zasadne stanowisko powoda, że postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 2183/2003 umorzyło się z mocy prawa. Sąd I instancji zwrócił uwagę, iż wniosek o wszczęcie egzekucji w sprawie Km 2183/2003 został złożony w dniu 26 września 2003 roku, zaś kolejną czynnością egzekucyjną w sprawie było zawiadomienie z dnia 29 września 2003 roku o możliwości przyłączenia się do egzekucji z nieruchomości, a następnie w dniu 30 września 2003 roku wierzyciel został wezwany do uiszczenia zaliczki oraz uzupełnienia braków pełnomocnictwa. W tym samym dniu komornik dokonał zajęcia rachunku bankowego w Banku (...) spółce akcyjnej w K., które okazało się nieskuteczne, wobec zbiegu egzekucji z rachunku bankowego. Z akt Km 2183/2003 nie wynika, w jaki sposób zbieg egzekucji został rozstrzygnięty. Sąd Rejonowy dodał, iż wierzyciel nie uiścił żadnej zaliczki i od dnia 30 września 2003 roku nie podjął żadnej czynności zmierzającej do nadania biegu egzekucji, tj. nie złożył wniosków i oświadczeń co do dalszego postępowania, nie wskazał sposobu dalszej egzekucji. Nie złożył również wniosku o przyłączenie się do egzekucji z nieruchomości. Wobec powyższego, zdaniem Sądu Rejonowego, egzekucja uległa umorzeniu z mocy prawa w trybie art. 823 k.p.c. w dniu 30 września 2004 roku. Sąd Rejonowy nadmienił, iż późniejsze zawiadomienie o bezskutecznej egzekucji w trybie art. 827 k.p.c. i umorzenie postępowania nie ma znaczenia dla oceny, że postępowania umorzyło się w dniu 30 września 2004 roku ex lege. Dodał, iż postanowienie o umorzeniu postępowania wydane na podstawie art. 823 k.p.c. stwierdza jedynie fakt umorzenia z mocy prawa i nie jest ono niezbędne, aby skutek ten nastąpił. Sąd Rejonowy wskazał przy tym, że sąd nie jest związany uzasadnieniem postanowienia o umorzeniu postępowania z dnia 18 sierpnia 2008 roku i wskazaną w nim wadliwie podstawą prawną umorzenia.

Według Sądu Rejonowego umorzenie ex lege postępowania egzekucyjnego wywołuje - przy powołaniu się na przepis art. 182 § 2 k.p.c. - ten efekt prawny, że złożony wniosek o wszczęcie egzekucji nie wywiera już żadnych skutków prawnych (także w zakresie biegu egzekwowanego roszczenia), jakie ustawa wiąże ze złożeniem takiego wniosku. Umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia bowiem powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Sąd Rejonowy podkreślił, iż zastosowanie art. 182 § 2 k.p.c. do umorzenia postępowania na podstawie art. 823 k.p.c. należy uzasadnić tym, że podobne względy jak w postępowaniu rozpoznawczym przemawiają za przyjęciem w postępowaniu egzekucyjnym ochrony interesu drugiej strony postępowania, gdy wierzyciel nie wykazuje odpowiedniej aktywności przez pewien czas.

Ponadto Sąd Rejonowy uznał, iż nawet przyjęcie, że postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. akt Km 2183/2003 umorzyło się na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c., nie zmienia rozstrzygnięcia w sprawie. Wskazał, iż postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. akt Km 2183/2003 nie mogło prowadzić do przerwy biegu przedawnienia skutecznej dla nabywcy wierzytelności, tj. dla (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.. Postępowanie prowadzone pod sygn. akt. Km 2183/13 było bowiem prowadzone z wniosku (...) Spółdzielni (...). Sąd Rejonowy podkreślił, iż do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana. Po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo, jednak w tych samych granicach podmiotowych (wynikających z tytułu wykonawczego), co wynika z istoty przedawnienia. W ocenie Sądu Rejonowego brak więc podstaw do twierdzenia, że skutek rozpoczęcia biegu przedawnienia na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może odnosić się do sytuacji gdy uprawnionym do wszczęcia ponownej egzekucji jest już inny niż wymieniony w pierwotnym tytule wykonawczym wierzyciel. Nadmienił, iż czynnością przerywającą bieg przedawnienia jest wniosek wierzyciela o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, czy też wniosek o wszczęcie egzekucji. Według Sądu Rejonowego wniosek o wszczęcie egzekucji wywoła zatem skutek w postaci przerwy biegu przedawnienia roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym jednak o tyle o ile będzie pochodził od wierzyciela, którego osobę wskazuje tytuł egzekucyjny i na rzecz którego temu tytułowi została nadana klauzula wykonalności. Tak więc reguła ta stanowi stosowaną odpowiednio w postępowaniu egzekucyjnym, w związku ze specyfiką tego postępowania, zasadę konstruowaną w postępowaniu rozpoznawczym, że przerwanie przedawnienia następuje pomiędzy stronami postępowania o ile z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane/uprawnione. Sąd Rejonowy dodał, iż w postępowaniu rozpoznawczym wyjątek od tej zasady tworzy art. 192 pkt 3 k.p.c. stanowiąc, że z chwilą doręczenia pozwu zbycie rzeczy lub prawa objętych sporem nie wpływa na dalszy bieg sprawy. Jeżeli więc w toku postępowania rozpoznawczego dojdzie do przelewu dochodzonej wierzytelności, przerwa biegu przedawnienia spowodowana złożeniem pozwu pozostaje skuteczna w stosunku do cesjonariusza, choćby nie wstąpił do procesu w charakterze strony. Cel postępowania rozpoznawczego zostaje bowiem zrealizowany wraz z wydaniem wyroku, a jego prawomocność rozciąga się na nabywcę rzeczy lub prawa. Sąd Rejonowy za ugruntowany uznał pogląd, że art. 192 pkt 3 k.p.c. nie ma zastosowania w postępowaniu egzekucyjnym, albowiem cel tego postępowania jest inny, ma ono doprowadzić do zaspokojenia osoby materialnie uprawnionej, wskazanej w tytule egzekucyjnym, przy czym klauzula wykonalności może modyfikować istotne postanowienia tego tytułu kształtując odmiennie od dotychczasowych granice podmiotowe i przedmiotowe zakresu egzekucji. Sąd Rejonowy dodał, iż niestosowanie art. 192 pkt 3 k.p.c. w postępowaniu egzekucyjnym oznacza zatem, że jeżeli w toku postępowania egzekucyjnego dojdzie do zawarcia umowy przelewu egzekwowanej wierzytelności, to postępowanie egzekucyjne nie zmierza już do zaspokojenia wierzyciela, którego osobę wskazuje tytuł wykonawczy. Zaznaczył, iż niemożność kontynuacji przez cesjonariusza toczącego się postępowania egzekucyjnego przedstawia się, jako niewątpliwa, w tym postępowaniu wykluczone są bowiem przekształcenia podmiotowe, a następstwo prawne zaistniałe po wszczęciu egzekucji wymaga, z wyjątkami przewidzianymi w ustawie, nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności w trybie art. 788 k.p.c. Sąd Rejonowy wskazał, że w związku z tym przyjmuje się, że nabywca wierzytelności, który przez umowę przelewu uzyskuje przecież jedynie prawo do wierzytelności objętej dotychczasowym tytułem wykonawczym, a nie uprawnienie do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania, powinien po uzyskaniu na swoją rzecz klauzuli wykonalności, wszcząć nowe postępowanie egzekucyjne. Tak więc, z racji następstwa prawnego o którym mowa, prawo stwierdzone w tytule egzekucyjnym na rzecz dotychczasowego wierzyciela wygasa wskutek przejścia na inny podmiot, a tym samym wygasa uprawnienie do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez pierwotny podmiot. Skutki zatem jakie wiązały się z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego odnoszą się do występujących w tym postępowaniu podmiotów i tytułu wykonawczego, na podstawie którego egzekucja była prowadzona. Sąd Rejonowy podzielił przy tym stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku, który wskazał, że wobec tego, że skutki, jakie wiążą się z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego odnoszą się do występujących w tym postępowaniu podmiotów i tego tytułu wykonawczego, na podstawie którego egzekucja była prowadzona, to w sytuacji gdy komornik umarza postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela wobec dokonania przez niego przelewu egzekwowanej wierzytelności, brak jest podstaw do twierdzenia, iż przerwa biegu przedawnienia trwa do zakończenia tego postępowania z korzyścią dla cesjonariusza, a więc podmiotu pozostającego poza tym postępowaniem. W takiej sytuacji przyjąć należy upadek przerwy biegu przedawnienia spowodowanej wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Sąd Rejonowy wskazał, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące egzekucji jedynie w art. 826 k.p.c. stanowią o skutkach umorzenia postępowania egzekucyjnego wskazując, że umorzenie takie uchyla dokonane czynności egzekucyjne, ale nie pozbawia wierzyciela możności wszczęcia ponownej egzekucji. Przepis nie rozstrzyga więc o skutkach materialnoprawnych umorzenia postępowania egzekucyjnego, ale przyjąć należy, że po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo (art. 124 k.c.), jednak w tych samych granicach podmiotowych (wynikających z tytułu wykonawczego), co wynika z istoty przedawnienia. Sąd Rejonowy uznał, że brak jest więc podstaw do twierdzenia, że skutek rozpoczęcia biegu przedawnienia na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może odnosić się do sytuacji gdy uprawnionym do wszczęcia ponownej egzekucji jest już inny niż wymieniony w pierwotnym tytule wykonawczym wierzyciel.

W związku z powyższym Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, iż roszczenie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wobec S. S. uległo przedawnieniu. Sąd Rejonowy uznał, iż wniosek o wszczęcie egzekucji złożony przez pierwotnego wierzyciela, wobec umorzenia się egzekucji na podstawie art. 823 k.p.c. nie spowodował przerwy biegu przedawnienia. Dodał, iż wniosek o wszczęcie egzekucji złożony przez pierwotnego wierzyciela, nie spowodował również przerwy biegu przedawnienia z tej przyczyny, że pierwotny wierzyciel zbył wierzytelność objętą tytułem wykonawczym, a ewentualna przerwa biegu przedawnienia nie odnosi skutku względem nabywcy wierzytelności. W ocenie Sądu Rejonowego nie spowodował również przerwy biegu przedawnienia wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego w sprawie V GCo 38/14, albowiem pozwany nie wykazał, że wniosek ten został złożony przed upływem terminu przedawnienia, tj. przed 25 lipcem 2013 roku

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Rejonowy utrzymał w mocy w całości wydany w sprawie wyrok zaoczny, uwzględniając, iż rozprawa zaoczna i sprzeciw nie rodziły dodatkowych kosztów procesu poza tymi już zasądzonymi w wyroku zaocznym.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, który zaskarżył wyrok w całości oraz wniósł o jego zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości| ewentualnie o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Apelujący zarzucił wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, iż twierdzenie powoda, któremu Sąd dał wiarę, jakoby wyrok z dnia 03 lipca 2003 roku uległ przedawnieniu, jest całkowicie błędne z uwagi na toczące się na podstawie wniosku o wszczęcie egzekucji opartego na wyżej wymienionym tytule postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. pod sygn. akt Km 2183/03, umorzone na podstawie postanowienia z dnia 18 sierpnia 2008 roku, na podstawie stwierdzenia bezskuteczności zgodnie z art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. Zdaniem apelującego, biorąc pod uwagę powyższe, bieg przedawnienia został przerwany zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 k.p.c. Skarżący zaznaczył, iż ocena sądu, wedle której postępowanie egzekucyjne wszczęte na podstawie wniosku z dnia 26 września 2003 roku umorzyło się na podstawie art. 823 k.p.c. z mocy prawa jest niezgodne z prawdą, albowiem komornik zawiadomił wierzyciela o bezskutecznej egzekucji w trybie art. 827 k.p.c. w dniu 15 stycznia 2008 roku, a następnie umorzył postępowanie egzekucyjne postanowieniem z dnia 18 sierpnia 2008 roku, na podstawie stwierdzenia bezskuteczności egzekucji zgodnie z art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. Apelujący wskazał, że zgodnie z art. 823 k.p.c. umorzenie egzekucji następuje z mocy samego prawa, w takiej sytuacji komornik nie umarza tego postępowania, a tylko stwierdza fakt umorzenia. Zatem gdyby do umorzenia takiego doszło, wydane w dniu 18 sierpnia 2008 roku postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego byłoby bezzasadne, zaś dłużnik mógłby postanowienie to kwestionować kierowaną do sądu skargą na czynności komornika, czego jednak nie uczynił.

Ponadto skarżący uznał, iż sąd błędnie powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2014 roku, (II CSK 196/14), przyjął że postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygn. akt Km 2183/03 nie mogło prowadzić do przerwania biegu przedawnienia skutecznego wobec nabywcy wierzytelności tj. pozwanego (...) Sp. z o.o. z uwagi na to, iż było prowadzone z wniosku poprzedniego wierzyciela tj. (...) Spółdzielni (...) w B.. Według apelującego uchybiałoby to treści art. 509 k.c., który reguluje umowę przelewu. W drodze przelewu wierzyciel - zbywca (cedent) przenosi na nabywcę (cesjonariusza) wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika.

Skarżący zwrócił uwagę, iż na mocy przedmiotowej umowy przechodzi na cesjonariusza ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi wraz z wszelkimi prawami ubocznymi, które są związane z wierzytelnością główną. Cesjonariusz nabywa wierzytelność w takim zakresie i stanie, w jakim znajdowała się ona w chwili dokonania przelewu, ponieważ zmienia się tylko osoba wierzyciela. Dodał, iż wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie prawa związane z nabytą wierzytelnością, gdyż uprawnienia cesjonariusza są tożsame z uprawnieniami przysługującymi cedentowi.

Apelujący podkreślił, iż umowa przelewu skutkuje zarówno sukcesją samej wierzytelności, jak również obejmuje inne elementy, składające się na sytuację wierzyciela. Nadmienił, iż zgodnie z treścią art. 509 § 2 k.c. wierzytelność przechodzi na nabywcę z wszystkimi właściwościami, przywilejami i brakami.

Skarżący wskazał, iż interpretacja powołanego przez sąd wyroku dotyczy w istocie bankowego tytułu egzekucyjnego, odnośnie którego nie dopuszczalne jest nadanie na podstawie art. 788 § 1 k.p.c. klauzuli wykonalności na rzecz niebędącego bankiem nabywcy wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym, także po zaopatrzeniu w sądową klauzulę wykonalności. Zaznaczył, iż na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego może być prowadzona jedynie egzekucja wierzytelności bankowej i tylko na rzecz banku, po nadaniu na jego rzecz sądowej klauzuli wykonalności.

Według apelującego, wbrew twierdzeniom sądu, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności z zaznaczeniem przejścia uprawnień na nowego wierzyciela w sprawie V GCo 38/14 z dnia 03 lutego 2014 roku złożony przez pozwaną (...) Sp. z o.o., przerwał bieg przedawnienia, gdyż został złożony przed 18 sierpnia 2018 roku. Skarżący dodał, iż złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności nie tylko przerywa bieg przedawnienia, ale także powoduje, iż przedawnienie nie będzie biegło do chwili ukończenia postępowania klauzulowego, czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie rozważań sąd odwoławczy obowiązany jest zauważyć, że wyrok zaoczny z dnia 3 września 2014 roku, utrzymany w mocy w zaskarżonym wyroku, został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności o wydaniu wyroku zaocznego. Podkreślenie bowiem wymaga, że - jak trafnie podniósł pozwany w sprzeciwie od wyroku zaocznego – nie został on zawiadomiony o terminie rozprawy zaocznej oraz nie doręczono mu odpisu pozwu. W aktach sprawy znajduje się jedynie zwrotne potwierdzenie odbioru przez pozwanego odpisu postanowienia z dnia 2 lipca 2014 roku o udzieleniu zabezpieczenia wraz z pouczeniem, na co wskazuje ewidentnie treści adnotacji znajdujących się na tym dokumencie [vide k. 39 akt]. Biorąc pod uwagę, że w przypadku powoda i jego pełnomocnika w aktach sprawy znajdują się odrębne zwrotne potwierdzenia odbioru korespondencji sądowej zawierającej odpis postanowienia z dnia 2 lipca 2014 roku [vide k. 44 akt] oraz zawiadomienia o terminie rozprawy z dnia 3 września 2014 roku [vide k. 38 i k. 43 akt], wydaje się oczywiste, że również w przypadku pozwanego doręczenie zawiadomienia o terminie rozprawy i odpisu pozwu powinno znaleźć potwierdzenie w odrębnym formularzu zwrotnego potwierdzenia odbioru. Skoro w aktach sprawy taki dokument się nie znajduje, to za prawdziwe uznać twierdzenie strony pozwanej, że otrzymała jedynie odpis postanowienia z dnia 2 lipca 2014 roku bez zawiadomienia o terminie rozprawy z dnia 3 września 2014 roku oraz odpisu pozwu. W tym stanie rzeczy nie było dopuszczalne wydanie wyroku zaocznego, zaś rozprawa z dnia 3 września 2014 roku powinna zostać odroczona. W niniejszej sprawie sąd pierwszej instancji tego nie uczynił - co więcej po wydaniu wyroku zaocznego i wniesieniu sprzeciwu przez stronę pozwaną, w którym podniesiony zarzut braku zawiadomienia o terminu rozprawy i odpisu pozwu, Sąd Rejonowy przez cały tok postępowania zaniechał doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Sąd Okręgowy w związku z powyższym uchybieniem Sądu Rejonowego rozważał, czy postępowanie przed sądem pierwszej instancji nie było dotknięte nieważnością z uwagi na pozbawienie możności obrony jej praw [vide art. 379 pkt. 6 k.p.c.]. W orzecznictwie wskazuje się jednak, że niedoręczenie pozwanemu odpisu pozwu stanowi wprawdzie uchybienie procesowe, jednak nie powoduje ono samo w sobie nieważności postępowania. Taki skutek mógłby powstać tylko wówczas, gdyby w okolicznościach konkretnej sprawy na skutek zaniechania doręczenia pozwanemu odpisu pozwu nie miał on faktycznej możności podjęcia obrony swych praw [vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1966 roku, III PRN 23/66, OSNCP 1967/5/84]. W rozpoznawanej sprawie tymczasem pozwany wdał się w spór, a co więcej – pomimo nieotrzymania odpisu pozwu – uzyskał pełną wiedzę o żądaniach i twierdzeniach powoda zawartych pozwie. Wynika to jednoznacznie z oświadczenia pełnomocnika pozwanej złożonego na rozprawie apelacyjnej. W tym stanie rzeczy brak było podstaw do przyjęcia nieważności postępowania przed sądem pierwszej instancji.

Z tego względu należało poddać rozstrzygnięcie zawarte w zaskarżonym wyroku merytorycznej ocenie.

Sąd Okręgowy obowiązany jest wskazać, że sąd pierwszej instancji przeprowadził wszystkie dowody konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy, poddał je ocenie mieszczącej się w granicach wyznaczonych dyspozycją art. 233 k.p.c. i na podstawie tak zgromadzonego i ocenionego materiału dowodowego poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które sąd odwoławczy przyjmuje za własne. Sąd Rejonowy dokonał jednak częściowo błędnej oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego.

W badanej sprawie strona powodowa na podstawie art. 840 § 1 pkt. 2 k.p.c. domagała się pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego [a w zasadzie tytułów wykonawczych] powołując się na to, że na skutek podniesionego przez nią zarzutu przedawnienia zobowiązanie stwierdzone powyższym tytułem wykonawczym nie może być egzekwowane. Przed merytoryczną oceną powyższego zarzutu, sąd odwoławczy obowiązany jest zwrócić uwagę, że tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. W rozpoznawanej sprawie – jakkolwiek istniał jeden tytuł egzekucyjny w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dniu 3 lipca 2003 roku w sprawie o sygn. akt V GC 432/03, o tyle tytułów wykonawczych było w istocie dwa. Pierwszym z nich był tytuł wykonawczy wydany na rzecz pierwotnego wierzyciela, to jest (...) Spółdzielni (...) w B., jakim był opisany wyżej wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności z dnia 12 września 2003 roku. Drugim był tytuł wykonawczy wydany na rzecz pozwanej spółki jako następcy prawnego (...) Spółdzielni (...) w B., którym był wyrok Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dniu 3 lipca 2003 roku w sprawie o sygn. akt V GC 432/03 zaopatrzony w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 roku. Powództwo wytoczone w niniejszej sprawie zostało sformułowane w ten sposób, że w istocie obejmowało ono żądanie pozbawienia wykonalności obydwu tak oznaczonych tytułów wykonawczych, przy czym pozew skierowano wyłącznie w stosunku do pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.. Jest oczywiste, że ten podmiot ma legitymację bierną wyłącznie w sprawie o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego wydanego na jego rzecz jako wierzyciela, a więc w zakresie żądania pozbawienie wykonalności wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dnia 3 lipca 2003 roku, sygn. akt V GC 432/03 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 roku. Z tego względu – z uwagi na brak legitymacji biernej po stronie pozwanej – powództwo powinno zostać oddalone w części dotyczącej żądania pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dniu 3 lipca 2003 roku, sygn. akt V GC 432/03 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 12 września 2003 roku nadaną na rzecz (...) Spółdzielni (...) w B.. Biorąc pod uwagę, że sąd pierwszej uwzględnił powództwo także w tej części, konieczna stała się odpowiednia zmiana zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w oznaczonym wyżej zakresie.

Odnosząc do żądania pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dnia 3 lipca 2003 roku, sygn. akt V GC 432/03 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 roku, wskazać trzeba, że sąd pierwszej instancji na skutek błędnej wykładni przepisów art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. błędnie przyjął, że roszczenie stwierdzone w powyższym orzeczeniu uległo w całości przedawnieniu.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem dziesięciu lat – za wyjątkiem roszczenia o świadczenia okresowe należne w przyszłości, które ulega przedawnieniu trzyletniemu. W niniejszej sprawie wyrok Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dniu 3 lipca 2003 roku, wydany w sprawie o sygn. akt V GC 432/03 uprawomocnił się z dniem 25 lipca 2003 roku i tym samym od tej daty rozpoczął bieg dziesięcioletni termin przedawnienia roszczenia stwierdzonego w powyższym orzeczeniu [za wyjątkiem odsetek należnych za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku, których termin przedawnienia wynosił trzy lata], który co do zasady powinien upłynąć w dniu 25 lipca 2003 roku. Bezsporne jest jednak, że w międzyczasie pierwotny wierzyciel złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności opisanemu wyżej wyrokowi, co nastąpiło w dniu 12 września 2003 roku. Zgodnie z wykładnią art. 123 § 1 pkt 1 k.c., zapoczątkowaną w orzecznictwie Sądu Najwyższego uchwałą z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03 (OSNC 2005, nr 4, poz. 58) i kontynuowaną jednolicie w późniejszych orzeczeniach [vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2014 roku, II CK 276/04 , nie publ., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2008 roku, V CSK 386/07 , nie publ., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2012 r., I CSK 90/12 , nie publ., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2011 roku, IV CSK 156/11 , OSNC-ZD 2013, nr A, poz. 7, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012 roku, II CSK 203/11 , OSP 2014, nr 6, poz. 60] – złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg terminu przedawnienia, albowiem nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu jest aktem koniecznym, stanowiącym conditio sine qua non wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Dodać należy, że realizacja tego niezbędnego warunku do wszczęcia egzekucji następuje z chwilą uwzględnienia przez sąd wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, a tym samym, że z chwilą nadania tej klauzuli ustaje zawieszenie biegu przedawnienia spowodowane złożeniem wniosku i zaczyna biec od nowa [vide uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 roku, III CZP 103/14, OSNC 2015/12/137]. Oznacza to, że termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych w wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dniu 3 lipca 2003 roku, sygn. akt V GC 432/03, ponownie rozpoczął bieg w dniu 12 września 2003 roku. Poza sporem pozostaje, że pierwotny wierzyciel na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dniu 3 lipca 2003 roku, sygn. akt V GC 432/03 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 12 września 2003 roku w dniu 18 września 2003 roku złożył wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko powodowi. Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miało ustalenie skutków prawnych powyższej czynności w kontekście przerwania terminu biegu przedawnienia. Co do zasady nie może budzić wątpliwości, że złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji stanowi czynność zmierzającą bezpośrednio do zaspokojenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. i tym prowadzącą do przerwania biegu terminu przedawnienia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego trafnie wskazuje się, że skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowane złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji ulegają zniweczeniu w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz w przypadku umorzenia postępowania na podstawie art. 823 k.p.c. [vide uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 roku, III CZP 103/14, OSNC 2015/12/137 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 roku, II CK 113/02]. W zakresie tego drugiego przypadku słusznie wskazuje się, że do przepisu art. 823 k.p.c. należy odpowiednio stosować przepis art. 182 § 2 k.p.c. i w konsekwencji uznać, że bezczynność wierzyciela prowadząca do umorzenia postępowania egzekucyjnego nie powinna obciążać dłużnika. Jeżeli więc postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z mocy samego prawa na skutek bezczynności wierzyciela, to stosując odpowiednio art. 182 § 2 k.p.c. przyjąć należy, że wniosek o wszczęcie egzekucji nie wywiera żadnych skutków, jakie ustawa wiąże ze złożeniem tego wniosku, w tym także w zakresie przerwy biegu terminu przedawnienia. Sąd Rejonowy w tej mierze dokonał prawidłowej wykładni art. 823 k.p.c. - tym niemniej doszedł do błędnego wniosku, że postępowanie egzekucyjne prowadzone z wniosku (...) Spółdzielni (...) w B. przeciwko powodowi pod sygnaturą akt Km 2183/03 zostało umorzone z mocy samego prawa na skutek bezczynności wierzyciela.

Podkreślenia wymaga, że art. 823 k.p.c. nie znajduje zastosowania w razie bezczynności komornika, a tylko w przypadku bezczynności wierzyciela. Ta ostatnia istnieje tylko wtedy, gdy wierzyciel jest obowiązany do dokonania czynności niezbędnej do dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Taki obowiązek musi znajdować wyraźną podstawę normatywną, np. w art. 802 (wniosek wierzyciela o ustanowienie kuratora), art. 942 (wniosek wierzyciela o dokonanie opisu i oszacowania zajętej nieruchomości), czy art. 983 k.p.c. (wniosek wierzyciela o wyznaczenie drugiej licytacji nieruchomości). Taka sytuacja nie występowała w postępowaniu egzekucyjnym w sprawie o sygn. akt Km 2183/03. Zwrócić należy uwagę, że wierzyciel składając wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi określił sposoby egzekucji, między innymi poprzez zajęcie wynagrodzenia dłużnika oraz zajęcie majątku ruchomego dłużnika. Komornik sądowy nie podjął natomiast czynności zmierzających do przeprowadzenia powyższych sposobów egzekucji, a jedynie ograniczył się do poinformowania wierzyciela o możliwości przyłączenia się do egzekucji z nieruchomości. Wierzyciel wprawdzie takiego wniosku nie złożył, jednak nie był do tego obowiązany, skoro wskazał inne sposoby egzekucji, które komornik sądowy powinien przeprowadzić w pierwszej kolejności. Z tego względu nie można dla wierzyciela wyprowadzać negatywnych skutków prawnych. Sąd Okręgowy zauważył, że w piśmie z dnia 30 września 2003 roku komornik sądowy wezwał wierzyciela do wpłacenie zaliczki w kwocie 80 złotych na poczet wydatków związanych z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego pod rygorem niepodjęcia czynności egzekucyjnych, czego wierzyciel nie uczynił. Zaznaczyć jednak trzeba, że w aktach egzekucyjnych brak zwrotnego potwierdzenia odbioru tego pisma przez pełnomocnika wierzyciela, a tym samym nie można uznać, że zostało one mu skutecznie doręczone. Ponadto komornik sądowy nie wskazał, jakich czynności egzekucyjnych dotyczy żądana zaliczka. Biorąc pod uwagę, że komornik sądowy bez tej zaliczki prowadził czynności egzekucyjne związane z zajęciem wierzytelności, a następnie próbą wysłuchania dłużnika [vide karta 12 akt egzekucyjnych], uznać trzeba, że brak zaliczki nie stanowił przeszkody do kontynuowania postępowania egzekucyjnego. Negatywne skutki związane z bezczynności wierzyciela można byłoby jedynie wiązać z brakiem odpowiedzi wierzyciela na pismo z dnia 15 stycznia 2008 roku zobowiązującym go do wskazania majątku dłużnika, z których można prowadzić egzekucję. Zauważyć jednak trzeba, że powyższe pismo zostało doręczone pełnomocnikowi wierzyciela w dniu 29 stycznia 2008 roku, natomiast w dniu 18 sierpnia 2008 roku [czyli przed upływem rocznego terminu przewidzianego w art. 823 k.p.c.] Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim J. O. umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn. akt Km 2183/03 na podstawie art. 824 § 1 pkt. 3 k.p.c. W konsekwencji nie można uznać, że doszło do umorzenia postępowania z mocy samego prawa na podstawie art. 823 k.p.c. Z tego względu nie doszło do zniweczenia skutków przerwania biegu terminu przedawnienia wynikającego ze złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji. Termin przedawnienia rozpoczął więc co do zasady ponowny bieg dopiero z dniem zakończenia postępowania egzekucyjnego, co nastąpiło w dacie uprawomocnienia się postanowienia z dnia 18 sierpnia 2008 roku, czyli 9 września 2008 roku.

Sąd Okręgowy wziął pod uwagę, że sąd pierwszej instancji powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku [II CSK 196/14] wyraził pogląd, że do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzytelność, gdyż niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których lub przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana. Z tego względu – zdaniem Sądu Rejonowego – po umorzeniu postępowania egzekucyjnego przedawnienie mogłoby rozpocząć bieg na nowo tylko w tych samych granicach przedmiotowych wynikających z tytułu wykonawczego i dlatego brak podstaw do twierdzenia, że skutek rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może odnosić się do sytuacji, gdy uprawnionym do wszczęcia ponownej egzekucji jest inny wierzyciel niż wymieniony w pierwotnym tytule wykonawczym.

Sąd Okręgowy w składzie orzekającym w niniejszym postępowaniu nie podziela powyższego stanowiska. Na wstępie wskazać trzeba, że Sąd Najwyższy wyartykułował przytoczony wyżej pogląd na tle okoliczności konkretnej sprawy o odmiennym charakterze niż stanowiąca przedmiot rozstrzygnięcia w niniejszym procesie. Po pierwsze, w sprawie, w której wydał wyrok Sąd Najwyższy, umowa przelewu wierzytelności została zawarta w trakcie prowadzonego przez bank postępowania egzekucyjnego, a w niniejszej sprawie do zmiany wierzyciela doszło w czasie, kiedy takowe postępowanie nie było prowadzone. Po drugie, w sprawie analizowanej przez Sąd Najwyższy bank jako pierwszy wierzyciel złożył wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c. cofając wniosek, zaś w realiach tej sprawy umorzenie postępowania egzekucyjnego było wynikiem bezskuteczności egzekucji przeciwko dłużnikowi (art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c.). Wreszcie po trzecie, w sprawie II CSK 196/14 nowy wierzyciel nie mógł uzyskać klauzuli wykonalności na siebie, ponieważ wierzytelność była stwierdzona bankowym tytułem egzekucyjnym, zastrzeżonym wyłącznie dla wierzycieli - banków i po przelewie takiej wierzytelności niezbędne było złożenie osobnego powództwa w sprawie, natomiast w badanej sprawie nie występuje bankowy tytuł wykonawczy. Biorąc powyższe odrębności pod uwagę wskazać należy, że Sąd Rejonowy nietrafnie odniósł tezy wyroku Sądu Najwyższego do niniejszej sprawy, pomijając że Sąd Najwyższy wskazał m.in., że wniosek o umorzenie egzekucji złożony na podstawie art. 825 § 1 k.p.c. przez pierwszego wierzyciela powoduje, że nie dochodzi do przerwania terminu przedawnienia przez wszczęcie takiego postępowania na rzecz nowego wierzyciela, który nabył wierzytelność oraz że zmiana wierzyciela wyłącznie w trakcie postępowania egzekucyjnego i brak możliwości prawnej kontynuowania tego postępowania przez nowego wierzyciela (nabywcę wierzytelności) powoduje, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez pierwszego wierzyciela nie wywołuje skutku przerwania terminu przedawnienia dla nowego wierzyciela. Ponadto w sprawie, w której zapadł wyrok Sądu Najwyższego miał miejsce przelew wierzytelności w trakcie egzekucji, natomiast w niniejszej sprawie miała miejsce zmiana wierzyciela w czasie, kiedy egzekucja prowadzona nie była.

Dodatkowo podkreślenia wymaga, że przyjęcie jako generalnego założenia, iż po umorzeniu postępowania egzekucyjnego przedawnienie mogłoby rozpocząć bieg na nowo tylko w tych samych granicach przedmiotowych wynikających z tytułu wykonawczego, oznaczałoby, że w takiej sytuacji nabywca wierzytelności nigdy nie korzystałby ze skutków przerwy przedawnienia wywołanych czynnościami pierwotnego wierzyciela. Przyjęcie tego podglądu prowadziłoby w szczególności do wniosku, że nowy wierzyciel nie powinien korzystać ze skutków przerwania przedawnienia wywołanym także wniesieniem pozwu przez pierwotnego wierzyciela lub złożeniem przez niego wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Przepis art. 192 pkt. 3 k.p.c. , do którego odwołuje się sąd pierwszej instancji, ma bowiem zastosowanie wyłącznie w toku postępowania rozpoznawczego. Gdyby przelew wierzytelności – tak w niniejszej sprawie - nastąpił już po prawomocnym zakończeniu postępowania rozpoznawczego, to art. 192 pkt. 3 k.p.c. nie miałby do oceny skutków takiego przelewu wierzytelności zastosowania. Tym bardziej nie można byłoby go zastosować w odniesieniu do postępowania klauzulowego. Tymczasem – zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury i doktryny prawa cywilnego – skutki przerwania biegu przedawnienia wywołane tego rodzaju czynnościami pierwotnego wierzyciela nie upadają w przypadku zmiany wierzyciela, który wstępuje w sytuację prawną poprzedniego wierzyciela. Argumentu w tym zakresie w odniesieniu do przelewu wierzytelności dostarcza zwłaszcza przepis art. 509 § 2 k.p.c., zgodnie z którym wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, co należy rozumieć szeroko jako pojęcie tożsame ze stanem prawnym danej wierzytelności. Jeżeli więc na skutek dokonywanych przez pierwotnego wierzyciela czynności wierzytelność w chwili jej nabywania nie uległa przedawnieniu, to skutki przerwania biegu przedawnienia wynikające z powyższych działań zbywcy wierzytelności powinny dotyczyć także nowego wierzyciela.

Kierując się powyższymi przesłankami, sąd doszedł do wniosku, że złożenie przez pierwotnego wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi wywołało skutek w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia także w stosunku do pozwanego jako nabywcy wierzytelności. Tym samym termin przedawnienia nabytej przez niego wierzytelności rozpoczął więc ponowny bieg dopiero z dniem zakończenia postępowania egzekucyjnego, co nastąpiło w dniu 9 września 2008 roku i [poza roszczeniem o odsetki] mógł się przedawnić dopiero w dniu 9 września 2018 roku. Podkreślić zaś trzeba, że kolejną czynnością przerywającą bieg przedawnienia było złożenie przez pozwanego wniosku o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu na jego rzecz. Wprawdzie z przeprowadzonych dowodów nie wynika, kiedy taki wniosek został złożony, jednak nie nastąpiło to później niż w dniu 10 lutego 2014 roku, to jest w dacie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności. W tym dniu przedawnione były jedynie podlegające trzyletniemu terminowi przedawnienia roszczenia o odsetki od zasądzonej należności głównej za okres do 10 lutego 2011 roku i dlatego tylko w tym zakresie powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego zasługiwało na uwzględnienie.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 347 k.p.c. uchylono wyrok zaoczny i ponownie rozstrzygnięto o żądaniu pozwu, ograniczając się do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Koszalinie V Wydziału Gospodarczego z dnia 3 lipca 2003 roku, sygn. akt V GC 432/03 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem z dnia 10 lutego 2014 roku tylko w zakresie odsetek od kwoty 13557,59 złotych za okres od dnia 1 czerwca 2010 roku do dnia 10 lutego 2011 roku i skapitalizowanych odsetek za wcześniejszy okres wynoszących na dzień 31 maja 2010 roku kwotę 13384,57 złotych. Powództwo w pozostałym zakresie jako bezzasadne podlegało oddaleniu. Stosownie do tego należało także ponownie orzec o kosztach procesu przed sądem pierwszej instancji. Sąd odwoławczy – biorąc pod uwagę, że strony w podobnym stopniu wygrały sprawy, zaś poniesione przez nich koszty procesu były zbliżone – na podstawie art. 100 k.p.c. uznał za celowe wzajemnie zniesienie powyższych kosztów procesu.

W tym stanie rzeczy na podstawie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji.

Apelacja strony pozwanej w pozostałym zakresie podlegała na podstawie art. 385 k.p.c. oddaleniu, co znalazło odzwierciedlenie w rozstrzygnięciu zawartym w punkcie 2 sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. kierując się analogicznymi argumentami jak w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu przed sądem pierwszej instancji. Z tego względu orzeczono jak w punkcie 3 sentencji.

SSO Tomasz Szaj SSO Sławomir Krajewski SSO Tomasz Sobieraj

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE