Dnia 25 kwietnia 2017 r.
Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział II Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Tomasz Żak (sprawozdawca)
Sędziowie: SO Danuta Silska
SO Marcin Miczke
po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2017 r. w Poznaniu
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z wniosku (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W.
przy udziale M. K.
o wpis w księdze wieczystej zakazu zbywania i obciążania nieruchomości
na skutek apelacji wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu
z dnia 4 stycznia 2017 r.
Dz. Kw 18372/16, (...)
postanawia:
oddalić apelację.
SSO Danuta Silska SSO Tomasz Żak SSO Marcin Miczke
Wnioskiem z dnia 10 sierpnia 2016 r. (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. zażądała dokonania wpisu w księdze wieczystej nr (...) zakazu zbywania przez M. K. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w P. na os. (...).
Postanowieniem z dnia 26 października 2016 r. Referendarz Sądowy oddalił ten wniosek, wskazując, że nie dołączono do niego dokumentów, które mogłyby stanowić podstawę wpisu.
Skargę na orzeczenie Referendarza złożył wnioskodawca pismem z dnia 8 listopada 2016 r., domagając się uwzględnienia wniosku.
Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2017 r. Sąd Rejonowy oddalił wniosek (pkt 1) i obciążył wnioskodawcę kosztami postępowania w zakresie dotychczas poniesionym (pkt 2). W uzasadnieniu Sąd wskazał, że ani do wniosku, ani do skargi nie dołączono dokumentu stanowiącego podstawę wpisu, ani nawet nie podano podstawy, w oparciu o którą miałby nastąpić wnioskowany wpis. Dlatego należało stwierdzić, że żądanie wpisu nie jest oparte o żadną podstawę, a więc jest po prostu niezasadne. Wbrew temu, co twierdzi skarżący, zdaniem Sądu, nieokreślenie podstawy wpisu oraz niedołączenie odpowiedniego dokumentu nie stanowi braku formalnego, do którego uzupełnienia wnioskodawca powinien zostać wezwany. O braku formalnym można bowiem mówić jedynie wtedy, gdy wnioskodawca określa podstawę, ale nie przedstawia odpowiedniego dokumentu na potwierdzenie jej zaistnienia. Tymczasem w tej sprawie skarżący nie podał nawet ogólnie podstawy wpisu, a więc uznano, że uzasadnione jest zastosowanie art. 626 9 k.p.c. i oddalenie wniosku.
Apelację od tego orzeczenia złożył wnioskodawca, zarzucając Sądowi I instancji naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 626 9 k.p.c. przez jego przedwczesne zastosowanie i oddalenie wniosku oraz art. 130 § 1 w zw. z art. 13 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie – niewezwanie wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych w postaci wskazania podstawy wpisu.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 626 8 § 2 k.p.c., sąd, rozpoznając wniosek o wpis, jest związany jego żądaniem, w związku z czym bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do niego dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Badanie treści wniosku polega na sprawdzeniu czy wniosek został złożony przez osobę legitymowaną do jego wniesienia i czy przytoczone we wniosku okoliczności mogą być podstawą dokonania żądanego w nim wpisu.
Sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli nie ma podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania (art. 626 9 k.p.c.). Brak podstaw do dokonania wpisu zachodzi w razie merytorycznej bezzasadności wniosku, a więc gdy dokumenty, z których wnioskodawca wywodzi żądanie, nie pozwalają na dokonanie konkretnego wpisu, gdyż nie wynika z nich, żeby powstało czy istniało prawo, o wpis którego zabiega. Przeszkoda do dokonania wpisu istnieje natomiast wtedy, gdy nie może on nastąpić z uwagi na brak dostatecznych ku temu danych, które także powinny znajdować oparcie w dokumentach (np. niewykazanie następstwa prawnego po osobie wpisanej do księgi wieczystej, nieudokumentowanie zgody współwłaściciela nieruchomości na ustanowienie hipoteki, brak legitymacji do złożenia wniosku albo brak odpowiedniego przepisu zezwalającego na ujawnienie w księdze wieczystej prawa osobistego lub roszczenia).
Do przeszkód do dokonania wpisu nie należą braki formalne wniosku, rozumiane jako braki formalne tego pisma procesowego, będące przeszkodą do rozpoznania wniosku. Brak formalny wniosku o wpis, może być uzupełniony na podstawie art. 130 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., a po bezskutecznym upływie terminu do jego uzupełnienia wniosek podlega zwrotowi.
Jeżeli chodzi o brak podstawy lub przeszkodę do dokonania wpisu w rozumieniu art. 626 9 k.p.c., to w obecnym stanie prawnym nie wzywa się do ich usunięcia, jednoznaczne brzmienie przepisu nakazuje w takim wypadku wprost oddalenie wniosku.
W niniejszej sprawie, jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, nie mieliśmy do czynienia z brakiem formalnym, lecz z brakiem podstaw do dokonania wpisu. Skarżący nie wskazał bowiem we wniosku, czy w ogóle istnieje i jaka w przybliżeniu jest podstawa do dokonania żądanego wpisu, a ponadto nie dołączył żadnego dokumentu, który mógłby taką podstawę stanowić. Dlatego też zasadne było stwierdzenie, że takiej podstawy po prostu nie ma.
Nie można było zakwalifikować powyższego braku jako braku formalnego pisma. Co prawda, w postanowieniu z 10 października 2007 r., I CSK 230/07, na które powołał się skarżący, Sąd Najwyższy przyjął, że niedołączenie do wniosku dokumentacji geodezyjnej stanowiącej podstawę oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej stanowi brak formalny wniosku, jednak dotyczyło to sytuacji, gdy wnioskodawca przedstawił takie dokumenty, które – w jego ocenie – mogły służyć oznaczeniu nieruchomości, która miała być wyłączona z założonej już wcześniej księgi wieczystej. W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie dołączył do wniosku o wpisanie zakazu zbywania spółdzielczego prawa do lokalu żadnych dokumentów, które by pozwoliły na zidentyfikowanie podstawy wpisu, a nawet nie określił jej ogólnie we wniosku. Dlatego właśnie, za bezzasadny trzeba uznać zarzut wydania zaskarżonego postanowienia z naruszeniem art. 130 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 626 9 k.p.c. Wniosek nie był dotknięty brakami formalnymi. Był natomiast bezpodstawny.
Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.
SSO Danuta Silska SSO Tomasz Żak SSO Marcin Miczke