UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 1 grudnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Częstochowie w sprawie VIII GC 1266/14 zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzecz powoda Zakład Usług (...)
(...) Spółka jawna M. i W. K. w C. kwotę 16.683 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym od dnia 1 stycznia 2014r. do dnia 22 grudnia 2014r., w wysokości 8 % w stosunku rocznym od dnia 23 grudnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd Rejonowy wskazał, że powód Zakład Usług (...) spółka jawna w C. zwrócił się do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w C. z prośbą o pomoc w sprzedaży samochodu B. (...) DxDrive nr rej. (...), rok produkcji 2012. Był to zatem pojazd 2-letni, wysokiej klasy, serwisowany w autoryzowanej stacji obsługi B.. Spółka ta pomogła wycenić pojazd, zamieściła również oferty z opisem i zdjęciami w Internecie. Cena została ustalona na kwotę 180 000,00 zł. Ofertą były zainteresowane 3 osoby, w tym A. W.. Dnia 30 maja 2014 r. powód oraz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zawarli umowę przedwstępną sprzedaży samochodu. Pojazd miał być przekazany do użytkowania przez nabywcę w ramach umowy leasingu finansującemu A. W.. Cenę ustalono na kwotę 165 000,00 zł brutto (w tym koszt opon zimowych), a A. W. uiścił zaliczkę w kwocie 1 600,00 zł. Samochód miał być zakupiony po przeglądzie w autoryzowanej stacji obsługi B. i wykazaniu bezwypadkowości. Umowa ta została podpisana przez wspólnika powoda W. K. i A. W.. Dnia 4 czerwca 2014 r. powód wystawił, na wniosek spółki (...), fakturę VAT pro forma nr (...) na kwotę 165 000,81 zł brutto tytułem ceny pojazdu, obciążając nią spółkę (...).

Okolicznością bezsporną było w niniejszej sprawie, że dnia 9 czerwca 2014 r. w C. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ przedmiotowy pojazd. Po zaistnieniu szkody finansujący zrezygnował z zawarcia umowy przyrzeczonej z uwagi na zakres uszkodzeń, wnosząc o zwrot wartości uiszczonej zaliczki oraz kosztów badania technicznego pojazdu, w efekcie czego powód przelał na rachunek bankowy A. W. kwotę 2 500,00 zł, tj. równowartość wskazanych należności. Pojazd został naprawiony przez spółkę (...), koszt naprawy wyniósł ok. 35 000,00 zł. Wartość samochodu B. (...) xDrive po naprawie wynosiła (na dzień 15 lipca 2014 r.) 160 800,00 zł zgodnie z ustaleniami biegłego, a kwota ta uwzględnia rynkowy ubytek wartości samochodu w kwocie 3 400,00 zł. Dnia 28 lipca 2014 r. powód zawarł ze spółką (...) umowę sprzedaży naprawionego pojazdu B. (...) xDrive nr rej. (...), zgodnie z którą spółka (...) nabyła go za cenę 145 017,00 zł brutto, co potwierdza faktura VAT nr (...). Była to cena rynkowa, ustalona przez powoda na podstawie kalkulacji. We wskazanej cenie nie zawarto wartości opon zimowych, które miały również być sprzedane z pojazdem zgodnie z treścią umowy przedwstępnej sprzedaży samochodu.

Dnia 5 sierpnia 2014 r. zawarta została przez (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. i powoda umowa leasingu nr (...), zgodnie z którą bank zobowiązał się do nabycia od spółki (...) przedmiotu leasingu – samochodu B. xDrive, rok produkcji 2014, za kwotę 377 000,01 zł, i przekazania powodowi wskazanego pojazdu do używania. Koszt tego pojazdu został ustalony przez biegłego sądowego w opinii na kwotę 462 800,00 zł.

Powód zgłosił szkodę pozwanemu Towarzystwu (...) Spółka Akcyjna w W.. Okolicznością niesporną jest, że ubezpieczyciel wypłacił na jego rzecz odszkodowanie w wysokości 37 798,74 zł, obejmujące szkodę z tytułu uszkodzenia pojazdu, szkody na osobie i rynkowego ubytku wartości pojazdu (3 300,00 zł).

Pismem z dnia 2 października 2014 r. powód wezwał pozwanego do uiszczenia kwoty 16 683,00 zł tytułem wyrównania odszkodowania do wartości rzeczywiście poniesionej przez powoda szkody. Ubezpieczyciel nie uczynił zadość żądaniu strony powodowej, a w piśmie z dnia 22 października 2014 r. wskazał, że wypłacił na rzecz powoda odszkodowanie w kwocie 3 300,00 zł, stanowiące równowartość rynkowego ubytku wartości pojazdu zgodnie z wyceną pozwanego z dnia 25 sierpnia 2014 r.

Sąd Rejonowy wskazał, że w świetle zgromadzonego materiału dowodowego roszczenie powoda zasługuje na uwzględnienie w całości.

Powód dochodził wartości utraconych korzyści, czyli kwoty, jaką powód uzyskałby, gdyby nie doszło do uszkodzenia samochodu i sprzedał go za cenę uzgodnioną z A. W.. Takie roszczenie jest dopuszczalne na mocy art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W niniejszej sprawie powód w sposób nie budzący wątpliwości wykazał, że gdyby do zdarzenia nie doszło samochód zostałby sprzedany za kwotę 165 000, 00 zł. Świadczą o tym zarówno faktura pro – forma jak i dokumenty dotyczące załatwiania formalności leasingowych mających na celu sfinansowanie zakupu pojazdu. Należy podkreślić, że pojęcie ceny rynkowej jest kryterium relatywnym i jak sama nazwa wskazuje zależnym od potrzeb rynku. Skoro więc nabywca był gotowy na zakup za wyżej wskazaną kwotę to powód tą cenę by uzyskał. Należy także zauważyć, iż początkowa wycena była określona na kwotę 180 000, zł. Biegły w niniejszej sprawie podczas przesłuchania przyznał, że można przyjąć, iż samochód można byłoby zbyć za cenę 165 000, 00 zł.

Mając powyższe na uwadze należało przyjąć, że powód może domagać zwrotu utraconych korzyści w dochodzonej kwocie.

Apelację od powyższego wyroku złożyła pozwana zarzucając:

- naruszenie przepisów postępowania, które miały wpływ na wynik sprawy , a to:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającego na:

- pominięciu treści zeznań świadka P. S., który wskazał, że istniała realna możliwość sprzedaży przedmiotowego pojazdu za wyższą cenę niż jego faktyczna cena sprzedaży;

- pominięciu wniosków płynących z opinii biegłego z zakresu techniki motoryzacyjnej, który określił wartość pojazdu w stanie po dokonaniu naprawienia szkody na kwotę 160.800,00 zł oraz koszt kompletu opon zimowych na kwotę 1.924,00 zł.;

-pominięciu, iż powód nie wykazał czy przedmiotowy pojazd został zbyty wraz z kompletem opon zimowych;

- błędnym przyjęciu, iż powód w wyniku przedmiotowego zdarzenia utracił korzyść majątkową w wysokości 16.683,00 zł ;

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nienależyte wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia i niewłaściwe uzasadnienie, które fakty zdaniem Sądu zostały udowodnione oraz niepodanie w sposób przekonujący przyczyn, które spowodowały, że Sąd pewnym dowodom dał wiarę a innym dowodom tej wiary odmówił, a w konsekwencji sporządzenie uzasadnienia niewyjaśniającego w sposób wyczerpujący motywów przyjętego przez Sąd stanowiska;

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zarzuty podniesione przez pozwaną w apelacji były zasadne, co skutkowało zmianą orzeczenia Sądu I instancji.

W pierwszej kolejności wskazać należało, iż przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym przez Sąd Rejonowym, ocena materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy oraz argumentacja prawna nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie sposób bowiem podzielić stanowiska Sądu Rejonowego, że poprzez przedstawienie faktury pro – forma jak i dokumentu dotyczącego załatwiania formalności leasingowych mających na celu sfinansowanie zakupu pojazdu powódka wykazała, że gdyby do zdarzenia ( wypadku) nie doszło samochód zostałby sprzedany za kwotę 165 000, 00 zł., a tym samym, że powódka poniosła szkodę w postaci lucurum cessans. Przede wszystkim należało wskazać, że w aktach sprawy nie ma żadnych dokumentów potwierdzających zaangażowania (...) Sp. z. o.o. w W. w transakcję handlową dotyczącą sprzedaży samochodu w drodze leasingu.

W ocenie Sądu Okręgowego istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do oceny czy roszczenie powódki wobec pozwanej – ubezpieczyciela o zwrot utraconych korzyści na mocy art. 361 § 2 k.c. zasługuje na uwzględnienie.

Podkreślenia wymagało, że szkoda w postaci nieosiągniętych korzyści podlega wyrównaniu wówczas, gdy w oparciu o kryteria doświadczenia życiowego oraz znajomości mechanizmu osiągania tego rodzaju korzyści, odniesione indywidualnie do okoliczności rozstrzyganej sprawy i konkretnego poszkodowanego można stwierdzić, że gdyby nie to zdarzenie, jego majątek zostałby powiększony o tego rodzaju korzyść. Trzeba także pamiętać, iż kryterium stopnia prawdopodobieństwa jest podstawą odróżnienia szkody w postaci lucurum cessans od szkody ewentualnej, rozumianej jako jedynie możliwość odniesienia korzyści, która nie podlega indemnizacji ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 31 maja 2016 r., I ACa 180/16, LEX nr 2073875)..

Powołany w niniejszej sprawie biegły sądowy jednoznacznie wskazał, że wartość samochodu w stanie nieuszkodzonym wynosiła 164.200 zł. Rynkowy ubytek wartości z uwzględnieniem naprawy wykonanej w autoryzowanej stacji obsługi wynosi 3400 zł, zatem wartość samochodu, po uwzględnieniu ubytku wynosiła 160.800 zł ( k. 97 akt). W ocenie Sądu Okręgowego powódka nie zdołała skutecznie zaprzeczyć stanowisko biegłego co do przyjętej wartości ubytku, gdyż złożone przez nią dokumenty w tym zakresie należało uznać za spóźnione.

Przy takim ustaleniu biegłego okoliczność, należało stwierdzić, że powódka nie wykazała istnienia szkody z tytułu utraconych korzyści a sprzedaż przez nią samochodu za cenę 145 017,00 zł brutto stanowiła przejaw jej woli a nie konieczności z tytułu spadku wartości samochodu. Trudno było również przyjąć za Sądem I instancji, iż cena za jaką powódka sprzedała samochód była ceną rynkową. Cena rynkowa kształtuje bowiem popyt na dany produkt. Należało bowiem wskazać, że jak zeznał świadek P. S., kupujący samochód wystawił go z cenę 158.000 zł, a więc znacznie wyższa niż cena za którą go kupił i było zainteresowanie zakupem samochodu za taką cenę. Ponadto z materiał dowodowego nie wynikało, że powódka podejmowała próby poszukiwania innych klientów i sprzedaży samochodu po cenie wyższej.

Skoro zatem pojazd miał wyższą wartość niż cena za jaką sprzedała go powódka, to pozwanej nie obciążają żadne koszty związane z wyrównaniem szkody w tym zakresie. Jak już podkreślono, cenę rynkową kształtują różne czynniki, w tym również zainteresowanie klientów, nie można bowiem wykluczyć sytuacji, że znalazł by się klient który zapłaciłby taką samą kwotę za jaką początkowo chciała samochód sprzedać powódka. Jednak dla oceny rzeczywiście utraconych korzyści nie jest jedynie miarodajna cena rynkowa tego pojazdu, którą udało się uzyskać, ale również jego rzeczywista wartość, którą określił biegły. W ocenie Sądu Okręgowego, nie została również wykazana okoliczność, że powódka w rzeczywistości przed wypadkiem sprzedałaby pojazd za kwotę 165.000 zł. Należy mieć na względzie, iż nie został przesłuchany w sprawie hipotetyczny nabywca tego pojazdu A. W., którego zeznania miałyby niewątpliwe duże znaczenie dla ustalenia czy taka sprzedaż była możliwa. Ponadto jedynym dowodem w sprawie potwierdzającym ewentualność takiego zakupu była faktura pro forma, ale nie było żadnych dowodów potwierdzających, że (...) Sp. z o.o. w W. była zaangażowana w jakąkolwiek transakcję, co już wcześniej zostało stwierdzone.

Należy również wziąć pod uwagę okoliczność, że pozwana wypłaciła powódce rzecz odszkodowanie w wysokości 37 798,74 zł, obejmujące szkodę z tytułu uszkodzenia pojazdu, szkody na osobie i rynkowego ubytku wartości pojazdu (3 300,00 zł).

Mając powyższe względy na uwadze Sąd Okręgowy, uwzględniając apelację pozwanej, dokonał korekty zaskarżonego wyroku zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c. oddalając powództwo w całości. Powyższe skutkowało zmianą pkt 2.

O kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 k.p.c w związku z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłata za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98§1 k.p.c. i oraz § 2 pkt 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE