UZASADNIENIE

Wnioskodawca P. G. wniósł o ustanowienie na nieruchomości obejmującej działki nr (...) położonej w N. i stanowiącej jego własność, dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie prowadzi księgę wieczystą nr (...) służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy (...) S.A. w G. Oddział w O., której treścią jest znoszenie istnienia na nieruchomości obciążonej w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń i instalacji elektroenergetycznych za wynagrodzeniem w wysokości 84.641 zł.

Uczestnicy postepowania K. M. (2) i I. M. (2) wnieśli o ustanowienie na nieruchomości obejmującej działki nr (...) położonej w N. i stanowiącej małżeńską wspólność ustawową, dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie prowadzi księgę wieczystą nr (...) służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy (...) S.A. w G. Oddział w O., której treścią jest znoszenie istnienia na nieruchomości obciążonej w przestrzeni nad i pod powierzchnią tej nieruchomości urządzeń i instalacji elektroenergetycznych za wynagrodzeniem w wysokości 36.219 zł.

Ponadto wnioskodawca jak i uczestnicy postępowania K. M. (2) i I. M. (2) domagali się zasądzenia od uczestnika postępowania (...) S.A. w G. Oddział w O. kosztów postępowania.

Uczestnik postępowania (...) S.A. z siedzibą w G. wniósł o oddalenie wniosków o ustanowienie służebności przesyłu wskazując, że objął w dobrej wierze w posiadanie nieruchomość, której dotyczą wnioski objęte niniejszym postępowaniem na zasadach odpowiadających służebności przesyłu oraz kwestionował wysokość żądanego przez wnioskodawcę i uczestników postępowania wynagrodzenia za ustanowienia służebności przesyłu. Ponadto wniósł o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika postępowania kosztów postępowania według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2017 r., Sąd Rejonowy w Szczytnie:

-: w pkt. I ustanowił na rzecz przedsiębiorcy (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O. na nieruchomości położonej w N., gmina S., składającej się z działek o nr (...), dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Szczytnie księga wieczysta nr (...), a stanowiącej własność P. G. - służebność przesyłu polegającą na znoszeniu przez właściciela nieruchomości istnienia posadowionych tam urządzeń i instalacji elektroenergetycznych oraz polegającą na prawie korzystania z nieruchomości przez uprawnionego przedsiębiorcę (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O. w granicach wskazanych na mapie przez biegłego geodetę A. L. (k. 557 akt), w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji remontów, modernizacji istniejących na nieruchomości urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości celem dostępu do tych urządzeń i instalacji,
-: w pkt. II ustanowił na rzecz przedsiębiorcy (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O. na nieruchomości położonej w N., gmina S., składającej się z działek (...), dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w Szczytnie księga wieczysta nr (...), a stanowiącej na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej własność uczestników postępowania K. M. (2) i I. M. (2) - służebność przesyłu, polegającą na znoszeniu przez współwłaścicieli nieruchomości istnienia posadowionych tam urządzeń i instalacji elektroenergetycznych oraz polegającą na prawie korzystania z nieruchomości przez uprawnionego przedsiębiorcę (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O. w granicach wskazanych na mapie przez biegłego geodetę A. L. (k. 558 akt), w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji remontów, modernizacji istniejących na nieruchomości urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości celem dostępu do tych urządzeń i instalacji,
-: w pkt. III zasądził od uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O. na rzecz wnioskodawcy P. G. kwotę 91.891 zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w pkt. I postanowienia - płatną w terminie jednego miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia,
-: w pkt. IV zasądził od uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O. na rzecz uczestników postępowania K. M. (2) i I. M. (2) kwotę 19.799 zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w pkt II postanowienia - płatną w terminie jednego miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia,
-: w pkt. V oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawcy i uczestników postępowania K. M. (2) i I. M. (2) o zasądzenie kosztów postępowania od uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O.,
-: w pkt. VI nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Szczytnie od wnioskodawcy P. G. kwotę 404 zł od uczestników postępowania K. M. (2) i I. M. (2) solidarnie kwotę 404 zł i od uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O. kwotę 405,90 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd Rejonowy Szczytnie.

Sąd Rejonowy m.in. ustalił, że wnioskodawca P. G. od jest właścicielem nieruchomości gruntowej oznaczonej geodezyjnie jako działki: (...)(o powierzchni 0,2429 ha), (...)(o powierzchni 0,2430 ha), (...) (o powierzchni 0,3023 ha)położonej w N. gmina S., dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Uczestnicy postepowania K. M. (2) i I. M. (2) są na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej właścicielami nieruchomości gruntowej oznaczonej geodezyjnie jako działki (...) (o powierzchni 0,1169 ha), (...) (o powierzchni 0,1198 ha) położonej w N. gmina S., dla której Sąd Rejonowy w Szczytnie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Nieruchomość tę nabyli od wnioskodawcy na mocy umowy sprzedaży warunkowej z dnia 24 września 2012 r. i umowy przeniesienia własności z dnia 27 września 2012 r. Według ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działki nr (...) przeznaczone są częściowo pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i usługową oznaczoną symbolem 10MN/U a częściowo objęte strefą elektroenergetyki o symbolu 30E. Działka nr (...) przeznaczona jest na cele zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 68MN, zaś działka nr (...) na cele elektroenergetyki - linie WN 110 kV i SN 15kV o symbolu 30E.

Dalej ustalono, że przez nieruchomość wnioskodawcy - działki nr (...) przebiega linia napowietrzna SN 15kV relacji (...) o długości l = 115 m obejmująca 3 przewody napowietrzne AFl-6 50 mm² o układzie trójkątnym, jeden słup linii oraz linia napowietrzna SN 15kV relacji (...) o długości l = 114 m obejmująca 3 przewody napowietrzne AFl – 6 70 mm² o układzie płaskim oraz 2 słupy. Nadto, przez działki (...) przebiega linia napowietrzna SN 15kV relacji (...) o długości l = 65 m obejmująca 3 przewody napowietrzne AFl-6 70 mm² o układzie płaskim. Przez nieruchomość uczestników postepowania działkę (...) przebiegają 3 linie napowietrzne: linia napowietrzna SN 15kV relacji (...) W.- (...)” o długości l = 28 m obejmująca 3 przewody napowietrzne AFl-6 70 mm² o układzie płaskim, jeden słup linii, linia napowietrzna SN 15kV relacji „S.- (...)” o długości l = 4 m obejmująca 3 przewody napowietrzne A.-wsXSn 70 mm² o układzie płaskim zawężonym, jeden słup linii, linia napowietrzna nn 0,4kV zasilana ze stacji transformatorowej S- (...) obwód nr 2 o długości l = 55 m obejmująca przewody napowietrzne AsXSn 4x50mm² + 2xAL 25 mm2, AsXSn 2x16mm² o układzie płaskim, jeden słup linii. Nadto, przez nieruchomości objęte wnioskami przebiega linia kablowa SN 15kV – 3x (...) 70mm², a dodatkowo przez nieruchomość uczestników postępowania linia kablowa nn 0,4kV – (...) 4x35 mm² wraz ze złączem kablowym (...) (...)/ (...)/F. Łącznie przez nieruchomości wnioskodawcy i uczestników postępowania przebiega 326m linii napowietrznej SN 15kV oraz 55 m linii napowietrznej nn 0,4 kV, w tym przez nieruchomość wnioskodawcy linia SN o długości 296m, a przez nieruchomość uczestników postępowania linia SN o długości 30m oraz nn o długości 55 m. Właścicielem tych urządzeń energetycznych, które na nieruchomościach zostały posadowione w różnych okresach XX wieku jest uczestnik postepowania (...) S.A. w G. Oddział w O..

Ponadto ustalono, że - przy uwzględnieniu urządzeń elektroenergetycznych oraz rodzaj słupów podtrzymujących linie opierając się o obowiązujące Polskie Normy PN-E-05100: 1968 i 1975 powierzchnia pod słupami i przy słupach SN trwale wyłączone z użytkowania - 51,2 m^{(
2)}, powierzchnię pod słupami i przy słupach nn trwale wyłączone z użytkowania - 22,8 m^{(
2)}, a przy uwzględnieniu Polskiej Normy PN-E-05125: 1976 szerokość strefy trwałego wyłączenia z użytkowania dla linii kablowej energetycznej SN przebiegającej przez nieruchomość wnioskodawcy i uczestników postępowania - 136 m^{(
2)}. W przypadku nieruchomości wnioskodawcy powierzchnia trwale wyłączona z użytkowania pod słupami i wokół słupów SN wynosi 25,6m^{(
2)}. W przypadku nieruchomości uczestników postępowania powierzchnia trwale wyłączona z użytkowania pod słupami i wokół słupów SN wynosi 25,6m^{(
2)}, nn wynosi 22,8m^{(
2)}, łącznie 48,4 m^{(
2)}. Uwzględniając długość linii napowietrznych SN i nn przebiegających nad nieruchomościami wnioskodawcy i uczestników postępowania, rozmieszczenie urządzeń energetycznych, powierzchnię ograniczoną przewodami wraz ze strefą ochronną od skrajnych przewodów napowietrznej linii powierzchnia nieruchomości wnioskodawcy o ograniczonym użytkowaniu obejmuje 2.786,8 m^{(
2)}, a w przypadku nieruchomości uczestników postępowania obejmuje 542 m^{(
2)}.

Na końcu ustalono, że wysokość wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na nieruchomości gruntowych wnioskodawcy i uczestników postępowania liczonego jako iloczyn wartości rynkowej 1 m²nieruchomości, powierzchni pasa służebności (o ograniczonym sposobie korzystania) oraz współczynnika służebności przesyłu z uwzględnieniem dodatkowych elementów mających wpływ na wartość wycenianych praw wynosi odpowiednio 91.891 zł i 19.799 zł.

Sąd Rejonowy wskazał, że w świetle materiału dowodowego zebranego w sprawie ustalono, że zachodzi potrzeba ustanowienia na nieruchomościach wnioskodawcy i uczestników postepowania, służebności przesyłu, co przesądził również Sąd Okręgowy w Olsztynie uchylając postanowieniem z dnia 26 listopada 2013 r. wydane w niniejszej sprawie postanowienie Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 24 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I Ns 180/10). Ustaleń w przedmiotowej sprawie dokonano na podstawie opinii biegłych z zakresu elektroenergetyki, geodezji oraz szacowania nieruchomości. Biegły z zakresu elektroenergetyki określił zakres i zasięg praw służebności przesyłu, wyznaczył strefy ochronne tj. obszar wyłączony od użytkowania oraz obszar o ograniczonym użytkowaniu dla każdej z nieruchomości. Biegły z zakresu geodezji w oparciu o opinię biegłego z zakresu elektroenergetyki sporządził mapę będącą integralną częścią wydanego w sprawie orzeczenia. Z kolei biegły z zakresu szacowania nieruchomości ustalił wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Na podstawie wymienionych opinii, ustalono zakres służebności przesyłu oraz wynagrodzenie za jej ustanowienie. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.c., a o nieuiszczonych kosztach sądowych na podstawie 84 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła uczestniczka postępowania – E. - Operator z siedzibą w G. zaskarżając rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji w całości.

Skarżący uczestniczka zarzuciła zaskarżonemu orzeczeniu :

I. naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na wynik sprawy, tj.:

1) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd pierwszej instancji błędnej oceny materiału dowodowego, przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz ich dowolną ocenę, jak i brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, co doprowadziło Sąd I instancji do ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegających na przyjęciu, że decyzja Naczelnika Gminy S. z dnia 20 kwietnia 1976 r. nr (...)o prawie czasowego zajęcia nieruchomości, dotycząca linii średniego napięcia SN 15 kV (...) pozwala na ustanowienie służebności przesyłu, podczas gdy decyzja wydana na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości stanowi samoistny tytuł prawny do wykonywania obsługi linii energetycznej i jest przeszkodą do ustanowienia służebności przesyłu obciążającej działkę na podstawie art. 305¹ i 305² k.c.,

2) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd pierwszej instancji błędnej oceny materiału dowodowego, przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz ich dowolną ocenę, jak i brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, co doprowadziło Sąd pierwszej instancji do ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegających na przyjęciu, że podstawą do określenia powierzchni wyłączonego i ograniczonego użytkowania z nieruchomości powinna być opinia biegłego z zakresu elektroenergetyki, podczas gdy biegły ten nie wykonywał pomiarów w terenie, natomiast wykonywał je biegły z zakresu geodezji, w związku z czym wyliczenia tegoż biegłego są bardziej precyzyjne i powinny stanowić podstawę określenia powierzchni wyłączonego i ograniczonego korzystania z nieruchomości przez (...) S.A., co ma bezpośredni wpływ na wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu,

3) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd pierwszej instancji błędnej oceny materiału dowodowego, przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz ich dowolną ocenę, jak i brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, co doprowadziło Sąd pierwszej instancji do ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegających na przyjęciu, że zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w szczególności przeznaczenie w nim nieruchomości stanowiących własność wnioskodawcy i uczestników, powinny wpływać na określenie szerokości pasa służebności przesyłu, a w konsekwencji wysokość wynagrodzenia, podczas gdy ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie mają wpływu na ustanowienie służebności przesyłu,

4) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd pierwszej instancji błędnej oceny materiału dowodowego, przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz ich dowolną ocenę, jak i brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, co doprowadziło Sąd I instancji do ustaleń sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegających na nieuwzględnieniu przez Sąd I instancji zastrzeżeń (...) S.A. do opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości odnoszących się do wysokości współczynnika służebności przesyłu, a w konsekwencji wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, podczas gdy zastrzeżenia te są logiczne i spójne i powinny skutkować ich uwzględnieniem przez biegłego, a w efekcie skorygowaniem wysokości współczynnika służebności przesyłu oraz obniżeniem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu,

II. Naruszenie prawa materialnego, tj.:

1) art. 305¹ k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że w przypadku istnienia decyzji Naczelnika Gminy S. z dnia 20 kwietnia 1976 r. nr (...)o prawie czasowego zajęcia nieruchomości, dotyczącej linii średniego napięcia SN 15 kV (...), możliwe jest ustanowienie służebności przesyłu, podczas gdy taka decyzja wyklucza możliwość ustanowienia służebności przesyłu;

2) art. 305² k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że odpowiednie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno uwzględniać przeznaczenie nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, podczas gdy ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie mają wpływu na ustanowienie służebności przesyłu,

3) art. 305² k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że odpowiednie wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno wprost odzwierciedlać kwotę wskazaną w opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, podczas gdy odpowiednie wynagrodzenie powinno uwzględniać zastrzeżenia, które były formułowane przez (...) S.A. - przedsiębiorstwo przesyłowe - na etapie postępowania przed Sądem pierwszej instancji,

4) art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości poprzez jego błędne niezastosowanie i uznanie, że decyzja Naczelnika Gminy S. z dnia 20 kwietnia 1976 r. nr (...) o prawie czasowego zajęcia nieruchomości, dotycząca linii średniego napięcia SN 15 kV (...) nie stanowi uprawnienia do korzystania z nieruchomości uczestników, a w konsekwencji należy ustanowić służebność przesyłu, podczas gdy decyzja ta stanowi uprawnienie do korzystania z nieruchomości i nie ma potrzeby ustanawiania służebności przesyłu.

Mając powyższe na uwadze, skarżąca wniosła o:

I. zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomościach stanowiących własność Wnioskodawcy i Uczestników K. M. (3) i I. M. (3) w oparciu o nową opinię biegłego z zakresu energetyki oraz przyznanie wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu w oparciu o nową opinię biegłego z zakresu wyceny i szacowania nieruchomości, przy czym opinie te powinny uwzględniać stanowisko uczestniczki (...) S.A. co do niemożliwości zastosowania przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego odnośnie przeznaczenia nieruchomości, jak i wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, formułowane przed Sądem pierwszej instancji i przed Sądem drugiej instancji, a ponadto wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu powinno być płatne w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia,

ewentualnie,

II. uchylenie postanowienia w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto skarżący uczestnik wniósł o:

-: dopuszczenie przez Sąd drugiej instancji i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego elektroenergetyka na okoliczność ustalenia szerokości pasów służebności przesyłu oraz powierzchni zajętej przez poszczególne urządzenia przesyłowe, z uwzględnieniem wykorzystania infrastruktury przez uczestniczkę (...) S.A. oraz jej prawem do określenia szerokości pasa służebności,
-: dopuszczenie przez Sąd drugiej instancji i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego geodety na okoliczność wytyczenia na mapie sytuacyjno-wysokościowej obszaru pasa służebności przesyłu z uwzględnieniem zastrzeżeń uczestniczki E. (...)
-: dopuszczenie przez Sąd drugiej instancji i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, na okoliczność określenia odpowiedniego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, w oparciu o nową opinię biegłego z zakresu elektroenergetyki oraz z uwzględnieniem zastrzeżeń formułowanych przez uczestniczkę E. (...) na etapie postępowania przed Sądem I instancji.
-: zasądzenie solidarnie od wnioskodawcy oraz uczestników K. M. (3) i I. M. (3) na rzecz uczestniczki (...) S.A. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego wykonywanego przez radcę prawnego oraz kosztów opłat skarbowych od wszystkich udzielonych pełnomocnictw, według norm przepisanych, lub według spisu kosztów, jeśli zostanie przedłożony, za postępowanie przed Sądem I instancji oraz za postępowanie przed Sądem II instancji.

Ponadto skarżąca podniosła zarzut zasiedzenia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, na nieruchomościach gruntowych wnioskodawców oraz uczestników postępowania K. i I. M. (2).

W odpowiedzi na apelację, wnioskodawca i pozostali uczestnicy postępowania wnieśli o jej oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania za instancję odwoławczą według norm przypisanych.

Zażalenie na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania oraz kosztach sądowych (pkt. V i VI) złożył wnioskodawca, który zarzucił zaskarżonemu rozstrzygnięciu:

I. obrazę art. 520 § 2 k.p.c. przez niezasadne obciążenie stron w równym stopniu kosztami wynagrodzenia biegłych - podczas gdy koszty te wynikły z uwagi na postawę uczestnika (...) S.A. i konieczność skierowania wniosku do sądu,

II. błędne rozliczenie wydatków poczynionych w sprawie i niezasadnie obciążenie wnioskodawcy obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Szczytnie kwotę 404 zł z tytułu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa - podczas gdy wydatki w sprawy zostały w całości pokryte z zaliczek wnioskodawcy i uczestników postępowania.

Mając powyższe na uwadze, wnioskodawca wniósł o:

-: o zmianę zaskarżonego postanowienia i założenie na uczestnika ad. 1 obowiązku zwrotu w całości kosztów postępowania podniesionych przez wnioskodawcę oraz uchylenie pkt. IV postanowienia, ewentualnie o obciążenia uczestnika ad 1 przynajmniej kosztami wynikającymi z poprzedniego rozpoznania niniejszej sprawy oraz kosztami apelacji w sprawie IC Ca 563/13 i uchylenie pkt. VI postanowienia,
-: zasadzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania zażaleniowego.

Zażalenie dotyczące rozstrzygnięcia o nieuiszczonych kosztach sądowych (pkt. VI) złożyli uczestnicy K. M. (2) i I. M. (2), zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:

- błędne rozliczenie wydatków poczynionych w sprawie i niezasadne obciążenie K. i I. M. (2) obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Szczytnie kwotę 404 zł z tytułu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa – podczas gdy wydatki w sprawie zostały w całości pokryte z zaliczek wnioskodawcy i uczestników postępowania.

Mając powyższe na uwadze, skarżący uczestnicy wnieśli o uchylenie pkt. VI postanowienia. Sądu pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie jedynie w zakresie punktu VI zaskarżonego postanowienia , a mianowicie rozstrzygnięcia o zwrocie nieuiszczonych kosztów sądowych, który podlegał uchyleniu .

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy akceptuje i uznaje za własne. Także wywód prawny dokonany przez Sąd pierwszej instancji jest trafny.

W szczególności Sąd ten, właściwie określił przebieg służebności przesyłu ustanowionej na nieruchomościach objętych wnioskiem, a także poprawnie wyliczył odpowiednią kwotę wynagrodzenia należną wnioskodawcy i uczestnikom postępowania K. M. (2) i I. M. (2) .

Wskazać należy ,że sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego, w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, Legalis numer 92438).

Analiza akt sprawy nakazuje stwierdzić, że nie zaszły w toku procedowania Sądu pierwszej instancji jakiekolwiek okoliczności, skutkujące nieważnością postępowania według przesłanek tej nieważności, wskazanych w treści przepisu art. 379 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c.

Sąd Okręgowy nie stwierdził również uchybień Sądu Rejonowego, polegających na naruszeniu norm prawa materialnego.

W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że podniesiony w apelacji zarzut zasiedzenia przez (...) S.A. służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu na działkach o nr (...), zupełnie pomija treść przepisu art. 386 § 6 k. p .c. w zw. z art. 13§2 k. p. c .

Zgodnie z przytoczoną regulacją, ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu orzeczenia sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego.

Zacytowania regulacja dotycząca podporządkowania i związania oceną prawną sądu drugiej instancji oraz wskazaniami, co do dalszego postępowania – stanowi jedną z naczelnych ustrojowych zasad procesu cywilnego i postępowania cywilnego , zapobiegającą powtarzaniu popełnionych błędów oraz gwarantującą pewność i trwałość raz zajętego w sprawie stanowiska sądu wyższej instancji.

W orzecznictwie podkreśla się, że związanie o którym mowa w powołanym przepisie, oznacza zaś m.in. zakaz formułowania przez sąd pierwszej instancji ocen prawnych sprzecznych z wyrażonymi wcześniej w uzasadnieniu sądu drugiej instancji, a nawet zakaz podejmowania jakichkolwiek prób podważania czy kontestowania wiążącej go oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 czerwca 2016 r., I ACa 127/16, Legalis numer 1473073).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że Sąd Rejonowy w Szczytnie postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I Ns 180/10), oddalił wniosek P. G. o ustanowienie służebności przesyłu - ze względu na uwzględnienie podniesionego przez (...) S.A. zarzutu zasiedzenia.

Sąd Okręgowy w Olsztynie – rozpoznając apelację od powyższego orzeczenia – nie podzielił zaprezentowanego przez Sąd pierwszej instancji poglądu ,że doszło do zasiedzenia służebności przesyłu, co skutkowało uchyleniem zaskarżonego postanowienia.

W uzasadnieniu omawianego orzeczenia wskazano, że przy ponownym rozstrzygnięciu sprawy konieczne będzie poczynienie ustaleń dotyczących przebiegu służebności i ustalenie wynagrodzenia za obciążenie nieruchomości wnioskodawcy.

Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy zastosował się do przedstawionych wytycznych – ustalając przebieg służebności przesyłu oraz wynagrodzenie za jej ustanowienie.

Zatem zgodnie z przytoczoną treścią przepisu art. 386 § 6 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c. - ocena prawna dotycząca zasiedzenia służebności wyrażona w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 26 listopada 2013 r. - wiązała nie tylko Sąd pierwszej instancji - któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania, ale wiąże również Sąd Okręgowy przy rozpoznaniu niniejszej apelacji.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazano, że przepis art. 386 § 6 k.p.c. nie znajduje zastosowania tylko wówczas (poza zmianą stanu prawnego), jeżeli zajdzie zmiana okoliczności faktycznych, na podstawie których sąd odwoławczy sformułował swoją poprzednią ocenę (wyrok Sądu Najwyższego z 9 listopada 1966 r., II CR 222/66, Legalis numer 13265, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 1971 r., II VR 47/71, Legalis numer 15583).

Należy jednak wskazać, że w niniejszym postępowaniu - przy ponownym rozpoznaniu sprawy - nie został ustalony stan faktyczny odmienny od tego, który był przedmiotem rozpoznania Sądu Odwoławczego.

Okolicznością mogącą uchylić zastosowanie w niniejszej sprawie regulacji przewidzianej w przepisie art. 386 § 6 k.p.c., nie stanowi powołana w apelacji decyzja Naczelnika Gminy S. z dnia 20 kwietnia 1976 r., dotycząca prawa czasowego zajęcia nieruchomości szczegółowo wymienionych w treści tego aktu administracyjnego.

Podstawę prawną powyższej decyzji, stanowił przepis art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości.

Zgodnie z ust. 1 powołanego przepisu, organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogą za zezwoleniem prezydium powiatowej rady narodowej zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach – zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową – ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazu i elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych urządzeń lub przewodów.

Zgodnie natomiast z ust. 2 omawianej regulacji, osobom upoważnionym przez właściwy organ, instytucję lub przedsiębiorstwo państwowe przysługuje prawo dostępu do tych przewodów i urządzeń w celu wykonywania czynności związanych z ich konserwacją.

W ciągu ostatnich lat w orzecznictwie Sądu Najwyższego kształtował się pogląd dotyczący kwestii skutków prawnych objęcia nieruchomości decyzją wydaną na podstawie art. 35 omawianej ustawy.

W uchwale z dnia 18 kwietnia 2014 r. – wydanej w składzie 7 sędziów – Sąd Najwyższy stwierdził, że wykonywanie uprawnień w zakresie wynikającym z decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, stanowiącej tytuł prawny do ich wykonywania, nie prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu (III CZP 87/13, Legalis numer 797812).

Z powyższej uchwały wynika, że ustanowienie służebności przesyłu jest możliwe tylko wówczas, gdy przedsiębiorca nie posiada tytułu prawnego niezbędnego dla wykonywania ciążących na nim obowiązków związanych z własnością urządzeń przesyłowych. W przypadku posiadania decyzji administracyjnej ograniczającej własność, nie ma konieczności ustanawiania służebności przesyłu, gdyż przedsiębiorca może na podstawie decyzji oraz przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami wykonywać czynności związane z konserwacją, remontami i usuwaniem awarii. Ustanowienie służebności przesyłu jest w taki przypadku zbędne, gdyż tworzyłoby dodatkowy tytuł prawny. Wskazano również, że decyzja administracyjna z art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości nie kreuje tytułu tylko na czas budowy, lecz daje możliwość wykonania określonych czynności eksploatacyjno- konserwacyjnych, stąd też w razie legitymowania się przez przedsiębiorcę przesyłowego taką decyzja zbędne jest ustanawianie służebności przesyłu.

Przedstawione stanowisko zostało zaaprobowane również w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2014 r. (III CZP 107/13, Legalis numer 897444) w której stwierdzono, że jeżeli przedsiębiorca będący właścicielem urządzeń wymienionych w art. 49 § 1 k.c. wykonuje uprawnienia wynikające z decyzji wydanej na rzecz jego poprzednika prawnego na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, właściciel nieruchomości nie może żądać ustanowienia służebności przesyłu (art. 305²§ 2 k.c.).

Z powyższego jednoznacznie wynika, że przy rozstrzyganiu sprawy o ustanowienie służebności gruntowej za wynagrodzeniem, należy w pierwszym rzędzie ustalić, czy przedsiębiorca przesyłowy posiada decyzję wydaną na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, bądź też na podstawie art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości albo art. 124 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Jeżeli odpowiednia decyzja zostanie przedłożona, należy zdaniem Sądu Okręgowego również ustalić, czy taka decyzja w ogóle dotyczy nieruchomości objętej wnioskiem w danej sprawie.

Tymczasem treść przedłożonej przez stronę skarżącą decyzji Naczelnika Gminy S. z dnia 20 kwietnia 1976 r., nie pozwala na postanowienie pozytywnej odpowiedzi na przedstawione pytanie (k.31-34).

Dalej wskazać należy, że – wbrew twierdzeniom apelującego – w omawianej decyzji nie wskazano, że dotyczy linii średniego napięcia SN 15 KV (...). Treść tego aktu administracyjnego wskazuje jedynie, że dotyczy bliżej nieokreślonej linii ze S. do PGR S..

Ponadto z ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że nieruchomości objęte wnioskiem w niniejszej sprawie do 1995 r., stanowiły własność Skarbu Państwa.

Przedstawiona okoliczność prowadzi do konkluzji, że w/w decyzja nie mogła objąć swoim zakresem tych nieruchomości, albowiem Skarb Państwa nie musiałby jako właściciel w stosunku do siebie samego dokonywać wywłaszczenia .

Ustawa z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, obowiązywała od dnia 5 kwietnia 1958 r. do dnia 31 lipca 1985 r.

Powyższy akt prawny w przepisie art. 2 ust. 1 i 2 przewidywał, że chociaż o wywłaszczenie może ubiegać się zainteresowany organ administracji państwowej, instytucja lub przedsiębiorstwo państwowe, to może ono nastąpić jedynie na rzecz Skarbu Państwa.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy, jego dopuszczalność uzależniona była od niezbędności danej nieruchomości dla realizacji konkretnych celów publicznych. Stosownie natomiast do art. 4 i art. 5 ust. 1 cytowanej ustawy, wywłaszczenie mogło polegać na całkowitym odjęciu lub ograniczeniu prawa własności lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości lub jej części. Przepis art. 2 ust. 1 ustawy wskazywał z kolei, że wywłaszczenie mogło nastąpić jedynie na rzecz Skarbu Państwa.

Oznacza to, że decyzja wydana na podstawie art. 35 omawianej ustawy nie mogła objąć swoim zakresem nieruchomości należącej do Skarbu Państwa, ponieważ oznaczałoby to wywłaszczenie Skarbu Państwa przez Skarb Państwa.

Biorąc pod uwagę cel i zakres zastosowania omawianego akt prawnego uznać należy, że wywłaszczony mógł zostać jedynie podmiot odrębny od Skarbu Państwa.

Z przedstawionych rozważań wynika, że w warunkach niniejszej sprawy istniały warunki do ustanowienia służebności przesyłu na nieruchomościach objętych wnioskiem. Przeszkody do wydania takiego rozstrzygnięcia, nie stanowiła z kolei powołana w apelacji decyzja Naczelnika Gminy S. z dnia 20 kwietnia 1976 r.

Podkreślić należy, że decyzja wydana w trybie przepisu art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości – powołana jako dowód w postępowaniu cywilnym jest przedmiotem swobodnej oceny sądu na podstawie art. 233 § 1 k.p.c.

Decyzja przedstawiona przez skarżącego została poddana takiej ocenie, która prowadzi do jednoznacznego stwierdzenia, że nie stanowi ona przeszkody w uwzględnieniu żądania wnioskodawcy i uczestników K. i I. M. (1) .

W dalszej części rozważań, należy poddać analizie zarzuty apelacji kwestionujące ustaloną przez Sąd pierwszej instancji, kwotę wynagrodzenia za ustalenie służebności przesyłu.

Pierwszy argument apelacji w tym przedmiocie, dotyczył błędnego - zdaniem skarżącego - uwzględnienia zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przy uwzględnieniu szerokości pasa służebności przesyłu (co rzecz jasna przekłada się na wysokość ustalonego wynagrodzenia).

Odnosząc się do powyższego zaznaczyć należy, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego, przyjęto zupełnie inne zapatrywanie na kwestię poruszoną przez skarżącą uczestnikę.

Otóż Sąd Najwyższy wskazał, że punktem wyjścia przy ocenie rozmiaru niedogodności wynikających z obciążenia nieruchomości służebnością przesyłu musi być rozważenie charakteru obciążonej nieruchomości, a mianowicie jej przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego – oraz – w braku planu – właściwości terenu, na którym leży nieruchomość i sposobu wykorzystania nieruchomości sąsiednich, bo te czynności decydują o tym, jak właściciel mógłby ze swojej nieruchomości korzystać, gdyby nie jej obciążenie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r., III CZP 88/15, Legalis numer 1364699).

Ponadto zauważyć należy, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem prawa miejscowego, mającym moc powszechnie obowiązującą na obszarze terenu, którego dotyczy.

Trudno zatem przyjąć, aby przy ustalenie zakresu służebności przesyłu, następowało przy całkowitym pominięciu zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Kolejny zarzut apelacji dotyczący omawianego zagadnienia, wskazywał na nieuwzględnienie przez Sąd pierwszej instancji, zastrzeżeń skarżącego kierowanych do współczynnika służebności przesyłu przyjętego przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości.

W ocenie strony skarżącej, przyjęty współczynnik służebności przesyłu na poziomie K = 0,7388 jest za wysoki i powinien wynosić maksymalnie k = 0,5.

Stawiając powyższy zarzut apelująca zupełnie pomija, że biegły z zakresu szacowania nieruchomości, odniósł się do wszystkich wątpliwości związanych z współczynnikiem K - w opinii uzupełniającej z dnia 19 listopada 2016 r. (k. 698).

Biegły wyjaśnił, że współczynnik K = 0,7338 jest współczynnikiem służebności przesyłu, który określa stopień ingerencji w nieruchomość wnioskodawcy oraz wskazuje stopień ograniczenia w prawie własności. Natomiast współczynnik współkorzystania z nieruchomości „k” w strefach ochronnych linii przyjęto w wysokości 0,5.

Z akt sprawy wynika, że skarżący kwestionował wysokość współczynnika „k” w pasie zajętego pod służebność przesyłu wskazując, że został ustalony w wysokości K = 0,7338 (k. 666).

Jednakże w opinii uzupełniającej wyjaśniono, że biegła przyjęła dwa współczynniki: „K” i „k”, a każdy z nich odnosił się do innego zagadnienia.

Tymczasem współczynnik korzystania z nieruchomości objętych wnioskiem w pasie służebności przesyłu, został uwzględniony na 0,5 – a więc zgodnie z twierdzeniami apelacji.

Dalej wskazać należy, że – wbrew twierdzeniom skarżącego – podstawą określenia powierzchni wyłączonego i ograniczonego użytkowania z nieruchomości powinna opinia biegłego z zakresu elektroenergetyki, a nie biegłego z zakresu geodezji.

W uzasadnieniu przedstawionego zarzutu skarżąca wskazała, że biegły z zakresu geodezji był obecny na nieruchomościach objętych wnioskiem, dlatego jego opinia jest bardziej miarodajna.

W ocenie Sądu Odwoławczego, niewątpliwie biegły z zakresu elektroenergetyki dysponuje większą wiedzą i umiejętnościami, aby prawidłowo określić niezbędną powierzchnię służebności przesyłu na nieruchomości wnioskodawcy i uczestników postępowania.

Z akt sprawy wynika, że Sąd pierwszej instancji powołał w sprawie trzech biegłych: biegłego z zakresu energetyki, biegłego z zakresu geodezji i biegłego rzeczoznawcę majątkowego.

Pierwszy z wymienionych biegłych ustalił szerokość strefy wyłączonej i ograniczonej z użytkowania, drugi naniósł strefę na mapę i dokonał niezbędnych obliczeń, a trzeci ustalił stopień ograniczenia własności i wyliczył wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu.

Zatem niewątpliwie Sąd Rejonowy powołał właściwych biegłych i wyznaczył im zadania stosownie do posiadanych specjalizacji.

Ponadto wskazać należy, że – jak wskazano w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia – biegły geodeta dokonując ustalenia zasięgu służebności przesyłu na nieruchomościach objętych wnioskiem, wykroczył poza postawioną tezę dowodową.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy postanowił oddalić wnioski o powołanie dowodu z opinii biegłego geodety oraz opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości.

Ustalenia Sądu Rejonowego dotyczące zasięgu służebności przesyłu oraz wynagrodzenia za jej ustanowienie są prawidłowe, a zatem nie istnieje obiektywna potrzeba przeprowadzenia kolejnych dowodów na przedstawione okoliczności.

Abstrahując od powyższego wskazać należy, że Sąd Okręgowy nie mógł uwzględnić wniosków dowodowych zawartych w apelacji ze względów formalnych.

Jak wynika z treści protokołu rozprawy z dnia 22 września 2016 r. obecny na rozprawie pełnomocnik skarżącego uczestnika oświadczył, że „wnosi zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c.” (k. 711v).

W ocenie Sądu Okręgowego takie oświadczenie nie stanowi wypełnienia obowiązku zgłoszenia zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

Pełnomocnik profesjonalny (radca prawny) złożył do protokołu rozprawy jedynie zastrzeżenie w trybie art. 162 k.p.c. nie wskazując jednocześnie tych przepisów postępowania cywilnego, których naruszenia - w jego ocenie dopuścił się Sąd Rejonowy.

Za ugruntowany w orzecznictwie uznać należy pogląd, że strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosowanie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności - na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r. III CZP 55/05, Legalis numer 70737).

Nie tylko z tezy przytoczonej uchwały, ale wprost z treści art. 162 k.p.c. wynika, że strona ma zwrócić uwagę sądowi na uchybienie przepisom postępowania. Oznacza to, że nie jest wystarczające zwrócenie się do sądu o zaprotokołowanie, że strona zgłasza i wnosi o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Zastrzeżenie będzie skuteczne, jeżeli strona wskaże przepisy, które sąd, jej zdaniem, naruszył.

Rzecz jasna może powstać wątpliwość, czy strona działającą w procesie osobiście będzie w stanie wskazać naruszone przepisy, wydaje się jednak, że w razie uzasadnionej potrzeby sąd, który ma obowiązek pouczyć stronę o treści art. 162 k.p.c. (art. 210 § 2 k.p.c.), może stronie udzielić w tym zakresie niezbędnych pouczeń (art. 212 § 2 k.p.c.). Nie budzi jednak wątpliwości, że jeżeli strona jest w procesie reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, zastrzeżenie złożone przez niego do protokołu w trybie art. 162 k.p.c. jest skuteczne jedynie wówczas, gdy wskazuje jakie przepisy postępowania zostały naruszone (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2013 r. V CSK 544/12, Legalis numer 830542).

W tych okolicznościach, wobec nieprawidłowego zgłoszenia zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., skarżąca utraciła możliwość, powoływania się na wskazane uchybienia przed Sądem drugiej instancji.

Na marginesie wskazać należy, że warunkiem zaskarżalności niezaskarżalnych postanowień, które miały wpływ na wynik sprawy (np. oddalających wniosek dowodowy) jest zamieszczenie w środku zaskarżenia stosownego, wyraźnego wniosku w tym zakresie (art. 380 k.p.c.). W odniesieniu do środków zaskarżenia wnoszonych przez zawodowych pełnomocników wniosek taki powinien być w nich wyraźnie i jednoznacznie sformułowany (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2016 r., II CZ 125/16, Legalis numer 1546834).

Tymczasem w apelacji skarżącą uczestniczkę (sporządzonej przez profesjonalnego pełnomocnika), nie zamieszczono żadnego wniosku w tym zakresie.

Reasumując przedstawioną część rozważań wskazać należy, że Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy określił zarówno zasięg służebności przesyłu na nieruchomościach objętych wnioskiem, a także prawidłowo ustalił odpowiednią kwotę wynagrodzenia należną wnioskodawcy i uczestnikom postępowania.

W ocenie Sądu Okręgowego, na pełną aprobatę zasługiwałby zażalenia kwestionujące rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej kosztów postępowania.

Wnioskodawca zaskarżył rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w zakresie pkt. V i VI, a uczestnicy postępowania K. M. (2) I. M. (2) w zakresie pkt. VI.

W pkt. V zaskarżonego postanowienia, Sąd Rejonowy oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawcy o zasądzenie kosztów postępowania od uczestnika postępowania (...) Spółka Akcyjna w G. Oddział w O..

W postępowaniu nieprocesowym co do kosztów tego postępowania obowiązuje odmienna zasada niż w procesie. Według tej zasady, każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie (art. 520 § 1 k.p.c.).

W związku z tym, koszty połączone z poszczególnymi czynnościami ponosi ten, kto czynności tej dokonał. Każdy uczestnik postępowania ponosi koszty połączone z jego działaniem lub z czynnościami sądu podjętymi w jego interesie.

W art. 520 § 2 k.p.c. ustawodawca przewidział odstępstwo od zasady, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Zgodnie z powyższym przepisem, jeżeli uczestnicy się w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub ich interesy są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości.

Sprzeczność interesów pomiędzy uczestnikami w rozumieniu art. 520 § 2 k.p.c. występuje natomiast wtedy, gdy postanowienie kończące postępowanie w sprawie wywiera wpływ dla jednych zainteresowanych na zwiększenie, a dla innych na zmniejszenie ich praw (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 148/12, Legalis numer 584429).

W niniejszej sprawie, wnioskodawca - na podstawie art. 305²§ 2 k.p.c. - domagał się ustanowienia na swej nieruchomości służebności przesyłu za wynagrodzeniem.

Uczestniczka postępowania – (...) S.A. w G. Oddział w O. – w toku postępowania kwestionowała zarówno samą zasadność żądania wnioskodawcy, jak również ustalony zakres służebności przesyłu oraz wynagrodzenie za jej ustanowienie.

Zatem niewątpliwie między wnioskodawcą a uczestniczką postępowania - (...) S.A. - zachodziła sprzeczność interesów w rozumieniu 520 § 2 k.p.c.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie w pkt. V w ten sposób, że zasądził od uczestnika postępowania (...) S.A. na rzecz wnioskodawcy kwotę 6.941,77 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W pkt. VI zaskarżonego postanowienia, Sąd Rejonowy nakazał pobrać od wnioskodawcy i uczestników postępowania sumy pieniężne tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd Rejonowy Szczytnie.

Powyższe rozstrzygnięcie jest nieprawidłowe, ponieważ w sprawie brak jest wydatków, które tymczasowo ponieść miał Skarb Państwa , ponad uiszczone już zaliczki .

Z akt sprawy wynika, że różnica między kwotą wypłaconą łącznie biegłym (12.378,67 zł), a wysokością uiszczonych zaliczek (13.864,77 zł) wskazuje, że zaliczki te przewyższają wysokość wydatków.

W tych okolicznościach, Sąd Okręgowy uchylił pkt. VI zaskarżonego postanowienia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. oraz w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.i art. 13§2 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego, orzeczono na podstawie art. 520§2 k.p.c. w zw. z § 5 pkt. 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. - w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji.

O kosztach postępowania zażaleniowego, orzeczono na podstawie art. 520§2 k.p.c. w zw. z § 5 pkt. 3 w zw. z § 10 ust. 2 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. - w brzmieniu obowiązującym po nowelizacji.

Mirosław Wieczorkiewicz Agnieszka Żegarska Jacek Barczewski

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE